De vrijsteden

[Miscanthus]

Bedankt voor je uitleg Memento. Wat betreft het ondewerp 'de vrijsteden' is dit een nieuw gezichtspunt voor me.
Ik hoorde pas deze uitleg: Als je in de vrijstad bent, betekent dat dat Christus je geopenbaard is en dat je je toevlucht tot Hem genomen hebt. Maar 'het' moet nog toegepast worden (de dood van de Hogepriester!) Sommige mensen in de vrijstad sterven zonder deze bewuste toepassing; zij komen wel Thuis.
Wie kan hier eens op reageren?

Wat hier beschreven wordt, bestaat inderdaad, tenminste: je kunt de mogelijkheid van zalig worden zien in Christus, zonder dat die zaligheid al is toegepast (of je dan kunt zeggen dat je dan je toevlucht tot Hem genomen hebt, vraag ik me trouwens af)......

wil je hiermee zeggen dat zien nog geen hebben is? Zo niet, wat bedoel je dan precies met wel zien maar nog niet toegepast?

[olfie]

Bedankt voor je uitleg Memento. Wat betreft het ondewerp 'de vrijsteden' is dit een nieuw gezichtspunt voor me.
Ik hoorde pas deze uitleg: Als je in de vrijstad bent, betekent dat dat Christus je geopenbaard is en dat je je toevlucht tot Hem genomen hebt. Maar 'het' moet nog toegepast worden (de dood van de Hogepriester!) Sommige mensen in de vrijstad sterven zonder deze bewuste toepassing; zij komen wel Thuis.
Wie kan hier eens op reageren?

Wat hier beschreven wordt, bestaat inderdaad, tenminste: je kunt de mogelijkheid van zalig worden zien in Christus, zonder dat die zaligheid al is toegepast (of je dan kunt zeggen dat je dan je toevlucht tot Hem genomen hebt, vraag ik me trouwens af)......

wil je hiermee zeggen dat zien nog geen hebben is? Zo niet, wat bedoel je dan precies met wel zien maar nog niet toegepast?

Is het niet zo als de schat in de akker?
De schat was wel gezien en bekend, maar zolang de akker niet van de landsman was, zolang was de schat ook nog niet van hem.
Eerst moest hij de akker kopen om de schat te omarmen met zijn vuile handen.

[Afgewezen]

Bedankt voor je uitleg Memento. Wat betreft het ondewerp 'de vrijsteden' is dit een nieuw gezichtspunt voor me.
Ik hoorde pas deze uitleg: Als je in de vrijstad bent, betekent dat dat Christus je geopenbaard is en dat je je toevlucht tot Hem genomen hebt. Maar 'het' moet nog toegepast worden (de dood van de Hogepriester!) Sommige mensen in de vrijstad sterven zonder deze bewuste toepassing; zij komen wel Thuis.
Wie kan hier eens op reageren?

Wat hier beschreven wordt, bestaat inderdaad, tenminste: je kunt de mogelijkheid van zalig worden zien in Christus, zonder dat die zaligheid al is toegepast (of je dan kunt zeggen dat je dan je toevlucht tot Hem genomen hebt, vraag ik me trouwens af)......

wil je hiermee zeggen dat zien nog geen hebben is? Zo niet, wat bedoel je dan precies met wel zien maar nog niet toegepast?

Ik weet niet of je dat soort dingen dogmatisch c.q. schematisch vast moet leggen. Uit eigen ervaring weet ik, dat ik zag dat er ruimte in Christus was, terwijl ik toch nog niet met God verzoend was. Kennelijk is dat een ervaring waar ik niet alleen in sta. Waarom dat zo ging, weet ik niet. Ik weet alleen maar dat het zo was en feiten kun je nu eenmaal niet loochenen.

[jacob]

Bedankt voor je uitleg Memento. Wat betreft het ondewerp 'de vrijsteden' is dit een nieuw gezichtspunt voor me.
Ik hoorde pas deze uitleg: Als je in de vrijstad bent, betekent dat dat Christus je geopenbaard is en dat je je toevlucht tot Hem genomen hebt. Maar 'het' moet nog toegepast worden (de dood van de Hogepriester!) Sommige mensen in de vrijstad sterven zonder deze bewuste toepassing; zij komen wel Thuis.
Wie kan hier eens op reageren?

Wat hier beschreven wordt, bestaat inderdaad, tenminste: je kunt de mogelijkheid van zalig worden zien in Christus, zonder dat die zaligheid al is toegepast (of je dan kunt zeggen dat je dan je toevlucht tot Hem genomen hebt, vraag ik me trouwens af)......

wil je hiermee zeggen dat zien nog geen hebben is? Zo niet, wat bedoel je dan precies met wel zien maar nog niet toegepast?

