Zie hieronder een drietal artikelen uit het ND van donderdag en zaterdag:
Oud-zendeling Vreugdenhil diep teleurgesteld
VLISSINGEN - Oud-zendeling ds. C.G. Vreugdenhil, nu voorganger van de Gereformeerde Gemeente in Vlissingen, zegt diep teleurgesteld en verdrietig te zijn over een synodediscussie of voorgangers uit zendingskerken in Nigeria en Indonesië in Nederland voor mogen gaan.
Dat zei hij gisteren desgevraagd. De synode van de Gereformeerde Gemeente sprak vorige maand over het onderwerp, maar kwam toen niet tot een besluit. In januari staat het onderwerp opnieuw op de agenda.
Nederlandse predikanten preken wel in Nigeria en Indonesië, maar andersom is dat niet toegestaan. De kerken in Nigeria en Indonesië vinden dat deze scheve verhouding moet worden rechtgetrokken, waarin zij gesteund worden door de zendingsdeputaten van de Gereformeerde Gemeenten.
In dagblad Trouw werden de Gereformeerde Gemeenten deze week, op basis van de synodebespreking, beschuldigd van discriminatie en theologisch racisme. Vreugdenhil weerspreekt dat, maar zegt wel angst te zien binnen de kerken in Nederland om voorgangers uit een andere cultuur toe te laten tot de kansel.
Zelf is Vreugdenhil warm voorstander van het toelaten van voorgangers uit de jonge kerken die zijn voortgekomen uit zendingswerk van de Gereformeerde Gemeenten in Nigeria en op Papua (Indonesië). Hun inbreng in Nederland zal de Gereformeerde Gemeenten verrijken, verwacht hij. ,,Dat gaat terug op Efeziërs 3, waar staat dat u samen met alle heiligen de lengte en de breedte, de hoogte en de diepte kunnen begrijpen van Christus' liefde.''
De oud-zendeling, die zelf werkzaam is geweest op Papua (Indonesië), zegt diep teleurgesteld te zijn door de synodebespreking ,,omdat deze een verkeerde kant leek op te gaan''. Het zag er volgens hem even naar uit dat de buitenlandse voorgangers de kansel in Nederland zou worden ontzegd. ,,Gelukkig besloot het moderamen nog eens naar de onderbouwing te kijken. Het komt in januari opnieuw aan de orde.''
De vraag is of het eventueel weigeren van buitenlandse voorgangers te maken heeft met de manier waarop zij het evangelie brengen, namelijk eenvoudiger en met minder vragen bij een bekering. Volgens Vreugdenhil is het te vroeg voor een inhoudelijke oordeel van de prediking, want ,,ze hebben nog niet de kans gehad hun boodschap te laten horen''. Hij schat in dat wat hijzelf als een verrijking beschouwt, het evangelie gebracht vanuit een andere culturele achtergrond, veel mensen juist angst inboezemt. Dat speelt volgens hem een rol in de synodebespreking.
Maar culturele verschillen mogen niet de doorslag geven, vindt Vreugdenhil. ,,Ds. Ude uit Nigeria zei het op de synode heel treffend: álle culturen moeten geheiligd worden door het Woord van God, de Nigeriaanse maar ook de Nederlandse.''
Geen geheim
Het is vrij uniek dat een voorganger vanuit de Gereformeerde Gemeenten openlijk kritiek heeft op een synodediscussie of -besluit. Vreugdenhil: ,,Ik vind dat we altijd verstandig moeten handelen, maar soms is een zaak het waard te noemen. Ik heb van mijn diepe teleurstelling tegen niemand een geheim gemaakt, ik hoop dat de toestemming er komt dat buitenlandse voorgangers hier voor mogen gaan. Dat zou bij de jonge kerken in Nigeria en Indonesië heel goed vallen en daar voel ik me sterk bij betrokken.''
