Boekje ds. Hoogerland

[Valcke]

Ik heb de leeruitspraken er niet bij gehad. Maar dit is wel het vrij duidelijke beeld dat ik gekregen heb op basis van het boek van ds. Harinck over 1948-1953 (Om het hart van het Evangelie, meen ik) en artikelen van ds. Moerkerken over dit onderwerp.

Wanneer de GG zou leren dat in het aanbod van genade ook de verbondsbeloften in en mét Christus aangeboden worden, zou dat veel duidelijkheid verschaffen. Maar dit heb ik nog nimmer vernomen en m.i. wordt dit bewust zo niet geleerd. Wel lees ik het bij de Erskine's. Het kan ook niet anders. Want Christus gaat altijd vergezeld van Zijn weldaden en de beloften in Hem. Wordt Christus aangeboden, dan ook alle beloften in en mét Hem.

Bedankt voor je antwoord. Het door jou genoemde boekje van ds. Harinck heb ik niet in mijn bezit, wel zijn nieuwere werk aangaande deze vragen: 'Gods beloften in het persoonlijk leven'. Misschien mis ik een onderdeel van jouw bedoeling, maar in het onderstaande citaat van ds. Harinck wordt toch niet geleerd wat jij als 'verwarring' typeert? (...)

Nee, inderdaad, wat ds. Harinck daar leert is zeer duidelijk en daar kan ik mij van harte in vinden. Mijn bezwaar richt zich ook niet op ds. Harinck, al begrijp ik niet waarom ook hij het onderscheid verbondsbeloften en evangeliebeloften leert. Daar kan ik echter overheen stappen. (Ik noemde zijn boek alleen omdat dit mij veel duidelijkheid gegeven heeft in de geschiedenis rond 1948 en 1953 en welke argumenten van weerszijden gebruikt zijn.)

Laat ik echter een citaat geven dat ik wél verwarrend vind. Dat is van ds. Moerkerken, RD 10 juni 2000 (bron: Digibron). In dat stuk ging het expliciet over deze kwestie, dus ds. Moerkerken zal zijn woorden zorgvuldig hebben gewogen:

Niettemin: ik kán niet anders! Het strikt beperken van de beloften van het genadeverbond tot Gods verkorenen én de hartelijke verkondiging van de evangeliebeloften aan allen die het Woord horen, lijkt mij de juiste, bijbelse en gereformeerde koers te zijn.

Wanneer hij hier zou bedoelen dat het recht van bezit van de genadebeloften zich beperkt tot Gods uitverkorenen en het recht van toegang tot diezelfde beloften tot allen komt die het Woord horen, dan was ik het er van harte mee eens. Maar hij zegt iets anders: hij zegt dat de verbondsbeloften zich strikt beperken tot Gods uitverkorenen; deze beloften vallen kennelijk bij hem niet onder de evangeliebeloften die in het aanbod komen tot allen die Gods Woord horen. Daarmee hebben de verbondsbeloften bij ds. Moerkerken geen plaats in het aanbod en zijn daarvan uitgesloten. Christus wordt wél aangeboden, maar de verbondsbeloften die in Christus zijn, niet. Dat heb ik altijd een zeer wonderlijke gedachtegang gevonden.

Toch vrees ik wel dat de uitleg van ds. Moerkerken in lijn is met de leeruitspraak. Dit is de bedoeling geweest van het onderscheid in de leeruitspraak, namelijk om het aanbod van de beloften te beperken. Hiermee kon men achteraf de afzetting van dr. R. Kok, die een ruim Evangelieaanbod leerde, legitimeren.

[Thea]

Ik citeer enkele dingen uit boek "Het onwankelbare verbond", een dogmatische verkenning. Geschreven door enkele GG-dominees.

"De Westminster Confessie maakt onderscheid tussen de 'aanbieding' van het heil aan allen en de 'belofte'van de Heilige Geest aan de uitverkorenen. In hfd 28, par 6 wordt dit onderscheid nog iets anders verwoord, nl dat de beloofde genade aan allen wordt 'aangeboden' en aan de uitverkorenen 'toegeëigend en geschonken'. We zien in dit belijdenisgeschrift de eerste trekken van een ontwikkeling waarbij het woord 'aanbieden' gebruikt wordt voor de verkondiging van het heil. En dat het woord 'belofte' gereserveerd wordt voor de toe-eigening van het heil. (pag. 165)