Ik weet niet of je dat soort dingen dogmatisch c.q. schematisch vast moet leggen. Uit eigen ervaring weet ik, dat ik zag dat er ruimte in Christus was, terwijl ik toch nog niet met God verzoend was. Kennelijk is dat een ervaring waar ik niet alleen in sta. Waarom dat zo ging, weet ik niet. Ik weet alleen maar dat het zo was en feiten kun je nu eenmaal niet loochenen.

Ik ben het hier helemaal met Agewezen eens. Gebeurd niet vaak. Maar tis ook mijn ervaring.
Theologisch gezien heb ik er geen verklaring op. Of het bijbels is m.i. nog maar de vraag. Toch en dat weten jullie inmiddels moet dit m.i. nooit "gepamperd" worden. Zien is nog geen hebben, als het op die manier wordt uitgelegd, kan ik mee leven. Toch kan het daar nooit bij blijven. Het leven met een niet verzoende schuld is vreselijk. Ik kan me niet voorstellen dat er mensen zijn die daar hun hele leven in blijven hangen. Binnen een ogenblijk ben je volstrekt radeloos.

Zondag een klein gezelschap gehad. Het was een typisch oude tijden gezelschap. De termen als "toen kwam den Heere over" en andere termen kwamen langs. Doorgaans hou ik in zulke gesprekken maar mijn mond. Over het algemeen is het wartaal voor mij. Deze keer heb ik diep doorgevraagd. Ik kwam tot een schokkende ontdekking, die me aan de ene kant een beetje teleurstelde en aan de andere kant heel bekend voor kwam.

schokkend in de zin dat deze wartaal veel dichter bij ook mijn beleving stond, dan ik wilde of maar kon vermoeden.
Teleurgesteld omdat het hoog bekeerde volk lang niet zo ver boven mij stond dan ik soms weleens dacht. Maar het is zo'n aparte taal, dat een buitenstaander er eigelijk in alle opzichten niet bij kan.

Aardig was de opmerking van iemand; Ik begon er over dat ik ook zo'n weg in mijn leven herkende. Namelijk van wel het zien van Jezus als Verlosser, maar het niet voor mij zelf zo ervaren. Dat kwam pas enkele maanden later. Maar gaf ik er bij aan, dat ik dit bijbels niet rond kan krijgen. Ik lees nergens in de bijbel dat er verschil in levendmaking en rechtvaardiging zit. Bij de eerste geloofsbeginselen ben je rechtvaardig voor God. In die zie gaat ook de opmerking over de schat in de akker niet op. Het zien van de schat is m.i. de beginselen van het geloof dus ben je rechtvaardig voor God. Maar goed, de man met wie ik deze zaken besprak wuifde het in een keer weg. Het is de bevinding ook al is dit niet uit de bijbel op te maken dan doe je het maar gewoon op je gevoel.

Ik moest er een beetje om lachen, toch schuilt hier een groot gevaar in. De rk is daarvan het levende voorbeeld.

[olfie]

Toch blijft het lastig... ik las een stukje dat ging over het volgende.

Een man lag te slapen, plots werd hij wakker.
Zijn huis stond in brand, dolgelukkig en dankbaar dat hij was dat hij optijd wakker was geworden en dat zijn raam openstond om naar buiten te vluchten bleef hij op de rand van het bed zitten.

Geeft dit de situatie niet een beetje weer?
Zo velen zijn gelukkig bij de wetenschap dat ze optijd 'gewekt' zijn en vervolgens vluchten zij niet...

Toch vindt ik het bijbels gezien ook moeilijk te rijmen, het lijkt toch veel op een begin van de trekking door de toepassing van de HG tot God en hierdoor tot Christus, en wat Hij eenmaal begon zal Hij toch ook voleinden?
Ik kan toch nog steeds geen antwoord vinden op die vraag. Hoe kunnen mensen ontwaken en toch vergaan?

[jacob]

Toch blijft het lastig... ik las een stukje dat ging over het volgende.

Een man lag te slapen, plots werd hij wakker.
Zijn huis stond in brand, dolgelukkig en dankbaar dat hij was dat hij optijd wakker was geworden en dat zijn raam openstond om naar buiten te vluchten bleef hij op de rand van het bed zitten.

Geeft dit de situatie niet een beetje weer?
Zo velen zijn gelukkig bij de wetenschap dat ze optijd 'gewekt' zijn en vervolgens vluchten zij niet...

