Prediker en de dagen der jongelingschap

[helma]

Prediker 11:9
De Nieuwe Bijbelvertaling
9 Geniet dus, beste vriend, van je jonge jaren, haal je hart op aan de dagen van je jeugd. Volg de wegen die je hart wil gaan, gun je ogen wat ze wensen. En onthoud bij alles wat je doet dat God je aan zijn oordeel onderwerpt. Waak over uw jeugd

Herziene Statenvertaling
9 Verblijd u, jongeman, in uw jeugd, en laat uw hart vrolijk zijn in de dagen van uw jeugd. Ga in de wegen van uw hart en volg wat uw ogen zien, maar weet dat God u over dit alles in het gericht zal brengen. Bewaar uw jeugd

Statenvertaling (Jongbloed-editie)
9 Verblijd u, o jongeling! in uw jeugd, en laat uw hart zich vermaken in de dagen uwer jongelingschap, en wandel in de wegen uws harten, en in de aanschouwingen uwer ogen; maar weet, dat God, om al deze dingen, u zal doen komen voor het gericht.


Vandaag hoorde ik deze tekst en keek ik wat het betekende.
Is het nu ironisch bedoeld of niet?
Zo van: Nou, geniet dan nu maar van (de wereld...) als je dat zo graag wilt; ga dan maar; maar weet!! (zo legde iemand dat vandaag aan mij uit)
Of moeten we het lezen zoals de NBV het heeft vertaald? (daar lijkt het vrij positief)

[Mara]

En de meisjes

[hmprff]

Prediker 11:9
De Nieuwe Bijbelvertaling
9 Geniet dus, beste vriend, van je jonge jaren, haal je hart op aan de dagen van je jeugd. Volg de wegen die je hart wil gaan, gun je ogen wat ze wensen. En onthoud bij alles wat je doet dat God je aan zijn oordeel onderwerpt. Waak over uw jeugd

Herziene Statenvertaling
9 Verblijd u, jongeman, in uw jeugd, en laat uw hart vrolijk zijn in de dagen van uw jeugd. Ga in de wegen van uw hart en volg wat uw ogen zien, maar weet dat God u over dit alles in het gericht zal brengen. Bewaar uw jeugd

Statenvertaling (Jongbloed-editie)
9 Verblijd u, o jongeling! in uw jeugd, en laat uw hart zich vermaken in de dagen uwer jongelingschap, en wandel in de wegen uws harten, en in de aanschouwingen uwer ogen; maar weet, dat God, om al deze dingen, u zal doen komen voor het gericht.


Vandaag hoorde ik deze tekst en keek ik wat het betekende.
Is het nu ironisch bedoeld of niet?
Zo van: Nou, geniet dan nu maar van (de wereld...) als je dat zo graag wilt; ga dan maar; maar weet!! (zo legde iemand dat vandaag aan mij uit)
Of moeten we het lezen zoals de NBV het heeft vertaald? (daar lijkt het vrij positief)

Ik heb het altijd ironisch opgevat:
zo van...als je je niets van onze raadgeving aan wilt trekken, geniet er dan maar van, ga er maar in op, maar weet dat God je hiervoor zal oordelen.
Anders snap ik dat 'maar weet' ook niet zo goed.

[MarthaMartha]

Prediker 11:9
De Nieuwe Bijbelvertaling
9 Geniet dus, beste vriend, van je jonge jaren, haal je hart op aan de dagen van je jeugd. Volg de wegen die je hart wil gaan, gun je ogen wat ze wensen. En onthoud bij alles wat je doet dat God je aan zijn oordeel onderwerpt. Waak over uw jeugd

Herziene Statenvertaling
9 Verblijd u, jongeman, in uw jeugd, en laat uw hart vrolijk zijn in de dagen van uw jeugd. Ga in de wegen van uw hart en volg wat uw ogen zien, maar weet dat God u over dit alles in het gericht zal brengen. Bewaar uw jeugd

Statenvertaling (Jongbloed-editie)
9 Verblijd u, o jongeling! in uw jeugd, en laat uw hart zich vermaken in de dagen uwer jongelingschap, en wandel in de wegen uws harten, en in de aanschouwingen uwer ogen; maar weet, dat God, om al deze dingen, u zal doen komen voor het gericht.


