De wedergeboorte: een onmiddelijk werk van de Heilige Geest?
- SecorDabar
- Berichten: 1541
- Lid geworden op: 14 okt 2011, 16:18
De wedergeboorte: een onmiddelijk werk van de Heilige Geest?
Ik las het lezenswaardige boek “Elk verhaalt zijn weg en zaken”,
een boek over de kerkgeschiedenis van de gereformeerde gemeenten in Rijssen.
Daarin kwam op blz. 68 het volgende naar voren over een verschil
van inzicht over de wedergeboorte door ouderling J. Lichtenberg en ds. J. Diephuis.
Ouderling J. Lichtenberg is van mening dat de wedergeboort
een onmiddellijk werk is van de Heilige Geest,
terwijl ds. J. Diephuis er de nadruk op legt dat de wedergeboorte
wel een eenzijdig Godswerk is, maar dat de Heilige Geest
daarbij altijd werkt door middel van Zijn Woord.
Wanneer ds. Diephuis bewijzen uit de Bijbel en citaten van
ds. A.Hellenbroek en Ds. J. van der Kemp aandraagt,
merkt ouderling Lichtenberg op het in deze dingen dan niet
met ds. Hellenbroek en ds. Van der Kemp eens te zijn.
Ds.J. Diephuis (blz 69) zegt “waar Gods Woord en onze belijdenis
niet meer als uitgangspunt is van handelen, gaat het wezen der
gemeente verloren, en bestaat slechts in naam, en in zulk
een gemeente wordt het voor een leraar,
die Gods Woord tot een regel stelt, uiterst moeilijk te arbeiden”.
Uiteindelijk (blz.69) leiden de moeilijkheden er toe dat een deel
van de leden zich in 1882 afscheidt van de gemeente.
Zij durven niet te ontkennen dat ds. Diephuis een geroepen knecht is,
maar hebben moeite met de inhoud van zijn preken.
Deze afsplitsing van de Walkerk vormt het begin van de Eskerk.
Op 20 mei 1882 wordt er in Rijssen door ds. E. Fransen uit Kampen
een Gereformeerde gemeente geïnstitueerd.
Mijn opmerking hierop of de wedergeboorte een onmiddellijk werk
van de Heilige Geest is, dan denk ik dat de Heilige Geest
zonder het Woord wel onmiddellijk kan werken,
als de Heilige Geest spreekt in het rijk der natuur,
bijvoorbeeld door onweer of stormen, of door Gods voorzienigheid
in bijvoorbeeld een roepstem van een sterfgeval.
Waardoor de Heilige Geest mensen heeft stilgezet.
Maar meestal werkt de Heilige Geest door het Woord,
zie maar in Psalm 25:4, of berijmd: Heere, maak mij Uwe wegen door Uw Woord en Geest bekend.
Hoe denken de forumleden hierover ?
een boek over de kerkgeschiedenis van de gereformeerde gemeenten in Rijssen.
Daarin kwam op blz. 68 het volgende naar voren over een verschil
van inzicht over de wedergeboorte door ouderling J. Lichtenberg en ds. J. Diephuis.
Ouderling J. Lichtenberg is van mening dat de wedergeboort
een onmiddellijk werk is van de Heilige Geest,
terwijl ds. J. Diephuis er de nadruk op legt dat de wedergeboorte
wel een eenzijdig Godswerk is, maar dat de Heilige Geest
daarbij altijd werkt door middel van Zijn Woord.
Wanneer ds. Diephuis bewijzen uit de Bijbel en citaten van
ds. A.Hellenbroek en Ds. J. van der Kemp aandraagt,
merkt ouderling Lichtenberg op het in deze dingen dan niet
met ds. Hellenbroek en ds. Van der Kemp eens te zijn.
Ds.J. Diephuis (blz 69) zegt “waar Gods Woord en onze belijdenis
niet meer als uitgangspunt is van handelen, gaat het wezen der
gemeente verloren, en bestaat slechts in naam, en in zulk
een gemeente wordt het voor een leraar,
die Gods Woord tot een regel stelt, uiterst moeilijk te arbeiden”.
Uiteindelijk (blz.69) leiden de moeilijkheden er toe dat een deel
van de leden zich in 1882 afscheidt van de gemeente.
Zij durven niet te ontkennen dat ds. Diephuis een geroepen knecht is,
maar hebben moeite met de inhoud van zijn preken.
