Knielen op een bed violen van Jan Siebelink

Zonderling · Bericht door **Zonderling** » 13 okt 2006, 18:37

Weet iemand waarom Siebelink achterin zijn boek niet alleen verwijst naar een levensbeschrijving over ds. Paauwe, maar ook naar een boek over ds. Van der Poel?

refo · Bericht door **refo** » 13 okt 2006, 18:39

Blijkbaar heeft hij daaruit informatie gewonnen.

Gian · Bericht door **Gian** » 13 okt 2006, 18:44

Vanavond is meneer Siebelink bij de komookgroep in Hoevelaken.
http://tijdenplaats.nl/activiteit?oid=389243

Zonderling · Bericht door **Zonderling** » 13 okt 2006, 20:27

refo schreef:Blijkbaar heeft hij daaruit informatie gewonnen.

Refo, het spijt me, wat een stompzinnig antwoord. Dat had ik toch echt zelf niet kunnen bedenken.

Sorry voor de felle toon.

De vraag was: Waarom neemt Siebelink achter in zijn boek een verwijzing op naar een levensbeschrijving van Ds. Van der Poel uit Ede. Wie weet daar iets van?

(Subvragen: Ging zijn vader daar naar de kerk? Waren oefenaars in zijn boek Oud-Gereformeerd? Waarom wordt altijd alleen naar ds. Paauwe en paauweanen verwezen, terwijl Siebelink zelf ook verwijst naar ds. Van der Poel?)

refo · Bericht door **refo** » 13 okt 2006, 20:39

Dat vind ik nou stompzinnige vragen. Dat is echt een reactie van iemand die alles in een boek wil laten kloppen. Zo van 'het kan niet om ds Paauwe gaan, want die heeft nooit in Ede gepreekt'.

Het boek is een gegeven. De inspiratie was het moeilijke leven van zijn vader met vreemd-godsdienstige raadgevers. Daarbij heeft hij details nodig gehad van gelijksoortige (in zijn ogen dan) groeperingen om er een leesbaar verhaal van te maken.

Misschien heeft hij uit het boek maar één (gedeelte) van een passage gebruikt en verwerkt.

Zonderling · Bericht door **Zonderling** » 13 okt 2006, 21:47

refo schreef:Dat vind ik nou stompzinnige vragen. Dat is echt een reactie van iemand die alles in een boek wil laten kloppen. Zo van 'het kan niet om ds Paauwe gaan, want die heeft nooit in Ede gepreekt'.

Het boek is een gegeven. De inspiratie was het moeilijke leven van zijn vader met vreemd-godsdienstige raadgevers. Daarbij heeft hij details nodig gehad van gelijksoortige (in zijn ogen dan) groeperingen om er een leesbaar verhaal van te maken.

Misschien heeft hij uit het boek maar één (gedeelte) van een passage gebruikt en verwerkt.

Refo,

Siebelink verwijst zelf naar Ds. Van der Poel.
Dat heeft een reden.
Waarschijnlijk weet je ook niet dat in Ede verschillende familieleden van Siebelink wonen die eveneens Oud-Gereformeerd zijn.
Volstrekt legitiem om dus te vragen uit welke kring Siebelink dus eigenlijk komt en waarom hij ZELF verwijst naar Ds. Van der Poel.

limosa · Bericht door **limosa** » 13 okt 2006, 22:50

Ik denk dat het niet om ds. Paauwe en ds. Van der Poel zelf gaat. Maar het moet gezegd dat onder de aanhangers van deze predikanten nog wel wat vreemdelingen zaten. Degenen die zo'n beetje voor zichzelf in gezelschapjes bezig waren en deze predikanten vereerden (respecteerden is echt te zwak uitgedrukt), die ontspoorden soms wel. Ik denk dat het om die groeperingen gaat in het boek. Nou waren dat zelf niet van die schrijvers, ik denk dat Siebelink daarom uitgekomen is bij deze predikanten.

