Het aanleren van de Heidelbergse Cathechismus

freek · Bericht door **freek** » 16 jul 2007, 14:55

Recensie over het boek: "Leer uw kind" van C. de Bode door ds. W. Pieters (Om Sions wil)

De Heidelbergse Catechismus is het na ruim driehonderd jaren nog steeds waard om door jongens en meisjes op (basis)scholen en in catechisatielessen uit het hoofd te worden geleerd én te worden onthouden. Helaas is de taal verouderd. Wat dat betreft heeft de onder ons zeer gerespecteerde Gereformeerde Bijbelstichting een verantwoordelijke taak om voor de komende generaties onze terecht hooggeloofde belijdenisgeschriften in eigentijds Nederlands toegankelijk te maken.

Op een heel andere manier doet C. de Bode dat ook. Hij stelt over de vragen en antwoorden van onze Catechismus 8 eenvoudige vragen per les en geeft even eenvoudige antwoorden; zo brengt hij de stof van de Catechismus dicht bij het kind van de basisschool. Het boekje is keurig uitgegeven met maar een paar kleine foutjes.

Toch kleven er naar mijn mening twee bezwaren aan deze uitgave.

De eerste is dat het leren van de 8 vragen en antwoorden van de 80 lessen (= 640 vragen en antwoorden…) in de plaats van het leren van de Catechismus zelf dreigt te komen. En dat is dan toch net niet wat ik graag zou zien!

Het tweede bezwaar is van fundamentele aard. Het persoonlijke element is stelselmatig uit de Catechismus verwijderd. De Heidelbergse Catechismus is opgesteld voor de jeugd om ze de waarheid van Gods Woord te leren. Jongeren van rond de twaalf jaar krijgen de vraag voor zich: wat is jouw enige troost in leven en sterven? En ze moeten dan als antwoord zeggen: mijn enige troost is dat ik… Wat doet nu C. de Bode? Hij vraagt: “Wat is de grote troost voor Gods kinderen? En hij geeft als antwoord: “Dat zij het eigendom van Jezus Christus zijn.” Stelselmatig is zo bij alles wat enigszins geloofstaal is, bij alles wat enigszins op een belofte duidt, bij alles wat enigszins Evangelie is, de onpersoonlijke vorm gebruikt. En hiermee wordt de Heidelbergse Catechismus niet naar onze jeugd toe gebracht, maar wordt ze helaas bij onze jeugd vandaan gehaald…

Bij vragen over de ellende staat, heel typisch, wél de persoonlijke aanspraak. Zo luidt vraag 2 uit de les over de drie stukken: “Waaruit kent gij uw ellende?” Bij les 7 over vraag en antwoord 12-15 wordt ook persoonlijk geformuleerd: “Hebben wij straf verdiend?” Gaat het over de eisen van God, dan ook, zoals een willekeurig voorbeeld duidelijk maakt: “Wat gebiedt het derde gebod?” Het antwoord luidt: “Dat wij in al onze woorden en werken God prijzen.”

Daarentegen staat, om nog twee voorbeelden te geven, bij de vraag over de naam christen:

“Waarom worden Gods kinderen zo genoemd?” Terwijl de Catechismus aan de twaalfjarige vraagt: waarom word jij een christen genoemd? En bij vraag 70 over de inhoud van de doop lezen we: “Op welke weldaden wijst de doop Gods volk?” “De rechtvaardigmaking en de heiligmaking.”

In het verlengde hiervan wist de opsteller van dit handzame leerboekje over de inhoud en de rijkdom van de kinderdoop erg weinig te schrijven. Op de vraag: Wat hebben gedoopte kinderen?”, luidt het antwoord: “Een grote verantwoordelijkheid.” Wie zal het ontkennen? Maar is er niets meer te schrijven, vanuit de Heidelbergse Catechismus die toch de basis van dit boekje is! Ds. L.G.C.Ledeboer schrijft in zijn “Een klein vragenboekje voor kinderen”: “Moeten wij Hem ook om die Geest bidden? Ja gewisselijk. Matth. 7 : 7.” “Hebben wij grond daartoe? Ja, in onze doop.”
Al met al raad ik ouders, leerkrachten en catechiseermeesters aan: laat uw kinderen / leerlingen / catechisanten liever de Heidelbergse Catechismus zelf leren, eventueel vergemakkelijkt in de uitgave van de Gereformeerde Bijbelstichting.

