Pagina 7 van 8

Re: Echte en niet-echte vertaalfouten in de Statenvertaling

Geplaatst: 17 mar 2011, 15:26
door memento
refo schreef:Het is wel de NBG51 en niet de NBV .

Die lijkt overigens een heel andere volgorde van de teksten te hebben.
Dat haal ik uit bijblija.net. Daar kun je de teksten naast elkaar zetten. Ook de overgang van hoofdstuk 20 naar 21 blijkt in vertalingen te verschillen, blijkens een noot in de NBV.
De tekst die Ander noemt als NBG is de NBV, en niet de NBG51 (eenvoudig te zien aan het gebruik van "HEERE" ipv "HERE", aan "je" ipv "u", etc). De NBG51 leest:

7 Wanneer zij dan tot u zeggen: Waarover zucht gij? zult gij antwoorden: Over de tijding, bij welker komst elks hart zal wegsmelten, alle handen zullen verslappen, elks geest zal versagen en alle knieën van water zullen druipen. Zie, het komt en het geschiedt, luidt het woord van de Here HERE.
8 Het woord des HEREN kwam tot mij: 9 Mensenkind, profeteer en zeg: Zo zegt de HERE: zeg: een zwaard, een zwaard! 10 Het is gescherpt en ook gewet. Om een bloedbad te kunnen aanrichten is het gescherpt, om als een bliksem te kunnen flikkeren is het gewet. Zouden wij ons dan verblijden? – De staf van mijn zoon veracht alle hout. –

Zoals te zien is, staan de SV en de NBG51 dicht bij elkaar in vertaling.

Re: Echte en niet-echte vertaalfouten in de Statenvertaling

Geplaatst: 09 mar 2016, 18:29
door Gian
2 Sam. 8 vs 18 ; Er was ook Benaja, zoon van Jojada, met de Krethi en de Plethi; maar Davids zonen waren prinsen.

Waarom vertaalt de SV het woord 'Kohen' met prinsen?
Merkwaardig dat er blijkbaar priesters waren uit het huis van Juda, het staat er toch echt.
De herziening vertaalt het met staatsdienaren. In een voetnoot noemen ze het alsnog priesters :fi

Iemand die hier meer over kan zeggen? De ISB maakt verder geen enkele mogelijke verwijzing naar iets van prinsen of staatsdienaren.

Re: Echte en niet-echte vertaalfouten in de Statenvertaling

Geplaatst: 09 mar 2016, 18:56
door huisman
Gian schreef:2 Sam. 8 vs 18 ; Er was ook Benaja, zoon van Jojada, met de Krethi en de Plethi; maar Davids zonen waren prinsen.

Waarom vertaalt de SV het woord 'Kohen' met prinsen?
Merkwaardig dat er blijkbaar priesters waren uit het huis van Juda, het staat er toch echt.
De herziening vertaalt het met staatsdienaren. In een voetnoot noemen ze het alsnog priesters :fi

Iemand die hier meer over kan zeggen? De ISB maakt verder geen enkele mogelijke verwijzing naar iets van prinsen of staatsdienaren.
Kanttekening 38 legt het uit. Ik moet nu weg en heb geen tijd op het hier te plaatsen. Dat doet vat iemand anders wel. Dus kanttekening 38 op 2 Sam 8:18

Re: Echte en niet-echte vertaalfouten in de Statenvertaling

Geplaatst: 09 mar 2016, 19:04
door Johann Gottfried Walther
HSV: Jesaja 54v8 In een stortvloed van grote toorn heb Ik voor u
Mijn aangezicht een ogenblik verborgen,
maar met eeuwige goedertierenheid zal Ik Mij over u ontfermen,
zegt de HEERE, uw Verlosser

SV: Jesja 54v8 In een kleinen toorn heb Ik Mijn aangezicht van u een ogenblik verborgen; maar met eeuwige goedertierenheid zal Ik Mij uwer ontfermen, zegt de HEERE, uw Verlosser.