Toch vindt ik het bijbels gezien ook moeilijk te rijmen, het lijkt toch veel op een begin van de trekking door de toepassing van de HG tot God en hierdoor tot Christus, en wat Hij eenmaal begon zal Hij toch ook voleinden?
Ik kan toch nog steeds geen antwoord vinden op die vraag. Hoe kunnen mensen ontwaken en toch vergaan?

als ik dit zo leest dan kom je weer met een heel nieuw inzicht namelijk

Mensen die het evangelie horen, maar dood blijven
mensen die het evangelie horen, ontwaken maar weigeren te vluchten. (Je zou kunnen denken aan de Farizeeen, Judas, Saul en Billeam)
En mensen die het evagelie horen, ontwaken, Jezus op offer gaan begrijpen en zich naar Christus toe wenden.

Over dat laatste is de ervaring ook weer anders als de theologie. Om persoonlijk te blijven, ik heb dat meer ervaren als een kreet naar boven zonder dat ik iets kon grijpen. Juist het moment dat het ook voor jou is, onderga je. Heel bewust. (zonder dit als een noodzakelijk punt te willen zien, ik geloof dat de Heere niet altijd zo werkt, misschien meestal wel niet.) Ten diepste is het Jezus niet voor vol aan zien.

[olfie]

Toch blijft het lastig... ik las een stukje dat ging over het volgende.

Een man lag te slapen, plots werd hij wakker.
Zijn huis stond in brand, dolgelukkig en dankbaar dat hij was dat hij optijd wakker was geworden en dat zijn raam openstond om naar buiten te vluchten bleef hij op de rand van het bed zitten.

Geeft dit de situatie niet een beetje weer?
Zo velen zijn gelukkig bij de wetenschap dat ze optijd 'gewekt' zijn en vervolgens vluchten zij niet...

Toch vindt ik het bijbels gezien ook moeilijk te rijmen, het lijkt toch veel op een begin van de trekking door de toepassing van de HG tot God en hierdoor tot Christus, en wat Hij eenmaal begon zal Hij toch ook voleinden?
Ik kan toch nog steeds geen antwoord vinden op die vraag. Hoe kunnen mensen ontwaken en toch vergaan?

als ik dit zo leest dan kom je weer met een heel nieuw inzicht namelijk

Mensen die het evangelie horen, maar dood blijven
mensen die het evangelie horen, ontwaken maar weigeren te vluchten. (Je zou kunnen denken aan de Farizeeen, Judas, Saul en Billeam)
En mensen die het evagelie horen, ontwaken, Jezus op offer gaan begrijpen en zich naar Christus toe wenden.

Over dat laatste is de ervaring ook weer anders als de theologie. Om persoonlijk te blijven, ik heb dat meer ervaren als een kreet naar boven zonder dat ik iets kon grijpen. Juist het moment dat het ook voor jou is, onderga je. Heel bewust. (zonder dit als een noodzakelijk punt te willen zien, ik geloof dat de Heere niet altijd zo werkt, misschien meestal wel niet.) Ten diepste is het Jezus niet voor vol aan zien.

Je bedoelt iets in de trent van... de brandweer komt vast wel op tijd, of de schuimblusser om mijn kamer zal vast wel voldoen.
Niet volledig de genade van Christus alleen aanvaarden, maar toch nog heimelijk vertrouwen op eigen vermogen?

[memento]

Ik sluit me bij Jacob en Afgewezen aan, vanwege een herkenning in beleving.

Echter, waar ik absoluut tegen strijd is een godsdienst zonder Jezus. Een mens die door God bekeerd wordt, krijgt in zijn hart zo'n onnoemlijk sterke trekking op Hem! Jezus zien, en Hem missen, maar Hem niet kunnen missen. Smekend aan Zijn voeten liggen om genade. Niet kunnen rusten voor Hem volledig tot je deel te hebben. Dan neem je geen genoegen met een vertroosting (hoe zoet ook), maar dan hou je net zolang aan totdat je t zeker mag weten: Hij is de mijne, en ik de Zijne...

Dat is wat anders dan een mens die aan zijn zonden ontdekt wordt, maar die die trekking op Jezus niet heeft. Het kenmerk van de ware bekering is dat het altijd die trekking op die gezegende Zaligmaker geeft. Dan is er geen ruimte meer voor vrome praatjes van 'ik kan het niet' of 'mocht het nog maar eens komen staan te gebeuren' of 'misschien als ik uitverkoren ben'. Nee, als God aan t werk is, dan rust een ziel niet voordat hij Jezus gevonden heeft.

