Preek lezen

[Mara]

Een gemeentelid van een naburige gemeente vroeg mij of het gebruikelijk is dat een gemeentelid een preek voor leest, tijdens een eredienst. Omdat ik hier geen antwoord op had, heb ik het opgezocht in de kerkorde en vond dit:

Aan wie wordt het verzorgen van een leesdienst toevertrouwd? Ook dat is een actuele vraag, die heel verschillend beantwoord wordt. In de meeste situaties zullen het ouderlingen zijn die de leesdienst in zijn geheel verzorgen. De kerkorde gaat daar ook van uit, in ieder geval van het gegeven dat een ouderling de dienst leidt. Dat is af te leiden uit vraag 25 van het reglement op de kerkvisitatie, waar staat: ‘Worden, indien geen predikant voorgaat, de preken gelezen door een ambtsdrager of door een ander gemeentelid? Leidt in het laatste geval een ouderling de dienst en gaat hij voor in de gebeden?’

Dat is een moderne weergave van de vraag die begin 20e eeuw aldus luidde: ‘Gaat één der ouderlingen vóór in gebed, bij de godsdienstoefeningen?’ (uitgave kerkorde, bijeenverzameld door doc. P.J.M. de Bruin, 1922). In 1894 ontbreekt een regeling op dit punt echter nog volledig, zo blijkt uit een exemplaar van het reglement op de kerkvisitatie uit dat jaar (door de ‘leeraren’ Js. Wisse Czn. en P.J.M. de Bruin beschreven).

Dat het de voorkeur van de kerken heeft om de leiding van de eredienst toe te vertrouwen aan een ambtsdrager (zoals in ieder geval in de 20e eeuw onder woorden is gebracht), spreekt voor zichzelf. De kerkdienst is immers een zaak waarvoor de kerkenraad bij uitstek verantwoordelijkheid draagt. Toch is het met name dit punt dat de laatste jaren in de praktijk aan erosie onderhevig is. Men komt het meer en meer tegen dat de kerkenraad een andere broeder (niet tot de kerkenraad behorend) vraagt om de dienst te leiden. Uit de weergave van de vraag uit het reglement op de kerkvisitatie kunt u zien dat daar in ieder geval geen enkel bezwaar tegen is, als het het lezen van de preek betreft. Maar de letter van deze bijlage van de K.O. geeft tegelijk aan dat de léiding van de dienst bij een ambtsdrager berust.

Tot zover het citaat.
Kan dit gemeentelid formeel dus geen bezwaar aantekenen bij zijn kerkenraad?

[Wilhelm]

Een gemeentelid van een naburige gemeente vroeg mij of het gebruikelijk is dat een gemeentelid een preek voor leest, tijdens een eredienst. Omdat ik hier geen antwoord op had, heb ik het opgezocht in de kerkorde en vond dit:

Aan wie wordt het verzorgen van een leesdienst toevertrouwd? Ook dat is een actuele vraag, die heel verschillend beantwoord wordt. In de meeste situaties zullen het ouderlingen zijn die de leesdienst in zijn geheel verzorgen. De kerkorde gaat daar ook van uit, in ieder geval van het gegeven dat een ouderling de dienst leidt. Dat is af te leiden uit vraag 25 van het reglement op de kerkvisitatie, waar staat: ‘Worden, indien geen predikant voorgaat, de preken gelezen door een ambtsdrager of door een ander gemeentelid? Leidt in het laatste geval een ouderling de dienst en gaat hij voor in de gebeden?’

Dat is een moderne weergave van de vraag die begin 20e eeuw aldus luidde: ‘Gaat één der ouderlingen vóór in gebed, bij de godsdienstoefeningen?’ (uitgave kerkorde, bijeenverzameld door doc. P.J.M. de Bruin, 1922). In 1894 ontbreekt een regeling op dit punt echter nog volledig, zo blijkt uit een exemplaar van het reglement op de kerkvisitatie uit dat jaar (door de ‘leeraren’ Js. Wisse Czn. en P.J.M. de Bruin beschreven).

Dat het de voorkeur van de kerken heeft om de leiding van de eredienst toe te vertrouwen aan een ambtsdrager (zoals in ieder geval in de 20e eeuw onder woorden is gebracht), spreekt voor zichzelf. De kerkdienst is immers een zaak waarvoor de kerkenraad bij uitstek verantwoordelijkheid draagt. Toch is het met name dit punt dat de laatste jaren in de praktijk aan erosie onderhevig is. Men komt het meer en meer tegen dat de kerkenraad een andere broeder (niet tot de kerkenraad behorend) vraagt om de dienst te leiden. Uit de weergave van de vraag uit het reglement op de kerkvisitatie kunt u zien dat daar in ieder geval geen enkel bezwaar tegen is, als het het lezen van de preek betreft. Maar de letter van deze bijlage van de K.O. geeft tegelijk aan dat de léiding van de dienst bij een ambtsdrager berust.

