Exegese/bevinding

[samanthi]

Nee het is duidelijk. Kijk er al de twisten op dit forum maar op na. Zodra het over de Schriftuurlijk-bevindelijke prediking en de Schriftuurlijk bevindelijke leer gaat vliegt hier de vlam in de pan. Dat verdraagt en begrijpt men niet. Dan is het toch waarneembaar dat (zoals wijlen ds. A. Bregman in een boetepredictie eens ontglipte): "Geliefden, wij worden de bevindelijke prediking spuugzat!" Weinigen hadden toen ten volle besef van deze constatering. Nu, 35 jaar later is dat in veel sterkere mate het geval.

Het punt is, DIA, maar ik ben gestopt om het je uit te leggen, dat die bevindelijke prediking doorgaans helemaal geen bevindelijke prediking is, maar het gestold beschrijven van geestelijke ervaringen. Vaak aan de hand van een tekst die daar helemaal niet over gaat. Daarmee wordt nogal eens een bepaalde theologie in de tekst gelegd, waar de tekst zelf en de auteur geen weet van heeft gehad. In elke tekst moet namelijk het bevindelijke zielenleven gelegd (kunnen) worden. Dat is geen bevindelijke prediking, dat is hooguit gepreekte bevinding.
De vraag die ik je ook al meerdere keren heb gesteld: Waarom zou bevinding gepreekt (!) moeten worden? Het Woord moet gepreekt worden! Het Woord is al bevindelijk genoeg!
(En ja, als je deze post leest als een zeer kritische opmerking over vele preken - zeker niet alle! - in de rechterflank van de Gereformeerde Gezindte, uit verleden en heden, dan trek je de juiste conclusie. Ik stel dit overigens met pijn vast en beleef er zeker geen vreugde aan.)

Het heeft geen zin om hierop wéér in te gaan. Lees maar wat jaren terug, bij oudere topics. Duizendmaal hetzelfde moeten zeggen is wel een moeilijke zaak. Vooral als mensen niet tot luisteren en onderzoeken bereid blijken. Men blijft telkens bij dezelfde beschuldigingen steken zonder nader onderzoek. Dat een reden dat ik me op dit forum niet thuis voel. De bevindelijke leer (zoek maar wat dat is, uitleggen heeft dus geen zin) ontmoet zoveel tegenkanting dat het zelfs buitenstaanders moet opvallen.

misschien is het u ontgaan wat JGW gepost heeft, dit geeft duidelijkheid over wat we bedoelen.

[Luther]

Het heeft geen zin om hierop wéér in te gaan. Lees maar wat jaren terug, bij oudere topics. Duizendmaal hetzelfde moeten zeggen is wel een moeilijke zaak. Vooral als mensen niet tot luisteren en onderzoeken bereid blijken. Men blijft telkens bij dezelfde beschuldigingen steken zonder nader onderzoek. Dat een reden dat ik me op dit forum niet thuis voel. De bevindelijke leer (zoek maar wat dat is, uitleggen heeft dus geen zin) ontmoet zoveel tegenkanting dat het zelfs buitenstaanders moet opvallen.

Ik luister heel goed naar je, en ik weet ook precies wat je bedoelt, ik ben geen vijand van bevinding, zoals je ongetwijfeld zult concluderen. En ik ken de prediking die jij bedoelt, heel goed. Ik zou zeggen: DIA, lees de oudvaders, lees de puriteinen: daar lees je wat bevindelijke prediking is, die het Woord laat staan.

[-DIA-]

Het heeft geen zin om hierop wéér in te gaan. Lees maar wat jaren terug, bij oudere topics. Duizendmaal hetzelfde moeten zeggen is wel een moeilijke zaak. Vooral als mensen niet tot luisteren en onderzoeken bereid blijken. Men blijft telkens bij dezelfde beschuldigingen steken zonder nader onderzoek. Dat een reden dat ik me op dit forum niet thuis voel. De bevindelijke leer (zoek maar wat dat is, uitleggen heeft dus geen zin) ontmoet zoveel tegenkanting dat het zelfs buitenstaanders moet opvallen.

Ik luister heel goed naar je, en ik weet ook precies wat je bedoelt, ik ben geen vijand van bevinding, zoals je ongetwijfeld zult concluderen. En ik ken de prediking die jij bedoelt, heel goed. Ik zou zeggen: DIA, lees de oudvaders, lees de puriteinen: daar lees je wat bevindelijke prediking is, die het Woord laat staan.

Woorden hoeven niet altijd bevindelijk te zijn.
Ze kunnen wel waar zijn.
Waaraan is te merken of een preek Schriftuurlijk-bevindelijk is?

De onderwerpelijke waarheid wordt nog wel eens begrepen.
Verstandelijk en ook nog toegestemd.