Deze afsplitsing van de Walkerk vormt het begin van de Eskerk.
Op 20 mei 1882 wordt er in Rijssen door ds. E. Fransen uit Kampen
een Gereformeerde gemeente geïnstitueerd.
Mijn opmerking hierop of de wedergeboorte een onmiddellijk werk
van de Heilige Geest is, dan denk ik dat de Heilige Geest
zonder het Woord wel onmiddellijk kan werken,
als de Heilige Geest spreekt in het rijk der natuur,
bijvoorbeeld door onweer of stormen, of door Gods voorzienigheid
in bijvoorbeeld een roepstem van een sterfgeval.
Waardoor de Heilige Geest mensen heeft stilgezet.
Maar meestal werkt de Heilige Geest door het Woord,
zie maar in Psalm 25:4, of berijmd: Heere, maak mij Uwe wegen door Uw Woord en Geest bekend.
Hoe denken de forumleden hierover ?
Secor Dabar = Gedenkt het Woord (Psalm 119:49)
Al kunnen wij niets doen zonder de Geest,
toch zal de Geest niets doen zonder het Woord.
(Ds. Ebenezer Erskine)
Al kunnen wij niets doen zonder de Geest,
toch zal de Geest niets doen zonder het Woord.
(Ds. Ebenezer Erskine)
Re: De wedergeboorte: een onmiddelijk werk van de Heilige Ge
De Heilige Geest kan wel onmiddellijk werken, net zoals God het licht kan laten zijn zonder de zon.
Hij doet dat alleen niet zonder het Woord, net zoals het alleen licht is aan de zonkant van de wereldbol.
Het bewijs? Het feit dat er een bijbel is en de opdracht om te gaan prediken.
Allemaal overbodig als Gods Geest onmiddellijk zou werken.
Hij doet dat alleen niet zonder het Woord, net zoals het alleen licht is aan de zonkant van de wereldbol.
Het bewijs? Het feit dat er een bijbel is en de opdracht om te gaan prediken.
Allemaal overbodig als Gods Geest onmiddellijk zou werken.
-
- Berichten: 2198
- Lid geworden op: 09 mar 2010, 13:37
Re: De wedergeboorte: een onmiddelijk werk van de Heilige Ge
Ik zou geen reformatorische oudvader kunnen opnoemen die het eens zou zijn met de betreffende ouderling. Los van het feit dat ik Bijbels geen enkele onderbouwing zou kunnen bedenken voor dat standpunt. Integendeel, Petrus schrijft "Gij, die wedergeboren zijt, niet uit vergankelijk, maar uit onvergankelijk zaad, door het levende en eeuwig blijvende Woord van God."
En dat het hier gaat om het Woord zoals tot ons komt door de prediking zegt Petrus erbij: "Maar het Woord des Heeren blijft in der eeuwigheid; en dit is het Woord, dat onder u verkondigd is.".
En dat het hier gaat om het Woord zoals tot ons komt door de prediking zegt Petrus erbij: "Maar het Woord des Heeren blijft in der eeuwigheid; en dit is het Woord, dat onder u verkondigd is.".
- SecorDabar
- Berichten: 1541
- Lid geworden op: 14 okt 2011, 16:18
Re: De wedergeboorte: een onmiddelijk werk van de Heilige Ge
Beste GjdeBruin,GJdeBruijn schreef:Ik zou geen reformatorische oudvader kunnen opnoemen die het eens zou zijn met de betreffende ouderling. Los van het feit dat ik Bijbels geen enkele onderbouwing zou kunnen bedenken voor dat standpunt. Integendeel, Petrus schrijft "Gij, die wedergeboren zijt, niet uit vergankelijk, maar uit onvergankelijk zaad, door het levende en eeuwig blijvende Woord van God."
En dat het hier gaat om het Woord zoals tot ons komt door de prediking zegt Petrus erbij: "Maar het Woord des Heeren blijft in der eeuwigheid; en dit is het Woord, dat onder u verkondigd is.".
Waarschijnlijk heeft Ds. Diephuis ook op bovengenoemde bijbelteksten gewezen...
Bedankt voor uw toelichting.
Een roepstem kan uiteindelijk wel tot wedergeboorte leiden.