Hendrikus · Bericht door **Hendrikus** » 13 okt 2006, 23:44

Boeiende lectuur vind ik in deze context nog altijd "Neveldijk" ("Uit het leven van godsdienstige dorpsmenschen" ) van D. Hoogenbirk (1925). Het is hier al eens eerder genoemd, maar ik breng het graag nog even weer onder de aandacht

jvdg · Bericht door **jvdg** » 14 okt 2006, 01:19

Toen ik nog jong was, zo'n veertig jaren geleden, kwam ik als kind in aanraking met lieden die werden aangeduid als Zwarte Sien e.d.. Uiteindelijk bleek dat achter een "zwarte" godsdienst veel vuiligheid school waar ik niet verder over uit wil weiden. Als kind voelde ik afkeer, en waarom? Er was géén Liefde! Alleen maar harde godsdienst en zelfgemaakt wetticisme (sectarisme dus). God zij dank (letterlijk) mochten mijn ouders dit inzien en hebben deze mensen letterlijk uit huis verwijderd. In zoverre kan ik JS volgen. Echter acht ik het niet juist om het op de manier van JS "op de straten van Askelon te werpen". Het waren en zijn uitwassen die de bevindelijk gereformeerden gelukkig vreemd zijn. Het boek van JS zou de indruk kunnen wekken dat de "fundamentalistische christenen" allemaal zo zijn. Die schijn is door JS niet vermeden. Dat is mijn bezwaar tegen een sterk boek, wat echter zonder kennis van de achtergrond niet kan wordengelezen zonder de waarheid geweld aan te doen.

Hendrikus · Bericht door **Hendrikus** » 14 okt 2006, 09:24

jvdg schreef:Het waren en zijn uitwassen die de bevindelijk gereformeerden gelukkig vreemd zijn. Het boek van JS zou de indruk kunnen wekken dat de "fundamentalistische christenen" allemaal zo zijn. Die schijn is door JS niet vermeden. Dat is mijn bezwaar tegen een sterk boek, wat echter zonder kennis van de achtergrond niet kan wordengelezen zonder de waarheid geweld aan te doen.

Voortreffelijk getypeerd. Het gaat om uitwassen, inderdaad, en uit het boek zou je de indruk kunnen krijgen dat dit normaal is.

Als je echter zegt dat die uitwassen "de bevindelijk gereformeerden gelukkig vreemd zijn", maak je het weer wat al te mooi. De uitwassen waaraan Siebelink zijn beelden ontleende, waren geen hoge uitzonderingen. Ik denk dat velen er toch wel iets van herkennen - en dat bewijst al dat die uitwassen veelvuldig voorkwamen. Daarmee blijven het wel uitwassen, maar 't waren geen uitzonderingen.

refo · Bericht door **refo** » 14 okt 2006, 13:37

Volgens mij ga je nu de onkerkelijke lezer ontzeggen dat hij 'gave des onderschieds' heeft. Is er enige aanleiding te denken dat men nu meent dat alle 'gerformeerden' zo zijn?

jvdg · Bericht door **jvdg** » 14 okt 2006, 22:55

Hendrikus: U hebt gelijk. Ik heb me wat ongelukkig uitgedrukt m.b.t. het feit dat dit bij bevindelijk gereformeerden niet voorkomt (het was wel heel vroeg in de ochtend).

Hendrikus · Bericht door **Hendrikus** » 14 okt 2006, 23:01

jvdg schreef:Hendrikus: U hebt gelijk. Ik heb me wat ongelukkig uitgedrukt m.b.t. het feit dat dit bij bevindelijk gereformeerden niet voorkomt (het was wel heel vroeg in de ochtend).

Accoord.
Zeg maar jij tegen u, hoor Afbeelding

Gian · Bericht door **Gian** » 06 nov 2006, 18:44

Hier staat de lezing van Ds. Harteman die hij hield over het boek van Siebelink op de kom-ook avond.
De powerpoint-presentatie geeft kort en duidelijk weer waar Siebelink scheef zit.

Zosinus · Bericht door **Zosinus** » 30 dec 2006, 18:00

Prikkelende stelling en dito interview:

Bron: NRC 23 December 2006

De stelling van Jan Siebelink: we maken de herkerstening van Nederland mee

Volgens allerlei rapporten zijn de Nederlanders redelijk gelukkig. Maar er is één element dat ontbreekt: de factor van het transcendente, zegt Jan Siebelink tegen Roel Janssen.
Hoe verklaart u het ongelooflijke succes van 'Knielen op een bed violen'? Is Nederland anno 2006 rijp voor een roman over calvinisme?

