Generale Synode Christelijke Gereformeerde Kerken 2024

[huisman]

@huisman - je schreef dit over J.H. Velema en prof. van 't Spijker:

Zeker bij het midden van nu zoals op dit forum vertegenwoordigd door @MidMid en @Middenrefo. Zij vinden deze predikanten uit het nabije verleden bij de rechterflank horen.

Ik heb daar duidelijk op gereageerd dat dit niet waar is (MidMid ook), en ik vind het jammer dat je daar niet meer op terugkomt. Dat lijkt een patroon.

Ik was het eens met @MidMid dat je deze en andere predikanten uit het (nabije) verleden niet in een kamp moet trekken. Dus ik heb er wel degelijk (ergens deze middag) op gereageerd. Dat lijkt ook een patroon.
Blijkbaar heb ik een verkeerde conclusie getrokken en daar wil ik mijn excuses voor aanbieden.

Het zal best eens voorkomen dat ik een vraag aan mij in dit vrij drukke topic laat liggen. Dat is soms opzet omdat ik in dit topic bewust op sommige niet-CGK forummers niet reageer.
Op jou en @MidMid wil ik wel reageren dus als dat een keer niet gebeurd herinner mij er dan maar aan.

[Refojongere]

Met een classicaal examen o.i.d. heb ik geen moeite als Rijnsburgse gemeenten daar dit najaar formeel nog bij zijn.

En heb je wel moeite als Zwolle, Gouda of Hilversum daarbij zijn?

[Middenrefo]

@huisman - je schreef dit over J.H. Velema en prof. van 't Spijker:

Zeker bij het midden van nu zoals op dit forum vertegenwoordigd door @MidMid en @Middenrefo. Zij vinden deze predikanten uit het nabije verleden bij de rechterflank horen.

Ik heb daar duidelijk op gereageerd dat dit niet waar is (MidMid ook), en ik vind het jammer dat je daar niet meer op terugkomt. Dat lijkt een patroon.

Ik was het eens met @MidMid dat je deze en andere predikanten uit het (nabije) verleden niet in een kamp moet trekken. Dus ik heb er wel degelijk (ergens deze middag) op gereageerd. Dat lijkt ook een patroon.
Blijkbaar heb ik een verkeerde conclusie getrokken en daar wil ik mijn excuses voor aanbieden.

Het zal best eens voorkomen dat ik een vraag aan mij in dit vrij drukke topic laat liggen. Dat is soms opzet omdat ik in dit topic bewust op sommige niet-CGK forummers niet reageer.
Op jou en @MidMid wil ik wel reageren dus als dat een keer niet gebeurd herinner mij er dan maar aan.

Bedankt, dit waardeer ik.

[Middenrefo]

Met een classicaal examen o.i.d. heb ik geen moeite als Rijnsburgse gemeenten daar dit najaar formeel nog bij zijn.

En heb je wel moeite als Zwolle, Gouda of Hilversum daarbij zijn?

Nee. We zijn nog steeds deel van hetzelfde kerkverband. Zolang gemeentes er niet uitgezet zijn of zichzelf erbuiten plaatsen horen ze erbij.

[Evangelist]

Met een classicaal examen o.i.d. heb ik geen moeite als Rijnsburgse gemeenten daar dit najaar formeel nog bij zijn.

En heb je wel moeite als Zwolle, Gouda of Hilversum daarbij zijn?

Nee. We zijn nog steeds deel van hetzelfde kerkverband. Zolang gemeentes er niet uitgezet zijn of zichzelf erbuiten plaatsen horen ze erbij.

Zwolle, Gouda en Hilversum (en allerlei andere gemeenten) hebben zich door vrouwen in de ambten te bevestigen en/of afwijkend beleid voor te staan t.a.v. de homoseksuele praxis buiten het kerkverband geplaatst.
(Of vind je naar een Rijnsburgs convent gaan erger dan bovenstaande zaken?)

[Middenrefo]

Met een classicaal examen o.i.d. heb ik geen moeite als Rijnsburgse gemeenten daar dit najaar formeel nog bij zijn.

En heb je wel moeite als Zwolle, Gouda of Hilversum daarbij zijn?

Nee. We zijn nog steeds deel van hetzelfde kerkverband. Zolang gemeentes er niet uitgezet zijn of zichzelf erbuiten plaatsen horen ze erbij.

