Vertaling Psalm 19 vers 3 en 4

Zonderling
Berichten: 4330
Lid geworden op: 19 nov 2005, 12:31

Vertaling Psalm 19 vers 3 en 4

Bericht door Zonderling »

Wie Psalm 19 vertaalt uit het Hebreeuws en vergelijkt met diverse vertalingen - of alleen een vergelijking doet tussen vertalingen - zal het opvallen dat met name vers 3 en 4 verschillend worden vertaald.

Laat ik beginnen met vers 3, ik heb daar ook een vraag over aan jullie.
Dit vers zou ik zelf als volgt vertalen:
Ps. 19:3 schreef:Dag aan dag stort overvloedig spraak uit, en nacht voor nacht toont wetenschap.
Op soortgelijke wijze vertaalt niet alleen de Statenvertaling, KJV en oude vertalingen het, maar ook vele nieuwe vertalingen, in Nederland de Willibrord vertaling, in het Engels taalgebied NKJV, NASB en ESV, idem joods-engelse vertalingen.

Echter, wanneer we diverse andere (met name Nederlandse) vertalingen bekijken, dan lezen we iets anders.
Bijvoorbeeld HSV:
HSV schreef:De ene dag spreekt overvloedig tot de andere, de ene nacht geeft kennis door aan de andere.
Ook reeds NBG 1951:
NBG 51 schreef:de dag doet sprake toestromen aan de dag, en de nacht predikt kennis aan de nacht.
Vergelijkbaar is ook de NBV.

Nu ben ik wat nader onderzoek gaan doen naar dit verschil.

1. Allereerst viel mij op dat in het Hebreeuws gesproken wordt over 'dag le-dag' en 'nacht le-nacht'. (le- is een Hebreeuws voorvoegsel). Gezien deze manier van uitdrukken ligt de klassieke vertaling (zoals in SV, enz.) erg voor de hand. Niets doet eraan denken dat het tweede woord 'dag' en het tweede woord 'nacht' gelezen moeten worden als object bij het werkwoord.

2. De werkwoorden zelf geven ook geen aanleiding om een object (een adres tot wie) noodzakelijk te achten. Het eerste werkwoord heeft in de meeste andere gevallen in de Bijbel ook geen object. We missen helemaal niets wanneer het object (een adres tot wie) ontbreekt.

3. Sterker nog: Dit vers moeten we lezen in het verlengde van vers 2: 'De hemelen vertellen God eer, en het uitspansel verkondigt het werk van Zijn handen.' Ook in dit vers lezen we niet aan wie de hemelen Gods eer vertellen, enzovoort. In de klassieke opvatting van vers 3, sluit vers 3 met een 'open' adres dus heel goed aan op vers 2.

4. Daarnaast kunnen we ook verder lezen in de psalm en zien we (indirect) in vers 5 wél een adres genoemd, dat teruggrijpt op de verkondiging in de verzen 2 en 3, namelijk 'de gehele aarde' en '[tot] aan het einde van de wereld'. Dan is het niet heel logisch om in vers 3 te menen dat er een ander object (adres) is, namelijk de dag en de nacht zelf.

5. Ten slotte sloeg ik de Korte Verklaring op van Psalmen I door dr. N.H. Ridderbos uit 1962 (dus ná de NBG-vertaling). Tot mijn verrassing zie ik dat hij net zo vertaalt als de SV, en de NBG'51 hard afvalt op de volgende wijze:
"Veelal wordt dit vers aldus vertaald: "De ene dag doet aan de andere een sprake toestromen, de ene nacht deelt aan de andere kennis mee." Maar men krijgt dan een beeldspraak, die wel erg stoutmoedig is, nergens elders wordt aangetroffen, en weinig doorzichtig is." Dr. Ridderbos verwijst ter verdediging van de klassieke vertaling ook naar de grammatica van Gesenius-Kautsch, paragraaf 123 en 134, alsmede naar de tekst 2 Sam. 14:26.

Toen ik tot deze overwegingen kwam, vroeg ik mij af: Welke argumenten (taalkundig en exegetisch) kunnen vertalers hebben om te vertalen zoals in NBG '51, HSV en NBV? Eerlijk gezegd kom ik daar niet uit, ik zie niet in wat er voor pleit om te vertalen zoals in deze vertalingen gebeurd is. Dit is dan ook mijn vraag aan jullie: WAAROM, WAT PLEIT ER VOOR, om te vertalen zoals NBG'51, HSV en NBV gedaan hebben. Zijn deze vertalingen niet een beetje op hol geslagen in het 'verdichten' van een beeldspraak, tegen de gewone taalkundige betekenis en de meest logische vertaling en verklaring?

