Kind van niet-hetero ouders dopen?

[Erasmiaan]

Ik begrijp dat ik nu veel overhoop haal maar een ieder die van de tweeverbondenleer overtuigd is moet terug naar de bronnen waaruit deze leer is opgekomen (o.a. de Puriteinen)

Ik ben terug gegaan naar de Bijbel in dit topic. Tot op heden is dat beroep onweersproken.

Nou nou, ik ben nog geen Bijbelse argumenten tegengekomen die niet weersproken zijn hoor, dus je conclusie lijkt me ietwat voorbarig. Maar als je het besproken wilt hebben, moet je die argumentatie nog eens kort herhalen, met een vraag om bespreking.

Maar als we het toch over Bijbels bewijs hebben, mag ik je dan vragen om in te gaan over verbonden in het oude Midden Oosten, die sterk overeenkomt met het Bijbelse bond, zowel inhoudelijk als qua vorm. Want in Bijbelse tijd hielden verbonden meer in, dan slechts een uiterlijk teken.

Het is goed met je, memento. Ik ga geen discussie over doen, het heeft me al genoeg tijd gekost. Overigens is dit niet eens een antwoord op jouw opmerkingen. Mijn bewijsvoering kun je vinden op pagina 19 en pagina 14 van dit topic.

[memento]

Ik begrijp dat ik nu veel overhoop haal maar een ieder die van de tweeverbondenleer overtuigd is moet terug naar de bronnen waaruit deze leer is opgekomen (o.a. de Puriteinen)

Ik ben terug gegaan naar de Bijbel in dit topic. Tot op heden is dat beroep onweersproken.

Nou nou, ik ben nog geen Bijbelse argumenten tegengekomen die niet weersproken zijn hoor, dus je conclusie lijkt me ietwat voorbarig. Maar als je het besproken wilt hebben, moet je die argumentatie nog eens kort herhalen, met een vraag om bespreking.

Maar als we het toch over Bijbels bewijs hebben, mag ik je dan vragen om in te gaan over verbonden in het oude Midden Oosten, die sterk overeenkomt met het Bijbelse bond, zowel inhoudelijk als qua vorm. Want in Bijbelse tijd hielden verbonden meer in, dan slechts een uiterlijk teken.

Het is goed met je, memento. Ik ga geen discussie over doen, het heeft me al genoeg tijd gekost. Overigens is dit niet eens een antwoord op jouw opmerkingen.

Je stelling was dat je Bijbels bewijs had aangevoerd, die niet weerlegt waren, wat je als argument aandraagt voor jouw visie. Wil ik ingaan op je Bijbelse bewijs, trek je je terug...

Daarnaast ga je ook niet op mijn argument van archeologische gegevens, die helder het Bijbelse verbond onderstreept...

[GJdeBruijn]

Maar als we het toch over Bijbels bewijs hebben, mag ik je dan vragen om in te gaan over verbonden in het oude Midden Oosten, die sterk overeenkomt met het Bijbelse bond, zowel inhoudelijk als qua vorm. Want in Bijbelse tijd hielden verbonden meer in, dan slechts een uiterlijk teken.

Sinds wanneer is dit soort argumenten bepalend als interpretatiesleutel van de Schrift? Dat noemt men in de theologie een vrijzinnigheid. Want de interpretatie van de geschiedenis wordt wetenschappelijk gedaan, op basis van aannamen. Deze kan nooit dienen om een sleutel in het schriftverstaan te bewijzen. Hooguit als illustratie.
Wij kunnen de bijbel niet verstaan met behulp van natuurlijke hulpmiddelen. Daar hebben we geestelijk licht voor nodig en dat gaat met een omgekeerde orde: Wij leren de archeologische ontdekkingen met ons Schriftverstaan te verbinden.
Als argument kun je dit dus nooit zo opvoeren, Memento, ook! Niet op deze wijze, althans.

[Tiberius]

Het probleem is, dat er een bepaalde pat-stelling ontstaat of ontstaan is.
Beide visies zijn met een beroep op de Bijbel te onderbouwen, maar de tegenstanders accepteren die Bijbelse onderbouwing als bewijs niet.
Neem bijvoorbeeld het veel aangehaalde schriftgedeelte 1 Kor 10. Voor mij is dat hét Bijbelse bewijs dat mensen wezenlijk en alleen maar uiterlijk in het genadeverbond ingeplant kunnen zijn. Een bewijs, waarvoor ik in Johannes 15 (wijnstok + ranken) een analogie zie.