Het grondwoord zegt toch: vloed/overvloed
Waarom zou de SV en ook de KJV kiezen voor "kleine"

Re: Echte en niet-echte vertaalfouten in de Statenvertaling

Geplaatst: 09 mar 2016, 20:03
door Jongere
Johann Gottfried Walther schreef:HSV: Jesaja 54v8 In een stortvloed van grote toorn heb Ik voor u
Mijn aangezicht een ogenblik verborgen,
maar met eeuwige goedertierenheid zal Ik Mij over u ontfermen,
zegt de HEERE, uw Verlosser

SV: Jesja 54v8 In een kleinen toorn heb Ik Mijn aangezicht van u een ogenblik verborgen; maar met eeuwige goedertierenheid zal Ik Mij uwer ontfermen, zegt de HEERE, uw Verlosser.

Het grondwoord zegt toch: vloed/overvloed
Waarom zou de SV en ook de KJV kiezen voor "kleine"
Ik lees dit in een 'kanttekening' bij de HSV:
In de SV lezen we hier iets anders, nl. in een “kleine toorn”. Wat is hier aan de hand? Allereerst moet worden gezegd dat het Hebreeuws hier een woordspeling gebruikt. Er staat namelijk “shetsef qetsef”. Het Hebreeuwse woord “qetsef” wordt in de HSV consistent weergegeven met “grote toorn”. Maar wat betekent nu eigenlijk het woordje “shetsef”? Het komt maar één keer in de hele Bijbel voor en dat maakt het moeilijk om uit te vinden wat het betekent. Ook de meeste woordenboeken kunnen er alleen maar naar raden. De statenvertalers wisten het kennelijk niet en hebben hier de Septuaginta gevolgd, de Griekse vertaling van het Oude Testament. De meeste geleerden zijn het er inmiddels echter over eens dat “shetsef” een alternatieve schrijfwijze is voor “shetef”, wat “vloed, overstroming” betekent. De schrijver van Jesaja 54:8 heeft mogelijk voor deze schrijfwijze gekozen om het woord te laten rijmen op het volgende. - See more at: http://herzienestatenvertaling.nl/tekst ... /17/#54:17

Re: Echte en niet-echte vertaalfouten in de Statenvertaling

Geplaatst: 09 mar 2016, 21:48
door Gian
huisman schreef:
Gian schreef:2 Sam. 8 vs 18 ; Er was ook Benaja, zoon van Jojada, met de Krethi en de Plethi; maar Davids zonen waren prinsen.

Waarom vertaalt de SV het woord 'Kohen' met prinsen?
Merkwaardig dat er blijkbaar priesters waren uit het huis van Juda, het staat er toch echt.
De herziening vertaalt het met staatsdienaren. In een voetnoot noemen ze het alsnog priesters :fi

Iemand die hier meer over kan zeggen? De ISB maakt verder geen enkele mogelijke verwijzing naar iets van prinsen of staatsdienaren.
Kanttekening 38 legt het uit. Ik moet nu weg en heb geen tijd op het hier te plaatsen. Dat doet vat iemand anders wel. Dus kanttekening 38 op 2 Sam 8:18
Volgens de kt kan het geen 'priesters' zijn omdat het geen Levieten waren. Je kan net zo goed zeggen dat ze priesters waren terwijl ze niet Levieten waren, dus zonder goddelijk recht oid. Net als dat Saul offers bracht. Dat schiet niet echt op, want uiteindelijk staat er gewoon het grondwoord voor priester.
De verwijzing van de kt naar Genesis kan ik niet plaatsen. Gen. 41 vs 45 gaat ergens anders over.

Re: Echte en niet-echte vertaalfouten in de Statenvertaling

Geplaatst: 09 mar 2016, 22:02
door Posthoorn
Jongere schreef:
Johann Gottfried Walther schreef:HSV: Jesaja 54v8 In een stortvloed van grote toorn heb Ik voor u
Mijn aangezicht een ogenblik verborgen,
maar met eeuwige goedertierenheid zal Ik Mij over u ontfermen,
zegt de HEERE, uw Verlosser

SV: Jesja 54v8 In een kleinen toorn heb Ik Mijn aangezicht van u een ogenblik verborgen; maar met eeuwige goedertierenheid zal Ik Mij uwer ontfermen, zegt de HEERE, uw Verlosser.