Graag alleen serieuze reacties die iets toevoegen aan de discussie!
Laatst gewijzigd door Zonderling op 24 aug 2012, 15:30, 1 keer totaal gewijzigd.
Gebruikersavatar
Afgewezen
Berichten: 17323
Lid geworden op: 12 mei 2005, 21:50

Re: Vertaling Psalm 19 vers 3 en 4

Bericht door Afgewezen »

Ik denk dat het komt door het gebruik van het voorzetsel 'le', dat toch vaak een meewerkend-voorwerpconstructie creëert.
Merkwaardig overigens dat de SV 'le' in deze tekst verschillend vertaalt, resp. met 'aan' en 'voor'.
Zonderling
Berichten: 4330
Lid geworden op: 19 nov 2005, 12:31

Re: Vertaling Psalm 19 vers 3 en 4

Bericht door Zonderling »

Afgewezen schreef:Ik denk dat het komt door het gebruik van het voorzetsel 'le', dat toch vaak een meewerkend-voorwerpconstructie creëert.
Merkwaardig overigens dat de SV 'le' in deze tekst verschillend vertaalt, resp. met 'aan' en 'voor'.
- le kan een datief (meewerkend voorwerp) zijn, maar heeft 100-en-1 meer toepassingen. In een herhaling (aaneensluitend) van hetzelfde woord is het erg onlogisch om het als datief op te vatten. Bij andere woorden die op deze manier direct na elkaar herhaald worden met le-, is er nooit sprake van een meewerkend voorwerp.
- de SV heeft twee keer 'aan', het was mijn eigen vertaling ('dag aan dag', 'nacht voor nacht'). Dit deed ik alleen maar omdat 'nacht aan nacht' in het Nederlands ongebruikelijk is. Wel is 'dag aan dag' of 'avond aan avond' gebruikelijk.
Gebruikersavatar
Afgewezen
Berichten: 17323
Lid geworden op: 12 mei 2005, 21:50

Re: Vertaling Psalm 19 vers 3 en 4

Bericht door Afgewezen »

Zonderling schreef:- le kan een datief (meewerkend voorwerp) zijn, maar heeft 100-en-1 meer toepassingen. In een herhaling van hetzelfde woord is het erg onlogisch om het als datief op te vatten.
Welke toepassingen heeft le dan zoal nog meer?
En waarom is het onlogisch om het juist in dit geval als een datief op te vatten?
Zonderling
Berichten: 4330
Lid geworden op: 19 nov 2005, 12:31

Re: Vertaling Psalm 19 vers 3 en 4

Bericht door Zonderling »

@Afgewezen, zie bijvoorbeeld een woordenboek, even kort samengevat:
A. richting
A.1. to, towards, unto
A.2. to, even to
A.3. into
A.4. datief (hier komt ie dus wat jij bedoelt)
A.5. as to, with regard to
A.6. on account of
A.7. on behalf of
A.8. according to
B. More rarely
B.1 rest, tarriance at a place
B.2 to time
B.2.1 point of time
B.2.2 space of time within
B.2.3 space of time after
B.3 condition of state
C. before infinitive
C.1 t/m C.8

Verder verwees ik ook naar de toelichting van dr. Ridderbos, waar je ook een verwijzing vindt naar een grammatica.

Dan de vraag: waarom zou het hier geen datief kunnen zijn?
1. Bij een herhaling van twee identieke woorden (en dan bovendien direct na elkaar!) waarbij het tweede woord het voorvoegsel le- heeft, heeft dit le- bij mijn weten NOOIT de functie van een datief. Als er een voorbeeld is waar dit wel zo is, dan hoor ik dat graag.
2. Zie de diverse andere argumenten die ik in mijn eerste post al genoemd heb waarom het niet voor de hand ligt.
Gebruikersavatar
Afgewezen
Berichten: 17323
Lid geworden op: 12 mei 2005, 21:50

Re: Vertaling Psalm 19 vers 3 en 4

Bericht door Afgewezen »