Tot zover het citaat.
Kan dit gemeentelid formeel dus geen bezwaar aantekenen bij zijn kerkenraad?

Vroeger was het juist veel meer in gebruik.
Waar ouderlingen soms niet de gaven hadden om goed voor te lezen, werd bv een meester gevraagd om de door de ouderling uitgezochte preek duidelijk voor te lezen.
Het gebed werd dan wel door een ouderling gedaan.
M.i. is het juist heel goed om de preken voor te laten lezen door mensen die daar de gaven toe hebben.

[-DIA-]

Een gemeentelid van een naburige gemeente vroeg mij of het gebruikelijk is dat een gemeentelid een preek voor leest, tijdens een eredienst. Omdat ik hier geen antwoord op had, heb ik het opgezocht in de kerkorde en vond dit:

Aan wie wordt het verzorgen van een leesdienst toevertrouwd? Ook dat is een actuele vraag, die heel verschillend beantwoord wordt. In de meeste situaties zullen het ouderlingen zijn die de leesdienst in zijn geheel verzorgen. De kerkorde gaat daar ook van uit, in ieder geval van het gegeven dat een ouderling de dienst leidt. Dat is af te leiden uit vraag 25 van het reglement op de kerkvisitatie, waar staat: ‘Worden, indien geen predikant voorgaat, de preken gelezen door een ambtsdrager of door een ander gemeentelid? Leidt in het laatste geval een ouderling de dienst en gaat hij voor in de gebeden?’

Dat is een moderne weergave van de vraag die begin 20e eeuw aldus luidde: ‘Gaat één der ouderlingen vóór in gebed, bij de godsdienstoefeningen?’ (uitgave kerkorde, bijeenverzameld door doc. P.J.M. de Bruin, 1922). In 1894 ontbreekt een regeling op dit punt echter nog volledig, zo blijkt uit een exemplaar van het reglement op de kerkvisitatie uit dat jaar (door de ‘leeraren’ Js. Wisse Czn. en P.J.M. de Bruin beschreven).

Dat het de voorkeur van de kerken heeft om de leiding van de eredienst toe te vertrouwen aan een ambtsdrager (zoals in ieder geval in de 20e eeuw onder woorden is gebracht), spreekt voor zichzelf. De kerkdienst is immers een zaak waarvoor de kerkenraad bij uitstek verantwoordelijkheid draagt. Toch is het met name dit punt dat de laatste jaren in de praktijk aan erosie onderhevig is. Men komt het meer en meer tegen dat de kerkenraad een andere broeder (niet tot de kerkenraad behorend) vraagt om de dienst te leiden. Uit de weergave van de vraag uit het reglement op de kerkvisitatie kunt u zien dat daar in ieder geval geen enkel bezwaar tegen is, als het het lezen van de preek betreft. Maar de letter van deze bijlage van de K.O. geeft tegelijk aan dat de léiding van de dienst bij een ambtsdrager berust.

Tot zover het citaat.
Kan dit gemeentelid formeel dus geen bezwaar aantekenen bij zijn kerkenraad?

Voor zover mij bekend is, waren er vroeger wel voorlezers die geen deel uit maakten van de kerkenraad. Maar het gebed en het lezen van de preek werd volgens mij altijd door een ouderling gedaan. En volgens mij, weet ik niet zeker, in geval van nood, dus als er geen goede lezer bij de ouderlingen beschikbaar is werd ook wel eens door een diaken gelezen.
De voorlezer (die dus geen lid van de kerkenraad behoefde te zijn) las dan de decaloog of geloofsbelijdenis, het Schriftgedeelte en de afkondigingen.

[eilander]

Een voorlezer zoals DIA die beschrijft, heb ik ook wel meegemaakt. Die was geen kerkenraadslid, maar las ook nooit een preek en leidde zeker niet een dienst.

Verder ben ik in de OGGiN niet anders gewend dan dat een ouderling de dienst leidt en de preek leest. Ook heb ik wel meegemaakt dat diakenen de preek lezen en het dankgebed uitspreken.
In de OGGiN kan er veel, maar dat niet-kerkenraadsleden de dienst gaan leiden, lijkt me toch een paar stappen te ver.