Het grondwoord zegt toch: vloed/overvloed
Waarom zou de SV en ook de KJV kiezen voor "kleine"
Ik lees dit in een 'kanttekening' bij de HSV:
In de SV lezen we hier iets anders, nl. in een “kleine toorn”. Wat is hier aan de hand? Allereerst moet worden gezegd dat het Hebreeuws hier een woordspeling gebruikt. Er staat namelijk “shetsef qetsef”. Het Hebreeuwse woord “qetsef” wordt in de HSV consistent weergegeven met “grote toorn”. Maar wat betekent nu eigenlijk het woordje “shetsef”? Het komt maar één keer in de hele Bijbel voor en dat maakt het moeilijk om uit te vinden wat het betekent. Ook de meeste woordenboeken kunnen er alleen maar naar raden. De statenvertalers wisten het kennelijk niet en hebben hier de Septuaginta gevolgd, de Griekse vertaling van het Oude Testament. De meeste geleerden zijn het er inmiddels echter over eens dat “shetsef” een alternatieve schrijfwijze is voor “shetef”, wat “vloed, overstroming” betekent. De schrijver van Jesaja 54:8 heeft mogelijk voor deze schrijfwijze gekozen om het woord te laten rijmen op het volgende. - See more at: http://herzienestatenvertaling.nl/tekst ... /17/#54:17
Hier is al eens een discussie over geweest: http://www.refoforum.nl/forum/viewtopic.php?f=20&t=9985

Re: Echte en niet-echte vertaalfouten in de Statenvertaling

Geplaatst: 09 mar 2016, 22:04
door -DIA-
Posthoorn schreef:
Jongere schreef:
Johann Gottfried Walther schreef:HSV: Jesaja 54v8 In een stortvloed van grote toorn heb Ik voor u
Mijn aangezicht een ogenblik verborgen,
maar met eeuwige goedertierenheid zal Ik Mij over u ontfermen,
zegt de HEERE, uw Verlosser

SV: Jesja 54v8 In een kleinen toorn heb Ik Mijn aangezicht van u een ogenblik verborgen; maar met eeuwige goedertierenheid zal Ik Mij uwer ontfermen, zegt de HEERE, uw Verlosser.

Het grondwoord zegt toch: vloed/overvloed
Waarom zou de SV en ook de KJV kiezen voor "kleine"
Ik lees dit in een 'kanttekening' bij de HSV:
In de SV lezen we hier iets anders, nl. in een “kleine toorn”. Wat is hier aan de hand? Allereerst moet worden gezegd dat het Hebreeuws hier een woordspeling gebruikt. Er staat namelijk “shetsef qetsef”. Het Hebreeuwse woord “qetsef” wordt in de HSV consistent weergegeven met “grote toorn”. Maar wat betekent nu eigenlijk het woordje “shetsef”? Het komt maar één keer in de hele Bijbel voor en dat maakt het moeilijk om uit te vinden wat het betekent. Ook de meeste woordenboeken kunnen er alleen maar naar raden. De statenvertalers wisten het kennelijk niet en hebben hier de Septuaginta gevolgd, de Griekse vertaling van het Oude Testament. De meeste geleerden zijn het er inmiddels echter over eens dat “shetsef” een alternatieve schrijfwijze is voor “shetef”, wat “vloed, overstroming” betekent. De schrijver van Jesaja 54:8 heeft mogelijk voor deze schrijfwijze gekozen om het woord te laten rijmen op het volgende. - See more at: http://herzienestatenvertaling.nl/tekst ... /17/#54:17
Hier is al eens een discussie over geweest: http://www.refoforum.nl/forum/viewtopic.php?f=20&t=9985
Het is wel een feit dat topics die de kern van de zaken raken vrijwel altijd met een slot eindigen.

Re: Echte en niet-echte vertaalfouten in de Statenvertaling

Geplaatst: 09 mar 2016, 22:56
door huisman
Gian schreef:
huisman schreef:
Gian schreef:2 Sam. 8 vs 18 ; Er was ook Benaja, zoon van Jojada, met de Krethi en de Plethi; maar Davids zonen waren prinsen.

