Niet-gezongen psalmen een andere wijs geven?

[Gian]

Ik heb eens een samenzangavond begeleid waarin we de avondzang zouden zingen.
' k Had alle muziek voor me staan en (op een voor mij vrij onbekend orgel) de registratie klaar staan. De dominee die die psalmen inleidde, las keurig de verzen voor. En zei vervolgens:
We zingen dit op de wijs van psalm 134.

Dat is mij ook eens overkomen, ja.
Gastpredikant, ik had vlak voor de dienst nog even met hem staan praten: niks gezegd over een andere melodie. En tijdens de dienst sta je opeens voor het blok...
Volgende dag toch maar even een mailtje gestuurd daarover. Kwam het antwoord: beste Hendrikus, dank voor je bericht. Met vriendelijke groet, ds. x.

[Marieke]

Ik heb eens een samenzangavond begeleid waarin we de avondzang zouden zingen.
' k Had alle muziek voor me staan en (op een voor mij vrij onbekend orgel) de registratie klaar staan. De dominee die die psalmen inleidde, las keurig de verzen voor. En zei vervolgens:
We zingen dit op de wijs van psalm 134.

Dat is mij ook eens overkomen, ja.
Gastpredikant, ik had vlak voor de dienst nog even met hem staan praten: niks gezegd over een andere melodie. En tijdens de dienst sta je opeens voor het blok...
Volgende dag toch maar even een mailtje gestuurd daarover. Kwam het antwoord: beste Hendrikus, dank voor je bericht. Met vriendelijke groet, ds. x.

[Johann Gottfried Walther]

http://www.refdag.nl/kerkplein/kerknieu ... bled=false

Hoe leert een gemeente alle melodieën zingen?

In sommige gemeenten is het gebruik om voor de dienst alle psalmen op rij te zingen. Niet elke psalm gaat even soepel, maar door gewenning kan veel gewonnen worden. Organisten die met deze praktijk bekend zijn, zijn vaak positief. Dan komt echter ook de inhoud van de psalm om de hoek kijken. Wie begint op zondagmorgen graag met Psalm 129 (die overigens niet in Scholtens rijtje voorkomt)? Niet alleen sommige melodieën zijn namelijk de bottleneck, maar in veel gevallen ook de inhoud van een psalm.

[Hendrikus]

http://www.refdag.nl/kerkplein/kerknieu ... bled=false

Dit is een uitstekend artikel in het RD!

[huisman]

http://www.refdag.nl/kerkplein/kerknieu ... bled=false

Dit is een uitstekend artikel in het RD!

wij zingen heden ten dage toch geheel anders dan in het begin van de reformatie (30 versen per kerkdienst !)

In Genève werden destijds alle 150 psalmen in een halfjaar tijd gezongen, blijkt uit roosters in psalmboeken. Men zong toen ongeveer dertig strofen per kerkdienst. Ook in de Nederlanden zijn de psalmen op deze manier aaneengesloten gezongen; deze gewoonte is in ieder geval tot het eind van de 18e eeuw aanwijsbaar. De aanduiding ”pauze” die nog steeds in veel psalmboekjes staat, is daar een herinnering aan: er werden geen ”versjes” gezongen, maar ”pauzen”: een aantal strofen achter elkaar. Daarnaast ontstaat echter de praktijk dat de predikant ”versjes” gaat zoeken die bij zijn preek passen. Met als gevolg dat vaak alleen de psalmen die de gemeente en/of de predikant goed kende, werden gekozen. Dat waren er in de praktijk zo’n veertig. Die situatie is nog steeds aanwijsbaar: predikanten geven vooral bekende psalmen op. Uit onderzoeken komt dat naar voren. In 2002 becijferde Johan Polder bijvoorbeeld op basis van 1500 psalmbriefjes dat van de 1488 psalmverzen er zo’n 400 slechts incidenteel en ruim 300 zelfs nooit opgegeven worden.

[Marieke]

Ik heb eens een samenzangavond begeleid waarin we de avondzang zouden zingen.
' k Had alle muziek voor me staan en (op een voor mij vrij onbekend orgel) de registratie klaar staan. De dominee die die psalmen inleidde, las keurig de verzen voor. En zei vervolgens:
We zingen dit op de wijs van psalm 134.