Uit de vraag van Mara leid ik af dat de dienst wel onder leiding staat van een ambtsdrager, maar alleen de preek gelezen wordt door een niet-kerkenraadslid. Best een bijzondere situatie, naar mijn mening. Of je dit zo zwaar moet aanzetten dat je er bezwaar tegen moet gaan aantekenen, vraag ik me dan wel weer af.

[Wilhelm]

Een gemeentelid van een naburige gemeente vroeg mij of het gebruikelijk is dat een gemeentelid een preek voor leest, tijdens een eredienst. Omdat ik hier geen antwoord op had, heb ik het opgezocht in de kerkorde en vond dit:

Aan wie wordt het verzorgen van een leesdienst toevertrouwd? Ook dat is een actuele vraag, die heel verschillend beantwoord wordt. In de meeste situaties zullen het ouderlingen zijn die de leesdienst in zijn geheel verzorgen. De kerkorde gaat daar ook van uit, in ieder geval van het gegeven dat een ouderling de dienst leidt. Dat is af te leiden uit vraag 25 van het reglement op de kerkvisitatie, waar staat: ‘Worden, indien geen predikant voorgaat, de preken gelezen door een ambtsdrager of door een ander gemeentelid? Leidt in het laatste geval een ouderling de dienst en gaat hij voor in de gebeden?’

Dat is een moderne weergave van de vraag die begin 20e eeuw aldus luidde: ‘Gaat één der ouderlingen vóór in gebed, bij de godsdienstoefeningen?’ (uitgave kerkorde, bijeenverzameld door doc. P.J.M. de Bruin, 1922). In 1894 ontbreekt een regeling op dit punt echter nog volledig, zo blijkt uit een exemplaar van het reglement op de kerkvisitatie uit dat jaar (door de ‘leeraren’ Js. Wisse Czn. en P.J.M. de Bruin beschreven).

Dat het de voorkeur van de kerken heeft om de leiding van de eredienst toe te vertrouwen aan een ambtsdrager (zoals in ieder geval in de 20e eeuw onder woorden is gebracht), spreekt voor zichzelf. De kerkdienst is immers een zaak waarvoor de kerkenraad bij uitstek verantwoordelijkheid draagt. Toch is het met name dit punt dat de laatste jaren in de praktijk aan erosie onderhevig is. Men komt het meer en meer tegen dat de kerkenraad een andere broeder (niet tot de kerkenraad behorend) vraagt om de dienst te leiden. Uit de weergave van de vraag uit het reglement op de kerkvisitatie kunt u zien dat daar in ieder geval geen enkel bezwaar tegen is, als het het lezen van de preek betreft. Maar de letter van deze bijlage van de K.O. geeft tegelijk aan dat de léiding van de dienst bij een ambtsdrager berust.

Tot zover het citaat.
Kan dit gemeentelid formeel dus geen bezwaar aantekenen bij zijn kerkenraad?

Voor zover mij bekend is, waren er vroeger wel voorlezers die geen deel uit maakten van de kerkenraad. Maar het gebed en het lezen van de preek werd volgens mij altijd door een ouderling gedaan. En volgens mij, weet ik niet zeker, in geval van nood, dus als er geen goede lezer bij de ouderlingen beschikbaar is werd ook wel eens door een diaken gelezen.
De voorlezer (die dus geen lid van de kerkenraad behoefde te zijn) las dan de decaloog of geloofsbelijdenis, het Schriftgedeelte en de afkondigingen.

Juist in Rijssen gebeurde het. Lees het boekje van "de Snieder" maar
"Meester Kattenberg, (...) las dan het bijbelhoofdstuk en de predikatie. Onder aan de kansel, achter de voorleesbank" (...) "Hij sprak goed Nederlands en was duidelijk verstaanbaar voor de hoorders. Daar mankeerde bij de Rijssense broeders ouderlingen nogal wat aan" blz 56

[Mannetje]

In een Zeeuwse Ger.Gem. kwam het een aantal jaar geleden wel voor dat een diaken de preek las als er maar één ouderling was op een zondag. Hoe het exact met de gebeden zat weet ik niet.
Maar goed, een diaken is wel kerkenraadslid, in de intro van dit topic is sprake van een niet-kerkenraadslid.

[ejvl]

Een voorlezer zoals DIA die beschrijft, heb ik ook wel meegemaakt. Die was geen kerkenraadslid, maar las ook nooit een preek en leidde zeker niet een dienst.

Verder ben ik in de OGGiN niet anders gewend dan dat een ouderling de dienst leidt en de preek leest. Ook heb ik wel meegemaakt dat diakenen de preek lezen en het dankgebed uitspreken.
In de OGGiN kan er veel, maar dat niet-kerkenraadsleden de dienst gaan leiden, lijkt me toch een paar stappen te ver.

