Wat is het draagvlak van Matthew Henry binnen de Ger. Gem.?

[memento]

De meeste predikanten zullen wel doen als ik: als Henry het met me eens is, haal ik hem aan. Zo niet, dan zoek ik een andere verklaring die me meer aanstaat.

...exegese is immers vrij...

Exegese is nimmer vrij. Er is maar één juiste betekenis. Binnen de gereformeerde exegese behoort geen ruimte te zijn voor de post-moderne opvatting dat de tekst betekend wat hij voor mij betekend (en voor een ander dus weer wat anders).

Alleen, exegese is geen wiskunde. Alhoewel we in 9 van de 10 gevallen onomstotelijk kunnen vaststellen dat het dit betekend, en niets anders, zijn er altijd teksten waarover discussie mogelijk is. Vaak gaat het dan om teksten die taalkundig moeilijk te vertalen zijn*, teksten die woordspelletjes of uitdrukkingen herbergen**, of om verschillende interpretaties van archeologische en geografische data***.

Als het gaat om verouderde commentaren, zoals Matthew Henry, dan raad ik deze alleen voor devotioneel lezen aan. Exegetisch zit hij er vaak naast. Net als de kanttekeningen (alhoewel die vanwege hun vertaal-inhoudelijke opmerkingen nodig blijven). Als je dan wat ouds neemt, neem dan Calvijn.

Maar ik acht het gereformeerder, om te grijpen naar nieuwere werken. Sinds de komst van de reformatie, heeft het onderzoeken van de Schrift in hun grondtekst een vogelvlucht genomen. Een ontwikkeling die tot op de dag van vandaag verder gaat. Wie een oud commentaar gebruikt, negeert zo'n 500 jaar aan exegetische studie. Om nog maar te zwijgen over taalkundige studie (met name op Hebreeuws is veel vooruitgang geboekt in het leren kennen van de betekenis van woorden), en archologiche studie (vanaf eind 1800 is er heel veel onderzoek gedaan, waaraan we ons verstaan van de Bijbel-geschiedenissen ook moeten bijstellen).

Kortom, pak een goede, moderne, gereformeerd commentaar voor de inhoud van de tekst. En neem er een kritisch commentaar bij voor de taalkwesties (dit laatste uiteraard selectief). Oude commentaren blijven uiteraard wel bruikbaar voor de toepassingen...

----
* De veelkleurige jas van Jozef is een voorbeeld van een tekst die taalkundig moeilijk te vertalen is, omdat de betekenis van de woorden die slaan op die jas niet duidelijk zijn. Waarschijnlijk is een "lange jas" (een koningsmantel) bedoeld, ipv een veelkleurige jas, maar met zekerheid kan het niet gezegd worden. In dit voorbeeld gaat het om een detail, maar er zijn ook voorbeelden waar het om wat meer wezenlijke dingen gaat.

** Sommige teksten gebruiken woorden in de tekst, die, als je let op de betekenis, niet voor de hand liggen, maar die qua klank beter klinken. Zo worden soms expres (werk)woorden gebruikt, die op een plaats of persoonsnaam lijken, om zo bv een verband te suggereren. Dan wordt soms iets anders bedoelt dan wat letterlijk gezegd wordt. Dat geldt natuurlijk ook voor uitdrukkingen en gezegden. (vergelijk: Hoe laat is het, met: How late is it).

*** Geografisch: Soms staat er in de Hebreeuwse tekst: van het oosten, terwijl de context icm geografische gegevens duidelijk maakt dat ze naar het oosten gaan. Archeologisch materiaal beïnvloed het lezen van de tekst ook, bv het Jozef-verhaal (over Egypte is veel bekend), of de burgt Suzan, was dat nu het zomerverblijf of juist het winterverblijf van de koning, opgravingen geven de doorslag. Etc etc.

[Luther]

De meeste predikanten zullen wel doen als ik: als Henry het met me eens is, haal ik hem aan. Zo niet, dan zoek ik een andere verklaring die me meer aanstaat.