Lijkt me best nuttig om deze recensie hier te bespreken.

Oude Paden · Bericht door **Oude Paden** » 16 jul 2007, 15:24

Wie is C. de Bode?
Vreemd dat hij het persoonlijke uit de vragen schrapt!
Ds. Pieters heeft m.i. volledig gelijk!

Bericht door **Tiberius** » 16 jul 2007, 15:27

Dhr. C. de Bode leeft al jaren niet meer; ik schat dat hij al zo'n 20 jaar geleden overleden is.
Hij was bovenmeester op de lagere school te Hendrik-Ido-Ambacht. In die tijd heeft hij deze boekjes gemaakt onder de titel "Voor de maandagmorgen", om de kinderen van klas 5 en 6 (groep 7 en 8 ) de Catechismus aan te leren.
Recent zijn deze boekjes uitgegeven als "Leer uw kind".

Hij heeft veel werk verzet voor de JBGG; in het 60-jarige herdenkingsboek van de JBGG staat zijn levensbeschrijving.

Bedankt, Freek, voor het plaatsen van de recensie.

Bericht door **Mister** » 16 jul 2007, 15:39

Juist dat persoonlijke element uit de HC is zo krachtig! 'Wat is uw enige troost in leven en sterven?'

Ik proef hier ook een stukje moeite wat er geweest zal zijn t.a.v. dat persoonlijk. Maar dan moet je zeker ook het doopformulier gaan herschrijven. En dan ook de "Redelijke Godsdienst"...

Bericht door **Tiberius** » 16 jul 2007, 15:44

Het zou mij niet verbazen als het werk van dhr. De Bode in "strengere handen" terecht is gekomen en op genoemde wijze aangepast. Wat ik me van hem herinner, was dhr. De Bode zelf zo niet.

Kaw · Bericht door **Kaw** » 16 jul 2007, 15:51

Ik herken deze discussie van een discussie die ik eens had met een GG-dominee. Volgens hem was het de HC-opstellers nooit te doen geweest om de jeugd voor de gek te houden en werd er altijd bijgezegt dat de ik-vorm alleen voor God's volk is.

Zie in dit licht ook Paulus' wijze van het aanspreken van de gemeente en het huidige klimaat van separerende prediking waar je God's volk hebt (wordt over gesproken in het gezichtspunt van de alleswetende verteller) en de gemeente die onder de onbekeerden valt.

Komt toch wel dicht bij een vorm waar sommige teksten wel of niet gelden voor sommige personen.

JolandaOudshoorn · Bericht door **JolandaOudshoorn** » 16 jul 2007, 16:59

Inderdaad. Ik ben eerljk gezegd wel een voorstander om de HC gewoon te blijven aanleren zoals het er staat. Net zoals psalmen en Bijbelteksten.
Misschien een beetje off-topic, maar hoe vroeg begin je met het aanleren van psalmversjes, Bijbelteksten en gezangen/Bijbelliedjes?

Kaw · Bericht door **Kaw** » 16 jul 2007, 17:01

JolandaOudshoorn schreef:Inderdaad. Ik ben eerljk gezegd wel een voorstander om de HC gewoon te blijven aanleren zoals het er staat. Net zoals psalmen en Bijbelteksten.
Misschien een beetje off-topic, maar hoe vroeg begin je met het aanleren van psalmversjes, Bijbelteksten en gezangen/Bijbelliedjes?

Bij alles moeten ze het kunnen begrijpen, want anders hoeft het niet. Dan is het een gedachtenloos opratelen.

JolandaOudshoorn · Bericht door **JolandaOudshoorn** » 16 jul 2007, 17:06

Kaw schreef:
JolandaOudshoorn schreef:Inderdaad. Ik ben eerljk gezegd wel een voorstander om de HC gewoon te blijven aanleren zoals het er staat. Net zoals psalmen en Bijbelteksten.
Misschien een beetje off-topic, maar hoe vroeg begin je met het aanleren van psalmversjes, Bijbelteksten en gezangen/Bijbelliedjes?
Bij alles moeten ze het kunnen begrijpen, want anders hoeft het niet. Dan is het een gedachtenloos opratelen.

en wanneer is zoiets dan uit te leggen?