Uit de vraag van Mara leid ik af dat de dienst wel onder leiding staat van een ambtsdrager, maar alleen de preek gelezen wordt door een niet-kerkenraadslid. Best een bijzondere situatie, naar mijn mening. Of je dit zo zwaar moet aanzetten dat je er bezwaar tegen moet gaan aantekenen, vraag ik me dan wel weer af.

Bij een kleine gemeente met bijvoorbeeld 1 ouderling en 2 diakenen kan of kon het wel voorkomen dat eem ambtsdrager de dienst leidde en een gemeentelid de preek las. Naar mijn weten ook in de OGG.
Als bijvoorbeeld de ambtsdragers op hoge leeftijd zijn en niet duidelijk kunnen lezen lijkt het mij een goede zaak dat het onderdeel van het lezen van de preek door iemand anders wordt gedaan.

[-DIA-]

Een gemeentelid van een naburige gemeente vroeg mij of het gebruikelijk is dat een gemeentelid een preek voor leest, tijdens een eredienst. Omdat ik hier geen antwoord op had, heb ik het opgezocht in de kerkorde en vond dit:

Aan wie wordt het verzorgen van een leesdienst toevertrouwd? Ook dat is een actuele vraag, die heel verschillend beantwoord wordt. In de meeste situaties zullen het ouderlingen zijn die de leesdienst in zijn geheel verzorgen. De kerkorde gaat daar ook van uit, in ieder geval van het gegeven dat een ouderling de dienst leidt. Dat is af te leiden uit vraag 25 van het reglement op de kerkvisitatie, waar staat: ‘Worden, indien geen predikant voorgaat, de preken gelezen door een ambtsdrager of door een ander gemeentelid? Leidt in het laatste geval een ouderling de dienst en gaat hij voor in de gebeden?’

Dat is een moderne weergave van de vraag die begin 20e eeuw aldus luidde: ‘Gaat één der ouderlingen vóór in gebed, bij de godsdienstoefeningen?’ (uitgave kerkorde, bijeenverzameld door doc. P.J.M. de Bruin, 1922). In 1894 ontbreekt een regeling op dit punt echter nog volledig, zo blijkt uit een exemplaar van het reglement op de kerkvisitatie uit dat jaar (door de ‘leeraren’ Js. Wisse Czn. en P.J.M. de Bruin beschreven).

Dat het de voorkeur van de kerken heeft om de leiding van de eredienst toe te vertrouwen aan een ambtsdrager (zoals in ieder geval in de 20e eeuw onder woorden is gebracht), spreekt voor zichzelf. De kerkdienst is immers een zaak waarvoor de kerkenraad bij uitstek verantwoordelijkheid draagt. Toch is het met name dit punt dat de laatste jaren in de praktijk aan erosie onderhevig is. Men komt het meer en meer tegen dat de kerkenraad een andere broeder (niet tot de kerkenraad behorend) vraagt om de dienst te leiden. Uit de weergave van de vraag uit het reglement op de kerkvisitatie kunt u zien dat daar in ieder geval geen enkel bezwaar tegen is, als het het lezen van de preek betreft. Maar de letter van deze bijlage van de K.O. geeft tegelijk aan dat de léiding van de dienst bij een ambtsdrager berust.

Tot zover het citaat.
Kan dit gemeentelid formeel dus geen bezwaar aantekenen bij zijn kerkenraad?

Voor zover mij bekend is, waren er vroeger wel voorlezers die geen deel uit maakten van de kerkenraad. Maar het gebed en het lezen van de preek werd volgens mij altijd door een ouderling gedaan. En volgens mij, weet ik niet zeker, in geval van nood, dus als er geen goede lezer bij de ouderlingen beschikbaar is werd ook wel eens door een diaken gelezen.
De voorlezer (die dus geen lid van de kerkenraad behoefde te zijn) las dan de decaloog of geloofsbelijdenis, het Schriftgedeelte en de afkondigingen.

Juist in Rijssen gebeurde het. Lees het boekje van "de Snieder" maar
"Meester Kattenberg, (...) las dan het bijbelhoofdstuk en de predikatie. Onder aan de kansel, achter de voorleesbank" (...) "Hij sprak goed Nederlands en was duidelijk verstaanbaar voor de hoorders. Daar mankeerde bij de Rijssense broeders ouderlingen nogal wat aan" blz 56

Het gebeurde tot voor kort nog in de HHK van Staphorst. Daar is (ik meen nog dit jaar) de laatste voorlezer van Nederland afgeschaft.