...exegese is immers vrij...

Exegese is nimmer vrij. Er is maar één juiste betekenis. Binnen de gereformeerde exegese behoort geen ruimte te zijn voor de post-moderne opvatting dat de tekst betekend wat hij voor mij betekend (en voor een ander dus weer wat anders).

Nee, dat bedoelde ik niet. Soms is het mogelijk dat re twee verklaringen zijn die beide niet strijden met het geheel van de Schrift. Dan mag je kiezen.

[memento]

Nee, dat bedoelde ik niet. Soms is het mogelijk dat re twee verklaringen zijn die beide niet strijden met het geheel van de Schrift. Dan mag je kiezen.

Noem eens een voorbeeld..

[Tiberius]

Nee, dat bedoelde ik niet. Soms is het mogelijk dat re twee verklaringen zijn die beide niet strijden met het geheel van de Schrift. Dan mag je kiezen.

Noem eens een voorbeeld..

De vraag of Melchizedek wel of geen natuurlijke ouders had.
Of (maar dat is meer een vertaalkwestie) de tekst uit Joël 2:23: gaat het daar over Leraar ter gerechtigheid of over een gematigde regen?

[memento]

Nee, dat bedoelde ik niet. Soms is het mogelijk dat re twee verklaringen zijn die beide niet strijden met het geheel van de Schrift. Dan mag je kiezen.

Noem eens een voorbeeld..

De vraag of Melchizedek wel of geen natuurlijke ouders had.

Dat is inderdaad een goed voorbeeld. Maar, het aantal keren dat zulke exegetische vragen zich voordoen, is beperkt.

Tevens ben ik, zelfs in zulke gevallen, niet blij met een uitdrukking als "dan mag je kiezen". Dat geeft de indruk dat exegese een hoge mate van willekeurigheid heeft, terwijl het juist om een heel nauwkeurige (in de zin van: weloverwogen) wetenschap gaat. Vergelijk het met een rechter, die alle informatie afweegt, en zo tot een weloverwogen oordeel komt.

Het voorbeeld van de rechter is zoiezo wel aardig, omdat het ook het belang van hedendaagse exegese tov oude commentaren laat zien (om maar even terug te komen op het onderwerp van deze topic, nl. Matthew Henry). Zoals een rechter nu door nieuwe technieken (bv DNA) beter een oordeel kan vellen, zo kunnen exegeten dit met nieuwe kennis (van de Hebreeuwse taal, van de historische context dmv archeologische studies) nu een beter oordeel vellen dan bv de Refomatoren.

[Erasmiaan]

Nee, dat bedoelde ik niet. Soms is het mogelijk dat re twee verklaringen zijn die beide niet strijden met het geheel van de Schrift. Dan mag je kiezen.

Noem eens een voorbeeld..

De vraag of Melchizedek wel of geen natuurlijke ouders had.

Dat is inderdaad een goed voorbeeld. Maar, het aantal keren dat zulke exegetische vragen zich voordoen, is beperkt.

Tevens ben ik, zelfs in zulke gevallen, niet blij met een uitdrukking als "dan mag je kiezen". Dat geeft de indruk dat exegese een hoge mate van willekeurigheid heeft, terwijl het juist om een heel nauwkeurige (in de zin van: weloverwogen) wetenschap gaat. Vergelijk het met een rechter, die alle informatie afweegt, en zo tot een weloverwogen oordeel komt.

Het voorbeeld van de rechter is zoiezo wel aardig, omdat het ook het belang van hedendaagse exegese tov oude commentaren laat zien (om maar even terug te komen op het onderwerp van deze topic, nl. Matthew Henry). Zoals een rechter nu door nieuwe technieken (bv DNA) beter een oordeel kan vellen, zo kunnen exegeten dit met nieuwe kennis (van de Hebreeuwse taal, van de historische context dmv archeologische studies) nu een beter oordeel vellen dan bv de Refomatoren.

Maar de Bijbel veranderd niet, door niets (behalve door hertalingen, soms). En vergis je niet, die exegetische vragen zijn er meer dan je denkt.