[Pim]

Bedankt voor je uitleg Memento. Wat betreft het ondewerp 'de vrijsteden' is dit een nieuw gezichtspunt voor me.
Ik hoorde pas deze uitleg: Als je in de vrijstad bent, betekent dat dat Christus je geopenbaard is en dat je je toevlucht tot Hem genomen hebt. Maar 'het' moet nog toegepast worden (de dood van de Hogepriester!) Sommige mensen in de vrijstad sterven zonder deze bewuste toepassing; zij komen wel Thuis.
Wie kan hier eens op reageren?

Wat hier beschreven wordt, bestaat inderdaad, tenminste: je kunt de mogelijkheid van zalig worden zien in Christus, zonder dat die zaligheid al is toegepast (of je dan kunt zeggen dat je dan je toevlucht tot Hem genomen hebt, vraag ik me trouwens af)......

wil je hiermee zeggen dat zien nog geen hebben is? Zo niet, wat bedoel je dan precies met wel zien maar nog niet toegepast?

Ik weet niet of je dat soort dingen dogmatisch c.q. schematisch vast moet leggen. Uit eigen ervaring weet ik, dat ik zag dat er ruimte in Christus was, terwijl ik toch nog niet met God verzoend was. Kennelijk is dat een ervaring waar ik niet alleen in sta. Waarom dat zo ging, weet ik niet. Ik weet alleen maar dat het zo was en feiten kun je nu eenmaal niet loochenen.

Je kan je ook afvragen hoe het kwam dat jij zo scherp onderscheid ervaren had tussen het zien van de verlossing en ruimte in Christus en de persoonlijke verzoening met God.

Waar zien we in de Bijbel mensen die op zo'n manier tot het geloof komen? Zien we mensen die eerst belijden dat Jezus Christus de Zaligmaker is, maar pas daarna een ervaring krijgen dat Jezus Christus ook hun Zaligmaker is? Ik lees in bijv. in 1 Joh 5:1 dat een iegelijk die gelooft dat Jezus is de Christus, dat die uit God geboren is. Waarom onderscheid maken tussen persoonlijke toepassing en het zien van de mogelijkheid? Als je gelooft dat Jezus machtig is de zonden, van zo'n groot zondaar als jij bent, te vergeven dan is dat persoonlijk geloof. Dan zijn je zonden ook vergeven. En dan zal er nog veel geleerd (moeten) worden, maar op dat moment heb je kennis van je ellende, de verlossing in Christus en heb je het voornemen de rest van je leven in dankbaarheid tot Hem te leven. Je mag versterking krijgen aan het Heilig Avondmaal en staan in de vrijheid van het geloof. Met die boodschap zou m.i. al heel veel gewonnen zijn ten opzichte van de de zgn. groep 'bekommerden', die nu enerzijds klein gehouden worden, omdat ze nog op de persoonlijke toepassing wachten en anderzijds opgebouwd worden zonder dat Christus een rol speelt in hun leven. Een rare spagaat.

M.i. is die standenleer alleen maar in indirecte (en subjectieve) zin af te leiden uit de Bijbel (via het OT, het leven van de discipelen of de ordelijke beleving van de heilsfeiten). Kortom, de vraag die m.i. overeind blijft: zijn dergelijke ervaringen/wegen mogelijk, of noodzakelijk?

[Miscanthus]

Helder pim!

[Erasmiaan]

Kortom, de vraag die m.i. overeind blijft: zijn dergelijke ervaringen/wegen mogelijk, of noodzakelijk?

Ik denk dat dit antwoord mogelijk is. De Heilige Geest kan in het leven van een zondaar eerst Christus vertonen, en nog niet de persoonlijke toepassing geven. Maar de Heilige Geest kan ook in een keer doorwerken, krachtdadig en onwederstandelijk, en de toepassing geven, die zo noodzakelijk is om wederom geboren te worden.

[Pim]

Kortom, de vraag die m.i. overeind blijft: zijn dergelijke ervaringen/wegen mogelijk, of noodzakelijk?

Ik denk dat dit antwoord mogelijk is. De Heilige Geest kan in het leven van een zondaar eerst Christus vertonen, en nog niet de persoonlijke toepassing geven. Maar de Heilige Geest kan ook in een keer doorwerken, krachtdadig en onwederstandelijk, en de toepassing geven, die zo noodzakelijk is om wederom geboren te worden.

Jij stelt nu dat de Heilige Geest in 1x persoonlijk kan doorwerken. dat geloof ik zeker ook!

