Zonderling schreef:Gezien de hier gevoerde discussie over de vertaalmethode van de SV en HSV, plaats ik nog een stukje van dr. W. Ouweneel van enkele jaren geleden. Het is te vinden op zijn website.
Hoewel ik het niet eens ben met het voorbeeld 'zeker sterven' (omdat dit wel degelijk in overeenstemming is met de vertaalmethode van de SV: de verdubbeling van het werkwoord in Hebreeuws, hier 'stervende sterven' wordt ook in de SV dikwijls met 'zeker' vertaald), ben ik het verder met dit gedeelte van dr. Ouweneel wel eens: De SV vertaalt in zijn methode zeer letterlijk wat een zeer bewuste keuze was van zowel de Dordtse Synode als de vertalers. Hier kan en mag een herziening niet aan tornen. (En dat is ook de essentie van diverse artikelen op de website http://getrouwevertaling.nl )W. Ouweneel schreef:Een van de aantrekkelijkheden van de SV was de zeer letterlijke manier van vertalen, waarbij de kanttekeningen dan maar nader moesten verduidelijken wat de bedoeling was. Zo ‘bekende’ Adam zijn vrouw (Gen. 4:1), en Jozef ‘bekende’ zijn vrouw niet (Matt. 1:25). HSV spreekt nu van ‘gemeenschap hebben met’. Maar als er zo vrij vertaald
wordt, kunnen we net zo goed een van de andere moderne vertalingen nemen!
In veel gevallen kan ik mij goed voorstellen hoe en waarom een bepaalde hertaling in HSV tot stand is gekomen. Ik vind het resultaat vaak mooier en duidelijker dan de SV. Maar dat is het punt niet. Het punt is: wil men een hertaling van de SV, of in feite een nieuwe (‘mooiere, duidelijker’) vertaling maken? Hier raken we aan een heel wezenlijk punt: aanpassen aan eigentijds taalgebruik is prima, maar begrijpelijker maken wat in de zeventiende eeuw ook al onbegrijpelijk was, is ‘verraad’ aan de SV. Ik neem slechts een paar voorbeelden:
- ‘God zag dat het licht goed was’ in plaats van ‘God zag het licht, dat het goed was’ in Gen. 1:4. Waarom!? Dit heeft niets met eigentijdser taalgebruik te maken, want de lezing van SV was destijds ook niet ‘eigentijds’.
- ‘Vogels in de lucht’ in plaats van ‘vogels van de hemel’ in Gen. 1:26,28,30 enz. is (a) onnodig (‘gevogelte des hemels’ was ook voor de 17e-eeuwer geen gewoon taalgebruik), (b) inconsequent, omdat ze in vs. 20 nog in de ‘hemel’ worden gelokaliseerd én omdat in Matt. 6:26; 8:20; 13:32 enz. gewoon ‘vogels van de hemel’ staat.
- ‘Levend wezen’ in plaats van ‘levende ziel’ in Gen. 2:7 is (a) onnodig (‘levende ziel’ was ook voor de 17e-eeuwer geen gewoon taalgebruik), (b) inconsequent, want in 1 Kor. 15:45 staat nog steeds ‘levende ziel’.
- ‘Zeker sterven’ in plaats van ‘de dood sterven’ in Gen. 2:17 is vreemd, want ‘de dood sterven’ is geen oud Nederlands; het was in de zeventiende eeuw al net zo ‘raar’ Nederlands als nu).
Nogmaals, het enige wat in HSV mijns inziens had mogen gebeuren is slechts aanpassen aan het eigentijdse taalgebruik en corrigeren van aperte fouten. Maar het vrij vertalen om de vertaling ‘gemakkelijker’ te maken voor de lezer, is een directe aantasting van de principes van de SV. Het vreemde van uitdrukkingen als ‘de dood sterven’ en ‘vogels van de hemel’ heeft niets met ‘archaïsch’ te maken, maar hoort bij de rigoureuze letterlijkheid van de SV (haar taal wordt soms ‘Nederhebreeuws’ genoemd). Met vrije weergaven maakt de HSV zich overbodig, omdat ze zich daarmee verlaagt tot het niveau van veel moderne vertalingen. De grootste ‘zonde’ van alle hedendaagse vertalingen is het parafraseren; alsjeblieft, HSV doe daar niet aan mee, althans niet méér dan de SV zich destijds gedwongen zag te doen. Wat
dit punt betreft zou ik het HSV-comité hartelijk willen oproepen terug te keren van de ‘dwaling zijns wegs’ (Jak. 5:20; HSV: ‘zijn dwaalweg’, in plaats van het nauwkeuriger ‘de dwaling van zijn weg’).
Nogmaals: de hertalers moeten scherp onderscheid maken tussen archaïsch taalgebruik (dat eigentijds moet worden) en overletterlijk taalgebruik (dat zo blijven moet!). Als van het principe van de (soms overdreven) letterlijkheid afgestapt wordt (hoe begrijpelijk misschien ook voor de moderne smaak), is dit geen ‘Statenvertaling’ meer! Met andere woorden: de HSV mag voor de hedendaagse lezer niet begrijpelijker gemaakt worden dan de SV voor de 17e-eeuwse lezer was!
Ok. Helder. Maar we zitten nu met de situatie dat dit wel gebeurd is. Wat zegt dat vervolgens over de betrouwbaarheid van de HSV? Met andere woorden: hoe slecht is het om deze vertaling te gebruiken?