De hoofdbetekenis (die je in grammatica's en eenvoudige woordenlijsten vindt), is: naar iets toe, toch iets 'datiefsachtigs'.
Verder zijn woordenboeken en grammatica's gebaseerd op het gebruik zoals het in de Bijbel aangetroffen wordt. Je kunt het dus eigenlijk niet omdraaien: omdat de grammatica of het woordenboek het zo zegt, moet je het zo vertalen. Maar: het is zo in grammatica's en woordenboeken vastgelegd, omdat die woorden kennelijk die betekenis hebben.
Maar je zou de vraag aan het HSV-team kunnen voorleggen.
Zonderling
Berichten: 4330
Lid geworden op: 19 nov 2005, 12:31

Re: Vertaling Psalm 19 vers 3 en 4

Bericht door Zonderling »

Afgewezen schreef:De hoofdbetekenis (die je in grammatica's en eenvoudige woordenlijsten vindt), is: naar iets toe, toch iets 'datiefsachtigs'.
@Afgewezen, dat ik vind ik wel erg simpel geredeneerd.
Ook in het Nederlands kun je niet zomaar zeggen: 'voor' en 'aan' drukken dikwijls een datief (meewerkend voorwerp) uit, dus als er staat 'dag voor dag' (of 'dag aan dag'), dan kan dit woordje 'voor' best wel een meewerkend voorwerp aanduiden. Dan zou ik zeggen: laten we even ons verstand gebruiken.
Bovendien zijn er andere voorbeelden van woordherhaling met le-, bijvoorbeeld 'morgen voor morgen' = iedere morgen. Niemand komt op het idee dat dit 'voor morgen' wel een meewerkend voorwerp zou kunnen zijn.
Maar je zou de vraag aan het HSV-team kunnen voorleggen.
Dat is gedaan en ik wacht dit af. Mijn inzet betrof echter niet specifiek de HSV, ik ben eenvoudigweg op zoek waarom er verschillend vertaald wordt.
sirdanilot
Berichten: 772
Lid geworden op: 26 jun 2012, 13:49
Locatie: Leiden

Re: Vertaling Psalm 19 vers 3 en 4

Bericht door sirdanilot »

psalm 19 vers 1-2/3 (behalve opschrift) schreef:׃ הַשָּׁמַיִם מְֽסַפְּרִים כְּבֹֽוד־אֵל וּֽמַעֲשֵׂה יָדָיו מַגִּיד הָרָקִֽיעַ׃
יֹום לְיֹום יַבִּיעַֽ אֹמֶר וְלַיְלָה לְּלַיְלָה יְחַוֶּה־דָּֽעַת׃
Wat vaak vergeten wordt, is dat een masoretisch vers niet gelijk is aan een syntactische zin. Zeker in de psalmen komt het regelmatig voor dat een onderwerp over meerdere versen loopt, vanwege de poëtische aard van het vers. In vers 1 komt als het ware één onderwerp (de hemel) voor, beschreven met twee woorden zoals vaker voorkomt in poezie. Dit onderwerp loopt door in vers 2. Je kunt yom leyom dan zien als een tijdsbepaling, en vertalen als 'dag aan dag': één stuk dus.

yom leyom yabbia` [harraqia`] 'omer
dag aan dag brengt.voort [het uitspansel] spraak
2 De hemelen vertellen Gods eer, en het uitspansel verkondigt Zijner handen werk.
Dag aan dag stort het (=het uitspansel) overvloediglijk spraak uit, en nacht na nacht toont het wetenschap.

In het hebreeuws staat yabbia` natuurlijk in mannelijk enkelvoud, dus het verwijst naar uitspansel en niet naar de hemelen. Maar hasshamayim is zo'n vaste meervoudsvorm dus ik weet niet precies hoe dat zit. In ieder geval klopt het met uitspansel, en uitspansel en hemelen wordt hier als twee equivalente termen gebruikt. Net zoiets als Israël en 'het huis Jakobs' of zo.

