​Hymnoloog Jan Luth bij afscheid: Wij zijn verleerd protestantse erfenis goed te hanteren

Wel de sacramenten en de ambten, niet de liturgie. Calvinisten hebben selectief gewinkeld in het gedachtegoed van Johannes Calvijn, zegt dr. Jan Luth bij zijn afscheid als universitair docent liturgiewetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen.

[...]

„Calvijn had heldere ideeën over de liturgie, maar die zijn nooit onderdeel geworden van het calvinisme. De calvinistische kerken hebben Calvijn selectief gebruikt: wel op het punt van sacramenten en kerkelijke organisatie, niet op het punt van liturgie en kerkmuziek. Voor Calvijn was gemeentezang gezongen verkondiging. Ze heeft zelfs een grotere actieradius dan de gesproken verkondiging. In feite zegt Calvijn dat de gezongen verkondiging, de gemeentezang, belangrijker is dan de preek. Dat is bepaald niet eigen aan het calvinistische gedachtegoed. Op dit punt staan Luther en Calvijn dichter bij elkaar dan vaak wordt gedacht. In de literatuur wordt Luther de grote stimulator van kerkmuziek genoemd, en Calvijn een bekrompen tobber die slechts zegt wat allemaal niet mag. Dat is een volkomen verkeerd beeld. Het feit dat latere calvinistische kerken Calvijn niet in zijn liturgische opvatting hebben gevolgd, verklaart mede waarom er geen vanzelfsprekendheid van stijl en niveau is ontstaan. Daardoor konden andere invloeden makkelijk binnenkomen.”

[...]

"Calvijn zei: Gemeentezang is gezongen verkondiging. In een kerkdienst zong de gemeente gemiddeld 35 strofen. Zijn opvatting was dus in de praktijk voelbaar, hoorbaar en merkbaar: meer dan een halfuur gemeentezang. Vergelijk dat eens met onze praktijk: dat halen wij op geen enkele manier. Wij zijn verleerd de protestantse erfenis goed te hanteren. Als we Calvijn serieus hadden genomen, had je waarschijnlijk niet zo’n dominantie van de preek gehad".

http://www.rd.nl/muziek/hymnoloog-jan-l ... -1.1169276

Ik las het. Ik wist niet dat het verschil zo groot was, eerlijk gezegd. Maar bij ons in de kerk worden ook slechts hoogstzelden preken van Johannes Calvijn gelezen.

Vergelijk dat eens met de reformatorische kerken, waar je gemiddeld tussen de zeven en twaalf coupletten zingt in een kerkdienst. Overigens heb ik ook al een keer een kerklid gehoord dat een paar extra psalmverzen ´tijd rekken´noemde. Dan heb je het toch niet helemaal begrepen.

Maar ik herinner me ook een interview met een dominee die vond dat er niet teveel gezongen moest worden. Het Woord moest immers centraal staan. Dat hij in de preek lang niet zo dicht bij de bijbeltekst bleef als de psalmberijmers deed daaraan kennelijk niet af;-)

Hendrikus schreef:​Hymnoloog Jan Luth bij afscheid: Wij zijn verleerd protestantse erfenis goed te hanteren

Wel de sacramenten en de ambten, niet de liturgie. Calvinisten hebben selectief gewinkeld in het gedachtegoed van Johannes Calvijn, zegt dr. Jan Luth bij zijn afscheid als universitair docent liturgiewetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen.

[...]

„Calvijn had heldere ideeën over de liturgie, maar die zijn nooit onderdeel geworden van het calvinisme. De calvinistische kerken hebben Calvijn selectief gebruikt: wel op het punt van sacramenten en kerkelijke organisatie, niet op het punt van liturgie en kerkmuziek. Voor Calvijn was gemeentezang gezongen verkondiging. Ze heeft zelfs een grotere actieradius dan de gesproken verkondiging. In feite zegt Calvijn dat de gezongen verkondiging, de gemeentezang, belangrijker is dan de preek. Dat is bepaald niet eigen aan het calvinistische gedachtegoed. Op dit punt staan Luther en Calvijn dichter bij elkaar dan vaak wordt gedacht. In de literatuur wordt Luther de grote stimulator van kerkmuziek genoemd, en Calvijn een bekrompen tobber die slechts zegt wat allemaal niet mag. Dat is een volkomen verkeerd beeld. Het feit dat latere calvinistische kerken Calvijn niet in zijn liturgische opvatting hebben gevolgd, verklaart mede waarom er geen vanzelfsprekendheid van stijl en niveau is ontstaan. Daardoor konden andere invloeden makkelijk binnenkomen.”

[...]

"Calvijn zei: Gemeentezang is gezongen verkondiging. In een kerkdienst zong de gemeente gemiddeld 35 strofen. Zijn opvatting was dus in de praktijk voelbaar, hoorbaar en merkbaar: meer dan een halfuur gemeentezang. Vergelijk dat eens met onze praktijk: dat halen wij op geen enkele manier. Wij zijn verleerd de protestantse erfenis goed te hanteren. Als we Calvijn serieus hadden genomen, had je waarschijnlijk niet zo’n dominantie van de preek gehad".

http://www.rd.nl/muziek/hymnoloog-jan-l ... -1.1169276

Heel bijzonder, we hadden juist gisteren een gesprek over de verhoudingen verkondiging en gemeentezang.
Voor mijzelf ook iets om over na te denken.
Er zijn in de Bijbel heel specifieke teksten w.b. Woord-verkondiging c.q. prediking, maar aan de hand van de psalmen kan je al afleiden welke belangrijke plaats de muziek/zang had in de 'ere-dienst' .

Goed dat hier eens over gesproken wordt, aandacht voor liturgie is goed.