Dat is mij ook eens overkomen, ja.
Gastpredikant, ik had vlak voor de dienst nog even met hem staan praten: niks gezegd over een andere melodie. En tijdens de dienst sta je opeens voor het blok...
Volgende dag toch maar even een mailtje gestuurd daarover. Kwam het antwoord: beste Hendrikus, dank voor je bericht. Met vriendelijke groet, ds. x.

Hendrikus, we hebben de krant gehaald....
Dhr. Scholten leest vermoedelijk mee met refoforum...
Zie het stuk van "t Betaamt ons psalmen aan te heffen" op de opiniepagina

[Luther]

Dhr. Scholten leest vermoedelijk mee met refoforum...
Zie het stuk van "t Betaamt ons psalmen aan te heffen" op de opiniepagina

Dat is inderdaad een goed stuk.

[Hendrikus]

Hendrikus, we hebben de krant gehaald....
Dhr. Scholten leest vermoedelijk mee met refoforum...
Zie het stuk van "t Betaamt ons psalmen aan te heffen" op de opiniepagina

Hm, tja...
Beetje jammer dat serieuze suggesties zo gemakkelijk als "onbruikbaar" terzijde worden geschoven.
En beetje zwak -maar misschien ook wel veelzeggend- om in de slotzin de essentie van het psalmzingen samen te vatten met een citaat uit de berijmde Psalm 147 dat door de berijmers is toegevoegd maar niet in de onberijmde psalm te vinden is. Want daar staat wél dat de lof betamelijk is, maar daar lees je niks over "lieflijk zijn" of "harten treffen"...

[GJdeBruijn]

Boeiend vond ik de reactie van Geert Agteresch in de krant van gisteren. Hij constateerde dat alle tien psalmen die ik noemde, een dorische melodie hebben. Zijn conclusie: „Daar zit het probleem voor het grootste gedeelte: de musici van tegenwoordig hebben geen kennis hoe de (Geneefse) modale melodieën te benaderen.” Aan de organisten om aan te tonen dat Agteresch ongelijk heeft.

OF Conclusie: het probleem is ontstaan door slechte organisten die niet de kerktoonsoorten (modaliteiten) beheersen.
Als er kwaliteit is en blijft, behoudt men de goede melodieën in plaats van dat ze door goedbedoelde hobbyisten die denken te kunnen improviseren, worden 'afgetuigd'. Dat gebeurt immers als mineur en majeur toonsoorten de (in dit geval) dorische melodie tot een onlogische opéénvolging van noten devalueren. Als het beleid op aanstellen van organisten niet op een hoger plan komt dan doorgaans het geval is, wordt het probleem enkel maar groter.
Niet de melodie is het probleem, maar degene die de melodie tot klinken moet brengen.

[Hendrikus]

Boeiend vond ik de reactie van Geert Agteresch in de krant van gisteren. Hij constateerde dat alle tien psalmen die ik noemde, een dorische melodie hebben. Zijn conclusie: „Daar zit het probleem voor het grootste gedeelte: de musici van tegenwoordig hebben geen kennis hoe de (Geneefse) modale melodieën te benaderen.” Aan de organisten om aan te tonen dat Agteresch ongelijk heeft.

OF Conclusie: het probleem is ontstaan door slechte organisten die niet de kerktoonsoorten (modaliteiten) beheersen.
Als er kwaliteit is en blijft, behoudt men de goede melodieën in plaats van dat ze door goedbedoelde hobbyisten die denken te kunnen improviseren, worden 'afgetuigd'. Dat gebeurt immers als mineur en majeur toonsoorten de (in dit geval) dorische melodie tot een onlogische opéénvolging van noten devalueren. Als het beleid op aanstellen van organisten niet op een hoger plan komt dan doorgaans het geval is, wordt het probleem enkel maar groter.
Niet de melodie is het probleem, maar degene die de melodie tot klinken moet brengen.