De SV vertaalt hier te kortzichtig: hoe kan 'dag aan dag' nu een subject zijn? Hoe kan een 'dag aan dag' nu iets uitstorten...?
Fjodor
Berichten: 2970
Lid geworden op: 11 jun 2009, 23:13

Re: Vertaling Psalm 19 vers 3 en 4

Bericht door Fjodor »

Zonderling schreef:
Afgewezen schreef:De hoofdbetekenis (die je in grammatica's en eenvoudige woordenlijsten vindt), is: naar iets toe, toch iets 'datiefsachtigs'.
@Afgewezen, dat ik vind ik wel erg simpel geredeneerd.
Ook in het Nederlands kun je niet zomaar zeggen: 'voor' en 'aan' drukken dikwijls een datief (meewerkend voorwerp) uit, dus als er staat 'dag voor dag' (of 'dag aan dag'), dan kan dit woordje 'voor' best wel een meewerkend voorwerp aanduiden. Dan zou ik zeggen: laten we even ons verstand gebruiken.
Bovendien zijn er andere voorbeelden van woordherhaling met le-, bijvoorbeeld 'morgen voor morgen' = iedere morgen. Niemand komt op het idee dat dit 'voor morgen' wel een meewerkend voorwerp zou kunnen zijn.
Wat nu als het lejom na het 'stort overvloedig spraak uit' had gestaan? Had dan de vertaling van de HSV/NBG wel gewoon gekund?
En zo ja, kan het dan niet gewoon een verandering van woordvolgorde zijn die deze ongewone constructie in de psalm heeft veroorzaakt (dat gebeurt in de psalmen toch wel meer)?
Daartoe zijn de dingen gegeven, dat ze gebruikt worden; maar niet, opdat ze vergaard zouden worden - D. Bonhoeffer
sirdanilot
Berichten: 772
Lid geworden op: 26 jun 2012, 13:49
Locatie: Leiden

Re: Vertaling Psalm 19 vers 3 en 4

Bericht door sirdanilot »

^ Dat maakt niet uit. Het onderwerp staat inderdaad meestal ná het werkwoord in het Hebreeuws (de standaard, ongemarkeerde positie) maar kan net zo goed vóór het werkwoord staan om meer nadruk te krijgen. Dat is ook het hele idee van de vertaling in SV: het onderwerp 'dag aan dag' heeft meer nadruk, het staat in focus. Mijn stelling is dat het überhaupt erg raar is om yom leyom als onderwerp te hebben, puur op de betekenis gebaseerd. Dag na dag stort spraak uit, hoe kan een dag nu spraak uitstorten? Dat is wel héél poëtisch. Terwijl er in het vers daarvoor werd gesproken over de hemelen die vertellen van Gods glorie. Temeer: SV voegt hier een lidwoord toe dat er helemaal niet staat. Er staat immers niet hayyom leyom (of layyom o.i.d.). Misschien moeten we maar eens accepteren dat we af en toe ook nieuwe inzichten hebben gehad sinds de SV die toch ook al weer een paar eeuwtjes meegaat?

2 De hemelen vertellen Gods eer, en het uitspansel verkondigt Zijner handen werk.
3 De dag aan den dag stort het overvloediglijk spraak uit, en de nacht aan den na nacht toont het wetenschap.
Zonderling
Berichten: 4330
Lid geworden op: 19 nov 2005, 12:31

Re: Vertaling Psalm 19 vers 3 en 4

Bericht door Zonderling »

sirdanilot schreef:
psalm 19 vers 1-2/3 (behalve opschrift) schreef:׃ הַשָּׁמַיִם מְֽסַפְּרִים כְּבֹֽוד־אֵל וּֽמַעֲשֵׂה יָדָיו מַגִּיד הָרָקִֽיעַ׃
יֹום לְיֹום יַבִּיעַֽ אֹמֶר וְלַיְלָה לְּלַיְלָה יְחַוֶּה־דָּֽעַת׃
Wat vaak vergeten wordt, is dat een masoretisch vers niet gelijk is aan een syntactische zin. Zeker in de psalmen komt het regelmatig voor dat een onderwerp over meerdere versen loopt, vanwege de poëtische aard van het vers. In vers 1 komt als het ware één onderwerp (de hemel) voor, beschreven met twee woorden zoals vaker voorkomt in poezie. Dit onderwerp loopt door in vers 2. Je kunt yom leyom dan zien als een tijdsbepaling, en vertalen als 'dag aan dag': één stuk dus.

yom leyom yabbia` [harraqia`] 'omer
dag aan dag brengt.voort [het uitspansel] spraak
2 De hemelen vertellen Gods eer, en het uitspansel verkondigt Zijner handen werk.
Dag aan dag stort het (=het uitspansel) overvloediglijk spraak uit, en nacht na nacht toont het wetenschap.