[Tiberius]

Maar als we het toch over Bijbels bewijs hebben, mag ik je dan vragen om in te gaan over verbonden in het oude Midden Oosten, die sterk overeenkomt met het Bijbelse bond, zowel inhoudelijk als qua vorm. Want in Bijbelse tijd hielden verbonden meer in, dan slechts een uiterlijk teken.

Sinds wanneer is dit soort argumenten bepalend als interpretatiesleutel van de Schrift? Dat noemt men in de theologie een vrijzinnigheid. Want de interpretatie van de geschiedenis wordt wetenschappelijk gedaan, op basis van aannamen. Deze kan nooit dienen om een sleutel in het schriftverstaan te bewijzen. Hooguit als illustratie.

Ik denk ook niet, dat je dit soort indirect bewijs mee moet nemen in de beoordeling van het verbond. Alles wat nodig is tot de zaligheid vinden we in de Schrift, daar hoeven we niets aan toe te doen, zeker niet multi-interpretabele archeologische vondsten.

[GJdeBruijn]

Het probleem is, dat er een bepaalde pat-stelling ontstaat of ontstaan is.
Beide visies zijn met een beroep op de Bijbel te onderbouwen, maar de tegenstanders accepteren die Bijbelse onderbouwing als bewijs niet.
Neem bijvoorbeeld het veel aangehaalde schriftgedeelte 1 Kor 10. Voor mij is dat hét Bijbelse bewijs dat mensen wezenlijk en alleen maar uiterlijk in het genadeverbond ingeplant kunnen zijn. Een bewijs, waarvoor ik in Johannes 15 (wijnstok + ranken) een analogie zie.

Precies! Die pat-stelling heb je, hoe dan ook. Dan moet je als het ware 'kiezen' tussen de visie waar genade echt genade is, of een onderscheiding verlossing en genade waarbij de verlossing weer dubbelzinnig wordt. Daarom kan ik niet anders dan met Tiberius deze visie voorstaan.

[memento]

Maar als we het toch over Bijbels bewijs hebben, mag ik je dan vragen om in te gaan over verbonden in het oude Midden Oosten, die sterk overeenkomt met het Bijbelse bond, zowel inhoudelijk als qua vorm. Want in Bijbelse tijd hielden verbonden meer in, dan slechts een uiterlijk teken.

Sinds wanneer is dit soort argumenten bepalend als interpretatiesleutel van de Schrift? Dat noemt men in de theologie een vrijzinnigheid. Want de interpretatie van de geschiedenis wordt wetenschappelijk gedaan, op basis van aannamen. Deze kan nooit dienen om een sleutel in het schriftverstaan te bewijzen. Hooguit als illustratie.

Neehoor, elke goede exegeet gebruikt archeologische gegevens om de Bijbeltekst beter te begrijpen. We snappen niets van Jezus eten met hoeren en tollenaren, als we niet weten dat met iemand eten in die tijd een teken van vriendschap was. Zo ook met het verbond: Om te snappen wat het Bijbelse verbond is, kan de archeologie ons helpen, zeker omdat het nauw aansluit bij Deut, zowel inhoudelijk als qua structuur.

Wie dat trouwens niet doet, ontkent dat God in de geschiedenis handelt, en doet daarmee alsof de geschiedenis er niet toe doet.

Ik denk ook niet, dat je dit soort indirect bewijs mee moet nemen in de beoordeling van het verbond. Alles wat nodig is tot de zaligheid vinden we in de Schrift, daar hoeven we niets aan toe te doen, zeker niet multi-interpretabele archeologische vondsten.

Dat is wel erg gemakkelijk. Het gaat hier niet om multi-interpretabele archeologische vondsten, maar teksten die gevonden zijn, die overeenkomen qua inhoud en structuur met Deut. Dat negeren lijkt me erg kort door de bocht.

Ik zeg ook niet dat ze nodig zijn tot zaligheid. Maar ik stel wel, dat in de verbondsdiscussie het getheologiseer de Bijbeltekst vertroebelt heeft. Archeologische data kan helpen om weer te luisteren naar wat de Bijbeltekst zelf eigenlijk zegt.

Daarnaast: Als God iets anders bedoelt met een verbond, dan in die tijd gebruikelijk, zou Hij dan niet duidelijk hebben uitgelegd, waarop Zijn verbond anders was dan een gewoon verbond? En zou Hij dan dezelfde inhoud en structuur gekozen hebben voor het Bijbelboek Deut?

