Volkskrant
Een rechtbank in Italië heeft een echtscheiding goedgekeurd omwille van een opdringerige schoonmoeder. En dat terwijl familie in Italië heilig is. Staat het land een culturele revolutie te wachten?
'O fuori lei o fuori io - of zij eruit of ik.'' Het is zo'n uitspraak die in elk Italiaans gezin wel eens te horen valt wanneer de kinderen al op bed liggen. 'Zij' is de misschien goedwillende maar overaanwezige schoonmoeder, la suocera, een woord dat in het Italiaans ongeveer klinkt als de naam van een gevaarlijke vechthond.
Eén op de drie echtscheidingen in Italië, zo stellen de statistieken, wordt veroorzaakt door de capriolen van de schoonmoeder. Maar nog nooit was ze ook officieel aangewezen als schuldige. Tot nu.
Een rechter uit het zuidelijke Salerno koos partij, nadat de kerk dat al eerder had gedaan: een schoonmoeder die zich overal mee bemoeit is, net als overspel, een legitieme reden voor echtscheiding.
De uitspraak is uniek voor Italië, maar ook voor het kerkelijk recht. De 37-jarige Antonio had zich eerst gemeld bij de 'rechtbank' van de katholieke kerk. Na tien jaar huwelijk met niet alleen zijn Gemma maar ook Gemma's moeder, zei hij in 'een hel' te leven en eiste hij scheiding.
Antonio beriep zich erop dat hij voor zijn huwelijk had gezworen te zullen scheiden als zijn schoonmoeder geen afstand zou weten te bewaren. De moeder van Gemma bleek, ondanks alle beloften, dag en nacht present en het paar te overladen met adviezen en meningen.
De kerkelijke rechtbank deelde de mening van Antonio, waarna Gemma naar de gewone rechter stapte. Die ging niet mee in Gemma's weerwoord 'dat mijn moeder heeft gedaan wat elke moeder voor haar kind zou hebben gedaan', en onderschreef het vonnis.
Staat een culturele revolutie of een massale bevrijdingsoperatie nu op uitbreken? De uitspraak moet vooral ook alle schoondochters een hart onder de riem steken, want zij lijden doorgaans nog veel meer dan schoonzonen vanwege de bijna incestueuze band die de gemiddelde Italiaanse moeder er met zoonlief op na houdt.
Deze tomeloze liefde bepaalt dat hij vaak tot zijn veertigste thuis blijft wonen en een vrouw zoekt die de rol van 'la mamma' kan overnemen. Controle van die mamma op dat proces is gegarandeerd, ook omdat de helft van de jongeren ervoor kiest na het huwelijk in een straal van een kilometer van het ouderlijk huis te gaan wonen.
De 42-jarige Monica Di Pietro glimlacht als ze met de rechterlijke uitspraak wordt geconfronteerd. Ze is hertrouwd met Rudolfo; samen hebben ze nu twee jonge kinderen. Ze klaagt elke dag over haar schoonmoeder, de bemoeizucht, de dagelijkse lunches in zijn ouderlijk huis, maar wil het niet hoog spelen. ''De familie is heilig en bovendien weet ik dat Rudolfo uiteindelijk altijd voor zijn moeder zal kiezen.''
Een breuk met de (schoon)familie is in Italië om vele praktische redenen riskant. De familie blijft in een land met povere voorzieningen een fenomenaal sociaal vangnet, helemaal in de huidige tijden van crisis. In het gisteren gepubliceerde jaarrapport van het Italiaanse Centraal Bureau voor Statistieken, ISTAT, verklaart negentig procent van de Italianen vertrouwen te hebben in de rol van gezin en familie.
Logisch. De familie fungeert als crèche, arbeidsbureau en bank. En dan neem je een opdringerige schoonmoeder voor lief, of zelfs in huis, want bejaardenhuizen zijn net zo dun gezaaid als crèches. De culturele revolutie zal nog wel even op zich laten wachten. (EELCO VAN DER LINDEN) (géén familie
)
