Marieke schreef:Hendrikus, je hebt gelijk dat er in iedere kerk verschillende tradities, kaders e.d. zijn. In onze gemeente dienen we ook binnen bepaalde kaders te blijven wat muziek betreft. Maar wat ik nou nooit zo goed begrepen heb is het volgende (geen idee of dit in jouw gemeente ook gebeurt): ik ben voorstander van kwalitatief goede orgelmuziek voor en na de dienst (en dat is ook weer relatief natuurlijk), maar er zijn diverse organisten die grote voorstander zijn om bijv. een triosonate van Bach of een sonate van Mendelssohn (en dan bedoel ik niet die van het "gebed des Heeren") o.i.d. te spelen voor of na de dienst. Ik zie persoonlijk echt het verband niet tussen een eredienst en een triosonate van Bach. Hoewel ik de laatste bijzonder waardeer om de muzikaal zeer hoge kwaliteit, vind ik ze persoonlijk geen verband hebben met de eredienst. Er zit geen "tekst" bij, de mensen in de kerk (okay, daar doe je het niet alleen voor) zien dan ook geen verband met de te volgen prediking of (na de dienst) met de preek die gehouden is. Ik heb hier al vaker over na zitten denken. Wellicht dat jij hier iet over kan vertellen?
De gehechtheid aan koraalgebonden muziek vóór en na de dienst is typisch Nederlands, en ik denk ook typisch iets voor de kerken van de nadere reformatie. In het buitenland kom je dat niet tegen (afgezien van immigrantenkerk in Canada of de VS waar ze de Nederlandse gewoontes hebben vastgehouden). De voluntary na een Anglicaanse dienst kan van alles zijn. De preludia en fuga’s van Bach schijnen te zijn bedoeld om te spelen rondom de dienst, het preludium vóór de dienst en de fuga erna.
[Orgelspel vóór de dienst is lang niet overal gebruikelijk. In veel Duitse en Scandinavische kerken komt de gemeente in stilte binnen. Vijf minuten voor aanvang van de dienst luiden de klokken, dan komt de predikant –eventueel met kerkenraad- binnen, gaat zitten, pas dan begint een kort orgelwerk waar iedereen met aandacht naar luistert, en dan begint de dienst.]
Als kerken hun organisten expliciet voorschrijven dat er voor en na de dienst uitsluitend koraalgebonden muziek mag worden gespeeld, is dat een behoorlijke inperking, maar er valt mee te leven zolang de touwtjes niet nog verder worden aangehaald. En dat gebeurt regelmatig: een voorschrift dat er uitsluitend psalmen mogen worden gespeeld met een niet-ritmische melodie. Nou, dán worden de organisten welhaast veroordeeld tot improvizeuren, want de hoeveelheid kwalitatief goede koraalmuziek met een niet-ritmische psalmmelodie is gering. Helaas is het zo dat sommige kerken blijkbaar ook helemaal geen goede muziek wíllen horen, en alleen tevreden zijn als er zachtjes en “stichtelijk” geïmprovizeurd wordt…
Een kerkdienst is geen concert. Ook wanneer je de vrijheid hebt om ook niet-koraalgebonden muziek te kunnen spelen, is mijns inziens niet elk stuk even geschikt om rondom de eredienst te spelen. Sommige stukken hebben gewoon een concertant karakter. Die zou ik dus niet gauw gaan spelen. Maar bijvoorbeeld een Fantasie en Fuga c moll van Bach kan wat mij betreft prima, een heel ingetogen en verheven stuk, met een fugathema dat dezelfde aanhef heeft als Psalm 33.
http://www.youtube.com/watch?v=CNOV6ZYD9UA Zelf speel ik overwegend koraalgebonden muziek, maar er komt op gezette tijden ook wel eens een vrij werk van Bach, Mendelssohn of wie dan ook voorbij. En de koraalgebonden stukken zijn lang niet altijd gebaseerd op overbekende psalmen of gezangen. Gewijde muziek hoeft niet altijd meefluitbaar te zijn, om het maar eens zo te zeggen. Ik herken het verlangen naar een bekende melodie best, ik speel ook regelmatig een bekend lied als dat toepasselijk is, maar het is voor mij geen must. Zoals je in de natuur God kunt aanbidden om de schoonheid van Zijn schepping, ook zonder dat je een Bijbels tafereeltje voor je ziet, zo kun je God ook eren met een stuk goede muziek, óók als er niet direct een herkenbare psalm- of gezangmelodie in zit. Vind ik.