Maar ook hierin moeten we wel nuchter zijn: natuurlijk is het niet zo dat iemand claimt dat we nog voor 100% een gemeente a la Calvijn hebben. En waarom zou dat ook 1-op-1 moeten?

Dan zouden we ook 's morgens vroeg kerkdiensten gaan organiseren, en wekelijks Avondmaal houden, en mensen die niet aan het Avondmaal komen onder de tucht zetten, en zo zullen er nog wel meer dingen zijn die we al dan niet met goede redenen niet meer hetzelfde doen.

Ik vraag me nog wel af of Calvijn dit hele artikel wel voor z'n rekening genomen zou hebben. Zou hij in onze erediensten ook kritisch zijn op de 'dominantie van de preek'? Ik schat zo in dat hij dat wel prima zou vinden, zeker omdat wij gewend zijn om alleen 's zondags twee diensten te hebben. Maar goed, ik ben geen Calvijnkenner.

eilander schreef:Goed dat hier eens over gesproken wordt, aandacht voor liturgie is goed.

Maar ook hierin moeten we wel nuchter zijn: natuurlijk is het niet zo dat iemand claimt dat we nog voor 100% een gemeente a la Calvijn hebben. En waarom zou dat ook 1-op-1 moeten?

Dan zouden we ook 's morgens vroeg kerkdiensten gaan organiseren, en wekelijks Avondmaal houden, en mensen die niet aan het Avondmaal komen onder de tucht zetten, en zo zullen er nog wel meer dingen zijn die we al dan niet met goede redenen niet meer hetzelfde doen.

Ik vraag me nog wel af of Calvijn dit hele artikel wel voor z'n rekening genomen zou hebben. Zou hij in onze erediensten ook kritisch zijn op de 'dominantie van de preek'? Ik schat zo in dat hij dat wel prima zou vinden, zeker omdat wij gewend zijn om alleen 's zondags twee diensten te hebben. Maar goed, ik ben geen Calvijnkenner.

Ach het is ook wel weer heel selectief wat er hier gedumpt wordt. Calvijn stond alleen de Psalmen toe en over andere zaken maar te zwijgen. Dus dit is wel weer een heel eenzijdig gebeuren. Maar vooruit, toen ik het vanmorgen las dacht ik al: wanneer komt het ............

Dat laatste is helemaal niet waar.

Calvijn begon met een psalmbundel, waarin ook schriftberijmingen waren opgenomen. Hij gaf prioriteit aan het voltooien van het psalmboek, maar ook de cantica maakten vanaf het begin deel uit van het Geneefse kerkboek.

In het eerste kerkboek, dat 18 psalmen kende, waren ook twee schriftberijmingen én een gezang opgenomen.

http://www.calvijn.org/artikelen/biografie.html

DDD schreef:Dat laatste is helemaal niet waar.

Calvijn begon met een psalmbundel, waarin ook schriftberijmingen waren opgenomen. Hij gaf prioriteit aan het voltooien van het psalmboek, maar ook de cantica maakten vanaf het begin deel uit van het Geneefse kerkboek.

In het eerste kerkboek, dat 18 psalmen kende, waren ook twee schriftberijmingen én een gezang opgenomen.

http://www.calvijn.org/artikelen/biografie.html

Ik neem aan dat de kenner prof.dr. A. Baars het toch beter weet. Hij heeft dit genoemd in een lezing over Calvijn en het staat ook ergens in zijn dissertatie.

Het is twintig jaar geleden dat ik mij hierin verdiept heb, maar ik geloof daar vooralsnog niet veel van. Die psalmboeken zijn gewoon bewaard gebleven.

Ik ben heel benieuwd naar de precieze formulering van prof. Baars.

De kern van de samenkomst bestaat uit verkondiging, gebeden, zang en nog één element waar ik even niet op kan komen.

Nogal wiedes dat een musicoloog het alleen over de zang heeft, dat is nu eenmaal zijn specialiteit.

Vanwaar trouwens de drang om alle elementen binnen een dienst tegen elkaar uit te spelen?

De offeranden.

Bij wie zie je deze drang?

In jouw post van 11:14 waar een kerklid en een dominee ten tonele worden gevoerd met hun visie op het veelvuldig zingen van psalmen als tijd rekken en het centraal stellen van het Woord.

Meerdere verzen tijdrekken? Dat heb ik nog nooit gehoord, maar aldoende leert men. Het is me al heel langer duidelijk dat Calvijn Luther Brakel enz... Vaak buikspreken en dat er bepaalde zaken als onfeilbaar verteld word en en de rest achter gehouden. Laten we iig het Woord laten spreken. Daar had de zang een grote plaats in de dienst en in de eerste gemeente werd er ook niet om de drie maanden avondmaal gehouden. Wat leven we ver van het Woord af helaas.

Bert Mulder schreef:http://worship.calvin.edu/resources/res ... ily-brink/

Duidelijk Bert

samanthi schreef:Meerdere verzen tijdrekken? Dat heb ik nog nooit gehoord, maar aldoende leert men. Het is me al heel langer duidelijk dat Calvijn Luther Brakel enz... Vaak buikspreken en dat er bepaalde zaken als onfeilbaar verteld word en en de rest achter gehouden. Laten we iig het Woord laten spreken. Daar had de zang een grote plaats in de dienst en in de eerste gemeente werd er ook niet om de drie maanden avondmaal gehouden. Wat leven we ver van het Woord af helaas.

Had de zang een grote plaats in de dienst? Daar weten we volgens mij vrij weinig van. Ik lees wel over muziek in de tempel, maar weinig over de synagoge. Of mis ik iets?
Je moet in elk geval niet de offerdienst in de tempel gaan vergelijken met het lezen uit de wet en de profeten en de uitleg daarvan in de synagoge.