[memento]

Maar de Bijbel veranderd niet, door niets (behalve door hertalingen, soms).

Natuurlijk veranderd de Bijbel niet. Maar vertalingen zitten er wel soms naast. Zelfs de SV vertaald soms iets, wat taalkundig gewoon niet kan.

En vergis je niet, die exegetische vragen zijn er meer dan je denkt.

De exegetische vragen zijn inderdaad legio, maar we hadden het over exegetische antwoorden. En het aantal tekst-gedeelten, waar de juiste exegese (in de zin van: er zijn meerdere gelijkwaardige alternatieven die mogelijk zijn) niet duidelijk is, zijn niet zo erg groot.

[Luther]

Nee, dat bedoelde ik niet. Soms is het mogelijk dat re twee verklaringen zijn die beide niet strijden met het geheel van de Schrift. Dan mag je kiezen.

Noem eens een voorbeeld..

Of Psalm 47 gedicht is bij het terugbrengen van de ark naar Jeruzalem, of als eenheid met Psalm 46-48 een danklied is voor de verlossing van Josafat (2 Kron. 20)

[Kaw]

Wat is een goed gereformeerd moderne commentaar?

[memento]

Nee, dat bedoelde ik niet. Soms is het mogelijk dat re twee verklaringen zijn die beide niet strijden met het geheel van de Schrift. Dan mag je kiezen.

Noem eens een voorbeeld..

Of Psalm 47 gedicht is bij het terugbrengen van de ark naar Jeruzalem, of als eenheid met Psalm 46-48 een danklied is voor de verlossing van Josafat (2 Kron. 20)

Persoonlijk zie ik de historische context van een psalm, tenzij deze zeer expliciet in de psalm zelf vermeld staat, als niet relevant. Ik zie daarom ook de (exegetische?) vraag er naar als zinloos, waarmee al snel inlegkunde bedreven wordt. M.i. is de literaire stijl van de psalmen die van een tijdloos gedicht, waarbij de historische achtergrond hoogstends de aanleiding is, maar niet zo belangrijk voor de inhoud (juist dit tijdloze karakter zorgt er ook voor, dat Gods kinderen zich zo goed in de psalmen kunnen herkennen).

[refo]

Exegese is nimmer vrij. Er is maar één juiste betekenis. Binnen de gereformeerde exegese behoort geen ruimte te zijn voor de post-moderne opvatting dat de tekst betekend wat hij voor mij betekend (en voor een ander dus weer wat anders).

Alleen, exegese is geen wiskunde. Alhoewel we in 9 van de 10 gevallen onomstotelijk kunnen vaststellen dat het dit betekend, en niets anders, zijn er altijd teksten waarover discussie mogelijk is. Vaak gaat het dan om teksten die taalkundig moeilijk te vertalen zijn*, teksten die woordspelletjes of uitdrukkingen herbergen**, of om verschillende interpretaties van archeologische en geografische data***.

Als het gaat om verouderde commentaren, zoals Matthew Henry, dan raad ik deze alleen voor devotioneel lezen aan. Exegetisch zit hij er vaak naast. Net als de kanttekeningen (alhoewel die vanwege hun vertaal-inhoudelijke opmerkingen nodig blijven). Als je dan wat ouds neemt, neem dan Calvijn.

Maar ik acht het gereformeerder, om te grijpen naar nieuwere werken. Sinds de komst van de reformatie, heeft het onderzoeken van de Schrift in hun grondtekst een vogelvlucht genomen. Een ontwikkeling die tot op de dag van vandaag verder gaat. Wie een oud commentaar gebruikt, negeert zo'n 500 jaar aan exegetische studie. Om nog maar te zwijgen over taalkundige studie (met name op Hebreeuws is veel vooruitgang geboekt in het leren kennen van de betekenis van woorden), en archologiche studie (vanaf eind 1800 is er heel veel onderzoek gedaan, waaraan we ons verstaan van de Bijbel-geschiedenissen ook moeten bijstellen).

