Herman schreef: ↑12 jul 2023, 09:50Ik snap het niet, vandaar de vraag. Als de verantwoordelijkheid van de kiezer opkomt en steunt op zijn recht om te kiezen, dan koppel je blijkbaar de relatie met het voorgestelde regeringsbeleid van een partij los. Juridisch snap ik de beperkte rechten van de kiezer, en dat komt ook overeen met mijn visie. Maar dat betekent ook dat je een veel vrijere keuze hebt in het kiezen van je partij, omdat je niet per definitie als kiezer niet verantwoordelijk gehouden kan worden voor het uiteindelijk gevoerde beleid van een partij.
DDD schreef:De verantwoordelijkheid voor het beleid van D66 is er alleen voor mensen die op die partij stemmen of eventueel diegenen die niet gaan stemmen. Iemand die op de ChristenUnie stemt, draagt die verantwoordelijkheid niet. Als kiezer ben je mijns inziens verantwoordelijk voor het uiteindelijk gevoerde beleid door de partij van jouw keuze.
Volgens mij is sprake van een fundamenteel verschil in benadering. We kiezen of stemmen we in Nederland niet op een partij, maar we kiezen een persoon. Het doel is te komen tot een bestuur voor het land. Vandaar dat die volksvertegenwoordigers spreken zonder last en ruggenspraak (geen partijpolitiek) en daarin het volk representeren en niet de partij presenteren. Op basis van de verkiezingsuitslag wordt een regeringsverklaring opgesteld (geen partijprogramma!) dat door ministers wordt uitgevoerd. Om minister te worden is het lidmaatschap van een politieke partij wel een pre, maar geen vereiste. Dus opnieuw geen causaal partij verband.
Kortom de afstand tussen een partijprogramma en het uiteindelijke regeringsbeleid is dermate groot en kent zoveel schijven van besluitvorming dat een individuele kiezer daarvoor geen verantwoordelijkheid heeft of kan dragen. Als kiezer ben je, en kun je nooit verantwoordelijk zijn voor het handelen van de partij van jouw keuze.
Het kiezen richt zich op het tot stand komen van een collectief. Dat collectief is zelf weer verantwoordelijk voor haar doen en laten.
Heeft de kiezer dan geheel geen verantwoordelijkheid voor het nationale beleid? Wel als collectief van kiesgerechtigden. De kiesgerechtigden dragen het systeem van bestuur en zijn daarom daarvoor verantwoordelijk. Vanuit deze optiek heeft elke kiesgerechtigde een verantwoordelijkheid voor het systeem (democratie/rechtstaat, aantal partijen, welke partijen etc.). Vanuit deze optiek is een kiesgerechtigde mede verantwoordelijk voor het bijv. het toelaten van anti-christelijke partijen. Maar op dit niveau kan ook de Bijbelse oproep om te bidden voor hen die in hoogheid gezeten zijn, begrepen worden.
Evenwel blijft het concrete kiezen ook een zaak van het geweten. Partijen hebben hun eigen waarden en normen en leggen die ook vast in hun grondslag. Elke partij zal op basis van hun partij politieke visie een verkiezingsprogramma bij verkiezingen uitbrengen. Dit programma heeft maar één doel, nl. het lokken van kiezers. De leden van de partij zijn hiervoor verantwoordelijk, niet de kiezer. Zo zal ook elke partij kandidaten presenteren. Van volksvertegenwoordigers mag verwacht worden dat zij handelen en spreken overeenkomstig de waarden en normen op grond waarvan zij gekozen zijn. De waarden en normen van een gekozen volksvertegenwoordiger zullen niet één op één gelijk zijn met die van de partij waarvan de vertegenwoordiger lid is, maar daar wel bij in de buurt komen. De kiezer zal bij het uitbrengen of niet uitbrengen van een stem, daarmee hebben te rekenen, hoewel hijzelf voor de gepresenteerde waarden en normen geen verantwoordelijkheid draagt. In het stemmen vindt dus een individuele beoordeling plaats van de onderliggende partij politieke waarden en normen. In die beoordeling ligt de verantwoordelijkheid van de kiezer, wil hij de gepresenteerde waarden en normen ook voor zijn rekening nemen! Of dit leidt tot een veel vrijere keuze zoals Herman stelt waag ik te betwijfelen.