In het hebreeuws staat yabbia` natuurlijk in mannelijk enkelvoud, dus het verwijst naar uitspansel en niet naar de hemelen. Maar hasshamayim is zo'n vaste meervoudsvorm dus ik weet niet precies hoe dat zit. In ieder geval klopt het met uitspansel, en uitspansel en hemelen wordt hier als twee equivalente termen gebruikt. Net zoiets als Israël en 'het huis Jakobs' of zo.

De SV vertaalt hier te kortzichtig: hoe kan 'dag aan dag' nu een subject zijn? Hoe kan een 'dag aan dag' nu iets uitstorten...?
Sirdanilot, dank voor deze opmerkingen, ik zal me er nog verder in verdiepen.
Echter ook de joodse Tanakh vertaling heeft: 'Day to day makes utterance, night to night speaks out'.

Maar het is wel waar dat de hemelen en het uitspansel het centrale onderwerp blijven wat ook blijkt uit vers 5 wanneer het over de zon gaat die in hen (= de hemelen) geplaatst is.

Maar ook in jouw interpretatie blijft jom-lejom een tijdsbepaling en wordt niet in tweeën geknipt.

@Fjodor: de woordvolgorde is niet altijd bepalend, maar een woordherhaling met le- is wel karakteristiek en komt in meer gevallen voor. Dat kun je in al die gevallen niet behandelen als losse woorden die je anywhere in de zin zou kunnen plaatsen. Ook in onze taal geldt dat: 'dag aan dag', 'woord voor woord', 'man voor man', enzovoort: het zijn allemaal termen die je niet kunt opknippen en naar welgevallen verplaatsen in een zin.

@Sirdanilot, het Hebreeuwse lidwoord wordt in de poëzie van de psalmen gewoonlijk weggelaten, de toevoeging van het lidwoord is dan ook geen probleem. Echter, het is niet nodig: 'dag aan dag' zonder lidwoorden leest wel zo gemakkelijk.
Zonderling
Berichten: 4330
Lid geworden op: 19 nov 2005, 12:31

Re: Vertaling Psalm 19 vers 3 en 4

Bericht door Zonderling »

@Sirdanilot,

Ik heb nog nagedacht over wat je schreef, maar ik ben het toch niet met je eens wat het grammaticale onderwerp betreft in vers 3.

Niet het uitspansel/firmament in vers 2 is het onderwerp, maar wel degelijk dag aan dag = iedere dag en nacht aan nacht = iedere nacht. Ik zie ook het probleem niet waarom dat niet zo kunnen. Het zou wat anders zijn wanneer er staat 'van dag tot dag', dan mis je inderdaad een onderwerp. Maar dat staat er niet. Het woord 'dag' kan dichterlijk prima een onderwerp zijn, zoals ook 'de hemelen' en 'het uitspansel' het onderwerp zijn in vers 2. En dat geldt ook voor 'dag aan dag' net zoals we ook kunnen zeggen 'man na man kwam naar voren' of 'dorp na dorp was schitterend'.

Dus: wanneer je zegt dat we nu meer weten dan de statenvertalers: prima hoor, dat geloof ik ook, maar dan heb je hier m.i. wel een dubieus voorbeeld te pakken. Waar vind je jouw opvatting trouwens terug in de vele vertalingen die er zijn?



@Allen,
Overigens begin ik inmiddels vermoedelijk (dus nog niet met zekerheid) te begrijpen wat de gedachte is achter de NBV, NBG'51 en HSV. Deze gedachte is dat sprake is van een ononderbroken cyclus van verkondiging, iets wat ik overigens ook toestem en ook tot uitdrukking komt in de vertaling die ik zou willen geven:
Dag aan dag stort overvloedig spraak uit,
en nacht aan nacht toont wetenschap.
Echter, vanuit die exegese van een ononderbroken cyclus is vervolgens het idee gekomen om dat nog drastischer tot uitdrukking te brengen alsof de ene dag aan de andere dag de spraak 'doorgeeft' en de ene nacht aan de andere nacht wetenschap 'doorgeeft'. Dat is een stapje verder: de continuïteit wordt dan vervangen door een 'doorgeefsysteem'. Je ziet dat ook in de HSV waarin dat woord 'doorgeven' zelfs gebruikt is, een woord dat er in de grondtekst niet staat.