Kortom, pak een goede, moderne, gereformeerd commentaar voor de inhoud van de tekst. En neem er een kritisch commentaar bij voor de taalkwesties (dit laatste uiteraard selectief). Oude commentaren blijven uiteraard wel bruikbaar voor de toepassingen...

Het wordt een lekkere bende zo.
Ik lees de bijbel gewoon als Woord van God, maar blijkbaar is dat niet genoeg.
We weten nu meer dan 500 jaar geleden.
Taalkwesties....
Interpretaties....
Woordspelletjes....

In een ander topic kwam het al aan de orde: sommige teksten hebben we 5000 jaar letterlijk genomen (zon sta stil) en nu weten we meer. Wat is dan nog de zin van letterlijk nemen? Waarom zouden we daar de brandstapel voor op gaan?
Misschien is over een 25 jaar onomstotelijk bewezen dat soorten dieren inderdaad een gemeenschappelijke afstamming hebben. Dat is dan wel sneu.

Wat is dan nog 'gereformeerd'? Uiteindelijk ook maar een keuze uit mogelijke interpretaties.

Je zal deze wijsheden wel van geleerde mannen hebben, maar het zet meer op losse schroeven dan dat het duidelijkheid biedt.

Tenslotte: Je derde zin bevat ook nog eens een tijdbom onder veel preken van bevindelijke dominees. Die halen heel andere betekenissen uit bijbelgedeelten dan er staat.

[Smytegelt]

Ach, welk een arme godsdienst die de letterwijsheid als de waarheid neemt en het moet hebben van toenemende wijsheid.
De Geest Gods werkt door alle tijden heen op dezelfde zaligmakende wijze.
Het is de verstandigen verborgen doch geopenbaard aan de kinderkens.

Maar wij spreken de wijsheid Gods, bestaande in verborgenheid, die bedekt was, welke God te voren verordineerd heeft tot heerlijkheid van ons, eer de wereld was;
Welke niemand van de oversten dezer wereld gekend heeft; want indien zij ze gekend hadden, zo zouden zij den Heere der heerlijkheid niet gekruist hebben.
Maar gelijk geschreven is: Hetgeen het oog niet heeft gezien, en het oor niet heeft gehoord, en in het hart des mensen niet is opgeklommen, hetgeen God bereid heeft dien, die Hem liefhebben.
Doch God heeft het ons geopenbaard door Zijn Geest; want de Geest onderzoekt alle dingen, ook de diepten Gods.
Want wie van de mensen weet, hetgeen des mensen is, dan de geest des mensen, die in hem is? Alzo weet ook niemand, hetgeen Gods is, dan de Geest Gods.
Doch wij hebben niet ontvangen den geest der wereld, maar den Geest, Die uit God is, opdat wij zouden weten de dingen, die ons van God geschonken zijn;
Dewelke wij ook spreken, niet met woorden, die de menselijke wijsheid leert, maar met woorden, die de Heilige Geest leert, geestelijke dingen met geestelijke samenvoegende.
Maar de natuurlijke mens begrijpt niet de dingen, die des Geestes Gods zijn; want zij zijn hem dwaasheid, en hij kan ze niet verstaan, omdat zij geestelijk onderscheiden worden.
Doch de geestelijke mens onderscheidt wel alle dingen, maar hij zelf wordt van niemand onderscheiden.
Want wie heeft den zin des Heeren gekend, die Hem zou onderrichten? Maar wij hebben den zin van Christus.

Voor geestelijk verstaan is nodig wat staat opgetekend door den apostel Paulus en wel in Kol. 1:9
Waarom ook wij, van dien dag af dat wij het gehoord hebben, niet ophouden voor u te bidden en te begeren, dat gij moogt vervuld worden met de kennis van Zijn wil, in alle wijsheid en geestelijk verstand;

Matthew Henry spreekt naar het hart van Jeruzalem!

[memento]

Wat is een goed gereformeerd moderne commentaar?