Vandaag hoorde ik deze tekst en keek ik wat het betekende.
Is het nu ironisch bedoeld of niet?
Zo van: Nou, geniet dan nu maar van (de wereld...) als je dat zo graag wilt; ga dan maar; maar weet!! (zo legde iemand dat vandaag aan mij uit)
Of moeten we het lezen zoals de NBV het heeft vertaald? (daar lijkt het vrij positief)

Betekent het dan niet gewoon dat je je mag verblijden en genieten en alles mag doen, voor zover het Gods oordeel en gericht (dus Zijn wetten) kan doorstaan? Dat dacht ik eigenlijk altijd.... maar zeker weten doe ik het ook niet... (moet ik er eens even e.e.a. op naslaan...)

[helma]

Betekent het dan niet gewoon dat je je mag verblijden en genieten en alles mag doen, voor zover het Gods oordeel en gericht (dus Zijn wetten) kan doorstaan? Dat dacht ik eigenlijk altijd.... maar zeker weten doe ik het ook niet... (moet ik er eens even e.e.a. op naslaan...)

dat heb ik eigenlijk ook altijd gedacht; tot ik het vandaag in die andere betekenis hoorde. En ik was eigenlijk geschokt: kan het dat ook betekenen? Nooit geweten.
De NBV heeft het dus in die betekenis; terwijl de SV/HSV toch duidelijk de ironische betekenis hebben.
Anders past 'Maar weet' er ook niet zo goed bij.

[MarthaMartha]

Betekent het dan niet gewoon dat je je mag verblijden en genieten en alles mag doen, voor zover het Gods oordeel en gericht (dus Zijn wetten) kan doorstaan? Dat dacht ik eigenlijk altijd.... maar zeker weten doe ik het ook niet... (moet ik er eens even e.e.a. op naslaan...)

dat heb ik eigenlijk ook altijd gedacht; tot ik het vandaag in die andere betekenis hoorde. En ik was eigenlijk geschokt: kan het dat ook betekenen? Nooit geweten.
De NBV heeft het dus in die betekenis; terwijl de SV/HSV toch duidelijk de ironische betekenis hebben.
Anders past 'Maar weet' er ook niet zo goed bij.

maar weet is toch ook zoiets als "bedenk wel"....
moet het dan ironisch zijn? of gewoon: geniet en verblijd je, maar bedenk in dat alles dat het wel binnen de grenzen moet blijven?
Ik heb dat 'ironische' er nooit zo in gezien eigenlijk...

[Erasmiaan]

Prediker 11:9
De Nieuwe Bijbelvertaling
9 Geniet dus, beste vriend, van je jonge jaren, haal je hart op aan de dagen van je jeugd. Volg de wegen die je hart wil gaan, gun je ogen wat ze wensen. En onthoud bij alles wat je doet dat God je aan zijn oordeel onderwerpt. Waak over uw jeugd

Herziene Statenvertaling
9 Verblijd u, jongeman, in uw jeugd, en laat uw hart vrolijk zijn in de dagen van uw jeugd. Ga in de wegen van uw hart en volg wat uw ogen zien, maar weet dat God u over dit alles in het gericht zal brengen. Bewaar uw jeugd

Statenvertaling (Jongbloed-editie)
9 Verblijd u, o jongeling! in uw jeugd, en laat uw hart zich vermaken in de dagen uwer jongelingschap, en wandel in de wegen uws harten, en in de aanschouwingen uwer ogen; maar weet, dat God, om al deze dingen, u zal doen komen voor het gericht.


Vandaag hoorde ik deze tekst en keek ik wat het betekende.
Is het nu ironisch bedoeld of niet?
Zo van: Nou, geniet dan nu maar van (de wereld...) als je dat zo graag wilt; ga dan maar; maar weet!! (zo legde iemand dat vandaag aan mij uit)
Of moeten we het lezen zoals de NBV het heeft vertaald? (daar lijkt het vrij positief)

Altijd de ironische uitleg gehoord. Totdat Marnix hier op het forum met de andere uitleg kwam. [knip]

[Marnix]

Ik ben nog steeds niet overtuigd van de "ironische uitleg". Alsog Prediker hier zegt: Doe al die dingen... en ondertussen bedoelt: Doe al die dingen niet. Met die uitleg maakt men zich wel wat te makkelijk van die oproep van Prediker af, zeker omdat de oproep tot genieten talloze malen terugkeert in dit boek.

