Onbekwaam tot enig goed?

[Miscanthus]

Hier treft u het artikel aan uit het Reformatorisch Dagblad van 14 juli 2005, dat handelt over de lezing die Dr. M.J. Paul (als docent 'Oude Testament' verbonden aan de Christelijke Hogeschool Ede) hield op een conferentie van de christelijke studentenvereniging CSFR.


"Het kwaad leeft diep in de mens"
DOORWERTH - De mens is onbekwaam tot enig goed en geneigd tot alle kwaad, zo staat er in de Heidelbergse Catechismus. De uitspraak is niet onomstreden. Critici beweren dat deze leer depressief maakt en mensen een negatief zelfbeeld geeft. „Als deze woorden uit hun verband worden gerukt, kunnen ze gigantisch veel kwaad doen."

Het antwoord van de catechismus moet in de goede context worden geplaatst, vindt dr. M. J. Paul, docent Oude Testament aan de Christelijke Hogeschool Ede. „In het pastoraat en de hulpverlening gebeurt dat niet altijd, met alle gevolgen van dien."

Dr. Paul ging gisteren in op de catechismusuitspraak „onbekwaam tot enig goed." Hij deed dat op de zomerconferentie van de christelijke studentenvereniging CSFR in het Gelderse Doorwerth, waar de studenten deze week bijeenkomen rond het thema "Het duister belicht; over God, mens en het kwaad".

Maakt de gereformeerde leer mensen depressief? Dat hoeft niet, meent dr. Paul. „De catechismus begint met de enige troost in leven en sterven. De afdeling over de ellende van de mens, die daarop volgt, is relatief kort. Verlossing en dankbaarheid komen vele malen uitgebreider aan de orde. Het is echter niet de bedoeling van de catechismus om een volledig mensbeeld te geven, maar om troost en houvast te bieden. De afdeling over de ellende van de mens is daarvan een onderdeel."

„Onbekwaam tot enig goed en geneigd tot alle kwaad" mag geen geïsoleerde uitspraak zijn, benadrukte dr. Paul. „Anders noem je maar de helft. We moeten steeds de samenhang zien tussen besef van schuld, onmacht, verlorenheid én vertrouwen op God."

Met de catechismusuitspraak wordt niet bedoeld dat mensen niet humaan en goed voor elkaar kunnen zijn. Dr. Paul: „Uit de Dordtse Leerregels blijkt dat het gaat om het onbekwaam zijn tot het zaligmakend goed. De radicale uitspraak in de catechismus gaat over het zondaarzijn en niet over het schepselzijn. De Bijbel maakt duidelijk dat wij als mensen naar Gods beeld zijn gemaakt. Persoonlijk vind ik het jammer dat deze notie er niet bijstaat in Zondag 2-4, want dat is toch ook een geweldig middel tegen depressiviteit. Die focus heeft deze zondagsafdeling niet."

Op het omslag van het EO-programmablad Visie las dr. Paul gisteren de woorden: „Ik geloof dat God van mij geniet." „Daar moest ik natuurlijk wel even over nadenken, maar het is wel zo. In de gereformeerde gezindte zouden we zeggen: „God verlustigt Zich in het werk Zijner handen.""

Dat de mens helemaal niets kan, noemde dr. Paul een „tragisch misverstand." „Als we spreken over de doodstaat van de mens, begrijpen sommigen niet wat de menselijke verantwoordelijkheid inhoudt." Volgens de oudtestamenticus gebeurt er in de gereformeerde scholastiek van dr. Steenblok „iets merkwaardigs. Men belijdt de doodstaat van de mens, maar ineens is de logica uitgezonderd. Ze redeneren vanuit de verkiezing van eeuwigheid en komen met een consequente en logische redenering dat de mens niet in kan gaan op de uitnodiging van het Evangelie. Met deze logica kunnen veel bijbelteksten buiten gebruik worden gesteld."

In de Bijbel is geen sprake van een afgerond systeem, aldus dr. Paul. „Liever zou ik met Luther willen zeggen dat het verstand bedorven is en dat de logica niet betrouwbaar is. We aanvaarden Gods Woord in zijn schijnbare tegenstrijdigheid die wij met ons verstand nooit rond kunnen krijgen."

Hij ziet een duidelijke tegenstelling tussen het mensbeeld van de Heidelbergse Catechismus en dat van de huidige samenleving. „Velen denken dat de mens zo slecht niet is. Hitler, Stalin en Mao, die meer dan 60 miljoen slachtoffers op hun geweten hebben, worden niet als representatief beschouwd. Wie daarentegen het mensbeeld uit de gereformeerde traditie neemt, kan er op rekenen dat ook andere mensen dan Hitler en Stalin onder zekere omstandigheden tot vreselijk gedrag jegens hun naasten in staat zijn. Denk aan Armenië, Rwanda, Uganda en Irak."

In een van de gevonden geschriften van Mohammed B., die terechtstaat voor de moord op Theo van Gogh, staat de zin: „Het zou mooi zijn als de vestiging van de sharia in Nederland wordt ingeluid met het te pletter vallen van Wilders van de Euromast." Dr. Paul: „Politici met een humanistisch mensbeeld kunnen weinig met dergelijke uitspraken. De mens is toch van nature goed? Maar wie het mensbeeld van de catechismus volgt, is realistisch. Het kwaad leeft diep in de mens."

Ik ben benieuwd naar jullie reacties op dit stuk.

[Ar-Jan]

Er word dus o.a gezegt dat de mens ook zn goede (humane) kanten heeft. ik zal dat niet ontkennen, maar dat is mijns inziens is dat een onderdeel van Gods algemene genade. Dat Hij ons nog niet aan ons lot overlaat.