Ik meen dat Luther door de angst voor het onweer de belofte heeft gedaan
in het klooster te gaan, en door die gebeurtenis heeft weer een grotere gebeurtenis plaatsgevonden.
Ook in Luthers leven heeft de Heilige Geest door het lezen van Gods Woord zijn zielsogen geopend.
Gods Woord houdt stand, en zal geen duimbreed wijken, zegt het Lutherlied.
Secor Dabar = Gedenkt het Woord (Psalm 119:49)
Al kunnen wij niets doen zonder de Geest,
toch zal de Geest niets doen zonder het Woord.
(Ds. Ebenezer Erskine)
Al kunnen wij niets doen zonder de Geest,
toch zal de Geest niets doen zonder het Woord.
(Ds. Ebenezer Erskine)
-
- Berichten: 2198
- Lid geworden op: 09 mar 2010, 13:37
Re: De wedergeboorte: een onmiddelijk werk van de Heilige Ge
Ja en nee.SecorDabar schreef:Een roepstem kan uiteindelijk wel tot wedergeboorte leiden.
Nee, als het uitdrijft tot het zoeken naar redding en daarmee tot Gods Woord komt om dáár de redding in te vinden zoals Luther dat inderdaad zo mooi verwoord heeft.
Nee, in de zin dat de leiding van de Heere in het leven van een mens wel roepstemmen kan bevatten, maar dat de roepstem zelf geen middel is tot wedergeboorte maar slechts roept dat er levensgevaar is. Dat is wat anders dan een middel dat het gevaar doet ontkomen.
Re: De wedergeboorte: een onmiddelijk werk van de Heilige Ge
Ik wil wel een nuancering aanbrengen.
God werkt wel onmiddellijk.
Zonder het Woord.
Wanneer dan?
Denk eens aan kleine kinderen en gehandicapte kinderen.
Ook Johannes sprong op in de buik van zijn moeder.
Beteken dit dat de HEERE altijd onmiddellijk werkt?
Zeker niet. Gods gewone weg is door Zijn Woord.
Daar hebben wij ons aan te houden.
Ik denk dat dit ook voor veel verwarring zorgt in het lezen van Comrie.
Deze predikant en filosoof groeide op in een totaal andere tijd als de onze.
Kindersterfte.
Kan er hoop voor deze kinderen zijn?
Jazeker. Let op Johannes.
Hier kan de habitus zonder de actus.
In de ethiek gaat men vaak van het bijzondere naar het algemene.
Dat is ook wat veel predikanten doen als het gaat om de wedergeboorte.
Gods algemene werk is door het Woord als het zaad van de wedergeboorte.
Gods bijzondere werk laat Johannes opspringen en brengt kinderen thuis.
Daarom mogen we beide laten horen.
Daarbij oog houden voor het bijzondere en het algemene.
God werkt wel onmiddellijk.
Zonder het Woord.
Wanneer dan?
Denk eens aan kleine kinderen en gehandicapte kinderen.
Ook Johannes sprong op in de buik van zijn moeder.
Beteken dit dat de HEERE altijd onmiddellijk werkt?
Zeker niet. Gods gewone weg is door Zijn Woord.
Daar hebben wij ons aan te houden.
Ik denk dat dit ook voor veel verwarring zorgt in het lezen van Comrie.
Deze predikant en filosoof groeide op in een totaal andere tijd als de onze.
Kindersterfte.
Kan er hoop voor deze kinderen zijn?
Jazeker. Let op Johannes.
Hier kan de habitus zonder de actus.
In de ethiek gaat men vaak van het bijzondere naar het algemene.
Dat is ook wat veel predikanten doen als het gaat om de wedergeboorte.
Gods algemene werk is door het Woord als het zaad van de wedergeboorte.
Gods bijzondere werk laat Johannes opspringen en brengt kinderen thuis.
Daarom mogen we beide laten horen.
Daarbij oog houden voor het bijzondere en het algemene.
- Bert Mulder
- Berichten: 9090
- Lid geworden op: 28 aug 2006, 22:07
- Locatie: Grace URC Leduc Alberta Canada
- Contacteer:
Re: De wedergeboorte: een onmiddelijk werk van de Heilige Ge
In logische orde, komt de levendmaking door Gods Geest, een onmiddelijk werk, voor de roeping door middel van het Woord. Het is de eerste stap, in logische orde, in de ordo salutis.