[GJdeBruijn]

Memento, jij voert onzuivere argumenten aan. Je negeert de orde Schrift-natuurlijke waarnemingen. Deze waarnemingen worden door jou geinterpreteerd vanuit een bepaald aanwezig referentiekader en die interpretatie wil jij als bewijs aanvoeren voor dezelfde interpretatie die jouw referentiekader bevat. Dat is een circelredenering en zegt niets over de samenhang tussen verkiezing, verbond en de wijze waarop het verbond functioneert om de uitverkorenen toe te brengen. Om die samenhang gaat het! Want ook met de kennis van die vondsten uit het verleden, weet je nog steeds niet meer dan de Schrift al meedeelt in Rom.9:6

[Tiberius]

Dat is wel erg gemakkelijk. Het gaat hier niet om multi-interpretabele archeologische vondsten, maar teksten die gevonden zijn, die overeenkomen qua inhoud en structuur met Deut. Dat negeren lijkt me erg kort door de bocht.

Ik zeg ook niet dat ze nodig zijn tot zaligheid. Maar ik stel wel, dat in de verbondsdiscussie het getheologiseer de Bijbeltekst vertroebelt heeft. Archeologische data kan helpen om weer te luisteren naar wat de Bijbeltekst zelf eigenlijk zegt.

Daarnaast: Als God iets anders bedoelt met een verbond, dan in die tijd gebruikelijk, zou Hij dan niet duidelijk hebben uitgelegd, waarop Zijn verbond anders was dan een gewoon verbond? En zou Hij dan dezelfde inhoud en structuur gekozen hebben voor het Bijbelboek Deut?

Sorry, maar daar kan ik niet in mee (en wil dat zelfs niet).
Het zou zomaar kunnen dat mensen het verbond van Deuteronomium nagedaan hebben en net iets veranderd, waardoor er een geheel ander beeld ontstaat. De satan is listig genoeg daarvoor. Denk bijvoorbeeld hoe de tovenaars van Farao Mozes en Aäron probeerden te imiteren. Of denk aan de niet-canonieke evangelieën, die qua opbouw en woordkeus veel op de canonieke evangelieën lijken, maar een totaal andere boodschap hebben.

Dat soort zaken wil ik niet meenemen als hulpmiddel om de tekst goed te begrijpen. Ik vind dat een zeer gevaarlijke manier van Schriftuitleg.

[GJdeBruijn]

Daarnaast: Als God iets anders bedoelt met een verbond, dan in die tijd gebruikelijk, zou Hij dan niet duidelijk hebben uitgelegd, waarop Zijn verbond anders was dan een gewoon verbond? En zou Hij dan dezelfde inhoud en structuur gekozen hebben voor het Bijbelboek Deut?

Zeg het zelf maar. Je weet hoe het afgelopen is, ondanks het overblijfsel.
"Maar mijn volk wou niet...."
Wil jij van het genadeverbond een werkverbond maken?

[memento]

Memento, jij voert onzuivere argumenten aan. Je negeert de orde Schrift-natuurlijke waarnemingen. Deze waarnemingen worden door geinterpreteerd en die interpretatie wil jij als bewijs aanvoeren voor dezelfde interpretatie. Dat is een circelredenering en zegt niets over de samenhang tussen verkiezing, verbond en de wijze waarop het verbond functioneert om de uitverkorenen toe te brengen. Om die samenhang gaat het! Want ook met de kennis van die vondsten uit het verleden, weet je nog steeds niet meer dan de Schrift al meedeelt in Rom.9:6

Neehoor, tenminste, niet in de gereformeerde exegese. In gereformeerde exegese gebruik je achtergrondinformatie (over gewoonten en gebruiken) om de Bijbeltekst beter te begrijpen. De Bijbel bevat immers geschiedenis, en kennis van de gewoonten en gebruiken van die tijd zijn nodig om de Bijbelse geschiedenissen goed te begrijpen.

Verbondssluitingen waren een gebruik in de tijd van het OT (eerder al zelfs). Die kennis is dus handig, om te snappen wat een Israëliet begrepen zal hebben, toen God sprak over een verbond. En als God iets anders zou bedoelen met het verbond, is het voor-de-hand-liggend dat Hij dat verschil zou benoemen, dus vertellen: de volken om jullie heen doen dit, maar bij jullie ...

Kortom, goede (gereformeerde) exegese negeert zulke archeologische data niet.

