Breken van de wil?

[Jo-Ann]

De volgende artikelen hebben me tot nadenken gezet en ik ben er nog niet uit over hoe ik moet denken over het 'breken van de wil'.
Het eerste artikel is van dr. Post:
http://www.refdag.nl/opinie/gehoorzaamh ... g_1_622534
Het is vooral de volgende zin waar ik mijn wenkbrauwen over fronste en waar dr. Wisse vervolgens weer op ingaat.

Een kind komt tot zijn recht als de eigen wil gebroken wordt en als het kind wil wat God wil.

Het volgende artikel kon ik niet linken, dus vandaar even zo:

Wil van kind nieet breken maar bewegen

Er moet een fundamentele theologische bezinning plaatsvinden op de uitgangspunten van een christelijke opvoeding, betoogt dr. Maarten Wisse .

Nu de resultaten van het onderzoek naar misbruik en geweld in rooms-katholieke kring bekend zijn, kan de strijd tegen vermeende schadelijke effecten van religieuze gemeenschappen een nieuwe richting inslaan. Het is dan ook niet verwonderlijk dat een rapport over seksueel misbruik en huiselijk geweld in orthodox-protestants Nederland gretig wordt aangegrepen om de theologische principes binnen bevindelijk gereformeerde kring als voedingsbodem te brandmerken voor een schadelijke omgang met kinderen.

Dat werd vorige week helder in een venijnige column van Elma Drayer in Trouw, aangevuld met een venijnige blog van theoloog Taede Smedes. Met name Drayer verbond het genoemde rapport van Movisie met een opiniebijdrage van Steef Post in deze krant (RD 11-2), waarin deze tegen het heersende opvoedkundige klimaat van zelfontplooiing pleitte voor het breken van de wil van het kind tot gehoorzaamheid aan Gods wil.

Over de genoemde ontwikkelingen zou heel veel te zeggen zijn. Ik wil in deze bijdrage kort op de theologische uitdaging ingaan die deze ontwikkelingen aan bevindelijk gereformeerden stellen.

Laten bevindelijk gereformeerden niet doen zoals de RoomsKatholieke Kerk helaas nog altijd lijkt te willen doen: commissies instellen en beterschap beloven, maar de onderliggende theologische problemen die met een godsdienstige rechtvaardiging van machtsmisbruik te maken hebben, zorgvuldig buiten beeld houden. Gereformeerde kerken zijn er om altijd weer gereformeerd te worden.

Natuurlijk moet er een meldpunt komen, maar er moet ook fundamentele bezinning blijven plaatsvinden op de uitgangspunten van een christelijke opvoeding. De vraag is dan: Impliceert een gereformeerde visie op de gevallen staat van de mens een opvoedingsklimaat waarin van de kwade wil en ten diepste de kwade natuur van het kind moet worden uitgegaan en daarom via een autoritaire strategie het kind tot gehoorzaam gedrag moet worden gedwongen?

Het antwoord moet zijn: nee! Tegelijkertijd moet gezegd worden dat er in de dagelijkse theologische praktijk in de gereformeerde gezindte wel degelijk impliciet en soms expliciet die suggestie wordt gedaan.

Er is dus iets aan de hand dat om bezinning vraagt. Niet door, zoals Drayer en Smedes doen, zo hard mogelijk een ideaal van zelfontplooiing te propageren, maar door in de theologische traditie die door bevindelijk gereformeerden wordt gewaardeerd, bronnen aan te boren die bij het ontwikkelen van een evenwichtige mens- en opvoedingsvisie kunnen helpen.

Ik zou ervoor willen pleiten om bij het zoeken naar die bronnen in eerste instantie over de negentiende en de twintigste eeuw heen te springen. Ik denk dat de neiging om een mens als totaal van Gods beeld beroofd te gaan zien, mede is versterkt door de conflicten in de twintigste eeuw. Conflicten waarin bevindelijk gereformeerden zozeer werden meegesleept door het alles-of-nietsdenken uit radicaal humanistische en kuyperiaanse hoek, waarin een kind ofwel als onbeschreven blad papier ofwel als door de doop wedergeboren werd behandeld, dat men daarom een totaal negatief mensbeeld maar voor lief is gaan nemen.

Liever zou ik daarom inspiratie zoeken in de zeventiende-eeuwse gereformeerd scholastieke traditie. Laat ik een paar voorbeelden noemen. Al in de zeventiende eeuw verdedigden alle gereformeerde theologen tegenover bepaalde lutheranen dat het beeld van God in de mens onverliesbaar is en niet, zoals deze lutheranen meenden, door de zonde totaal is verloren geraakt.

Een ander voorbeeld vinden we in de Dordtse Leerregels. Anders dan Steef Post spreken de Dordtse Leerregels niet over het ”breken” maar over het ”bewegen” van de wil, van een kennen van goed en kwaad, een vermogen tot deugd en zelfs over de wedergeboorte als een ”zeer zoete” werking (DL III/IV, 3-4, 10-12).

Er ligt op dit punt naar mijn overtuiging een groot tegoed in de theologie van Augustinus. Augustinus weet als geen ander het genadekarakter van het heil te verbinden met een mens die ook na de val nog doortrokken is van een verlangen naar God en het goede. Een mens is goed én slecht, want goed geschapen maar gevallen. Augustinus’ theologie laat zien dat die twee kanten van de mens altijd samen gedacht moeten worden.