Als we gewoon kijken naar wat er staat is het heel helder:

1. Het is een aansporing om te genieten in de jeugd en je ogen de kost te geven
2. Dit is niet zonder grenzen, bedenk dat je voor Gods rechterstoel zal komen (dat is een serieuze waarschuwing aan het adres van de jongeren om je te onthouden van verkeerde vormen van genot)

Kortom, genieten en je ogen de kost geven, binnen de grenzen die God aangeeft. (Zoals MarthaMartha ook aangeeft, blijkbaar is deze uitleg niet zo onbekend). Maar goed, er zijn twee uitleggingen hierover, er zit wel een sterk contrast tussen de oproep om te genieten van alles en die serieuze waarschuwing. Maar ironie? Ik zie het niet zo maar sommigen leggen het inderdaad wel zo uit.

[eilander]

In zijn bijbelverklaring kiest Matthew Henry (ook) voor de ironische uitleg. De prediker zou dus het tegenovergestelde bedoelen van wat hij zegt. Dat komt vaker voor, b.v. bij Elia en Micha. Daarnaast is het denk ik wel goed om te bedenken dat een oproep tot het "wandelen in de wegen uws harten" en in "de aanschouwing uwer ogen" nergens in de Bijbel als positief wordt gezien. Wél het wandelen in de wegen des Heeren.

Tenslotte denk ik dat de term "komen in het gericht" in de Bijbel negatief bedoeld wordt, in de zin van: je zult ervoor veroordeeld worden. Dat zou niet kloppen als er ook geoorloofde genietingen mee bedoeld zouden worden.
Kortom: ik kies ook voor ironische uitleg. Overigens vind ik de uitleg die Marnix hier verdedigd, niet helemaal haaks hierop staan. Maar het is wel een ander accent.

[Fjodor]

In zijn bijbelverklaring kiest Matthew Henry (ook) voor de ironische uitleg. De prediker zou dus het tegenovergestelde bedoelen van wat hij zegt. Dat komt vaker voor, b.v. bij Elia en Micha.

Ook bij Jezus zelf. Als zijn discipelen voor de derde maal in slaap zijn gevallen zegt Hij eerst iets van: "Slaap nu maar verder". En vervolgens meteen erachteraan iets van: "Kom, sta op, laten we gaan".

[refo]

In het vers staat een opsomming van zaken die genoten kunnen worden. In de (H) SV volgt dan: 'maar weet'. Je zou evengoed kunnen lezen 'en weet'.

'Maar weet' is een beetje negatief waarschuwend. Niet doen, het is allemaal verkeerd.
Eigenlijk is dat niet geloofwaardig. De volgorde waarin iets gezegd wordt is ook belangrijk.
De eerste helft zou je dan op het verkeerde been zetten en gecorrigeerd door het tweede.

Schrijf je 'en weet' dan blijven de genietingen bestaan, maar worden genoten op zodanige wijze dat God er in gekend is.
En zo kan de (jonge) gelovige zonder verschrikken voor Gods rechterstoel verschijnen.

[helma]