Het zou zomaar kunnen dat mensen het verbond van Deuteronomium nagedaan hebben en net iets veranderd, waardoor er een geheel ander beeld ontstaat

De verbondsteksten waar het hier over gaat, zijn ouder dan Deut (ook bij een vroege datering van Deut). Dus helaas gaat dat niet op.

Daarnaast: Het onderstreept juist ook de theologie, die je in Deut vinden, als je deze niet-theologisch zou lezen. Mijn stelling is dat met name na 1800 het verbond zodanig getheologiseerd is door sommigen, dat het weinig raakvlak meer heeft met wat er in het OT staat, met zoals het verbond door de Israëlieten ontvangen is van God.

[GJdeBruijn]

Memento, geef eens heel duidelijk aan wat er staat of valt met het weglaten van jouw vondst en dan zal ik Calvijn nazoeken om te zien of hij inmiddels achterhaald is door de vondsten die we vandaag de dag kennen.
Tot dan houd ik het op de eenheid van genade en uitverkiezing, het kardinale punt waar de zekerheid op werd gebouwd door de reformatoren.

[Tiberius]

Memento, jij voert onzuivere argumenten aan. Je negeert de orde Schrift-natuurlijke waarnemingen. Deze waarnemingen worden door geinterpreteerd en die interpretatie wil jij als bewijs aanvoeren voor dezelfde interpretatie. Dat is een circelredenering en zegt niets over de samenhang tussen verkiezing, verbond en de wijze waarop het verbond functioneert om de uitverkorenen toe te brengen. Om die samenhang gaat het! Want ook met de kennis van die vondsten uit het verleden, weet je nog steeds niet meer dan de Schrift al meedeelt in Rom.9:6

Neehoor, tenminste, niet in de gereformeerde exegese. In gereformeerde exegese gebruik je achtergrondinformatie (over gewoonten en gebruiken) om de Bijbeltekst beter te begrijpen. De Bijbel bevat immers geschiedenis, en kennis van de gewoonten en gebruiken van die tijd zijn nodig om de Bijbelse geschiedenissen goed te begrijpen.

Verbondssluitingen waren een gebruik in de tijd van het OT (eerder al zelfs). Die kennis is dus handig, om te snappen wat een Israëliet begrepen zal hebben, toen God sprak over een verbond. En als God iets anders zou bedoelen met het verbond, is het voor-de-hand-liggend dat Hij dat verschil zou benoemen, dus vertellen: de volken om jullie heen doen dit, maar bij jullie ...

Kortom, goede (gereformeerde) exegese negeert zulke archeologische data niet.

Het zou zomaar kunnen dat mensen het verbond van Deuteronomium nagedaan hebben en net iets veranderd, waardoor er een geheel ander beeld ontstaat

De verbondsteksten waar het hier over gaat, zijn ouder dan Deut (ook bij een vroege datering van Deut). Dus helaas gaat dat niet op.

Daarnaast: Het onderstreept juist ook de theologie, die je in Deut vinden, als je deze niet-theologisch zou lezen. Mijn stelling is dat met name na 1800 het verbond zodanig getheologiseerd is door sommigen, dat het weinig raakvlak meer heeft met wat er in het OT staat, met zoals het verbond door de Israëlieten ontvangen is van God.

Het grote gevaar is, dat je iets buiten Gods Woord boven dat Woord gaat stellen. Je voegt zo iets toe, wat in Openbaring 22 verboden wordt.
Bovendien: de wetenschap zegt dat zo massief, dat die verbondsteksten ouder zijn dan Deuteronomium, maar stel dat die datering onjuist is?
We hebben de wetenschap wel meer zaken horen roepen, die later niet bleken te kloppen op dat gebied.

[memento]

Memento, geef eens heel duidelijk aan wat er staat of valt met het weglaten van jouw vondst en dan zal ik Calvijn nazoeken om te zien of hij inmiddels achterhaald is door de vondsten die we vandaag de dag kennen.

Bij Calvijns verbondsvisie hoeft niets aangepast te worden, omdat bij Calvijn alle kinderen werkelijk in het verbond zijn. Bij jouw visie moet wel wat aangepast worden.

Tot dan houd ik het op de eenheid van genade en uitverkiezing, het kardinale punt waar de zekerheid op werd gebouwd door de reformatoren.

Genade en uitverkiezing zijn één? Dat leidt tot nogal wat theologische problemen (denk aan God die het gebed om een aardse zegen verhoord, van een onbekeerde die Hem bidt), maar dat even terzijde.

