Willem schreef:
En toch is het een hele rare discussie aan het worden. Het staat er niet dus mag je er ook niet van zeggen dat het wel zo zal zijn. Als een rijinstructeur hedenochtend tegen z'n leerling zegt dat hij het vandaag rustig aan moet doen i.v.m. de gladheid en er niet bij vermeld dat het ook vandaag niet is toegestaan om door rood te rijden dan is dit - door het vergeten dit te zeggen - gelegitimeerd?
Dogmatiek haalt de kernwaarden en leerregels uit de Bijbel. Die gelden generiek. Dus ook voor de herders. Vanuit welk gezichtspunt je de geschiedenis ook bekijkt, welke lering er uit ook wordt uigegehaald, het dient uiteraard te passen binnen de ellende, verlossing en dankbaarheid.
Ik begrijp je vergelijking tussen autorijden en hermeneutiek niet helemaal. Bij autorijden zijn er duidelijk regels vastgesteld door een externe instantie. Bij hermeneutiek gebeurd dat veel meer intuïtief. Er is geen externe regel die je verbied om een tekst dogmatisch of allegorisch in te kleuren. Ik zal voor de zekerheid nog eens even op een rijtje zetten welke valkuilen er zijn in de hermeneutiek:
- Allegorische manier van lezen
- Letterlijke manier van lezen
- Dogmatische manier van lezen
- Subjectieve manier van lezen
Ik loop ze stuk voor stuk even kort langs om ook de positieve kanten te benadrukken en tegelijk de valkuil te benoemen.
Allegorisch
Positief: het gaat om de geestelijke boodschap van de geschiedenis.
Negatief: het wordt extreem als we in elk detail een geestelijke boodschap zoeken – alles wordt symbool voor een diepere werkelijkheid (komt bij voorkeur uit bij Jezus).
(te) Letterlijk
Positief: Reactie op vrijzinnigheid die historiciteit opoffert aan de moraal (Ter Linden: wel waar, niet echt gebeurd). Veel aandacht voor grammatica, lexicon, encyclopedie.
Negatief: ziet over het hoofd dat niet alles star-letterlijk bedoeld is
Dogmatisch
Positief: zoeken naar tijdloze leerstellige waarheden t.a.v. God, mens en heil.
Negatief: Met eenzijdig dogmatisch bijbelgebruik bedoelen we het willen uitleggen van teksten vanuit vooringenomen theologische standpunten (“ellende-verlossing-dankbaarheid”, werk van de Geest, wederkomst, doop e.d.) Zo kunnen door het gebruik van allerlei losstaande bijbelgedeelten bepaalde dogma’s of leerstellingen “bewezen” worden, zonder dat de Schrift echt onderzocht wordt en het laatste woord heeft.
Subjectief
Positief: nadruk op de persoonlijke relatie – wat heeft de Heer tegen mij te zeggen?
Negatief: als alles op mij betrokken wordt, los van de context. Bijv. in het zoeken van leiding. De Bijbel wordt dan vooral belangrijk voor wat ik eruit haal.
Het punt waar de discussie zich op richtte was in hoeverre je allegoriserend mag uitleggen. Nu komt er mede door jouw inbreng nog een tweede punt bij(was ook al eerder in de discussie genoemd), nl. het dogmatisch lezen van de Schrift. Vooral tegen dat laatste maak ik grote bezwaren. Ik vind dat dit, en daarin ben ik het volledig met huisman eens, veel te veel gebeurd. En dan niet alleen binnen reformatorische kringen. Ook in de vrije groepen leest iedereen zijn eigen waarheid in de Schrift in. Hierboven gaf ik al de voorbeelden. De Bijbel is veel minder dogmatisch dan wij. Het gaat om echte gebeurtenissen, waarin God vaak heel verschillend werkt. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat er geen lijnen zijn aan te wijzen in de Schrift. Wij kunnen zo onze vragen hebben over de functie van de wet en de genade, over uitverkiezing, over wie God is, over Drie-eenheid en over het mens-zijn en God-zijn van Jezus, over de juiste doop, over de juiste opvatting van de kerk, over de vervulling met de Geest, over het wel of niet voorkomen van bijzondere gaven enz. enz.
Op dit forum wordt gekozen voor kaders, nl. de kaders van de belijdenisgeschriften. Daar mogen geen vragen over worden gesteld, tenminste zo komt het op mij over. De voorzichtige vraag die hier door meerderen wordt gesteld is: moeten deze belijdenisgeschriften niet ook steeds opnieuw getoetst worden aan de Schrift. Daarmee kom je niet op een hellend vlak, maar laat je juist de Schrift spreken. Het zou kunnen zijn dat op sommige punten ons spreken van beneden over Boven (via belijdenissen) onvolkomen is geweest. Het geeft natuurlijk inderdaad een veilig gevoel om aan kaders van belijdenisgeschriften vast te houden. Dat is in de meeste gevallen ook helemaal niet onverstandig. Het is immers de kerk der eeuwen die onder de leiding van Gods Geest en naar haar beste weten dingen heeft gezegd over hoe zij de Schrift verstaat. Het zou van grote overmoed getuigen als je in de 21e eeuw echt nieuwe dingen zegt. Het getuigt aan de andere kant tegelijkertijd van weinig respect voor andere christenen wereldwijd, die vaak ook nog vervolgd worden, als je alleen je eigen dogmatische bril voor waar houdt. Dat is de reden dat ik hier ook op dit forum ben en van jullie leer. De grote nadruk op de vraag naar de zekerheid van het heil is erg belangrijk. De grote nadruk op dat genade van God komt en niet iets van eigen verdienste inhoud. De grote nadruk op de heiligheid van God. Het zijn allemaal prachtige noties die mij ook iedere keer weer aan het denken zetten.