Maar de Schriftuurlijke-bevindelijke waarheid is te onderscheiden door het werk van de Heilige Geest.
Als Deze er niet in is, zal ook geen hart dodelijk getroffen worden, maar blijft men met alles overeind staan.
Alleen dán kan het wel eens zijn (helaas spaarzaam deze tijd), dat het Woord nog wel eens beslag legt.

PS Voordat iemand weer met de beschuldiging van subjectisme komt zal ik dit van te voren ontkrachten.
Ik weet ongeveer wat ik op- dit forum kan verwachten als het hierover gaat.

[Luther]

Woorden hoeven niet altijd bevindelijk te zijn.
Ze kunnen wel waar zijn.
Waaraan is te merken of een preek Schriftuurlijk-bevindelijk is?

De onderwerpelijke waarheid wordt nog wel eens begrepen.
Verstandelijk en ook nog toegestemd.

Maar de Schriftuurlijke-bevindelijke waarheid is te onderscheiden door het werk van de Heilige Geest.
Als Deze er niet in is, zal ook geen hart dodelijk getroffen worden, maar blijft men met alles overeind staan.
Alleen dán kan het wel eens zijn (helaas spaarzaam deze tijd), dat het Woord nog wel eens beslag legt.

Hoewel ik niet anders had verwacht, vind ik het toch jammer dat je niet ingaat op wat er gesteld werd.

Een Schriftuurlijk-bevindelijke preek is een preek die dicht bij het Woord blijft, het Woord uitlegt en toepast voor de hoorders. Ds. Moerkerken heeft eens gezegd: Bevinding in de preek is als de geur van versgebakken brood, opstijgend uit de exegese van de tekst.
In aansluiting daarop zou ik willen zeggen dat goede exegese bijna geen toepassing meer behoeft.
Een hoorder zal het Woord niet alleen gaan horen, maar ook gaan ondervinden. (Let wel: Het is géén bevindelijke prediking als die geur van versgebakken brood beschreven gaat worden. Echt bevindelijke prediking is uitleg en toepassing van het Woord, binnen de context van het hoofdstuk en binnen de context van het Bijbelboek.)

[-DIA-]

Woorden hoeven niet altijd bevindelijk te zijn.
Ze kunnen wel waar zijn.
Waaraan is te merken of een preek Schriftuurlijk-bevindelijk is?

De onderwerpelijke waarheid wordt nog wel eens begrepen.
Verstandelijk en ook nog toegestemd.

Maar de Schriftuurlijke-bevindelijke waarheid is te onderscheiden door het werk van de Heilige Geest.
Als Deze er niet in is, zal ook geen hart dodelijk getroffen worden, maar blijft men met alles overeind staan.
Alleen dán kan het wel eens zijn (helaas spaarzaam deze tijd), dat het Woord nog wel eens beslag legt.

Hoewel ik niet anders had verwacht, vind ik het toch jammer dat je niet ingaat op wat er gesteld werd.

Een Schriftuurlijk-bevindelijke preek is een preek die dicht bij het Woord blijft, het Woord uitlegt en toepast voor de hoorders. Ds. Moerkerken heeft eens gezegd: Bevinding in de preek is als de geur van versgebakken brood, opstijgend uit de exegese van de tekst.
In aansluiting daarop zou ik willen zeggen dat goede exegese bijna geen toepassing meer behoeft.
Een hoorder zal het Woord niet alleen gaan horen, maar ook gaan ondervinden. (Let wel: Het is géén bevindelijke prediking als die geur van versgebakken brood beschreven gaat worden. Echt bevindelijke prediking is uitleg en toepassing van het Woord, binnen de context van het hoofdstuk en binnen de context van het Bijbelboek.)

Een goede exegese is natuurlijk gewenst. Maar nu de vraag: Wat verstaat men hier onder bevinding. Ik denk dat juist dáár het
kardinale punt van misverstaan ligt. Lees bv, de kanttekeningen, of Matthew Henry, wat is daar het bevindelijke element?
Zijn het slechts bepaalde uitdrukkingen of... is het meer? En als het meer is, wat is dat meer dan?

[Johann Gottfried Walther]

Woorden hoeven niet altijd bevindelijk te zijn.
Ze kunnen wel waar zijn.
Waaraan is te merken of een preek Schriftuurlijk-bevindelijk is?

De onderwerpelijke waarheid wordt nog wel eens begrepen.
Verstandelijk en ook nog toegestemd.

Maar de Schriftuurlijke-bevindelijke waarheid is te onderscheiden door het werk van de Heilige Geest.
Als Deze er niet in is, zal ook geen hart dodelijk getroffen worden, maar blijft men met alles overeind staan.
Alleen dán kan het wel eens zijn (helaas spaarzaam deze tijd), dat het Woord nog wel eens beslag legt.