Ds Kersten heeft aan het eind van zijn leven het boek van Erskine en Fisher over 'het Verbond der genade' vertaald in het Nederlands uitgegeven.
"In dit boekje wordt onderscheid gemaakt tussen een 'recht van toegang' tot de beloften voor alle hoorders van het Evangelie en het 'recht van bezit' alleen voor de gelovigen"
"Ds Kersten verdedigt ook de term 'aanbod van genade' en zegt: 'Het Woord moet echter allen, zonder onderscheid gepredikt worden en aan bekeerden en onbekeerden het Evangelie aangeboden. Sommigen staan dit tegen, als zou het aanbod van genade te ruim gesteld worden. Maar de Heere Jezus heeft het bevolen". (pag. 212)

[-DIA-]

Is het misschien naïef, of werkt het in de praktijk niet tegen elkaar, om de zaken van de fouten van 1950-1953 nog altijd weer op te halen, nu hier de fouten van beide kanten zijn gemaakt. Zou dat steeds terugkomen op 1953 nuttig zijn? of is het niet beter om van de huidige toestand uit te gaan?

[Tiberius]

Dat hangt ervan af wat het doel is: verbinding zoeken of verschillen benadrukken.

[Valcke]

Volgens mij is van beide kanten in de huidige situatie nog steeds een heikel punt hoe men moet aanzien tegen verbondsbeloften versus evangeliebeloften. Van beide zijden zijn hier uitspraken over gedaan. Dan zal toch nader onderzocht moeten worden waar dit onderscheid vandaan komt en wat ermee beoogd wordt.

[GGotK]

In datzelfde jaar zegt hij het toch ietsje genuanceerder, maar het blijft wel wat onduidelijk wat hij nu precies bedoelt. Over ds Kok is op refoforum al genoeg gezegd, dus die discussie wil ik niet weer in gang zetten. Wat ik niet wist (stond onderaan het artikel) dat er een synodaal verbod is om preken van ds Kok te lezen op de kansel.

Het geschil zou gaan over de prediking van een onvoorwaardelijk aanbod van genade. Zo stond recentelijk ook in deze krant te lezen. "Maar dat is niet juist", zegt ds. Moerkerken. "Ds. Kok is geschorst vanwege zijn vereenzelviging van het genadeaanbod en de verbondsbeloften. Dat mag een cryptisch verschil lijken, maar naar mijn overtuiging is dat wezenlijk wat anders. Dit raakt een van de kardinale karaktertrekken van ons kerkverband. De verbondsbeloften zijn door God de Vader van eeuwigheid aan Christus geschonken. En ín Christus zijn alleen zij die wezenlijk in het genadeverbond zijn opgenomen. Een verbondsbelofte heeft een adres. Dat is ook het spoor van de Schotse verbondsleer, zoals die bijvoorbeeld verwoord wordt door Thomas Boston. Daarom zijn er met betrekking tot de eeuwige staat van de mens ook maar twee verbonden. De verbondsbeloften gelden niet voor alle gedoopten, maar worden alleen in het leven van de uitverkorenen gerealiseerd. Maar daarmee preken wij nog wel een aanbod van genade. Is dat een ongelukkige term, zoals sommigen zeggen? Misschien wel, ik gebruik het zelf zelden, maar het blijft een confessioneel geijkte aanduiding. Want er staat wel degelijk in onze Dordtse Leerregels dat Christus in het Evangelie aangeboden is, waarbij het, let wel, gaat om mensen die verloren gaan. De térm mag ingewisseld worden voor "verkondiging van het Evangelie", of "nodiging van het Evangelie", of "prediking van de evangelienodiging", maar de zaak blijft gelijk. Ds. Kok is dus niet, zoals gesuggereerd wordt, geschorst vanwege het aanbod van genade, als zou er in onze gemeente voor dat aanbod geen plaats zijn. Dat is gewoon niet juist!"

Funest

De acta van de generale synode omtrent ds. Koks schorsing zijn summier. "Veel te summier", vindt ds. Moerkerken. "Vooral als het om een schorsing van een predikant gaat, dienen de uitspraken zeer zorgvuldig te worden geformuleerd. We zouden dat nu anders doen dan toen. Als grond werd genoemd "de vereenzelviging van de beloften en het aanbod van genade". Dat valt alleen te begrijpen als voor "beloften" "verbondsbeloften" gelezen wordt. Wie de verbondsbeloften vereenzelvigt met het genadeaanbod, slaat in mijn ogen een funeste weg in.

Ds. Kok preekte dat de beloften voor iedereen zijn, dat iedereen er recht op heeft, maar dat ze niet bij iedereen vervuld worden. In een interview met Rik Valkenburg zegt ds. Kok dat Jezus is gekruisigd voor de gehele wereld. In de algenoegzaamheid van Zijn offer had Jezus de zonde radicaal weggenomen, zegt ds. Kok. Hij zegt dan: Ook de catechismus zegt in Zondag 15 dat Jezus de toorn Gods tegen de zonde van het ganse menselijke geslacht heeft gedragen."