Toch blijft dan nog de vraag staan: is het noodzakelijk om zo'n onderscheid te maken tussen enerzijds het geloof dat Christus de Zaligmaker is (is dat een onpersoonlijk geloof o.i.d.? m.i. onmogelijk) en anderzijds dat Christus mijn Zaligmaker is. Bij de achtergrond van deze vraag verwijs ik verder naar mijn posting van vandaag 09:34.

[rekcor]

Lees toch Van Ruler mensen!

6. De absolute prioriteit van het gevoel

Maar nu dan die verkeerde wisselstand, waardoor de hele zaak in de geschiedenis fout is gegaan, waardoor men van de absolute zekerheid overging tot de absolute onzekerheid.

Er lag in het sola fide van de Reformatie van meet af aan een probleem. Men kan het sola fide wel geheel opsmelten in het sola gratia of solo Christo of sola sriptura. Er is een certitudo salutis. Maar de certitudo fidei is daarmee nooit geheel gelijk en gelijkvormig, maximaal is ze er gelijkvormig mee, hoewel ook dat nog te bezien staat. Het geloof moet het ware geloof zijn. Niet alleen naar de objectieve zijde, in deze zin dat het geloof het ware geloof is omdat het op de waarheid als z'n voorwerp en inhoud is gericht. Maar ook naar de subjectieve zijde. Het geloof moet het ware geloof zijn in de zin van het waarachtige, het echte geloof. In moderne taal: de ultra-gereformeerden zijn ontstaan omdat men naar de authenticiteit van de mens voor Gods aangezicht was gaan vragen. Er is een fides viva, een levend geloof. En er is een fides mortua, een dood geloof. Het eerste alleen is zaligmakend, salvifica. Het tweede is geestelijk geen cent waard. Maar hoe zal men ze onderscheiden? Met die vraag hebben generaties van theologen én christenmensen zich afgetobd. Een fundamenteel gegeven vond men in de gedachte, dat de fides viva daardoor gekenmerkt wordt, dat een mens in het echte, reddende geloof het evangelie niet meer in het algemeen hoort, maar met betrekking op zichzelf. Daar zit reeds een element van re-flexiviteit, van teruggebogenheid op zichzelf in. Niet om in zichzelf het heil te zoeken. Maar om het heil te hebben in daadwerkelijke toepassing op zichzelf.

We betreden helemaal een zijpad, als we voor deze specialisering, deze verbijzondering van de algemene verkondiging van het evangelie de openbare dienst van het Woord terzijde schuiven en beweren, dat elk enkel mens een apart woordje rechtstreeks uit de hemel of uit de Schrift moet krijgen om er zeker van te zijn, dat met name ook hij bedoeld is. We raken helemaal aan het zwerven door buitenchristelijke woestijnen, als we om gezichten, visioenen, stemmen vragen, zullen we tot zekerheid komen. Dergelijke gedachten zijn altijd als secundaire bijverschijnselen, zelfs als vervalverschijnselen, verbasteringen van de mystiek opgevat. Ook op de heerweg van de gereformeerde bevindelijkheid. De voorvaderen van de ultra-gereformeerden, trouwens ook de ultra-gereformeerden zelf hebben altijd voor deze foklorisering van het subjectieve heilsproces gewaarschuwd.

Men bleef hij het evangelie als historische en traditionele grootheid. Men bleef bij de bediening van het Woord in al haar uitwendigheid. Maar: daar moest een mens ook innerlijk, van binnen uit opmerkzaam op worden. Hij moest de dingen zo gaan horen, dat zij betrekking kregen op hemzelf en op zijn eeuwige situatie. Als zoiets gebeurt, is dat al wonderbaarlijk genoeg. Daarbij vergeleken zijn al die woordjes, gezichten, visioenen en stemmen slechts glinsterende snuisterijen, klatergoud. Het echte goud ligt in de waarachtige terugkeer tot zichzelf met het oog op de eeuwigheid. Deze gaat trouwens met zeer diepe ervaringen gepaard. De schellen vallen van de ogen. Men gaat het evangelie en zichzelf ineens of gaandeweg totaal anders zien. Men krijgt geopende oren en een geopend hart en als een meiregen stort het evangelie van de genade zich over de dorstige akker van het verloren bestaan uit. De zaak is niet meer alleen uitwendig. Ze is ook inwendig geworden. Het is geen puur verstandswerk meer, het is zaak van de gehele mens geworden.