Mijn enige troost is, dat ik niet mijn, maar Jezus Christus eigen ben, Die voor mijn zonden betaald heeft, en zo bewaart, dat alles tot mijn zaligheid dienen moet; waarom Hij mij ook door Zijn Heilige Geest van eeuwig leven verzekert, en Hem voortaan te leven van harte willig en bereid maakt.
Re: De wedergeboorte: een onmiddelijk werk van de Heilige Ge
Het Woord des Heeren is in deze context allereerst het Levende Woord wat vanaf het beginne bij God was (Joh 1:1), het begin der schepping Gods (Op3:14), de Christus. De verkondiging van dit woord is de viering van het avondmaal, zijnde de verkondiging van het Evangelie door de dood van Christus (1Kor11:26).GJdeBruijn schreef:Ik zou geen reformatorische oudvader kunnen opnoemen die het eens zou zijn met de betreffende ouderling. Los van het feit dat ik Bijbels geen enkele onderbouwing zou kunnen bedenken voor dat standpunt. Integendeel, Petrus schrijft "Gij, die wedergeboren zijt, niet uit vergankelijk, maar uit onvergankelijk zaad, door het levende en eeuwig blijvende Woord van God."
En dat het hier gaat om het Woord zoals tot ons komt door de prediking zegt Petrus erbij: "Maar het Woord des Heeren blijft in der eeuwigheid; en dit is het Woord, dat onder u verkondigd is.".
Deo servire vera libertas -Augustinus
- Johann Gottfried Walther
- Berichten: 4926
- Lid geworden op: 05 feb 2008, 15:49
Re: De wedergeboorte: een onmiddelijk werk van de Heilige Ge
De bijbel gaat niet uit van menselijke logica.Bert Mulder schreef:In logische orde, komt de levendmaking door Gods Geest, een onmiddelijk werk, voor de roeping door middel van het Woord. Het is de eerste stap, in logische orde, in de ordo salutis.
"Zie, de Heere is gekomen met Zijn vele duizenden heiligen, om gericht te houden tegen allen, en te straffen alle goddelozen onder hen, vanwege al hun goddeloze werken, die zij goddelooslijk gedaan hebben, en vanwege alle harde woorden, die de goddeloze zondaars tegen Hem gesproken hebben"
- Bert Mulder
- Berichten: 9090
- Lid geworden op: 28 aug 2006, 22:07
- Locatie: Grace URC Leduc Alberta Canada
- Contacteer:
Re: De wedergeboorte: een onmiddelijk werk van de Heilige Ge
wat is dan volgens jou de ordo salutis?Johann Gottfried Walther schreef:De bijbel gaat niet uit van menselijke logica.Bert Mulder schreef:In logische orde, komt de levendmaking door Gods Geest, een onmiddelijk werk, voor de roeping door middel van het Woord. Het is de eerste stap, in logische orde, in de ordo salutis.
En jij wilt zeggen dat de levendmaking niet eerst komt?
Mijn enige troost is, dat ik niet mijn, maar Jezus Christus eigen ben, Die voor mijn zonden betaald heeft, en zo bewaart, dat alles tot mijn zaligheid dienen moet; waarom Hij mij ook door Zijn Heilige Geest van eeuwig leven verzekert, en Hem voortaan te leven van harte willig en bereid maakt.
-
- Verbannen
- Berichten: 134
- Lid geworden op: 19 jan 2013, 15:05
Re: De wedergeboorte: een onmiddelijk werk van de Heilige Ge
God is de Volmaaktheid zelf die perfectie voortbrengt, en werkt dus uitsluitend door Zijn Woord én door tekens.
Door Zijn Woord:
Gerust geloof ik het verhaal van een blinde vrouw, die regelmatig naar haar buurvrouw ging en zei: "Ik heb weer een tekst van God gekregen, wil je het even opzoeken?".
Haar ervaring was dus dat het altijd in de Bijbel stond, wat God tegen haar zei.
Mijn ervaring is dat het kan gebeuren dat je om een bladzijnummer bidt, vervolgens komt er een bladzijnummer in je hoofd, je slaat de Bijbel open, en je ontdekt vervolgens dat daar al twee bladwijzertouwtjes in zaten, zonder dat je kunt verklaren waarom die ertussen zaten!
Door tekens:
Denk aan getallen, gesprekken enzovoorts.