Ds. Moerkerken: "Met alle respect, maar iedere goede belijdeniscatechisant weet dat die woorden niet betekenen dat Christus voor alle mensen is gestorven. Hier loopt ds. Kok langs de grens van de algemene verzoening. Het is mogelijk dat door het gebeurde zijn opvattingen geradicaliseerd zijn. Dat wil ik erbij zeggen."

Er is één roeping, stelde ds. Kok. Met tweeërlei uitwerking. Dat is ook niet waar, zegt ds. Moerkerken. "Er is tweeërlei roeping, waarvan de inwendige roeping van meet af aan vergezelschapt is van de wederbarende werking van Gods Geest, en de uitwendige roeping niet. Als Valkenburg aan ds. Kok vraagt naar zijn visie op de tekst: "Jakob heb Ik liefgehad en Ezau heb ik gehaat", zegt ds. Kok: "Alzo lief heeft God de wereld gehad, en bij die wereld behoorde ook Ezau. God had ook Ezau lief." Ik zou dat niet graag in onze gemeenten verkondigd zien. Als er getornd wordt aan de stelling dat het genadeverbond is opgericht met de uitverkorenen, dan raak je de slagader aan van onze gemeenten. Wie de verbondsbeloften algemeen maakt, raakt aan de leer van vrije genade en aan de fundamentele levensader van de kerk."

[Geytenbeekje]

Dit is al 10 000 x behandeld op rf

[Thea]

@Geijtenbeekje, dan sla jij dit topic over....

[Hollander]

Nee, inderdaad, wat ds. Harinck daar leert is zeer duidelijk en daar kan ik mij van harte in vinden. Mijn bezwaar richt zich ook niet op ds. Harinck, al begrijp ik niet waarom ook hij het onderscheid verbondsbeloften en evangeliebeloften leert. Daar kan ik echter overheen stappen. (Ik noemde zijn boek alleen omdat dit mij veel duidelijkheid gegeven heeft in de geschiedenis rond 1948 en 1953 en welke argumenten van weerszijden gebruikt zijn.)

Dank voor je antwoord en ik waardeer het hoe je het onderstreept. Ik dacht al geen discrepantie te zien. Ik heb op dit moment niet helder hoe ds. Harinck, in het door mij genoemde boekje, over het onderscheid tussen beide soorten beloften spreekt. Zal het eens nalezen.

Wanneer hij hier zou bedoelen dat het recht van bezit van de genadebeloften zich beperkt tot Gods uitverkorenen en het recht van toegang tot diezelfde beloften tot allen komt die het Woord horen, dan was ik het er van harte mee eens. Maar hij zegt iets anders: hij zegt dat de verbondsbeloften zich strikt beperken tot Gods uitverkorenen; deze beloften vallen kennelijk bij hem niet onder de evangeliebeloften die in het aanbod komen tot allen die Gods Woord horen. Daarmee hebben de verbondsbeloften bij ds. Moerkerken geen plaats in het aanbod en zijn daarvan uitgesloten. Christus wordt wél aangeboden, maar de verbondsbeloften die in Christus zijn, niet. Dat heb ik altijd een zeer wonderlijke gedachtegang gevonden.

Ik kan mij voorstellen dat je hier meer verwarring door vindt ontstaan. Ik denk dat het een precisering is om zoveel als mogelijk tot uiting te brengen dat het aanbod van genade toch echt onder beheersing van de uitverkiezing staat. Maar dat kan ik mis hebben.
In ieder geval durf ik vrij te verdedigen dat, wellicht met iets andere bewoordingen, de door jou en mij aangehaalde aspecten van Boston, de Erskines en Fisher, door meerdere GG-dominees op de preekstoel als grondslag wordt uitgedragen.

[Valcke]

O.k. Hollander, dank je wel voor deze verdere toelichting.
Ik heb overigens nog eens goed het stukje van ds. Harinck op Refoweb gelezen.

Daarin zie ik dat hij met name focust op het onderscheid absolute beloften (aan de uitverkorenen dan wel aan hen die Christus reeds ingelijfd zijn) en de voorwaardelijke beloften in het Evangelie (aan hen die Christus nog niet toebehoren). Op die manier verklaard, kan ik ook begrip hebben voor het gemaakte onderscheid. Dat sluit dan feitelijk aan op het onderscheid in recht van bezit en recht van toegang, zoals gemaakt door de Erskine's / Marrow men.