Daarnaast: Jij stelt verbond en uitverkiezing gelijk. En dát is een dwaling, die je bij Calvijn niet tegenkomt, en praktisch alle andere Reformatoren ook niet. Gelukkig!

Het grote gevaar is, dat je iets buiten Gods Woord boven dat Woord gaat stellen. Je voegt zo iets toe, wat in Openbaring 22 verboden wordt.

Dat is onzin. Deze archeologische vondsten onderstrepen een goed-gereformeerde verbondsvisie. Dat ze jouw visie tegenspreken, zegt misschien meer over jouw visie, dan over de archeologische vondsten (teksten)

Bovendien: de wetenschap zegt dat zo massief, dat die verbondsteksten ouder zijn dan Deuteronomium, maar stel dat die datering onjuist is?

Zou theoretisch kunnen. Maar waarom zou je dat aannemen? Alle archeologen, ook gereformeerden, zien juist het belang van de vondsten. Het zijn teksten, dus hebben niet zoveel interpretatie nodig (in vergelijking met andere archeologische data). Daarnaast onderstrepen ze de historiciteit en de oude datering van het OT, mn Deut.

Je kan natuurlijk al zulke dingen negeren, en doen alsof God Zijn Woord niet in een concrete historische context gaf. Niet alleen erg gemakkelijk, maar ook gevaarlijk: Als de historische context niet uitmaakt, dan kan je de Schrift alles laten zeggen wat je wilt. Zie het voorbeeld van de maaltijd, wat ik gaf.

Mijn stelling is: Het archeologisch bewijs onderstreept zo sterk de Bijbelse verbondsvisie (die je ook, als je het OT leest zonder de theologische verbondsideeën van na 1800, uit de Bijbel alleen kan halen). Kortom, m.i. is het wel degelijk een (één van de vele) bewijzen voor een verbondsvisie waarin ieder besneden jongetje daadwerkelijk in het verbond is.

[GJdeBruijn]

Memento, je komt aan met een halve Calvijn. Calvijn heeft het verbond tweeërlei geleerd.
Neem nu dit citaat uit de institutie:

vergeef ons onze schulden; in deze bede en de daarnavolgende heeft
Christus in het kort samengevat, al wat betrekking heeft op het hemelse leven; evenals
het geestelijk verbond, dat God tot zaligheid zijner kerk gesloten heeft, slechts bestaat
uit deze twee delen: "Ik zal mijn wetten inschrijven in hun harten", en "Ik zal hun
ongerechtigheid genadig wezen" (Jer. 31:33) (Jer. 33:8). Hier begint Christus bij de
vergeving der zonden, daarna zal Hij spoedig de tweede genade toevoegen, dat God
ons door de kracht zijns Geestes bescherme en door zijn hulp ondersteune, opdat wij
onoverwinnelijk mogen staan tegenover alle verzoekingen. De zonden nu noemt Hij
schulden, omdat wij de straf ervan schuldig zijn, en op geen enkele wijze zouden
kunnen voldoen, indien wij niet door deze vergeving zouden bevrijd worden; welke
vergiffenis komt van zijn onverdiende barmhartigheid, wanneer Hij deze schulden
mildelijk doorhaalt zonder enige betaling van ons te ontvangen, maar zichzelf voldoet
door zijn eigen barmhartigheid in Christus (Rom. 3:24), die zich eenmaal tot een
voldoening heeft overgegeven. Zij dus, die vertrouwen, dat God door hun eigen of
andere verdiensten voldaan wordt, en dat de vergeving der zonden door deze
voldoeningen wordt betaald en gekocht, hebben allerminst deel aan deze onverdiende
schenking; en wanneer ze God op deze manier aanroepen, doen ze niets anders dan
dat ze hun eigen beschuldiging ondertekenen, en zo hun veroordeling verzegelen door
hun eigen getuigenis. Want zij erkennen, dat ze schuldenaars zijn, indien ze niet door
de weldaad der vergeving bevrijd worden, maar die aanvaarden ze niet, maar
versmaden haar veeleer, doordat ze God hun verdiensten en voldoeningen opdringen.
Want zo roepen zij zijn barmhartigheid niet in, maar beroepen zij zich op zijn oordeel.