"In het boek staat God centraal. Het gaat over wat er gebeurt met ons na dit leven op aarde. De hoofdpersoon van het boek heeft alle mooie dingen van het aardse bestaan losgelaten. En als er niets voor terugkomt, is het leven vergeefs geweest. Of word je opgevangen door God? In het proces van secularisatie zijn we het hiernamaals kwijtgeraakt."

Nederland beschouwt zich als een geseculariseerd land en plotseling staan boeken over het christendom en de bijbel aan de top van de bestsellerslijst.

"Met de massale secularisatie is er voor veel mensen iets verloren gegaan. Geborgenheid, het 'eigene' van ons land. Er is behoefte aan meer vastigheid. Men is niet gelukkig met de eindigheid van het bestaan. Mensen hebben ook genoeg van de verplatting van de televisie en het materialisme van alleen maar consumeren. Er waait een schrale wind, we leven in een onttoverde wereld."

Hoort u dat als u spreekbeurten over uw boek houdt?

"Mijn lezers zijn blij dat ik religie serieus neem. De onwaarschijnlijke ernst waarmee de hoofdpersoon door de woestenij gaat om Gods wet te vervullen, maak ik niet belachelijk. Ik vind religie ook niet belachelijk, maar dat is godsdienst wel lange tijd geweest in ons land. Onze intellectuelen bestaan het om te zeggen 'wie gelooft is een arme van geest en moet zich diep schamen'."

En dat is niet het geval?

"Nee, want veel mensen willen op een ouderwetse manier geloven dat er een God is die hen ziet en bij wie ze hun angsten en zorgen kwijt kunnen. Dat is niet de God van de traditionele kerkgang, hoewel er aan de uiteinden van het religieuze spectrum steeds meer kerken uit de grond schieten. Ik woon in Ede en naast de A12 worden bedrijventerreinen opgekocht door nieuwe kerkgemeenschappen. Ze bouwen ruimtes met wel 3.000 plaatsen en die komen gewoon vol.

Laatst heb ik voor evangelische jongeren voorgelezen. Je weet niet wat je meemaakt. Zo'n zaal in Hoevelaken stroomt vol met 16-, 17-, 18-jarigen. Het was emotionerend. Dan komt er zo'n hartstikke leuke meid in een lange rok naar me toe en zegt: 'Het is een mooi boek en u heeft geweldig gesproken. Maar ik hoop dat u ook echt Jezus zult leren kennen. Want dan wordt u helemaal gelukkig.'

Ik was verbaasd. Dit zijn mensen die goed met hun toekomst bezig zijn. Ze werken hard, ze studeren, ze proberen alles te begrijpen. Maar ze zijn wel allemaal in Jezus. En ze zijn dol op gitaarmuziek. Daar heb ik nou weer niet zo veel mee."

Geert Mak publiceerde in 1996 'Hoe God verdween uit Jorwerd'. Dat boek werd bejubeld en was een bestseller. Het signaleerde: we zijn definitief van God los. En nu? Is God weer terug in Nederland?

"Tien jaar geleden had ik mijn boek niet kunnen schrijven. Het is ondenkbaar dat toen een boek opende met een vers van psalm 119 in de oude vertaling. Men zou hebben gezegd: 'we zijn toch in het postreligieuze tijdperk?' Dat blijkt dus niet zo te zijn."

Wat is er in Nederland gebeurd dat we in tien jaar van 'Hoe God verdween uit Jorwerd' zijn opgeschoven naar 'Knielen op een bed violen?'

"Het is heimwee naar de tijd waarin de dingen overzichtelijk waren. Men kan niet meer onverstoorbaar leven met alle welvaart. Men wil het leven meer inhoud geven. Ik denk dat we de leegte niet aankunnen. Toen God uit Jorwerd verdween, was de afwending van kerk en religie evident. We zouden naar een andere tijd gaan, we zouden het zonder God doen."

Met Nederland als gidsland.

"Nederland liep voorop met de secularisatie in Europa. En nu gaan we misschien-- Wie weet is dit het begin van een herkerstening van Europa."

Maar dat willen we toch helemaal niet!

"Het gaat er om wat er woordloos gedacht wordt. Ik voel zelf de onmacht, misschien is het onmogelijk dat we er de vinger achter krijgen. Misschien kun je het ook niet verklaren."

Het perspectief van herkerstening van Europa is verbluffend.