Er zijn hier vast wel een handvol forumleden die dat ervaren hebben, zo ook ikzelf.
Mijn eigen ervaring daarbij is dat ik op een dag vroeg: "God, wilt u het getal 14 laten zien op het liturgiebord in de kerk als ik mij bekerende bekeerd heb en als Jezus Christus lijdende voor mij geleden heeft?"
Toen kreeg ik iets te zien in deze trant:
Liturgiebord 1: Lezen: Jesaja 60 vers 8 t/m 14
Liturgiebord 2: Lezen: Jesaja 61 vers 1 t/m 7
Erg artistiek bedacht: de woorden 'lijdende' en 'bekerende' zie je terug in de ingezette 14 op liturgiebord 1, en de woorden 'bekeerd' en 'geleden' zie je terug in het totaal aantal gelezen verzen.
Door Zijn Woord:
Gerust geloof ik het verhaal van een blinde vrouw, die regelmatig naar haar buurvrouw ging en zei: "Ik heb weer een tekst van God gekregen, wil je het even opzoeken?".
Haar ervaring was dus dat het altijd in de Bijbel stond, wat God tegen haar zei.
Mijn ervaring is dat het kan gebeuren dat je om een bladzijnummer bidt, vervolgens komt er een bladzijnummer in je hoofd, je slaat de Bijbel open, en je ontdekt vervolgens dat daar al twee bladwijzertouwtjes in zaten, zonder dat je kunt verklaren waarom die ertussen zaten!
Door tekens:
Denk aan getallen, gesprekken enzovoorts.
Er zijn hier vast wel een handvol forumleden die dat ervaren hebben, zo ook ikzelf.
Mijn eigen ervaring daarbij is dat ik op een dag vroeg: "God, wilt u het getal 14 laten zien op het liturgiebord in de kerk als ik mij bekerende bekeerd heb en als Jezus Christus lijdende voor mij geleden heeft?"
Toen kreeg ik iets te zien in deze trant:
Liturgiebord 1: Lezen: Jesaja 60 vers 8 t/m 14
Liturgiebord 2: Lezen: Jesaja 61 vers 1 t/m 7
Erg artistiek bedacht: de woorden 'lijdende' en 'bekerende' zie je terug in de ingezette 14 op liturgiebord 1, en de woorden 'bekeerd' en 'geleden' zie je terug in het totaal aantal gelezen verzen.
-
- Berichten: 2198
- Lid geworden op: 09 mar 2010, 13:37
Re: De wedergeboorte: een onmiddelijk werk van de Heilige Ge
Lev 19:26b Gij zult op geen vogelgeschrei acht geven, noch guichelarij plegenJulian Brasser schreef:God is de Volmaaktheid zelf die perfectie voortbrengt, en werkt dus uitsluitend door Zijn Woord én door tekens.
Door Zijn Woord:
Gerust geloof ik het verhaal van een blinde vrouw, die regelmatig naar haar buurvrouw ging en zei: "Ik heb weer een tekst van God gekregen, wil je het even opzoeken?".
Haar ervaring was dus dat het altijd in de Bijbel stond, wat God tegen haar zei.
Mijn ervaring is dat het kan gebeuren dat je om een bladzijnummer bidt, vervolgens komt er een bladzijnummer in je hoofd, je slaat de Bijbel open, en je ontdekt vervolgens dat daar al twee bladwijzertouwtjes in zaten, zonder dat je kunt verklaren waarom die ertussen zaten!
Door tekens:
Denk aan getallen, gesprekken enzovoorts.
Er zijn hier vast wel een handvol forumleden die dat ervaren hebben, zo ook ikzelf.
Mijn eigen ervaring daarbij is dat ik op een dag vroeg: "God, wilt u het getal 14 laten zien op het liturgiebord in de kerk als ik mij bekerende bekeerd heb en als Jezus Christus lijdende voor mij geleden heeft?"
Toen kreeg ik iets te zien in deze trant:
Liturgiebord 1: Lezen: Jesaja 60 vers 8 t/m 14
Liturgiebord 2: Lezen: Jesaja 61 vers 1 t/m 7
Erg artistiek bedacht: de woorden 'lijdende' en 'bekerende' zie je terug in de ingezette 14 op liturgiebord 1, en de woorden 'bekeerd' en 'geleden' zie je terug in het totaal aantal gelezen verzen.