Waarom vertaalt de SV het woord 'Kohen' met prinsen?
Merkwaardig dat er blijkbaar priesters waren uit het huis van Juda, het staat er toch echt.
De herziening vertaalt het met staatsdienaren. In een voetnoot noemen ze het alsnog priesters :fi

Iemand die hier meer over kan zeggen? De ISB maakt verder geen enkele mogelijke verwijzing naar iets van prinsen of staatsdienaren.
Kanttekening 38 legt het uit. Ik moet nu weg en heb geen tijd op het hier te plaatsen. Dat doet vat iemand anders wel. Dus kanttekening 38 op 2 Sam 8:18
Volgens de kt kan het geen 'priesters' zijn omdat het geen Levieten waren. Je kan net zo goed zeggen dat ze priesters waren terwijl ze niet Levieten waren, dus zonder goddelijk recht oid. Net als dat Saul offers bracht. Dat schiet niet echt op, want uiteindelijk staat er gewoon het grondwoord voor priester.
De verwijzing van de kt naar Genesis kan ik niet plaatsen. Gen. 41 vs 45 gaat ergens anders over.
Hier de hele kanttekening die voor mij wel helderheid verschaft.
38) prinsen.
Of, hoofdofficieren. Van het Hebreeuwse woord [dat anders gemeenlijk priesters betekent], zie Gen. 41:45. Hier kan het geen priesters betekenen, omdat Davids zonen uit den stam van Juda waren, niet uit den stam van Levi. Dit woord wordt 1 Kron. 18:17 aldus verklaard: Davids zonen waren de eersten aan de hand des konings, of den koning ter hand, gelijk men zegt.
King James zegt: and David's sons were chief rulers. Dus ook geen priesters

Re: Echte en niet-echte vertaalfouten in de Statenvertaling

Geplaatst: 09 mar 2016, 23:09
door refo
Salomo offerde ook en kreeg toen van God de belangrijke keuze. Blijkbaar was het toegestaan.

Re: Echte en niet-echte vertaalfouten in de Statenvertaling

Geplaatst: 11 mar 2016, 08:53
door Zonderling
Posthoorn schreef:
Jongere schreef:
Johann Gottfried Walther schreef:HSV: Jesaja 54v8 In een stortvloed van grote toorn heb Ik voor u
Mijn aangezicht een ogenblik verborgen,
maar met eeuwige goedertierenheid zal Ik Mij over u ontfermen,
zegt de HEERE, uw Verlosser

SV: Jesja 54v8 In een kleinen toorn heb Ik Mijn aangezicht van u een ogenblik verborgen; maar met eeuwige goedertierenheid zal Ik Mij uwer ontfermen, zegt de HEERE, uw Verlosser.

Het grondwoord zegt toch: vloed/overvloed
Waarom zou de SV en ook de KJV kiezen voor "kleine"
Ik lees dit in een 'kanttekening' bij de HSV:
In de SV lezen we hier iets anders, nl. in een “kleine toorn”. Wat is hier aan de hand? Allereerst moet worden gezegd dat het Hebreeuws hier een woordspeling gebruikt. Er staat namelijk “shetsef qetsef”. Het Hebreeuwse woord “qetsef” wordt in de HSV consistent weergegeven met “grote toorn”. Maar wat betekent nu eigenlijk het woordje “shetsef”? Het komt maar één keer in de hele Bijbel voor en dat maakt het moeilijk om uit te vinden wat het betekent. Ook de meeste woordenboeken kunnen er alleen maar naar raden. De statenvertalers wisten het kennelijk niet en hebben hier de Septuaginta gevolgd, de Griekse vertaling van het Oude Testament. De meeste geleerden zijn het er inmiddels echter over eens dat “shetsef” een alternatieve schrijfwijze is voor “shetef”, wat “vloed, overstroming” betekent. De schrijver van Jesaja 54:8 heeft mogelijk voor deze schrijfwijze gekozen om het woord te laten rijmen op het volgende. - See more at: http://herzienestatenvertaling.nl/tekst ... /17/#54:17
Hier is al eens een discussie over geweest: http://www.refoforum.nl/forum/viewtopic.php?f=20&t=9985
Zie ook getrouwevertaling.nl via de tekstindex:
Ook het voorbeeld uit Jesaja 54:8 is onjuist. Volgens de brochure is de vertaling ‘een kleine toorn’ op grond van het Hebreeuws ‘niet goed te verklaren’. De betekenis van het Hebreeuwse woord dat met ‘kleine’ is vertaald, betekent immers ‘vloed, overstroming’ en wijst dus op het tegenovergestelde: ‘een stortvloed van toorn’. De brochure vermeldt echter niet dat dit Hebreeuwse woord slechts één keer in het Oude Testament voorkomt en dat de herzieners de opvatting volgen dat sprake is van een verwisseling van twee letters in dit korte woord van slechts drie letters. De Statenvertaling volgt echter een andere opvatting die ook steun vindt bij joodse rabbijnen. De brochure slaat geheel de plank mis door te beweren dat de Statenvertaling hier van de Hebreeuwse tekst is afgeweken ten gunste van de Septuaginta.
Verder is het dubieus om een opzettelijke verwisseling van twee letters te veronderstellen in een woord van slechts drie letters. Zoiets komt verder nergens in Jesaja voor (en misschien wel nergens in het OT). Het is ook voor de lezers onherkenbaar, want zelfs de geleerde rabbijnen kwamen er niet op om een letterverwisseling te veronderstellen.