"Ja, het is verbluffend. Dat is mooi om te constateren. Het privégeloof is iets van deze tijd. Je bent verantwoording schuldig aan jezelf, aan je eigen leven. Je hebt daar misschien een ander voor nodig die er voor zorgt dat je je voor iets kunt schamen en je gedrag ijkt aan normen. Want we zijn toch een beetje op drift geraakt met het gevoel dat alles kon en alles mocht. Geloof geeft houvast, je kunt er een sterke moraal aan ontlenen. Dan weet je 'zo is het niet goed'. Dat speelt ook een rol op dit moment."

Hoe ligt dat in de wereld die u beschrijft?

"Ik dacht een definitief verzonken wereld te beschrijven, de wereld die ik in mijn jeugd had meegemaakt. Iemand heeft gezegd dat het boek gaat over La Hollande profonde. Zeg maar: de diepe provincie. Het haalt naar voren wat ons onderscheidt van andere volkeren. En daar hoort ook bij dat men bezorgd is over de problemen met de islam."

Willen mensen terug naar christelijke wortels wegens hun angst voor de islam?

"De kerkklokken luiden niet meer, maar van de minaretten worden met metalige stem oproepen tot gebed gedaan. Mensen zijn bang dat de islam onze samenlevingen doordrenkt. Laatst zag ik een kaart van Europa in 2050. Een groot deel was groen gekleurd, de kleur van de islam. Hierdoor gaat men het eigene, het christelijke, het calvinistische herwaarderen. Je ziet het ook met de politieke standpunten over Turkije. We zijn het toch allemaal met elkaar eens dat Turkije niet bij de Europese Unie hoort."

In de jaren negentig zag het er naar uit dat het CDA had afgedaan. En nu is het CDA de grootste partij, verdubbelt de ChristenUnie in zetelaantal en vormen ze mogelijk samen met de PvdA een kabinet.

"Toen het helemaal fout ging onder Brinkman, dacht ik ook dat het CDA zou verdwijnen en dat er twee politieke blokken zouden overblijven: de liberalen en de socialisten. De ChristenUnie is sociaal, links van het midden. Bij de PvdA zitten ook mensen die wat met het christelijk socialisme hebben. Rood, maar ook christelijk. De SP is ook niet antigodsdienstig."

Je moet er niet aan denken dat immateriële zaken die onder Paars na jaren van maatschappelijke actie eindelijk geregeld zijn - het homohuwelijk, de afschaffing van het bordeelverbod, euthanasie, abortus - teruggedraaid worden met de ChristenUnie in een kabinet?

"Veel mensen hebben daar moeite mee. Er is nu een neiging om dat soort zaken weer ter discussie te stellen en langzaam af te kalven. Maar ik denk niet dat de PvdA zal toestaan dat abortus weer een strijdpunt wordt. Of dat het homohuwelijk wordt afgeschaft."

Het blijft op z'n zachtst opmerkelijk dat het politieke klimaat zo stevig naar een christelijke grondtoon is omgeslagen.

"In 2001 heb ik 'De engelen van het duister' geschreven. Daarin is het geloof bijna helemaal weg. Het boek eindigt met de zin 'Ik zou willen bidden, maar tot wie?' Vier jaar later, in 2005, komt 'Knielen op een bed violen' uit. Daaraan zie je de omslag."

De emancipatiegolven die we hebben meegemaakt sinds de jaren zestig, waren een doorslaand succes. Toen is met al die godsdienstige zekerheden gebroken.

"Nu wil men terughalen wat toen werd verbroken. Men wil weer tot een gemeenschap behoren en zoekt een persoonlijk geloof. Misschien met een paar medestanders. Iets wat je zelf bedenkt en wat gericht is op iets buiten jou."

Hebben we het gehad met het liberalisme en het individualisme?

"Het liberalisme is helemaal niets meer. De liberale partij is verworden tot een clubje zonder enige gedachte. Het bestaat uit een stelletje mensen dat niets meer te zeggen heeft. Zo'n politicus als Rouvoet vult dat gat."

Vindt u het positief dat hij dat doet?

"Ik ben blij dat de ChristenUnie mee gaat doen, omdat je dan een andere toon krijgt in de politiek. Ik heb totaal niet begrepen waarom Balkenende zijn beleid wilde voortzetten met de liberalen. Misschien moest er hier en daar wat worden rechtgezet, maar dat is nu wel gebeurd. Nu moet het kabinet er voor zorgen dat in een beschaafd land niet meer de drama's bestaan zoals van de verzorgingstehuizen. In zijn hart moet Balkenende meer willen doen voor de sociaal zwakkeren en gebrokenen, omdat hij ook uit die traditie komt. Er wordt gezegd dat de Nederlanders redelijk gelukkig zijn. Maar er moet nog één element bij, en dat is de factor van het transcendente."