Tot zover gaat naar mijn inzicht alles goed. Men zou het onderscheid tussen het levende en het dode geloof natuurlijk ook nog wel in andere dingen kunnen zoeken dan in deze reflexiviteit, bijvoorbeeld in de activiteit of in de spontaneïteit. Maar die reflexiviteit lijkt mij toch wel de kern van de zaak te raken. Kierkegaard heeft dat op de formule gebracht: de subjectiviteit is de waarheid. De mens als tijdelijk wezen moet existeren in de categorieën die hij denkt en zo de categorieën omzetten van denkcategorieën in bestaanscategorieën. Iets soortgelijks zeiden de mensen van het gereformeerde piëtisme. Een mens moet gaan existeren, niet zozeer in wat hij denkt, maar in wat hij hoort. De waarheid van het evangelie moet waarheid in het binnenste worden.

Men kan dit op verschillende wijze tot uitdrukking brengen. Men kan zeggen: het moet geen zaak van het verstand blijven, het moet ook een zaak van het hart worden. Men kan dat nog iets specificeren en zeggen: het moet vooral zaak van de wil worden. Een mens moet gaan willen wat God wil. Hij moet zondaar willen zijn en hij moet van de genade in de middelaar willen gaan leven. Hij moet met God gaan mee willen en mee oordelen en mee spreken.

In de eerste decennia, zeg in de eerste eeuw van het gereformeerde piëtisme is men daar opmerkzaam op geweest. Ik denk aan mensen als G. Udemans en J. Taffin. Ook aan W. Teellinck met zijn accent op het voornemen en het "consciëntie maken van de dingen". De vaderen van Dordrecht hebben dit inzicht -- dat de wil een beslissende factor is -- op grootse wijze neergelegd in hun Leerregels. Deze leren immers de vrije wil, in de zin van de vrijgemaakte wil. Daarop komt volgens Dordt alles aan: dat, die eerst niet wil, nu met gewilligheid, zelfs met blijdschap gaat willen.

Maar men is daar niet mee tevreden geweest. Dat weten uit het horen en dat willen met het hart was de mensen van de zeventiende en de achttiende eeuw niet genoeg. Men was er kennelijk te modern voor. Men zegt wel, dat de mens pas in de nieuwe tijd, vanuit de Renaissance, het gevoel ontdekt heeft. Dat is misschien te veel gezegd. In de Middeleeuwen en daarvoor hadden de mensen natuurlijk ook gevoel. Ze waren zich daar natuurlijk ook van bewust. Maar zou het verschil met de nieuwe tijd ook daarin kunnen liggen, dat men vóór de Renaissance het gevoel anders waardeerde? Zag men soms het verstand en de wil als de hogere functies van de mens, van de mens als geest, en zag men in het gevoel een lagere functie, temidden van de zintuigelijke gewaarwordingen of zelfs te midden van de zinnelijkheid, dus grenzend aan het dierlijke? En is men in de nieuwe tijd daarop teruggekomen? De Renaissance als herontdekking of als ontdekking van de mens en de wereld in al hun zintuigelijke concreetheid! Wie die ontdekking gedaan heeft krijgt in zijn opvatting van het mens-zijn ook een geheel andere plaats voor het gevoel. Het wordt de derde in de trits: verstand, wil en gevoel. Het hoeft zich niet meer te generen in dit gezelschap. In de negentiende eeuw redden veel theologen zich zelfs door in het spoor van Schleiermacher zich met God en de religie terug te trekken in het gevoel, al of niet verstaan als onmiddellijk besef van zichzelf, van het universum en van de identiteit van het zelf in het universum.

Hoe dit alles precies ook zij, ik houd het er voor dat we de ultra-gereformeerden in het kader van deze grote geesteshistorische samenhang moeten trachten te verstaan. Gaandeweg wilde men God en zijn genade gaan voelen in het hart. Men sprak zelfs van zekerheid van het gevoel en onderscheidde deze nadrukkelijk van de zekerheid van het geloof.

Ook daarvan kan men nog niet zoveel kwaads zeggen. Het wil mij voorkomen, dat de reflexiviteit een wezenlijk moment in alle zekerheid is. De zekerheid voelt zichzelf. Ze is ook zeker van zichzelf. Zo is de mens ook altijd zeker -- als hij zeker is -- op de wijze van het gevoel.

Men kan ook niet ontkennen, dat het op deze lijn tot verrukkelijke vormen van christelijke mystiek is gekomen. Ik denk aan iemand als Th. á Brakel. Men zoekt het in de suprème en sublieme gevoelens. Daarin wil men de hele trinitarische God en de overstelpende overvloed van zijn verkiezende genade hebben. W. Goeters spreekt in dit verband van "den reinen Sensualismus". Het is een waarneming, neen een gewaarwording, een betoverend aangeraakt worden in het diepste innerlijk. Het is alleen te vergelijken met de verliefdheid en de dronkenschap van de geslachtelijke gemeenschap.