Of het nou werkelijk op het conflict van majeur / mineur versus de kerktoonsoorten vast zit, ik waag het te betwijfelen.
Als organisten die niet kunnen harmoniseren nou eens ophielden met het spelen van eigen baksels, maar gewoon spelen wat er in het boek staat, zouden we al een heel eind verder zijn.

[GJdeBruijn]

Of het nou werkelijk op het conflict van majeur / mineur versus de kerktoonsoorten vast zit, ik waag het te betwijfelen.
Als organisten die niet kunnen harmoniseren nou eens ophielden met het spelen van eigen baksels, maar gewoon spelen wat er in het boek staat, zouden we al een heel eind verder zijn.

Inderdaad, het gaat om organisten die improvizeuren en zelfs niet altijd uit een boek kunnen spelen.
Wat ik bedoel: Wie niet verder komt dan d, f en g-groot en g-klein en alles daarin perst en bovendien de dorische melodieën mishandelt door een combinatie d-groot en g-groot (wat veel gebeurt) maakt de melodieën onzingbaar en daarmee vanzelf ongeliefd. Bij goede mineur/majeur harmonisaties (zoals bundel DS) is dat vanzelf niet het geval, maar ik bedoel die organisten die zelfs mineur en majeur door elkaar heen gebruiken en noot voor noot voorzien van een willekeurig akkoord waarbij de noten als losse eenheden worden behandeld in plaats van als onderdelen van een melodie.

[Marius]

Of het nou werkelijk op het conflict van majeur / mineur versus de kerktoonsoorten vast zit, ik waag het te betwijfelen.
Als organisten die niet kunnen harmoniseren nou eens ophielden met het spelen van eigen baksels, maar gewoon spelen wat er in het boek staat, zouden we al een heel eind verder zijn.

Inderdaad, het gaat om organisten die improvizeuren en zelfs niet altijd uit een boek kunnen spelen.
Wat ik bedoel: Wie niet verder komt dan d, f en g-groot en g-klein en alles daarin perst en bovendien de dorische melodieën mishandelt door een combinatie d-groot en g-groot (wat veel gebeurt) maakt de melodieën onzingbaar en daarmee vanzelf ongeliefd. Bij goede mineur/majeur harmonisaties (zoals bundel DS) is dat vanzelf niet het geval, maar ik bedoel die organisten die zelfs mineur en majeur door elkaar heen gebruiken en noot voor noot voorzien van een willekeurig akkoord waarbij de noten als losse eenheden worden behandeld in plaats van als onderdelen van een melodie.

Hoewel er overigens ook organisten zijn die wel kunnen harmoniseren.
Eigenlijk vind ik dat iedere kerkorganist het boek 'In goede harmonie' van Bert Matter en Peter Molenaar moet doorwerken. Hoewel dat geen garantie is om het te 'kunnen'

Sowieso is er al veel gered als de psalmen worden gezongen zoals oorspronkelijk gecomponeerd:

-Ritmisch
-Met originele toonladder, zonder latere aanpassingen in mineur of majeur trant.

[Marieke]

Of het nou werkelijk op het conflict van majeur / mineur versus de kerktoonsoorten vast zit, ik waag het te betwijfelen.
Als organisten die niet kunnen harmoniseren nou eens ophielden met het spelen van eigen baksels, maar gewoon spelen wat er in het boek staat, zouden we al een heel eind verder zijn.

Inderdaad, het gaat om organisten die improvizeuren en zelfs niet altijd uit een boek kunnen spelen.
Wat ik bedoel: Wie niet verder komt dan d, f en g-groot en g-klein en alles daarin perst en bovendien de dorische melodieën mishandelt door een combinatie d-groot en g-groot (wat veel gebeurt) maakt de melodieën onzingbaar en daarmee vanzelf ongeliefd. Bij goede mineur/majeur harmonisaties (zoals bundel DS) is dat vanzelf niet het geval, maar ik bedoel die organisten die zelfs mineur en majeur door elkaar heen gebruiken en noot voor noot voorzien van een willekeurig akkoord waarbij de noten als losse eenheden worden behandeld in plaats van als onderdelen van een melodie.