Synodevoorzitter ds. J.J. van Eckeveld, tevens voorzitter van de zendingsdeputaten, benadrukt in een reactie dat de discussie volgens hem genuanceerder ligt. Van racisme of discriminatie is geen sprake, beklemtoont hij. ,,In 1992 heeft de synode besloten de kansel open te stellen voor voorgangers uit de kerken die zijn voortgekomen uit het zendingswerk, míts ze de Nederlandse taal spreken. Nu gaat de bespreking over voorgangers die de Nederlandse taal niet spreken en die dus vertaald worden. Daarover is nog geen besluit genomen.''
De organisatie Zending Gereformeerde Gemeenten (ZGG) laat weten zich te onthouden van een reactie.
(ND 18-10-2007)
Geen racisme in Geref. Gemeenten
'Zwarten mogen de kansel niet op', kopte het dagblad Trouw afgelopen woensdag op de voorpagina. In het artikel werden de Gereformeerde Gemeenten beschuldigd van discriminatie en racisme. Volgens Ton van der Schans heeft de discussie niets met racisme te maken.
Binnen de Gereformeerde Gemeenten is momenteel een discussie gaande over de vraag of de predikanten van de zusterkerken, voortgekomen uit de zendingsarbeid van de moederkerk, in Nederland de kansel op mogen. De Generale Synode zal hierover in januari aanstaande besluiten. Maken de Gereformeerde Gemeenten zich schuldig aan racisme?
In het artikel in Trouw wordt een beknopte weergave van de feiten gelardeerd met nogal forse conclusies van onder anderen ds. C. G. Vreugdenhil, die zich hierover ook uitlaat in het Nederlands Dagblad van 18 oktober. Volgens Vreugdenhil mogen culturele verschillen niet de doorslag geven. ,,Ds. Ude uit Nigeria zei het op de synode heel treffend: alle culturen moeten geheiligd worden door het Woord van God, de Nigeriaanse, maar ook de Nederlandse.''
Laat ik proberen te vertellen waarom in de Gereformeerde Gemeenten over het al dan niet toelaten van Afrikaanse of Aziatische dominees op de kansel zo moeilijk tot een positief besluit gekomen wordt. Zelf ben ik daar een hele grote voorstander van. De kerken daar zijn gesticht door de Gereformeerde Gemeenten en nu zelfstandig geworden. Het Evangelie daar is hetzelfde als hier. Christus heeft de opdracht gegeven al de volken tot Zijn discipelen te maken. Het enige echt grote verschil bij alle volken en culturen wordt bepaald door het al of niet geloven in de Zoon van God als persoonlijke zaligmaker en Redder van de wereld.
Traditionalisme
Wat de Gereformeerde Gemeenten parten speelt is haar diepe traditionalisme. Er zijn nogal wat geschreven en ongeschreven regels voor de leden. Men schrikt ook op van een vrouw zonder hoed op in de kerk. Dominees hebben zwarte pakken aan. Men spreekt over Heere in plaats van over Heer. Psalmen worden niet-ritmisch gezongen. Met al wat daarvan afwijkt weet men moeilijk raad. Hóe buitenlandse dominees zich ook zullen aanpassen, hun ,,gewaad, gelaat en gepraat,, zal soms onbegrip oproepen. Het heeft alles met traditie en niets met racisme te maken.
Een zelfde voorzichtigheid en lichte huivering heeft men in de Gereformeerde Gemeenten ten aanzien van de geloofsverwoording van buitenlandse predikanten. Het feit dat de groepstaal, de tale Kanaans bij deze predikanten ontbreekt wordt (ten onrechte) als verarming gezien. Allerlei nogal theologische kwesties als het zogenaamde aanbod van genade liggen in de Gereformeerde Gemeenten erg gevoelig. De Gereformeerde Gemeenten zijn beducht voor een al te directe prediking van het aanbod van genade. Hoe zit dat bij deze 'zwarte predikanten'? Dat zijn de vragen waarom men zich in de Gereformeerde Gemeenten druk maakt, niet over de huidskleur. Het is inderdaad jammer, dat afgeleide argumenten als bijvoorbeeld de vertaalslag van de preek, opgevoerd worden. Want daar zit de werkelijke haper niet.