Zwolle, Gouda en Hilversum (en allerlei andere gemeenten) hebben zich door vrouwen in de ambten te bevestigen en/of afwijkend beleid voor te staan t.a.v. de homoseksuele praxis buiten het kerkverband geplaatst.
(Of vind je naar een Rijnsburgs convent gaan erger dan bovenstaande zaken?)

Wat betreft Zwolle, Gouda en Hilversum is dat feitelijk niet zo, hoe je ook denkt over v&a of over het niet volgen van synodebesluiten. Wat betreft Rijnsburg is het feitelijk wel zo, ook als je begrip hebt voor hun zorgen. We zijn nu in een fase dat we los van de emoties en meningen moeten kijken naar de feitelijke organisatorische en kerkrechtelijke situatie om in goed overleg uit elkaar te gaan. Dan is een discussie over wat we erger vinden niet zinvol.

[BSH]

En heb je wel moeite als Zwolle, Gouda of Hilversum daarbij zijn?

Nee. We zijn nog steeds deel van hetzelfde kerkverband. Zolang gemeentes er niet uitgezet zijn of zichzelf erbuiten plaatsen horen ze erbij.

Zwolle, Gouda en Hilversum (en allerlei andere gemeenten) hebben zich door vrouwen in de ambten te bevestigen en/of afwijkend beleid voor te staan t.a.v. de homoseksuele praxis buiten het kerkverband geplaatst.
(Of vind je naar een Rijnsburgs convent gaan erger dan bovenstaande zaken?)

Wat betreft Zwolle, Gouda en Hilversum is dat feitelijk niet zo, hoe je ook denkt over v&a of over het niet volgen van synodebesluiten. Wat betreft Rijnsburg is het feitelijk wel zo, ook als je begrip hebt voor hun zorgen. We zijn nu in een fase dat we los van de emoties en meningen moeten kijken naar de feitelijke organisatorische en kerkrechtelijke situatie om in goed overleg uit elkaar te gaan. Dan is een discussie over wat we erger vinden niet zinvol.

Het verschil tussen het christelijk geloof en de wereld, zo is mij vroeger geleerd, is dat het bij de wereld gaat om de daad, bij het christendom om de intentie.

De intentie van Rijnsburg mag goed zijn en die van Z,G&H fout. De laatste drie zijn formeel binnen de lijntjes, en Rijnsburg erbuiten.

[MidMid]

Wat zich steeds weer wreekt in al de reacties hier is dat de kerk niet geregeerd wordt door individuele standpunten, meningen of tijdens de synode ingebrachte geluiden - hoe ernstig en emotioneel (beladen) die ook zijn ingebracht. Besluiten neem je in eenparigheid.

Ik kan persoonlijk vinden dat een Zwolle, Hilversum, Gouda, e.a. zichzelf door hun gedrag buiten de kerk plaatsen. Maar dit is geen gezamenlijk besluit.
Wie weet vind ik dat dit wel geldt van kerken die genoegen nemen met een belijdenis van de waarheid. Dat kan ik persoonlijk vinden, maar daarmee is het nog geen staand beleid.

[Evangelist]

En heb je wel moeite als Zwolle, Gouda of Hilversum daarbij zijn?

Nee. We zijn nog steeds deel van hetzelfde kerkverband. Zolang gemeentes er niet uitgezet zijn of zichzelf erbuiten plaatsen horen ze erbij.

Zwolle, Gouda en Hilversum (en allerlei andere gemeenten) hebben zich door vrouwen in de ambten te bevestigen en/of afwijkend beleid voor te staan t.a.v. de homoseksuele praxis buiten het kerkverband geplaatst.
(Of vind je naar een Rijnsburgs convent gaan erger dan bovenstaande zaken?)

Wat betreft Zwolle, Gouda en Hilversum is dat feitelijk niet zo, hoe je ook denkt over v&a of over het niet volgen van synodebesluiten. Wat betreft Rijnsburg is het feitelijk wel zo, ook als je begrip hebt voor hun zorgen. We zijn nu in een fase dat we los van de emoties en meningen moeten kijken naar de feitelijke organisatorische en kerkrechtelijke situatie om in goed overleg uit elkaar te gaan. Dan is een discussie over wat we erger vinden niet zinvol.