Lydianne · Bericht door **Lydianne** » 16 jul 2007, 17:21

Kaw schreef:
JolandaOudshoorn schreef:Inderdaad. Ik ben eerljk gezegd wel een voorstander om de HC gewoon te blijven aanleren zoals het er staat. Net zoals psalmen en Bijbelteksten.
Misschien een beetje off-topic, maar hoe vroeg begin je met het aanleren van psalmversjes, Bijbelteksten en gezangen/Bijbelliedjes?
Bij alles moeten ze het kunnen begrijpen, want anders hoeft het niet. Dan is het een gedachtenloos opratelen.

Oneens. Ik heb vroeger heel wat dingen geleerd die ik niet begreep en waar ik nu toch gemak van heb. Was toen inderdaad gedachteloos opratelen, maar daarom heeft het zeker zijn nut gehad.

Je moet wel naar het vermogen van een kind kijken. Sommige kinderen kunnen gemakkelijk leren, die kunnen dan ook meer aan. Blijf dit positief benaderen en belonen. Zoiets heeft Koelman ook gezegd in de 'pligten der ouders'. Ik heb het boekje niet, dus wat dat betreft kan ik je niet aan de letterlijke tekst helpen.
En bij kinderen die moeilijk kunnen leren: leg bij hen de eisen lager, zodat het voor hen ook mogelijk is dat hun ouders blij om ze zijn.
Bij kleine kinderen kan er veel spelenderwijs gebeuren.

Kaw · Bericht door **Kaw** » 16 jul 2007, 17:25

JolandaOudshoorn schreef:
Kaw schreef:
JolandaOudshoorn schreef:Inderdaad. Ik ben eerljk gezegd wel een voorstander om de HC gewoon te blijven aanleren zoals het er staat. Net zoals psalmen en Bijbelteksten.
Misschien een beetje off-topic, maar hoe vroeg begin je met het aanleren van psalmversjes, Bijbelteksten en gezangen/Bijbelliedjes?
Bij alles moeten ze het kunnen begrijpen, want anders hoeft het niet. Dan is het een gedachtenloos opratelen.
en wanneer is zoiets dan uit te leggen?

Verschilt per kind. Wanneer deze het kan uitleggen wat hij zingt/zegt?

Kaw · Bericht door **Kaw** » 16 jul 2007, 17:27

Lydianne schreef:Oneens. Ik heb vroeger heel wat dingen geleerd die ik niet begreep en waar ik nu toch gemak van heb. Was toen inderdaad gedachteloos opratelen, maar daarom heeft het zeker zijn nut gehad.

Maar dat kreeg pas nut toen je het begreep? Get it?

JolandaOudshoorn · Bericht door **JolandaOudshoorn** » 16 jul 2007, 17:29

Kaw schreef:
Lydianne schreef:Oneens. Ik heb vroeger heel wat dingen geleerd die ik niet begreep en waar ik nu toch gemak van heb. Was toen inderdaad gedachteloos opratelen, maar daarom heeft het zeker zijn nut gehad.
Maar dat kreeg pas nut toen je het begreep? Get it?

Misschien kan je het "later" niet meer aanleren

Lydianne · Bericht door **Lydianne** » 16 jul 2007, 17:30

JolandaOudshoorn schreef:
Kaw schreef:
Lydianne schreef:Oneens. Ik heb vroeger heel wat dingen geleerd die ik niet begreep en waar ik nu toch gemak van heb. Was toen inderdaad gedachteloos opratelen, maar daarom heeft het zeker zijn nut gehad.
Maar dat kreeg pas nut toen je het begreep? Get it?
Misschien kan je het "later" niet meer aanleren

Als kind is het makkelijker om dingen uit je hoofd te leren dan wanneer je ouder bent.

JolandaOudshoorn · Bericht door **JolandaOudshoorn** » 16 jul 2007, 17:36

Lydianne schreef:
JolandaOudshoorn schreef:
Kaw schreef:
Lydianne schreef:Oneens. Ik heb vroeger heel wat dingen geleerd die ik niet begreep en waar ik nu toch gemak van heb. Was toen inderdaad gedachteloos opratelen, maar daarom heeft het zeker zijn nut gehad.
Maar dat kreeg pas nut toen je het begreep? Get it?
Misschien kan je het "later" niet meer aanleren
Als kind is het makkelijker om dingen uit je hoofd te leren dan wanneer je ouder bent.

Ik dacht meer aan ongedachte situaties. Wegvallen van ouders of vervolging. Ik denk dat je dan erg dankbaar bent als je in ieder geval fragmenten van de Bijbel, psalmen, evt liedboek oid en belijdenisgeschriften kent!!!