Kortom: de NBG '51, HSV en NBV vertalen m.i. vanuit een exegese van continuïteit die zij vervolgens hebben willen versterken door een 'doorgeefsysteem' als het ware in de vertaling te willen leggen. Iets wat vervolgens leidt tot een vertaling die m.i. vanuit de grondtekst helemaal niet kan.
Wilhelm
Berichten: 3240
Lid geworden op: 13 okt 2007, 19:26

Re: Vertaling Psalm 19 vers 3 en 4

Bericht door Wilhelm »

Concluderend kun je dus stellen dat als dit de voorbeelden zijn waarom de HSV minder goed zou zijn en dus minder betrouwbaar, dan valt het dus wel mee.
Waarbij ik op wil merken dat de meeste Bijbellezers geen idee hebben waar het hierover gaat.
sirdanilot
Berichten: 772
Lid geworden op: 26 jun 2012, 13:49
Locatie: Leiden

Re: Vertaling Psalm 19 vers 3 en 4

Bericht door sirdanilot »

Ik wil ten eerste stellen dat er grammaticaal gezien inderdaad sprake is van dubbelzinnigheid: het onderwerp kan het uitspansel zijn, maar ook "dag na dag". Mijn mening betreft hier dus een bijbeluitleg en geen absolute waarheid, toch denk ik nog steeds dat de vertaling met uitspansel als onderwerp logischer en waarschijnlijker is. Overigens ga ik deze interessante vraag ook eens voorleggen aan een hoogleraar hebreeuws in Leiden die hier wellicht nog wat meer vanaf weet ;)

Verdere argumenten, we kijken naar vers 4:
2 De hemelen vertellen Gods eer, en het uitspansel verkondigt Zijner handen werk.
3 De dag aan den dag stort overvloediglijk spraak uit, en de nacht aan den nacht toont wetenschap.
4 Geen spraak, en geen woorden zijn er, waar hun stem niet wordt gehoord.
'en 'omer we'en devarim / beli nishma` qolam
geen spraak en.geen woorden / niet wordt.gehoord stem.hun

Het suffix -am is meervoud. Volgens SV slaat dit op 'dag aan dag'. Maar waarom zou er in vers 3 een enkelvoud staan (yavia`) en in vers 4 een meervoudig suffix? Dan zou je kunnen zeggen: hetzelfde geldt natuurlijk voor uitspansel, wat ook enkelvoud is, maar -am zou dan kunnen slaan op hasshamayim (hemel) wat wel altijd in het meervoud staat. Dit is een soort ABBA constructie die wel vaker voorkomt. De hemelen vertellen gods eer (A), het uitspansel verkondigt zijner handen werk (B), het (uitspansel) (B) stort dag aan dag overvloediglijk spraak uit en nacht aan nacht toont het (uitspansel) (B) wetenschap, geen spraak en geen woorden zijn er, waar hun (der hemelen) (A) stem niet wordt gehoord. Dit soort enorme symmetrische structuren zijn júist wat de psalmen tot zulke prchtige dichterlijke werken maakt. De SV doet dit teniet. Bedenk dat onze kennis van dit soort structuren pas de laatste jaren is toegenomen.
Waarom de HSV het niet zo heeft vertaald verbaast me ten zeerste, men heeft hier toch gewoon een begrijpelijke vertaling willen kiezen maar helaas is dat niet altijd goed.

Verder bewijs dat hun (-am) in vers 4 op hashamayim (hemel) slaat:

5 Hun richtsnoer gaat uit over de ganse aarde, en hun redenen aan het einde der wereld; Hij heeft in dezelve een tent gesteld voor de zon.
We hoeven niet eens naar het Hebreeuws te kijken om te weten dat het hier over de hemel gaat. De zon is als lamp aan het hemelgewelf geplaatst. In dit stukje staat (als we dan toch maar naar het hebreeuws kijken) sham, wat zowel enkelvoud als meervoud kan zijn (betekent iets als 'erin' of 'daar').
Zonderling
Berichten: 4330
Lid geworden op: 19 nov 2005, 12:31