Dat mag jij dan niet zinvol vinden, maar dat is wel de kern waar het nu om draait. Met dit ene zinnetje lijk je aan te geven dat je feitelijk toch niet of niet helemaal begrijpt waar het gemeenten achter Rijnsburg om te doen is, of waar hun pijn en blokkade zit. Want als ik even optel wat je hierover zegt, heb je eerder gesteld dat gemeenten die naar Rijnsburg gaan, zich door dat loutere feit buiten het kerkverband plaatsen, terwijl dat voor Zwolle, Gouda, Hilversum etc. niet geldt. De reden is dat je vindt dat Rijnsburg buiten de kerkorde om een bijeenkomst belegt. Nog los van de discussie of dat juist is, maar dat handelen buiten de kerkorde (en wat mij betreft buiten de Schrift) van Zwolle, Gouda en Hilversum leidt niet tot een uitspraak van jouw kant dat men zich buiten het kerkverband hebben geplaatst. Je mag mij verwijten dat ik nu appels met peren vergelijk, maar ik meen toch echt dat je hier onverantwoord met twee maten meet.

[Evangelist]

Wie weet vind ik dat dit wel geldt van kerken die genoegen nemen met een belijdenis van de waarheid. Dat kan ik persoonlijk vinden, maar daarmee is het nog geen staand beleid.

In bijzinnetjes voeg je dit steeds weer toe. Daarom toch een reactie, op het gevaar af dat dit een tweede discussiedraad wordt.

Toch zou ik willen zeggen dat ik geen enkele CGK gemeente waar men zegt dat een louter verstandelijk toestemmen van de waarheid voldoende is. Integendeel: er is oprecht, waar geloof nodig. Het geloof is een gave van God; dat kan geen kerkenraad, dominee, of wie dan ook in iemands hart leggen, of afdwingen. Wel moet de ernst en de noodzaak daarvan voortdurend worden benadrukt. De kernraad moet het doen met wat mensen zeggen. De kerkenraad is geen hartekenner. Wat de mond belijdt en wat door de levenswandel niet wordt weersproken, nemen we in liefde aan. Tegelijk moeten we er wel voor waken om al te gemakkelijk te spreken over belijdenis van je (!) geloof. Dan wordt het volstrekt subjectief. Het gaat om belijdenis doen van het geloof, namelijk dat van de vaderen, vervat in de gereformeerde belijdenis; dat ja-woord kun je evenwel niet geven zonder persoonlijk geloof. Dat geldt in het verlengde hiervan ook voor het Heilig Avondmaal. Alle belijdende leden hebben een kerkelijk recht om aan te gaan. Daarnaast is echter ook een goddelijk recht nodig, het waar zaligmakend geloof. Zoals gezegd: dat is een gave van God dat wel rijk en ruim verkondigd mag en moet worden, maar wat niemand kan pushen. Dat zijn geen dingen die je even kerkordelijk af kunt dwingen. Ik vind het daarom een oneigenlijk argument in deze discussie, en op geen enkele wijze recht doen aan waar we het nu over hebben.

[BSH]

Wat zich steeds weer wreekt in al de reacties hier is dat de kerk niet geregeerd wordt door individuele standpunten, meningen of tijdens de synode ingebrachte geluiden - hoe ernstig en emotioneel (beladen) die ook zijn ingebracht. Besluiten neem je in eenparigheid.

Ik kan persoonlijk vinden dat een Zwolle, Hilversum, Gouda, e.a. zichzelf door hun gedrag buiten de kerk plaatsen. Maar dit is geen gezamenlijk besluit.
Wie weet vind ik dat dit wel geldt van kerken die genoegen nemen met een belijdenis van de waarheid. Dat kan ik persoonlijk vinden, maar daarmee is het nog geen staand beleid.

Precies dit.

Hierdoor ontstaat het beeld dat je je standpunt alleen kan vasthouden op het moment dat de discussie louter formeel blijft. Dus blijf vooral de formele lijn benadrukken. Uitentreuren. Tot het bittere eind

[MidMid]

Er staat hierboven zoveel wat simpelweg niet klopt...

Jammer dat je het zo zegt, en niet zegt: 'Er staat zoveel wat naar mijn inzicht niet klopt.' Of: naar mijn gevoelen, naar mijn kijk op de dingen, of... Desondanks zal ik kort ingaan op de genummerde punten.

Had ik inderdaad kunnen doen. Maar 't gaat mij erom uit de emotie te komen en samen te kijken naar de feitelijkheid van de situatie. Emotie gaat ons hierin niet verder helpen naar welke uitkomst dan ook.