Onwillekeurig wordt men meegesleurd in de geestelijke vervoering, als men bij de oude schrijvers over deze dingen leest. Ook deze ketterij is met andere woorden een kostbaar, in ieder geval een kostelijk goed uit de schat van de traditie van de christenheid.

Een ketterij is het intussen wel. Voor men er erg in heeft zet men het gevoel in een absolute tegenstelling met het verstand. De factor van de wil als constitutief moment in de christelijke existentie vergeet men, om van de daadwerkelijkheid maar te zwijgen. Alléén het gevoel is het enige echte. Daarin wil men God hebben. Als men Hem daarin niet heeft, heeft men Hem op geen wijze. Men staat dan nog buiten alles. In de gevoelsmatigheid stijgt men zelfs boven de reflexiviteit uit. Men stijgt op tot de onmiddellijkheid (waarin men bijvoorbeeld over zichzelf in de derde persoon gaat praten: "toen kreeg hij het zo benauwd", "toen werd hij in de verwijding gezet"). Van pure geestelijkheid wordt men boven- en dus buitenkerkelijk. Men heeft de bemiddeling van het heil in de middelaar door de Geest niet meer nodig. Op een ogenblik waagt men de stelling, dat men het zelfs zonder middelaar kan redden: men heeft immers in de armen van de eeuwige verkiezing gelegen.

Dat zijn -- christelijk genomen -- allemaal barbaars en boos ketterse gedachtengangen. Reeds de eerste gedachte (het gevoel in een absolute tegenstelling met het verstand) is ongehoord ketters: waar blijft zo het horen van het evangelie. Om van de laatste gedachte (ik red het zonder middelen) maar niet te spreken. Maar ook alles wat daar tussen ligt is even ketters.

Deze ketterijen wreken zich intussen zelf. Rara hora, hora brevis! Het suprème moment, waarin men God en zijn genade werkelijk voelt, pleegt zeldzaam te zijn. Bovendien is het uiterst kort. Men staat op het puntje van z'n grote teen. Men reikt met zijn gevoel naar de eeuwige raad. Men voelt de verkiezing ook 'n ogenblik.

Maar dan valt men uitgeput in een geestelijke dorheid en doodsheid terug, die te verschrikkelijker is naarmate zij afsteekt tegen de opperste liefdesgloed, waarin men even stond. Deze dorheid en doodsheid plegen dagen en nachten, maanden en jaren te duren. Het hart ligt een winter lang als een kale akker, waarop alleen kiezelstenen glinsteren.

In deze woestijn zijn de ultra-gereformeerden aan het dolen geraakt en zij verleiden de andere mensen, om ook daarin te gaan dwalen. "Zo lang ik niets voel, heb ik niets" -- dat wordt het devies. Welnu: de meeste mensen plegen niet zo machtig veel te voelen, althans niet van God en zijn eeuwige raad en eeuwige Rijk. Maximaal voelen zij iets van de schuld, althans van de macht, althans van de straf van de zonde, van de verdorvenheid en verlorenheid van het bestaan.

Ik wil met een en ander het gevoel niet uit-schakelen. Laten we niet anti-piëtistisch en anti-romantisch worden! Het gevoel moet meedoen. Maar als moment in het geheel. In het geheel van het mens-zijn. En als moment in de reactie op het evangelie. Alle gevoel ontstaat alleen aan de een of andere objectiviteit. Wordt het in zichzelf opgesloten, dan raakt het in een draaikolk, waarin alles vernield wordt. Een gezonde gereformeerde orthodoxie gaat daarbij tot de extreme formulering, dat het verstand even belangrijk is als het gevoel, als het er om gaat, uit het evangelie de eeuwige genade en daarmee de drieënige God zelf te ontvangen en aan te nemen. Wie deze formulering fundamenteel zou willen aanvechten is niet meer gereformeerd, maar ultra-gereformeerd en daarom niet meer orthodox, maar ketters.

http://www.wapenveldonline.nl/viewArt.php?art=399

[Johannes 3:16]

van: Refoweb

2 vragen m.b.t. de vrijsteden die door ds. Heikamp worden beantwoord.