Toch niet de factor van het zwartste calvinisme. Daar word je niet gelukkig of vrolijk van.

"Nee, dat begrijpen mensen ook wel. Maar er is een hunkering naar iets wat buiten jou is. Zoals de Franse socioloog Regis Debray in zijn boek l'Avenir de la religion zegt: het leven is een gift, maar de mens is uiteindelijk ook iets wat hem boven zichzelf doet uitstijgen. Hij is niet eventjes op aarde en dan is het voorbij. Er moet na het leven nog iets anders zijn."

Komt die hunkering voort uit het gegeven dat we ouder worden? De rebelse generatie staat voor haar pensionering en beseft: we krijgen gebreken en straks gaan we dood. Kortom: de vergrijzing.

"Om de haverklap krijg je te maken met vrienden om je heen die ziek zijn of doodgaan. Je weet dat het jou ook kan overkomen. Dan hoop je je ergens aan te kunnen vastklampen, dat we niet alleen dit leven hebben en dat het allemaal voorbij is als we doodgaan. Dat geldt ook voor mezelf. Gisteren kreeg ik bericht dat een oude mevrouw was overleden. Er stond een zinnetje uit psalm 56 boven. 'Ik weet dat God bij me is'. Ik denk dat veel mensen graag zo'n rustig geloof willen hebben waaraan ze zich kunnen overgeven."

De religieuze mystiek ritualiseert angst en verdriet.

"Ik heb het naïeve gevoel dat ik er niet zo maar ben op deze aarde. Je kunt niet alles doen wat je wilt, je moet verantwoording afleggen. Ik weet het ook niet precies, hoor. De mens zoekt een sacrale realiteit waarin hij zijn angsten kwijt kan en rituele handelingen die hem rust geven. Op zichzelf is men wel gelukkig, maar wat er in de wereld om ons heen gebeurt, is verschrikkelijk. Niemand heeft er vat op. Het optimisme dat we vroeger kenden, komt niet meer terug."

Het optimisme was er met de val van de Muur in 1989, met de millenniumwisseling in 2000--

"En nu is het weg. De kerk is gemarginaliseerd, maar kweekt wel veel goodwill. Toen de kerken als vrijplaats optraden om asielzoekers op te nemen, vonden de mensen dat prachtig. Ik trouwens ook. Ik merk dat de kerken een grote rol spelen in het leven van eenzame mensen. Wij heb een bejaarde buurvrouw en iemand van de kerk komt elke week langs om een bloemetje te brengen of een praatje te maken. Dus die mevrouw vereenzaamt niet. De kerk is een minderheid, maar in deze wereld is ze een heel belangrijke minderheid en ze heeft een publieke legitimiteit door haar duizenden jaren oude bestaan."

U heeft heel uiteenlopende factoren genoemd waardoor het godsdienstige gevoel terug is.

"Het is een complex geheel. De afkeer van het liberale marktmodel, de angst voor ouder worden, de bedreiging van de islam, dat zit er allemaal in. En ook de verwaarlozing van het sociale gezicht is belangrijk, dat wordt door veel mensen gevoeld."

Is het geloof dan de manier om het sociale gezicht terug te halen?

"Christenen zijn de eersten die sociaal horen te denken. Het is een van de taken van christenen om degenen te herbergen die op straat staan, zoals in de Bergrede staat. 'Wie heb ik dan geherbergd?', vraagt Jezus. Met dergelijke christelijk-sociale beginselen is dit land in vier eeuwen calvinisme groot geworden."

Zit het calvinisme dieper in onze wortels dan de generatie die brak met het geloof heeft beseft?

"Ik denk dat wij een heel sociaal volk zijn dat graag wat voor anderen overheeft. Daar zit ook een element in van christelijke naastenliefde. Daarom wil men die harde toon van Balkenende met de VVD per se niet.

Balkenende heeft zijn draai gemaakt. Saulus is Paulus geworden op de weg naar het Torentje.

"Ja, we gaan iets heel anders krijgen in de politiek."