Je wijst in de reactie onder [1] naar een omslag ter synode. De vraag naar de toekomst van het kerkverband is inderdaad op de tafel van de GS gelegd. Waar het mij om gaat is dat dit niet geldt van de vraag naar het ontvlechten van het kerkverband. Kerkelijk is díe vraag niet neergelegd op de GS-tafel. Was dit wel het geval, dan is hierbij serieus de vraag te stellen of dan in het licht van KO art. 37 sub 2 (Een door de kerkenraad genomen besluit tot verbreking van het kerkverband zal niet van kracht zijn voordat de kerkenraad de gemeente heeft geraadpleegd in een speciaal voor deze zaak belegde vergadering met de gemeente, welke vergadering in de kerkdienst op twee achtereenvolgende zondagen is aangekondigd met vermelding van het desbetreffende besluit. (1965/6)) En daarnaast is het maar zeer de vraag of de opgezette taakgroep en convent groep blij is met de manier waarop hun inbreng is verwerkt. De geluiden die ik daarvan ken, wijzen niet in die richting!

Tijdens de synode zijn door velen zeer indringende woorden gesproken. Woorden waar ik mij overigens lang niet altijd in heb herkend. De zeggingskracht en reikwijdte is een puur persoonlijk gevoelen. Want geen van die woorden zijn omgezet in daadwerkelijke besluiten. Ook een moderamen(lid) spreekt ter synode niet voor het geheel. Juist die gesproken woorden van ds. Fokkema destijds, riepen ook tegenreactie op.

Bij veel van de overige punten geef jij een waardering vanuit je eigen denken. Daar ben je natuurlijk vrij in. Maar daarmee een bedoeling herinterpreteren of wijzigen (zoals rondom Quant) is toch een verdraaien van de werkelijk?! Overigens doen je opmerkingen rondom vermaan, gesprek en opvolging voor mij geen recht aan de werkelijkheid zoals ik die ken. Verdergaan dan gesprek en vermaan op het punt van v&a kennen onze kerken niet. Dus vervolgens verwijten dat midden gemeenten niet meer doen, is ze ook overvragen.

En tenslotte nog even het Kuyperiaans denken. Ik betwist dat er geen plan lag of gaandeweg de synode is opgekomen. Er is wel degelijk tijdens de GS zij-overleg geweest over 'wat als'. Het jammere is overigens daarbij dat de kerkenraad van Rijnsburg de mist ook laat bestaan, door geen achterliggende stukken te willen delen rondom de weg hoe zij tot hun besluit gekomen zijn om een bijeenkomst uit te schrijven. Blijkbaar geldt een revisie aanvraag voor hen niet meer. Maar het gaat hier niet enkel om een 'plan hebben liggen'. Het punt dat in het betreffende artikel wordt gemaakt aangaande het Kuyperiaans denken geldt de kerk als vereniging en het doorslaan naar een kerkverband als een puur menselijk instituut. Het aspect dat de Heere heeft samengevoegd, is daarin totaal geminimaliseerd. En dat herken ik zeker wel in de (her)inrichtingsplannen van Rijnsburg c.s.

[DDD]

Ik begrijp er niets van. Wat hier geschreven wordt, is heel simpel. Zodra Rijnsburg een nieuw kerkverband vormt, is dat kerkordelijk toch onvergelijkbaar met een gemeente die gewetensbezwaard is over enkele (belangrijke) bepalingen waarover in de kerken veel verschil van mening bestaat?

Principieel kun je het dan met Rijnsburg eens zijn, of juist niet, maar het is duidelijk dat je dan een nieuw kerkverband begint, en daar zijn de meeste middengemeenten tegen.

En wat je er dan ook van vindt: dat nieuwe kerkverband is een menselijk maaksel.

[MidMid]

Wie weet vind ik dat dit wel geldt van kerken die genoegen nemen met een belijdenis van de waarheid. Dat kan ik persoonlijk vinden, maar daarmee is het nog geen staand beleid.

In bijzinnetjes voeg je dit steeds weer toe. Daarom toch een reactie, op het gevaar af dat dit een tweede discussiedraad wordt.