Op Neerlands taalgebied is volgens mij weinig gepubliceerd, als het gaat om volledige commentaren. Ik denk dat de Korte Verklaring het meest recent is. In de Engelstalige wereld wordt echter nog wel volop gepubliceerd. Daarvan kan ik Hendrikson en Kistemaker, New Testament Commentary aanbevelen, of van recenter datum (en flink duurder): New International Commentary on the Old & New Testament

Of natuurlijk boeken die zich focussen op één bijbelboek, of een deel daarvan.

Ach, welk een arme godsdienst die de letterwijsheid als de waarheid neemt en het moet hebben van toenemende wijsheid.
De Geest Gods werkt door alle tijden heen op dezelfde zaligmakende wijze.
Het is de verstandigen verborgen doch geopenbaard aan de kinderkens.

Matthew Henry spreekt naar het hart van Jeruzalem!

Oei, dan moeten we de Reformatie, met hun grote nadruk op het teruggaan naar de oorspronkelijke Bijbeltekst, en het vele bestuderen daarvan, ook maar gauw veroordelen. Een mooi bevindelijk praatje heeft immers veel meer waarde dan het zo goed mogelijk proberen te verstaan wat God voor ons heeft op laten tekenen...

De verlichting door Gods Geest sluit nauwkeurig bestuderen niet uit, maar juist in!

Nee, het is een zorgelijke ontwikkeling, als we niet meer staan naar een zo goed mogelijk verstaan wat God in Zijn woord ons wil zeggen! Sola Scriptura!

[Smytegelt]

Een mooi bevindelijk praatje heeft immers veel meer waarde dan het zo goed mogelijk proberen te verstaan wat God voor ons heeft op laten tekenen...

Och wat een zware verwijten treffen mij nu. Is het uitvoerig aanhalen van Gods Woord dan niet voldoende om te overtuigen van het niet kunnen verstaan van de Schrift met de natuurlijke rede en haar voortschreidende inzichten? Al zijn letterlijke zaken door de wetenschap nader te verklaren, de geestelijke zaken worden door de Heilige Geest verklaard. Dat is door alle tijden dezelfde waarheid geweest die niet door de wetenschap nader hoeft te worden toegelicht. Het is de verstandigen zelfs verborgen. Wat Matthew Henry doorgaans verklaart is dezelfde bevinding die door alle eeuwen heen gevonden is.

[memento]

Een mooi bevindelijk praatje heeft immers veel meer waarde dan het zo goed mogelijk proberen te verstaan wat God voor ons heeft op laten tekenen...

Och wat een zware verwijten treffen mij nu. Is het uitvoerig aanhalen van Gods Woord dan niet voldoende om te overtuigen van het niet kunnen verstaan van de Schrift met de natuurlijke rede en haar voortschreidende inzichten? Al zijn letterlijke zaken door de wetenschap nader te verklaren, de geestelijke zaken worden door de Heilige Geest verklaard. Dat is door alle tijden dezelfde waarheid geweest die niet door de wetenschap nader hoeft te worden toegelicht. Het is de verstandigen zelfs verborgen. Wat Matthew Henry doorgaans verklaart is dezelfde bevinding die door alle eeuwen heen gevonden is.

Dus Calvijn kan bij het oud vuil? Die poogt namelijk met de kennis van zijn dagen de Schrift zo nauwkeurig mogelijk uit te leggen. Iets wat gereformeerde exegeten (zij het met wat meer kennis van de context van de Schrift) van vandaag de dag ook doen.

Bevinding hoort op te komen uit een grondige kennis van wat er letterlijk staat in de Schrift. Dat is iets wat Calvijn heeft gedaan, en vele andere Reformatoren met hem. Wie meent exegese niet nodig te hebben, zet alles terzijde waar de Reformatie voor gestreden heeft. Dan past de naam Dopers je meer, dan gereformeerd...

PS> Als je goed gelezen had, had je trouwens gezien dat ik de toepassingen van Matthew Henry als lezenswaardig aanbeveel, maar dat ik stel dat er voor de uitleg van een tekst beter naar modernere werken gegrepen kan worden.