Echter, wat dan voor mij wel overblijft, is dat ik niet begrijp hoe dit verschilt van ds. Kok. Deze leerde hierover m.i. niet anders. Ook hij maakte het onderscheid tussen recht van bezit en recht van toegang tot de beloften. En dan wordt het voor mij duister wat de onderscheiding tussen verbondsbeloften en evangeliebeloften beoogt. Want het beoogt wel degelijk een soort stellingname tegenover ds. Kok.

[Jantje]

De verschillen zijn niet zozeer groter, maar de linkerflank GG is bovengemiddeld ootmoedig. Daar mag dus ook de hele breedte van het kerkverband komen. De minder ootmoedige types zijn grosso modo allang vertrokken.

Aldus niet in de rechterflank, daar is een voortdurende instroom van niet-ootmoedige mensen uit andere kerkverbanden. Deels wordt deze import ook predikant. Dat zijn gemiddeld genomen ook niet de ootmoedigste mensen. Dat zorgt naar mijn idee voor een systeemonevenwichtigheid. En daar mag ook zeker de linkerflank niet preken, de ootmoedige uitzonderingen daargelaten, die er óók zijn. Denk aan de GG in Opheusden, die heus tot de rechterflank behoort maar daar is niets optochtelijks of zelfingenomens aan.

Ik begrijp niet waarom je nu specifiek Opheusden noemt. Ds. Mouw mag op zondag nog altijd geen derde dienst vervullen.

Enkele voorbeelden die ik zou willen noemen zijn het feit dat ds. Tuinier enige tijd geleden is voorgegaan in Genemuiden en dat in de gemeente van Scherpenzeel er een preekregelaar is, die zeer breed uitnodigt, van ds. IJsselstein tot ds. Beens.

[Simon0612]

Volgens mij is van beide kanten in de huidige situatie nog steeds een heikel punt hoe men moet aanzien tegen verbondsbeloften versus evangeliebeloften. Van beide zijden zijn hier uitspraken over gedaan. Dan zal toch nader onderzocht moeten worden waar dit onderscheid vandaan komt en wat ermee beoogd wordt.

Vanuit de GGiN is het standpunt vanuit dit verband helder uiteengezet in het boekje Wet en Evangelie. Het onderscheid in beloften (evangelie of verbonds) kent men niet in de GGiN.

[Jantje]

In datzelfde jaar zegt hij het toch ietsje genuanceerder, maar het blijft wel wat onduidelijk wat hij nu precies bedoelt. Over ds Kok is op refoforum al genoeg gezegd, dus die discussie wil ik niet weer in gang zetten. Wat ik niet wist (stond onderaan het artikel) dat er een synodaal verbod is om preken van ds Kok te lezen op de kansel.

In onze gemeente heeft men tot ver in de jaren '60 preken van hem gelezen, tot de classis de kerkenraad op de vingers tikte.

Er is naast Veenendaal 1 gemeente geweest waar een gedeelte van die gemeente uit de GG is gestapt wegens sympathie t.o.v. ds. Kok. Dat was de GG van Westzaan.

[GGotK]

In datzelfde jaar zegt hij het toch ietsje genuanceerder, maar het blijft wel wat onduidelijk wat hij nu precies bedoelt. Over ds Kok is op refoforum al genoeg gezegd, dus die discussie wil ik niet weer in gang zetten. Wat ik niet wist (stond onderaan het artikel) dat er een synodaal verbod is om preken van ds Kok te lezen op de kansel.

In onze gemeente heeft men tot ver in de jaren '60 preken van hem gelezen, tot de classis de kerkenraad op de vingers tikte.

Er is naast Veenendaal 1 gemeente geweest waar een gedeelte van die gemeente uit de GG is gestapt wegens sympathie t.o.v. ds. Kok. Dat was de GG van Westzaan.

Is de internetstoring in Zeeland voorbij?

[GGotK]

Volgens mij is van beide kanten in de huidige situatie nog steeds een heikel punt hoe men moet aanzien tegen verbondsbeloften versus evangeliebeloften. Van beide zijden zijn hier uitspraken over gedaan. Dan zal toch nader onderzocht moeten worden waar dit onderscheid vandaan komt en wat ermee beoogd wordt.

Vanuit de GGiN is het standpunt vanuit dit verband helder uiteengezet in het boekje Wet en Evangelie. Het onderscheid in beloften (evangelie of verbonds) kent men niet in de GGiN.

Leerstellig misschien niet, maar praktikaal wel. Hoe is in dit boekje de relatie tussen aanbod van genade en de beloften trouwens geformuleerd?