Ook wordt er gezegt dat de tekst: 'de mens is naar Gods evenbeeld geschapen' een bemoediging zou zijn voor de (depressieve) mens. Hoezo bemoedigend?? we zijn dat beeld toch kwijt geraakt door onze val in het paradijs??

H. Grt,

AJ

[Miscanthus]

Oorspronkelijk gepost door Ar-JanOok wordt er gezegt dat de tekst: 'de mens is naar Gods evenbeeld geschapen' een bemoediging zou zijn voor de (depressieve) mens. Hoezo bemoedigend?? we zijn dat beeld toch kwijt geraakt door onze val in het paradijs??

H. Grt,

AJ

Zouden we dat helemaal kwijtgeraakt zijn? Totaal niets meer over van het beeld Gods?
Zie ook Psalm 8.

[Sabra]

Oorspronkelijk gepost door Ar-Jan
Er word dus o.a gezegt dat de mens ook zn goede (humane) kanten heeft. ik zal dat niet ontkennen, maar dat is mijns inziens is dat een onderdeel van Gods algemene genade. Dat Hij ons nog niet aan ons lot overlaat.

Gezien de gebeurtenissen in de wereld van de afgelopen twee duizend jaar kun je stellen dat God niet altijd aanwezig was op elk moment. Hij trad in elk geval niet op.

Ook wordt er gezegt dat de tekst: 'de mens is naar Gods evenbeeld geschapen' een bemoediging zou zijn voor de (depressieve) mens. Hoezo bemoedigend?? we zijn dat beeld toch kwijt geraakt door onze val in het paradijs??

Nee. Het enige verschil is dat wij nu met zonde leven.

[gravo]

Wat ik altijd een beetje moeilijk vind van die zekerheid omtrent de gereformeerde traditie en haar belijdenisgeschriften is de innerlijke tegenstrijdigheid van het bestaan van deze belijdenisgeschriften met de inhoud van deze belijdenisgeschriften.

Wanneer het kwaad diep in de mensen zit, moeten we er mee rekenen, dat dat kwaad zich ook doet gelden in gelovigen. Paulus zegt veel over deze twee kanten. Luther ziet de gelovige als gerechtvaardigd en tegelijkertijd zondaar.

Moeten we er dan ook niet van uitgaan, dat er zondige elementen, zondige, echt menselijke motieven of menselijke tekortkomingen in de gereformeerde leer kunnen zijn geslopen?

Vrij algemeen worden de belijdenisgeschriften echter als bijzonder waarachtig en vrijwel feilloos gezien. Maar als ik belijd, dat ik in al mijn handelen (zelfs de meest heilige is niet rein) bevlekt ben met zonden, hoe kan ik dan een ware belijdenis uitspreken?

Al gauw kom je dan bij de volgende oplossing: deze belijdenisgeschriften zijn zo bijzonder, omdat ze door een soort goddelijke bijstand zijn ontstaan.

God heeft dit werk gestuurd en geleid, God heeft er de hand in gehad. Hiermee is het menselijke er van afgepraat, staat de goddelijke autoriteit vast en kunnen er dus feilloze belijdenisgeschriften ontstaan uit zondige mensen. De consequentie ervan is, dat er nooit meer iets anders te berde gebracht kan worden, dan wat er in die geschriften staat. De spanning ontstaat tussen wat er vroeger werd opgeschreven en wat er op dit moment wordt beleden. Eerst gebeurt dat bij kleine zaken (de noodzaak van gemeente-opbouw bijvoorbeeld: de belijdenisgeschriften reppen er met geen woord over), later staan ook majeure uitspraken ter discussie: kinderdoop, chiliasme enz.
Dit kan niet worden opgelost, vanwege de goddelijke status van de belijdenisgeschriften.

In feite is het een verkapte vorm van openbarings-uitbreiding. Immers, zo zien we de Bijbel toch ook? Door mensen geschreven, maar door de Heilige Geest geinspireerd. Belijdenisgeschriften als Gods Woord? Wat is het verschil nog met de Bijbel?

gravo

[Afgewezen]

Gravo, niemand zal beweren dat de belijdenisgeschriften goddelijke autoriteit hebben.
Ze hebben wel kerkelijke autoriteit. Als iemand een bezwaar heeft tegen de inhoud van de belijdenis, moet hij dan ook een gravamen indienen.
De kerk (tja, welke...) moet dan bezien of de belijdenis op dat aangelegen punt de Bijbel wel juist naspreekt.
Het is niet goed als iedereen op eigen houtje de belijdenisgeschriften gaan aanpassen naar zijn eigen smaak. Dan hebben we straks 85.000 kerkjes in Nederland, ieder met zijn eigen belijdenis.

[Lydianne]

Oorspronkelijk gepost door gravo
Maar als ik belijd, dat ik in al mijn handelen (zelfs de meest heilige is niet rein) bevlekt ben met zonden, hoe kan ik dan een ware belijdenis uitspreken?

De belijdenisgeschriften moet je ook niet als onfeilbaar zien, maar gegrond op Gods Woord. Waar wijken de belijdenisgeschriften af van de Bijbel? En wat je zegt van die ware belijdenis... Ik kan geen ware belijdenis uitspreken.
Als ik in het gebed een keer een 'ware' belijdenis voor God heb uitgesproken en echt mijn hart leeg gemaakt heb, komt bij mij de gedachte dat ik zo goed gebeden heb... waarmee ik alweer zonde doe.

Zou het doen van een ware belijdenis überhaupt wel mogelijk zijn? Alles wat ik doe is met zonde bevlekt... Daarom denk ik dat dit alleen mogelijk is met behulp van Gods genade...