Kanttekeningen
26) vogelgeschrei acht geven,
Het Hebreeuwse woordje betekent niet alleen uit de vogels, maar ook uit andere dingen iets opmerken en waarnemen, om door ijdele kunst iets, dat verborgen is, te openbaren of te voorzeggen. Alzo is dit woord ook gebruikt 2 Kon. 21:6; 2 Kron. 33:6.
Laatst gewijzigd door GJdeBruijn op 07 mar 2013, 20:14, 1 keer totaal gewijzigd.
- Bert Mulder
- Berichten: 9090
- Lid geworden op: 28 aug 2006, 22:07
- Locatie: Grace URC Leduc Alberta Canada
- Contacteer:
Re: De wedergeboorte: een onmiddelijk werk van de Heilige Ge
Woord en tekens????Julian Brasser schreef:en werkt dus uitsluitend door Zijn Woord én door tekens.
Mijn enige troost is, dat ik niet mijn, maar Jezus Christus eigen ben, Die voor mijn zonden betaald heeft, en zo bewaart, dat alles tot mijn zaligheid dienen moet; waarom Hij mij ook door Zijn Heilige Geest van eeuwig leven verzekert, en Hem voortaan te leven van harte willig en bereid maakt.
-
- Berichten: 2198
- Lid geworden op: 09 mar 2010, 13:37
Re: De wedergeboorte: een onmiddelijk werk van de Heilige Ge
Je bedoelt hiermee wellicht de inwendige roeping om de daarop volgende uitwendige roeping te kunnen verstaan?Bert Mulder schreef:In logische orde, komt de levendmaking door Gods Geest, een onmiddelijk werk, voor de roeping door middel van het Woord. Het is de eerste stap, in logische orde, in de ordo salutis.
-
- Verbannen
- Berichten: 134
- Lid geworden op: 19 jan 2013, 15:05
Re: De wedergeboorte: een onmiddelijk werk van de Heilige Ge
Zeker, bij dit soort voorvallen moet je altijd kijken of het geen vogelgeschrei is.GJdeBruijn schreef:Lev 19:26b Gij zult op geen vogelgeschrei acht geven, noch guichelarij plegenJulian Brasser schreef:God is de Volmaaktheid zelf die perfectie voortbrengt, en werkt dus uitsluitend door Zijn Woord én door tekens.
Door Zijn Woord:
Gerust geloof ik het verhaal van een blinde vrouw, die regelmatig naar haar buurvrouw ging en zei: "Ik heb weer een tekst van God gekregen, wil je het even opzoeken?".
Haar ervaring was dus dat het altijd in de Bijbel stond, wat God tegen haar zei.
Mijn ervaring is dat het kan gebeuren dat je om een bladzijnummer bidt, vervolgens komt er een bladzijnummer in je hoofd, je slaat de Bijbel open, en je ontdekt vervolgens dat daar al twee bladwijzertouwtjes in zaten, zonder dat je kunt verklaren waarom die ertussen zaten!
Door tekens:
Denk aan getallen, gesprekken enzovoorts.
Er zijn hier vast wel een handvol forumleden die dat ervaren hebben, zo ook ikzelf.
Mijn eigen ervaring daarbij is dat ik op een dag vroeg: "God, wilt u het getal 14 laten zien op het liturgiebord in de kerk als ik mij bekerende bekeerd heb en als Jezus Christus lijdende voor mij geleden heeft?"
Toen kreeg ik iets te zien in deze trant:
Liturgiebord 1: Lezen: Jesaja 60 vers 8 t/m 14
Liturgiebord 2: Lezen: Jesaja 61 vers 1 t/m 7
Erg artistiek bedacht: de woorden 'lijdende' en 'bekerende' zie je terug in de ingezette 14 op liturgiebord 1, en de woorden 'bekeerd' en 'geleden' zie je terug in het totaal aantal gelezen verzen.
Kanttekeningen
26) vogelgeschrei acht geven,
Het Hebreeuwse woordje betekent niet alleen uit de vogels, maar ook uit andere dingen iets opmerken en waarnemen, om door ijdele kunst iets, dat verborgen is, te openbaren of te voorzeggen. Alzo is dit woord ook gebruikt 2 Kon. 21:6; 2 Kron. 33:6.