Hoewel er overigens ook organisten zijn die wel kunnen harmoniseren.
Eigenlijk vind ik dat iedere kerkorganist het boek 'In goede harmonie' van Bert Matter en Peter Molenaar moet doorwerken. Hoewel dat geen garantie is om het te 'kunnen'

Sowieso is er al veel gered als de psalmen worden gezongen zoals oorspronkelijk gecomponeerd:

-Ritmisch
-Met originele toonladder, zonder latere aanpassingen in mineur of majeur trant.

Wat red je daar dan precies mee met die laatste twee aanpassingen?
In ieder geval niet dat organisten beter gaan harmoniseren. Als een organist dat niet kan/niet beheerst, dan kan hij dat ook niet als hij opeens ritmisch of "met een originele toonladder gaat spelen"

[Marius]

Of het nou werkelijk op het conflict van majeur / mineur versus de kerktoonsoorten vast zit, ik waag het te betwijfelen.
Als organisten die niet kunnen harmoniseren nou eens ophielden met het spelen van eigen baksels, maar gewoon spelen wat er in het boek staat, zouden we al een heel eind verder zijn.

Inderdaad, het gaat om organisten die improvizeuren en zelfs niet altijd uit een boek kunnen spelen.
Wat ik bedoel: Wie niet verder komt dan d, f en g-groot en g-klein en alles daarin perst en bovendien de dorische melodieën mishandelt door een combinatie d-groot en g-groot (wat veel gebeurt) maakt de melodieën onzingbaar en daarmee vanzelf ongeliefd. Bij goede mineur/majeur harmonisaties (zoals bundel DS) is dat vanzelf niet het geval, maar ik bedoel die organisten die zelfs mineur en majeur door elkaar heen gebruiken en noot voor noot voorzien van een willekeurig akkoord waarbij de noten als losse eenheden worden behandeld in plaats van als onderdelen van een melodie.

Hoewel er overigens ook organisten zijn die wel kunnen harmoniseren.
Eigenlijk vind ik dat iedere kerkorganist het boek 'In goede harmonie' van Bert Matter en Peter Molenaar moet doorwerken. Hoewel dat geen garantie is om het te 'kunnen'

Sowieso is er al veel gered als de psalmen worden gezongen zoals oorspronkelijk gecomponeerd:

-Ritmisch
-Met originele toonladder, zonder latere aanpassingen in mineur of majeur trant.

Wat red je daar dan precies mee met die laatste twee aanpassingen?
In ieder geval niet dat organisten beter gaan harmoniseren. Als een organist dat niet kan/niet beheerst, dan kan hij dat ook niet als hij opeens ritmisch of "met een originele toonladder gaat spelen"

Nee, dan moet hij/zij ook gewoon uit een koraalboek spelen, voldoende keuze, van WHZwart, via Worp, via Sanderman, via van Dijk, via Drent etc.

Maar die aanpassingen(ongedaan maken van aanpassingen) zijn bedoeld als tip voor de gemeentezang.

[Hendrikus]

Wat red je daar dan precies mee met die laatste twee aanpassingen?
In ieder geval niet dat organisten beter gaan harmoniseren. Als een organist dat niet kan/niet beheerst, dan kan hij dat ook niet als hij opeens ritmisch of "met een originele toonladder gaat spelen"

Nee, dan moet hij/zij ook gewoon uit een koraalboek spelen, voldoende keuze, van WHZwart, via Worp, via Sanderman, via van Dijk, via Drent etc.

Maar die aanpassingen(ongedaan maken van aanpassingen) zijn bedoeld als tip voor de gemeentezang.

In veel koraalboeken worden de psalmen ook niet volgens de kerktoonsoorten geharmoniseerd. Van Dijk is een voorbeeld van een koraalboek dat onmiskenbaar gemaakt is door iemand die zelf niet in de ritmische gemeentezangpraktijk zit. Zijn zettingen zijn wel ritmisch genoteerd, maar ze zitten vol met gealtereerde akkoorden die in de niet-ritmische gemeentezangbegeleiding door sommigen worden gebruikt. Bij ritmisch zingen werkt dat niet.

In het recent verschenen koraalboek van Den Toom worden de ingeslopen verhogingen genormaliseerd en wordt de correcte notatie er als een klein gedrukte toevoeging boven gezet.