Hoewel ik niet anders had verwacht, vind ik het toch jammer dat je niet ingaat op wat er gesteld werd.

Een Schriftuurlijk-bevindelijke preek is een preek die dicht bij het Woord blijft, het Woord uitlegt en toepast voor de hoorders. Ds. Moerkerken heeft eens gezegd: Bevinding in de preek is als de geur van versgebakken brood, opstijgend uit de exegese van de tekst.
In aansluiting daarop zou ik willen zeggen dat goede exegese bijna geen toepassing meer behoeft.
Een hoorder zal het Woord niet alleen gaan horen, maar ook gaan ondervinden. (Let wel: Het is géén bevindelijke prediking als die geur van versgebakken brood beschreven gaat worden. Echt bevindelijke prediking is uitleg en toepassing van het Woord, binnen de context van het hoofdstuk en binnen de context van het Bijbelboek.)

Een goede exegese is natuurlijk gewenst. Maar nu de vraag: Wat verstaat men hier onder bevinding. Ik denk dat juist dáár het
kardinale punt van misverstaan ligt. Lees bv, de kanttekeningen, of Matthew Henry, wat is daar het bevindelijke element?
Zijn het slechts bepaalde uitdrukkingen of... is het meer? En als het meer is, wat is dat meer dan?

Je bent het niet eens met wat Ds. Kersten erover zegt?

[Luther]

Een goede exegese is natuurlijk gewenst.

Beste vriend, een goede exegese is niet gewenst, maar is vereist en onmisbaar.

Maar nu de vraag: Wat verstaat men hier onder bevinding?

Ik meen oprecht daar zojuist antwoord op te hebben gegeven.

Maar misschien moeten we het maar eens concreet maken. Ik denk aan de geschiedenis uit Markus 1, waar de melaatste tegen de Heere Jezus zegt: Indien Gij wilt, Gij kunt mij reinigen. (Mk. 1: 40-42)
Wat moet er exegetisch over deze tekst genoemd worden? En wat zou er in een bevindelijke preek volgens jou over deze tekst gezegd moeten worden?

[-DIA-]

Beide reacties komen we er niet uit.

* Dhr. JWG draait om de hete brei heen.
Hij weet dat ik niets tegen ds. Kersten in wil brengen en toch die veronderstelling... beetje vreemd.

* En dhr. Luther: Een ds. als ds. W.C. Lamain, of ds. J. Fraanje, ds. Joh. van der Poel, etc. wisten vrijwel niets van een goede exegese en toch spraken ze naar het hart van Jeruzalem. Waar lag dat geheim?
U gaat door op de exegese, maar ik had het over de bevinding. Exegese is aan te leren, met een goed verstand, maar geldt dat ook voor bevinding? Of gaat dat dieper?

[Luther]

En dhr. Luther: Een ds. als ds. W.C. Lamain, of ds. J. Fraanje, ds. Joh. van der Poel, etc. wisten vrijwel niets van een goede exegese en toch spraken ze naar het hart van Jeruzalem. Waar lag dat geheim?

Ze waren gunnend, en konden inderdaad mensen geestelijk onderwijzen. Of dat hun geheim is, weet ik niet. Wat ze wisten van exegese, weet ik ook niet. Wel weet ik dat kennis van de grondtalen door onze vaderen (en dan bedoel ik een paar eeuwen eerder) altijd als eis is gesteld, juist vanwege de exegese. Vergelijk een preek van ds. Lamain maar eens met een preek van ds. Hellenbroek of ds. Beukelman; dat zie je de verschillen.

U gaat door op de exegese, maar ik had het over de bevinding. Exegese is aan te leren, met een goed verstand, maar geldt dat ook voor bevinding? Of gaat dat dieper?

Ik ga zeker door op de exegese, want door de vragen die je stelt, ben ik bang dat je de exegese van lagere orde acht dan de bevinding. Misschien is dat precies wel de moeite die ik heb met de bevindelijke preken, zoals jij die naar voren brengt. Exegese is voor een deel aan te leren, maar de duiding en weging van de zaken die in de tekst besloten liggen, kunnen alleen opgediept worden door de verlichting van de Heilige Geest.

Maar ik had ook nog een vraag gesteld: Ik denk aan de geschiedenis uit Markus 1, waar de melaatste tegen de Heere Jezus zegt: Indien Gij wilt, Gij kunt mij reinigen. (Mk. 1: 40-42)
Wat moet er exegetisch over deze tekst genoemd worden? En wat zou er in een bevindelijke preek volgens jou over deze tekst gezegd moeten worden?