Vraag:

In Jozua 20 wordt de functie van de vrijsteden beschreven. De vrijsteden zijn een beeld van Christus, bij Wie alleen veiligheid is. Maar er staat in dat gedeelte ook iets over de dood van de hogepriester. Pas daarna mocht de doodslager weer terug naar de plaats waar hij vandaan kwam. Wat is hiervan de les voor het geestelijke leven?

Antwoord:

Het verblijf in de vrijstad was bedoeld om te verkeren onder de Goddelijke bescherming, totdat de dood van de Hogepriester volkomen bevrijding bracht. Niet te ontkennen valt dat in deze instelling een heenwijzing verscholen ligt naar de dood van Christus, die van de strenge eis van het recht volkomen bevrijdt, omdat Hij verzoening brengt.

Het is noodzakelijk dat de dood van Christus als Hogepriester in ons hart wordt verklaard en toegepast, door de Heilige Geest. Hij moest sterven en gaan onder het Goddelijke recht om de schuld te betalen, op grond waarop God de Vader de zonden vergeeft en de uitverkoren zondaar met Zichzelf verzoent, door het geloof. Wanneer we worden vrijgesproken in het gericht, en dat kan alleen door de dood van Christus, zullen we gesteld worden in de vrijheid van de kinderen Gods. Zo wordt de doodslager in een weg van recht en gerechtigheid vrijgesproken en vrijgelaten in en door de dood van de Hogepriester. Dat is de gezegende les voor het geestelijke leven in het leven van Gods volk.

Door de dood en opstanding van deze Hogepriester bezitten Gods kinderen nu een biddende en dankende Hogepriester. Hij zit aan de rechterhand des Vaders om gebondenen en doodslagers te leiden in de vrijheid waarmee Hij ons heeft vrijgemaakt.

---------------------------------------------------------------------------------

Vraag:

Ik zou graag willen reageren op het antwoord van ds. Heikamp over de vrijsteden. Zo'n doodslager was toch al in de vrijstad voordat de hogepriester stierf? Wie in de Zoon gelooft, heeft het eeuwige leven. Kun je dus in de vrijstad zijn, in Christus zijn, maar nog niet vrijgesproken?

Antwoord:

Nee, natuurlijk kun je niet in Christus zijn en niet zijn vrijgesproken. Een ziel die uitgedreven wordt door de wet van God en terechtkomt in de vrijstad is nog niet behouden. Want de wet maakt niet zalig en schenkt geen genade. Hij hoort van de mogelijkheid van zalig worden en de vergeving van zonde in en door de dood van Christus, maar mist de toepassing ervan in zijn ziel. Deze doodslager is als de leerling in zondag 5 van de Heidelberger: is er enig middel om behouden te worden? Dan wordt uit het antwoord duidelijk: God eist voldoening aan Zijn gerechtigheid. Want door recht komt er plaats voor de dood van de Hogepriester, de Heere Jezus Christus.

Met een ander voorbeeld tracht ik het duidelijk te maken. De doodslager in de vrijstad is het beeld van een zondaar die onderwijs ontvangt uit het Evangelie: Jezus voor u. Maar door de dood van de Hogepriester toegepast aan de ziel wordt het: Jezus in u. Dan wordt je geleid in de vrijheid van de kinderen Gods. En daar wordt biddend op gewacht totdat het de Heere behaagt Zijn Zoon aan mij te openbaren. Samengevat: door de dood van de Hogepriester schenkt de Heere genade door recht.

Hopelijk wordt het niet alleen verstandelijk duidelijker, maar bovenal bevindelijk, gewerkt door Gods lieve Geest.

[Afgewezen]

Ik reageer even op Pim, zonder de hele posting te kopiëren. Wat ik opvallend vind, is dat de door mij genoemde beleving door een aantal herkend wordt.
Blijkbaar bestaat dat, blijkbaar werkt de Geest zo. Het lijkt me niet zinvol om te vragen of dat bijbels is. Een feit is een feit, ook al past het niet in onze theorie c.q. theologie. Hou me ten goede, alles moet op de Bijbel gegrond zijn, maar wat de Heilige Geest je leert vanuit Zijn Woord, daar kunnen kennelijk trappen in zijn.
Overigens, over de Bijbel gesproken: is de blindgeborene niet een voorbeeld van iemand die trapsgewijs tot de kennis van Christus kwam? Uiteindelijk kwam het wel tot een doorbraak. Moet je zeggen, vóór die tijd was het allemaal 'niets' met die blindgeborene? Lijkt mij net zo onterecht als zeggen dat je moet gaan rusten op je ervaringen. Hier is kennelijk een spanning die niet helemaal op te lossen valt. Ook de antwoorden van ds. Heikamp voldoen m.i. niet.