Uitleg Prediker 11
Vraag:
Volgens mij is deze vraag nog niet eerder gesteld. Tijdens een persoonlijke bijbelstudie over Prediker kwam ik terecht bij Prediker 11:9 en 10. Met dr. G. Ch. Aalders, die een Korte Verklaring der Heilige Schrift schreef, lees ik vers 9 als volgt: “Die strekking kan niet zijn dat de jeugd het leven maar onbeperkt moet genieten, en dat zij zich maar moet 'uitleven', zoals men tegenwoordig zegt, maar men zal de eerste zindsneden veelmeer moeten verstaan als een zekere concessie: de jeugd mag wel vreugde scheppen in haar jonge jaren, ja zij mag tot op zekere hoogte haar wenschen volgen, maar - bij dat alles dient zij nimmer uit het oog te verliezen, dat zij eenmaal voor Gods rechterstoel zal komen te staan.” Als 18-jarige jongere vind ik dit zeker een duidelijke en aansprekende boodschap, die ook een waarschuwing inhoudt. Vers 10 lees ik, met dezelfde verklaarder (die ik hier niet citeer omdat dat teveel zou worden) een toelichting hierop. In de King James Vertaling begint vers 10 dan ook met “Therefore...”. De Kanttekenaars geven echter een andere verklaring. Het “Verblijd u, o jongeling! in uw jeugd, en laat uw hart zich vermaken in de dagen uwer jongelingschap, en wandel in de wegen uws harten, en in de aanschouwingen uwer ogen” wordt gezien als ironie, en het vervolg van het vers zou dan zijn “Alsof hij zeide: Gij zult daar wel ongaarne aankomen, maar God...” Het lijkt op zich wel op elkaar, maar begrijpt u waar ik het verschil zie? In de door mij genoemde verklaring wordt het verblijden en dergelijke niet afgekeurd, maar wordt er gezegd dat je dit op zo'n manier moet doen, dat je er verantwoording van af zou moeten kunnen leggen (“maar weet, dat God, om al deze dingen, u zal doen komen voor het gericht”). In de kanttekeningen echter wordt mijns inziens gesuggereerd dat Salomo dit ironisch bedoelt: dit zou dus totaal niet mogen, wat ben je slecht als je dit zou doen, maar wacht maar, eens zál je voor het gericht komen! Wellicht ligt het aan mijn interpretatie en zijn de kanttekeningen niet zo bedoeld. Toch wil ik vragen of er een Ger. Gem.-dominee is die begrijpt wat ik bedoel en tijd kan vrijmaken om mij uit te leggen hoe ik deze tekst nu moet lezen.

Antwoord:
Beste vraagstel(ler)ster,

Het is een goede zaak zich in alles te laten leiden door wat Gods Woord ons voorhoudt. Het Woord is een eenheid. Het weerspreekt zichzelf nooit. Daarom is het goed de teksten in hun verband te lezen en Schrift met Schrift te vergelijken.
Het verband van de tekst wijst het feit, dat de jongelingen (= de jeugd) zich niet mag laten leiden door wat strijdig is met de hele Schrift. Terecht noemen de kanttekenaren Num. 15:39 erbij. Duidelijk is wat bedoeld wordt: de jeugd gaat spoedig voorbij. Dan mag men in die tijd genieten van wat in de jeugd gegeven wordt aan een goede en verantwoorde ontspanning. Maar alles blijft staan onder het toezicht van Gods Woord en Wet. Nooit kan en mag als verantwoord en toegestaan gezien worden, wat daarmee strijdt.

Het tweede gedeelte van de tekst is ook duidelijk en mag van het eerste niet losgemaakt worden.

Tenslotte is hfdstuk 12 ook een duidelijke prediking.

De verklaring van dr. Aalders getuigt eveneens van een juiste visie op de tekst.

Laat het gebed om de Heilige Geest bij de voortduur gebeden worden.

Hartelijke groeten,
Ds H. Paul

[Marnix]

Klopt, ik heb Henry's verklaring op deze tekst gelezen. Deze uitleg hierboven gaat weer meer in de andere richting. Zo zijn de meningen wat verdeeld, alhoewel ik me wel bij Eilander aansluit: De ene uitleg en de andere staan niet haaks op elkaar ofzo. De oproep tot genieten van de goede dingen klinkt heel regelmatig in het boek Prediker, en ik denk dat we die boodschap ook hier in kunnen ontdekken. Tegelijkertijd is er ook die waarschuwing, als je geniet zul je je ook rekenschap moeten afleggen, kijk dus ook uit in die jaren waarin je van vanalles wil genieten. Daarom is het niet iets totaal anders, het is een oproep en tegelijkertijd een waarschuwing om te genieten van waar je hart naar uitgaat en wat je ogen willen zien. (Waar ben je op gericht en waar is je hart en zijn je ogen dus ook op gericht.)

10 Weer dus de wrevel uit uw hart,
en doe het kwade weg uit uw lichaam.
De jeugd en jonge jaren zijn immers een zucht.