Toch zou ik willen zeggen dat ik geen enkele CGK gemeente waar men zegt dat een louter verstandelijk toestemmen van de waarheid voldoende is. Integendeel: er is oprecht, waar geloof nodig. Het geloof is een gave van God; dat kan geen kerkenraad, dominee, of wie dan ook in iemands hart leggen, of afdwingen. Wel moet de ernst en de noodzaak daarvan voortdurend worden benadrukt. De kernraad moet het doen met wat mensen zeggen. De kerkenraad is geen hartekenner. Wat de mond belijdt en wat door de levenswandel niet wordt weersproken, nemen we in liefde aan. Tegelijk moeten we er wel voor waken om al te gemakkelijk te spreken over belijdenis van je (!) geloof. Dan wordt het volstrekt subjectief. Het gaat om belijdenis doen van het geloof, namelijk dat van de vaderen, vervat in de gereformeerde belijdenis; dat ja-woord kun je evenwel niet geven zonder persoonlijk geloof. Dat geldt in het verlengde hiervan ook voor het Heilig Avondmaal. Alle belijdende leden hebben een kerkelijk recht om aan te gaan. Daarnaast is echter ook een goddelijk recht nodig, het waar zaligmakend geloof. Zoals gezegd: dat is een gave van God dat wel rijk en ruim verkondigd mag en moet worden, maar wat niemand kan pushen. Dat zijn geen dingen die je even kerkordelijk af kunt dwingen. Ik vind het daarom een oneigenlijk argument in deze discussie, en op geen enkele wijze recht doen aan waar we het nu over hebben.

Met het maken van een onderscheid tussen 'een kerkelijke recht' en 'een goddelijke recht' geef je precies het probleem aan. Dat vermeende onderscheid vindt ook geen grond in de Schrift of in het gereformeerde belijden. Onze kerken kennen dat onderscheid niet! Ze veroordelen dit denken zelfs als 'in strijd met de uitspraken van Gods Woord en de grondslagen van de gereformeerde leer'. Wie geen avondmaal kan vieren, kan ook geen belijdenis afleggen. Wat gevraagd wordt is een belijdenis van 'waar zaligmakend geloof' bij de belijder.

Dit steeds inbrengen (omdat het hier juist gaat om een volgens de kerken 'zaak van Schrift en belijden') heeft dus wel degelijk een plaats in de huidige situatie en discussie.

Niemand kan tot het avondmaal des Heren worden toegelaten dan die overeenkomstig
de regeling van de plaatselijke kerk belijdenis des geloofs heeft afgelegd en getuigenis
heeft van een godvruchtige wandel. Dit geldt ook voor hen die uit zusterkerken komen.
1. Niemand mag erkend worden voor een lidmaat van de kerk van Christus dan op belijdenis des geloofs, en
geenszins ten gevolge van het van buiten leren van enige waarheden. (1836)
2. De synode spreekt uit dat op grond van Gods Woord en de belijdenisgeschriften van de kerk een levend
geloof als eis van God bij het afleggen van geloofsbelijdenis gevorderd moet worden. Zij erkent nochtans
dat de mens niet kan zien wat in het hart van de belijder voor God is, zodat de kerk niet meer van de
belijder eist dan wat de mond belijdt, indien het leven zulks niet tegenspreekt. (1913)
3. Belijdenis afleggen betekent belijdenis des geloofs doen en niet van de waarheid zonder meer. Daarom
geldt bij het doen van belijdenis dezelfde maatstaf als bij de voorbereiding voor het heilig avondmaal. Een
kerkenraad die bij het afnemen van en toelaten tot de openbare belijdenis tevreden is met de verklaring
van een historisch geloof, is in strijd met de uitspraken van Gods Woord en de grondslagen van de
gereformeerde leer. Met beslistheid verwijst de synode naar de uitspraken van 1574, 1836, 1879 en 1913.
Zij dringt er bij de kerken ten ernstigste op aan dat beleefd worde het onlosmakelijk verband tussen het
afleggen van belijdenis des geloofs en het gebruik van de sacramenten ¹); ²). (1950)

[Evangelist]

Wie weet vind ik dat dit wel geldt van kerken die genoegen nemen met een belijdenis van de waarheid. Dat kan ik persoonlijk vinden, maar daarmee is het nog geen staand beleid.

In bijzinnetjes voeg je dit steeds weer toe. Daarom toch een reactie, op het gevaar af dat dit een tweede discussiedraad wordt.