[Wilhelm]

Wat een verwarring.
Maar Gods Woord is niet bedoeld om week in week uit, een praatje te houden over hoe God Zijn volk bekeerd en dan te benoemen wat ze allemaal wel of juist niet ervaren. Het rare is dat zulke predikers beter weten hoe God een mens bekeerd dan dat de bijbel zelf aangeeft.
Mag er dan helemaal niet over bevindingen gesproken worden? Ja zeker wel, maar dan vanuit de Schrift aan de hand van het tekst gedeelte wat bepreekt wordt. Maar als je wekelijks wel weet welke bevindingen en ervaringen er van de kansel zullen klinken, tot aan de meditaties op kerstavonden aan toe...., dan kun je je serieus afvragen of dat werkelijk Schriftuurlijk bevindelijk preken is.
Helaas maak ik het maar al te vaak mee...

[eilander]

Ik ben het er van harte mee eens dat echte bevinding vanuit de Schrift opkomt. En toch kunnen we er niet om heen dat de Heere gewerkt heeft ook door een prediking waarin de exegese er zeer mager van af kwam.
Mogen we daarom de lat wel wat lager leggen? Nee, maar het moet ons wel voorzichtig maken in ons oordeel.

[Mannetje]

Maar ik had ook nog een vraag gesteld: Ik denk aan de geschiedenis uit Markus 1, waar de melaatste tegen de Heere Jezus zegt: Indien Gij wilt, Gij kunt mij reinigen. (Mk. 1: 40-42)
Wat moet er exegetisch over deze tekst genoemd worden? En wat zou er in een bevindelijke preek volgens jou over deze tekst gezegd moeten worden?

Wellicht een onderwerp voor een nieuw topic, om met elkaar deze tekst te bespreken?
Ik ben er wel wat huiverig voor om er met elkaar een preekvoorstel van te maken. Ik ben niet zo'n voorstander van de lekenprediker...

[Johann Gottfried Walther]

Beide reacties komen we er niet uit.

* Dhr. JWG draait om de hete brei heen.
Hij weet dat ik niets tegen ds. Kersten in wil brengen en toch die veronderstelling... beetje vreemd.

Het lijkt erop dat je het eens bent omdat zijn naam erbij staat, maar het gaat niet om ds. Kersten het gaat om wat hij erover zegt.

Die eerste zin zegt het al zo duidelijk:
En toch niet de bevinding der heiligen, maar Gods Getuigenis is bron voor de bediening des Woords.


Zuivere uitleg/exegese is er alleen door God de Heilige Geest, dat u veronderstelt dat je dat zomaar even kunt aanleren geeft aan dat u er ander zicht hebt op exegese.

2 Petrus 1:
19 En wij hebben het profetische woord, dat zeer vast is, en gij doet wel, dat gij daarop acht hebt, als op een licht, schijnende in een duistere plaats, totdat de dag aanlichte, en de morgenster opga in uw harten.
20 Dit eerst wetende, dat geen profetie der Schrift is van eigen uitlegging;

[Afgewezen]

Ik ben het er van harte mee eens dat echte bevinding vanuit de Schrift opkomt. En toch kunnen we er niet om heen dat de Heere gewerkt heeft ook door een prediking waarin de exegese er zeer mager van af kwam.
Mogen we daarom de lat wel wat lager leggen? Nee, maar het moet ons wel voorzichtig maken in ons oordeel.

Precies. Wij moeten niet onze, in het humanisme gewortelde, manier van exegese beschouwen als het één en het al in de prediking. Dan kun je Augustinus ook wel in de prullenbak gooien. Het gaat erom wat de 'Geest tot de gemeenten zegt'. Maar die Geest Zelf zal het dan ook moeten toepassen in de harten.

[ejvl]

Ik ben het er van harte mee eens dat echte bevinding vanuit de Schrift opkomt. En toch kunnen we er niet om heen dat de Heere gewerkt heeft ook door een prediking waarin de exegese er zeer mager van af kwam.
Mogen we daarom de lat wel wat lager leggen? Nee, maar het moet ons wel voorzichtig maken in ons oordeel.

Ik denk dat niemand hier zal ontkennen dat de prediking van bijvoorbeeld ds vd Poel zegen heeft gehad, daarin ben ik het me je eens dat we voorzichtig in ons oordeel moeten zijn. En ik denk ook dat we allemaal weten dat de prediking van deze predikant vol was met zaken die niets of weinig met de tekst te maken hadden en de exegese er niet of nauwelijks ter sprake kwam.
Maar ik zeg er wel naast dat dit niet de gebruikelijke prediking is die door de oudvaders is voorgestaan.
Een gezond evenwicht van goede exegese met daarnaast een verklaring van Gods wegen kan wat mij betreft prima samengaan, maar altijd in samenhang met de tekst. Niet zomaar van alles erbij verzinnen.
Maar ik maak gelijk de kantekening dat een gezond evenwicht ook subjectief is...

Wat mij betreft was ds Huisman, is ds Vreugdenhil, ds Harinck een goed evenwicht van exegese en bevinding en zo zijn er nog heel veel te noemen.