Hier zit een dubbele strekking in. Zie vetgemaakte gedeelte. Calvijn trekt een parallel tussen de uitwendige vorm en de geestelijke strekking.
In het hoofdstuk over de verkiezing begint Calvijn notabene met het verbond:

Wat nu betreft het feit, dat het verbond des levens niet bij alle mensen zonder
onderscheid gepredikt wordt, en bij hen, wie het gepredikt wordt, niet gelijkelijk of
voortdurend dezelfde plaats vind: in dat onderscheid openbaart zich de wonderbare
hoogheid van Gods oordeel. Want het is niet te betwijfelen, of ook deze
verscheidenheid dient ter volvoering van het goeddunken van Gods eeuwige
verkiezing. En daar het duidelijk is, dat het door Gods wil geschiedt, dat aan
sommigen de zaligheid vanzelf wordt aangeboden, en anderen van de toegang daartoe
worden afgehouden, doen zich hier terstond grote en moeilijke vraagstukken voor, die
niet anders kunnen verklaard worden, dan wanneer de vrome harten over de
verkiezing en de predestinatie zeker weten, wat ze behoren te weten. Een ingewikkeld
vraagstuk, naar het velen schijnt: want zij menen, dat niets minder passend is dan dat
uit de algemene massa van de mensen sommigen tot de zaligheid, anderen tot het
verderf voorbeschikt worden. Maar hoe verkeerd ze zichzelf in de weg lopen, zal later
uit het verband blijken.

Dat verband is dus belangrijk. Ik citeer een gedeelte verderop

Dikwijls werpen ook de profeten de Joden deze
verkiezing scherp en tot hun schande voor de voeten, omdat zij schandelijk van haar
waren afgeweken. Hoe het ook zij, laat nu hen te voorschijn komen, die Gods
verkiezing willen binden of aan de waardigheid der mensen, of aan de verdiensten der
werken. Daar zien ze, dat één volk boven alle andere gesteld wordt, en horen, dat God
zonder enig aanzien er toe gebracht is om tot weinigen en onedelen, bovendien ook
bozen en wederspannigen, geneigd te zijn: zullen zij met Hem twisten, omdat Hij zulk
een bewijs van zijn barmhartigheid heeft willen geven? Maar zij zullen met hun
wedersprekende stemmen zijn werk niet verhinderen, en door de stenen hunner
beschimpingen naar de hemel te werpen zijn rechtvaardigheid niet treffen of kwetsen;
maar die zullen veeleer op hun eigen hoofd terugvallen. Tot dit beginsel van het
onverdiende verbond worden de Israëlieten ook teruggeroepen, wanneer God gedankt
moet worden, of wanneer hun hoop voor de toekomst moet opgericht worden. "Hij
heeft ons gemaakt, "zegt de profeet, "en niet wij onszelf, tot zijn volken en de schapen
zijner weiden"(Ps. 100:3). De ontkenning: "en niet wij onszelf ", die er bijgevoegd
wordt om ons uit te sluiten, is niet overtollig, opdat zij mogen weten, dat van alle
goederen, waardoor zij uitblinken, God niet alleen de auteur is, maar dat Hij ook uit
zichzelf oorzaak genomen heeft, omdat er in hen niets was, dat zulk een eer waardig
was. Hij beveelt ook, dat ze met het loutere welbehagen Gods tevreden zullen zijn,
met deze woorden: "Gij zaad van Abraham, zijn knecht, gij kinderen van Jakob, zijn
uitverkorene"(Ps. 105:6). En nadat hij de onafgebroken weldaden Gods opgesomd
heeft als de vruchten der verkiezing, besluit hij eindelijk, dat Hij zo milddadig
gehandeld heeft, omdat Hij zijns verbonds gedachtig was. Met deze leer komt overeen
het gezang der ganse kerk (Ps. 44:4): "Uw rechterhand en het licht uws aangezichts
heeft onze vaderen het land gegeven, omdat Gij een welbehagen in hen hadt. "En men
moet opmerken, dat waar sprake is van het land, een zichtbaar teken genoemd wordt
van de verborgen afzondering, waarin de aanneming tot kinderen vervat is.

Ziedaar het doel van het zichtbare, uitwendige teken, de openbaringsvorm van het verbond: Het heeft een verborgen afzondering waar de toepassing van het heil in tot uiting komt: de aanneming tot kinderen. Die aanneming is dus een andere dan de natuurlijke band, in die zin zijn het andere bondelingen dan door geboorte. Want Calvijn stelt in dit vergelijk de aanneming tot kinderen bij de verborgen afzondering en niet bij de zichtbare, dat wil zeggen, de natuurlijke geboorte. Als de reformatoren spreken over bondeling, moet je vanuit de context bepalen wat er bedoeld wordt. Je kunt niet alles op dezelfde wijze dezelfde invulling geven op de klank!