Re: Vertaling Psalm 19 vers 3 en 4

Bericht door Zonderling »

sirdanilot schreef:Ik wil ten eerste stellen dat er grammaticaal gezien inderdaad sprake is van dubbelzinnigheid: het onderwerp kan het uitspansel zijn, maar ook "dag na dag". Mijn mening betreft hier dus een bijbeluitleg en geen absolute waarheid, toch denk ik nog steeds dat de vertaling met uitspansel als onderwerp logischer en waarschijnlijker is. Overigens ga ik deze interessante vraag ook eens voorleggen aan een hoogleraar hebreeuws in Leiden die hier wellicht nog wat meer vanaf weet ;)

Verdere argumenten, we kijken naar vers 4:
2 De hemelen vertellen Gods eer, en het uitspansel verkondigt Zijner handen werk.
3 De dag aan den dag stort overvloediglijk spraak uit, en de nacht aan den nacht toont wetenschap.
4 Geen spraak, en geen woorden zijn er, waar hun stem niet wordt gehoord.
'en 'omer we'en devarim / beli nishma` qolam
geen spraak en.geen woorden / niet wordt.gehoord stem.hun

Het suffix -am is meervoud. Volgens SV slaat dit op 'dag aan dag'. Maar waarom zou er in vers 3 een enkelvoud staan (yavia`) en in vers 4 een meervoudig suffix? Dan zou je kunnen zeggen: hetzelfde geldt natuurlijk voor uitspansel, wat ook enkelvoud is, maar -am zou dan kunnen slaan op hasshamayim (hemel) wat wel altijd in het meervoud staat. Dit is een soort ABBA constructie die wel vaker voorkomt. De hemelen vertellen gods eer (A), het uitspansel verkondigt zijner handen werk (B), het (uitspansel) (B) stort dag aan dag overvloediglijk spraak uit en nacht aan nacht toont het (uitspansel) (B) wetenschap, geen spraak en geen woorden zijn er, waar hun (der hemelen) (A) stem niet wordt gehoord. Dit soort enorme symmetrische structuren zijn júist wat de psalmen tot zulke prchtige dichterlijke werken maakt. De SV doet dit teniet. Bedenk dat onze kennis van dit soort structuren pas de laatste jaren is toegenomen.
Waarom de HSV het niet zo heeft vertaald verbaast me ten zeerste, men heeft hier toch gewoon een begrijpelijke vertaling willen kiezen maar helaas is dat niet altijd goed.

Verder bewijs dat hun (-am) in vers 4 op hashamayim (hemel) slaat:

5 Hun richtsnoer gaat uit over de ganse aarde, en hun redenen aan het einde der wereld; Hij heeft in dezelve een tent gesteld voor de zon.
We hoeven niet eens naar het Hebreeuws te kijken om te weten dat het hier over de hemel gaat. De zon is als lamp aan het hemelgewelf geplaatst. In dit stukje staat (als we dan toch maar naar het hebreeuws kijken) sham, wat zowel enkelvoud als meervoud kan zijn (betekent iets als 'erin' of 'daar').
Ik gaf eerder ook al aan dat de 'hemelen' het centrale onderwerp blijven in deze passage.
Maar dat wil nog niet zeggen dat de 'hemelen' of 'het uitspansel' het grammaticale onderwerp zijn in vers 3.
Dat moet je onderscheiden van elkaar.

Verder kloppen je aannames ook niet helemaal als je schrijft:
Het suffix -am is meervoud. Volgens SV slaat dit op 'dag aan dag'.
In de kanttekening (vs 4) staat echter uitdrukkelijk dat dit slaat op 'hemelen' in vers 1.
Dus je bestrijdt iets wat de Statenvertaling juist niet zegt en daar borduur je op voort.

De SV geeft overigens juist een prachtige structuur, zet de tekst maar eens om naar dichtregels zonder enige inhoudelijke aanpassing. De parallellie komt in de SV meestal fraaier tot uitdrukking dan in nieuwe vertalingen, alleen de grafische weergave zit dit bij de lezer in de weg. En verder: de ABBA-constructie die je hier meent ontdekt te hebben, komt die in andere vertalingen dan wel voor? Ik vind dit nog niet terug. Ik vind het eerlijk gezegd vooralsnog niet meer dan een hypothese die ik in geen enkele vertaling terugvindt. Waarom dan speciaal kritiek op de SV, dat begrijp ik niet?

Dan nog een vraag: Noem eens een concreet voorbeeld waaruit blijkt dat de laatste jaren de kennis over de structuren enorm is toegenomen. Bijvoorbeeld ook uit de psalmen. Kun je één of enkele voorbeelden noemen?
Plaats reactie