Toch zou ik willen zeggen dat ik geen enkele CGK gemeente waar men zegt dat een louter verstandelijk toestemmen van de waarheid voldoende is. Integendeel: er is oprecht, waar geloof nodig. Het geloof is een gave van God; dat kan geen kerkenraad, dominee, of wie dan ook in iemands hart leggen, of afdwingen. Wel moet de ernst en de noodzaak daarvan voortdurend worden benadrukt. De kernraad moet het doen met wat mensen zeggen. De kerkenraad is geen hartekenner. Wat de mond belijdt en wat door de levenswandel niet wordt weersproken, nemen we in liefde aan. Tegelijk moeten we er wel voor waken om al te gemakkelijk te spreken over belijdenis van je (!) geloof. Dan wordt het volstrekt subjectief. Het gaat om belijdenis doen van het geloof, namelijk dat van de vaderen, vervat in de gereformeerde belijdenis; dat ja-woord kun je evenwel niet geven zonder persoonlijk geloof. Dat geldt in het verlengde hiervan ook voor het Heilig Avondmaal. Alle belijdende leden hebben een kerkelijk recht om aan te gaan. Daarnaast is echter ook een goddelijk recht nodig, het waar zaligmakend geloof. Zoals gezegd: dat is een gave van God dat wel rijk en ruim verkondigd mag en moet worden, maar wat niemand kan pushen. Dat zijn geen dingen die je even kerkordelijk af kunt dwingen. Ik vind het daarom een oneigenlijk argument in deze discussie, en op geen enkele wijze recht doen aan waar we het nu over hebben.

Met het maken van een onderscheid tussen 'een kerkelijke recht' en 'een goddelijke recht' geef je precies het probleem aan. Dat vermeende onderscheid vindt ook geen grond in de Schrift of in het gereformeerde belijden. Onze kerken kennen dat onderscheid niet! Ze veroordelen dit denken zelfs als 'in strijd met de uitspraken van Gods Woord en de grondslagen van de gereformeerde leer'. Wie geen avondmaal kan vieren, kan ook geen belijdenis afleggen. Wat gevraagd wordt is een belijdenis van 'waar zaligmakend geloof' bij de belijder.

Dit steeds inbrengen (omdat het hier juist gaat om een volgens de kerken 'zaak van Schrift en belijden') heeft dus wel degelijk een plaats in de huidige situatie en discussie.

Niemand kan tot het avondmaal des Heren worden toegelaten dan die overeenkomstig
de regeling van de plaatselijke kerk belijdenis des geloofs heeft afgelegd en getuigenis
heeft van een godvruchtige wandel. Dit geldt ook voor hen die uit zusterkerken komen.
1. Niemand mag erkend worden voor een lidmaat van de kerk van Christus dan op belijdenis des geloofs, en
geenszins ten gevolge van het van buiten leren van enige waarheden. (1836)
2. De synode spreekt uit dat op grond van Gods Woord en de belijdenisgeschriften van de kerk een levend
geloof als eis van God bij het afleggen van geloofsbelijdenis gevorderd moet worden. Zij erkent nochtans
dat de mens niet kan zien wat in het hart van de belijder voor God is, zodat de kerk niet meer van de
belijder eist dan wat de mond belijdt, indien het leven zulks niet tegenspreekt. (1913)
3. Belijdenis afleggen betekent belijdenis des geloofs doen en niet van de waarheid zonder meer. Daarom
geldt bij het doen van belijdenis dezelfde maatstaf als bij de voorbereiding voor het heilig avondmaal. Een
kerkenraad die bij het afnemen van en toelaten tot de openbare belijdenis tevreden is met de verklaring
van een historisch geloof, is in strijd met de uitspraken van Gods Woord en de grondslagen van de
gereformeerde leer. Met beslistheid verwijst de synode naar de uitspraken van 1574, 1836, 1879 en 1913.
Zij dringt er bij de kerken ten ernstigste op aan dat beleefd worde het onlosmakelijk verband tussen het
afleggen van belijdenis des geloofs en het gebruik van de sacramenten ¹); ²). (1950)

Je mist het punt: ik benadruk nu juist wat in 1913 is uitgesproken. Ik zie ook geen discrepantie tussen wat ik schreef en wat je citeert uit de kerkorde. Daarin wordt feitelijk ook grond gegeven voor het onderscheid tussen een kerkelijk recht en een goddelijk recht van toegang tot het Heilig Avondmaal. Dat onderscheid is overigens ook gewoon terug te vinden in 1 Korinthe 11, en het klassieke Avondmaalsformulier. Een goddelijk recht kan een ambtsdrager niet geven.