Ik hoop dat de synode van de Gereformeerde Gemeenten op haar vergadering het groeps- en cultuuroverstijgende Evangelie van Jezus Christus zwaarder laat wegen dan tal van traditionele overwegingen of de eigen kerkelijke subcultuur. Eerlijk gezegd verwacht ik een positief besluit.
Drs. A.A. van der Schans is historicus en docent aan Driestar educatief in Gouda.
(ND 20-10-2007)
Refo-racisme?
Maken de Gereformeerde Gemeenten, de grootste protestantse kerkengroep van bevindelijke (in de volksmond: 'zware') signatuur, zich schuldig aan racisme, nu zij vooralsnog weigeren gekleurde predikanten uit buitenlandse zusterkerken toe te laten op de preekstoel? In Trouw , dat deze week een deel van zijn voorpagina inruimde voor een bericht over deze zaak, klonk in enkele reacties op z'n minst die suggestie door: de apartheidstheologie uit het Zuid-Afrika van voor Mandela zou in de Biblebelt een wederopstanding beleven.
Vandaag probeert een opinieleider uit de desbetreffende kerken, Ton van der Schans, in onze krant enige olie op het vuur te werpen: van racisme zou geen sprake zijn, wel van traditionalisme. Van der Schans brengt juiste nuances aan, maar geheel overtuigen doet hij niet.
Van der Schans meent dat 'gewaad, gelaat en gepraat' van de zwarte broeders onbegrip zullen oproepen in zijn kerken, waar zwarte pakken, vrouwelijke hoeden, niet-ritmisch gezongen psalmen en een archaïsch taalgebruik dominante factoren zijn in de kerkelijke groepscultuur. En dat zou een belangrijke reden zijn waarom de synode de heren uit Nigeria en Indonesië geen ruim baan verleent bij het beklimmen van de kansels.
Het zal ongetwijfeld waar zijn. Maar heeft de werkelijke reden niet minstens zoveel te maken met de angst dat de buitenlanders het theologisch eigene van de Gereformeerde Gemeenten (verder) zullen ondergraven? Onbedoeld, maar toch. Dat eigene - namelijk dat men meent dat gelovigen niet te 'gemakkelijk' de goddelijke redding mag worden aangeboden - staat in eigen kring onder druk. Sommige jongeren keren zich tegen de traditionele prediking, waarin allerlei stadia in het geloofsleven als voorwaardelijk voor het eeuwig heil worden gepresenteerd. En tegen vooraanstaande leden met dezelfde kritiek werden tuchtmaatregelen genomen, waarna sommigen hun oude nest verlieten.
De buitenlandse dominees, opgeleid door zendingspredikanten die vanouds een kritische factor vormden in dit kerkverband, brengen een daarmee vergelijkbare basale boodschap en vormen dus een nieuwe bedreiging voor de officiële lijn.
Inmiddels is het niet onaannemelijk dat vreemdelingenangst bij een deel van het 'kerkvolk' wel degelijk een rol speelt. Recente onderzoeken hebben duidelijk gemaakt dat latent racisme de Biblebelt niet vreemd is, zoals ook andere uitingen van werelds denken en gedrag - geweld, een anarchistische opstelling versus de overheid en zuiphokken - helaas met deze 'zware' strook Nederland verbonden kunnen worden.
Een basaal evangelie - uit zwarte of blanke mond - is daarop het meest fundamentele antwoord: ,,Bekeert u!''. Niet tot een geestelijke-stadiatheologie, maar tot Jezus Christus, die denken en gedrag hervormt. Net als kerkelijke culturen en machtsstructuren. (ND 20-10-2007)