Samen met mijn Amsterdamse collega’s wil ik onderzoek doen naar een verantwoorde reformatorische antropologie. We komen graag in contact met mensen uit bevindelijk gereformeerde kring die dergelijk onderzoek mogelijk willen maken.

De auteur is universitair docent dogmatiek en oecumene aan de Vrije Universiteit te Amsterdam en ”Privatdozent” aan de universiteit van Tübingen.

© Reformatorisch Dagblad | Pagina 14 | 20 februari 2012

Ik kan zelf een eind mee met het artikel van Post, maar met bovenstaande zin heb ik moeite en kan ik me meer vinden in de reactie van Wisse. Toch vraag ik me af wat nu eigenlijk de gereformeerde visie is en/of hoe deze met betrekking tot dit onderwerp moet zijn.

[Jo-Ann]

Een kind komt tot zijn recht als de eigen wil gebroken wordt en als het kind wil wat God wil.

Nog even voor de duidelijkheid: ik denk dat bovenstaande zin wel geldt in het koninkrijk van God: 'Uw wil geschiede gelijk in de hemel alzo ook op de aarde'.
Ik vraag me alleen af of dit zo door vertaald kan worden naar de 'gewone' opvoeding.

[JolandaOudshoorn]

Volgens mij is hetbreken van de wil het werk van God en zeker niet van mensen.

[elbert]

De Dordtse Leerregels spreken over het buigen van de wil (DL 1-6, 3/4-16), niet over het breken ervan.
Het lijkt me dat het in de opvoeding niet anders is, tenzij je van een kind een zielloos werktuig wil maken.
Ik ben het dus met dr. Wisse eens dat de door dr. Post gebruikte uitdrukking niet gelukkig gekozen is.

[Jo-Ann]

De Dordtse Leerregels spreken over het buigen van de wil (DL 1-6, 3/4-16), niet over het breken ervan.
Het lijkt me dat het in de opvoeding niet anders is, tenzij je van een kind een zielloos werktuig wil maken.
Ik ben het dus met dr. Wisse eens dat de door dr. Post gebruikte uitdrukking niet gelukkig gekozen is.

Ja, daarin gaat het, net als ik hierboven bedoelde (of het 'breken' of 'buigen' genoemd moet worden ben ik nog niet uit): het willen wat God wil. Maar het lijkt me niet dat dit in de opvoeding mag gelden, alsof je dat door kunt vertalen dat een kind wil wat de opvoeder wil ofzo.

[Tiberius]

De Dordtse Leerregels spreken over het buigen van de wil (DL 1-6, 3/4-16), niet over het breken ervan.
Het lijkt me dat het in de opvoeding niet anders is, tenzij je van een kind een zielloos werktuig wil maken.
Ik ben het dus met dr. Wisse eens dat de door dr. Post gebruikte uitdrukking niet gelukkig gekozen is.

Eens.
De HC spreekt van "verzaken (=opgeven, afstand doen van) van onze eigen wil". Nu weet ik wel dat die (2e) bede voor het Koninkrijk der hemelen is, maar ik denk dat we dat niet teveel moeten loskoppelen van de opvoeding van de kinderen.

[Jo-Ann]

De Dordtse Leerregels spreken over het buigen van de wil (DL 1-6, 3/4-16), niet over het breken ervan.
Het lijkt me dat het in de opvoeding niet anders is, tenzij je van een kind een zielloos werktuig wil maken.
Ik ben het dus met dr. Wisse eens dat de door dr. Post gebruikte uitdrukking niet gelukkig gekozen is.

Eens.
De HC spreekt van "verzaken (=opgeven, afstand doen van) van onze eigen wil". Nu weet ik wel dat die (2e) bede voor het Koninkrijk der hemelen is, maar ik denk dat we dat niet teveel moeten loskoppelen van de opvoeding van de kinderen.

Stel, de wil van het kind moet gebogen worden naar de mening van de ouders. Op zich prima, maar in het stukje van losmaking in de puberteit zal een kind ook een eigen wil moeten ontwikkelen en die kan tegengesteld zijn aan de wil van de ouders. Ouders kunnen een kind willen dwingen in een bepaald stramien met allerlei bijbelteksten, maar het lijkt me erg gezond als een kind dan de wil van de ouders 'verzaakt'.
Voor alle duidelijkheid: het gaat dan wat mij betreft nog niet over zaken die duidelijk gerelateerd zijn aan de Bijbel, maar over futiliteiten waar ouders zich druk om kunnen maken.

[MarthaMartha]

Ik denk dat het breken van de wil bedoelt te zeggen dat je je wil ondergeschikt maakt.

Daarin is het belangrijk dat een kind leert dat zijn wil ondergeschikt is aan die van de ouders, in voorbereiding op het aanvaarden later dat Gods wil de beste is en dat onze wil daaraan ondergeschikt moet zijn.

Als een kind hier zijn wil doordrijft en steeds krijgt wat hij wil, hoe kan hij dan ooit leren de Heere te volgen die zo vaak wegen gaat die dwars tegen onze wil ingaan? Ik weet het, God kan door genade overal doorheen breken. Maar in de godsdienstige opvoeding lijkt het mij een wezenlijk onderdeel dat het kind leert zijn wil te onderwerpen aan de wil van de ouders en dus later aan Gods wil.