Trouwens: ook de recente joodse vertalingen komen hier overeen met de SV. Zie bv. de joods-engelse Tanakh vertaling.
joodse Tanakh vertaling schreef:In slight anger, for a moment, I hid my face from you

Re: Echte en niet-echte vertaalfouten in de Statenvertaling

Geplaatst: 11 mar 2016, 09:17
door Zonderling
Gian schreef:2 Sam. 8 vs 18 ; Er was ook Benaja, zoon van Jojada, met de Krethi en de Plethi; maar Davids zonen waren prinsen.

Waarom vertaalt de SV het woord 'Kohen' met prinsen?
Merkwaardig dat er blijkbaar priesters waren uit het huis van Juda, het staat er toch echt.
De herziening vertaalt het met staatsdienaren. In een voetnoot noemen ze het alsnog priesters :fi

Iemand die hier meer over kan zeggen? De ISB maakt verder geen enkele mogelijke verwijzing naar iets van prinsen of staatsdienaren.
Het woord 'cohen' betekent wel in de eerste plaats priester, maar dit is niet de enige betekenis. Zie de teksten in de kanttekening die Huisman al geciteerd heeft. De joodse rabbi's hebben het woord 'cohen' ook altijd gezien als een woord met meer betekenissen. De (19e eeuwse) taalgeleerde Gesenius brak echter met deze opvatting en beweerde dat 'cohen' echt alleen maar priester kan betekenen en niets anders. Diverse woordenboeken volgen zijn spoor. Het "oudere spoor" van de rabbi's, SV en KJV is echter wel degelijk dat het woord meerdere betekenissen heeft. En nog steeds is dit de opvatting van de joodse rabbi's. M.i. kan het geen kwaad aan deze rabbi's wat meer gewicht toe te kennen dan aan de vrijzinnige Gesenius, hoewel Gesenius overigens een groot taalgeleerde was.

Het is trouwens volstrekt ongeloofwaardig dat Davids zonen priesters waren in eigenlijke zin. Vergelijk in dit kader ook Hebr. 7:14.

Re: Echte en niet-echte vertaalfouten in de Statenvertaling

Geplaatst: 11 mar 2016, 11:39
door refo
Dat rabbi's dat dachten kan ook te maken hebben met het feit dat het hier geen priester kán betekenen in hun ogen. Aangezien zonen van een koning prinsen zijn hebben ze dat er van gemaakt.
Maar dat de zonen van David prinsen zijn is eigenlijk een wat overbodige opmerking.

Misschien was het uit nood. Doëg had alle priesters vermoord op één na.

Re: Echte en niet-echte vertaalfouten in de Statenvertaling

Geplaatst: 11 mar 2016, 11:58
door -DIA-
Gian schreef:2 Sam. 8 vs 18 ; Er was ook Benaja, zoon van Jojada, met de Krethi en de Plethi; maar Davids zonen waren prinsen.

Waarom vertaalt de SV het woord 'Kohen' met prinsen?
Merkwaardig dat er blijkbaar priesters waren uit het huis van Juda, het staat er toch echt.
De herziening vertaalt het met staatsdienaren. In een voetnoot noemen ze het alsnog priesters :fi

Iemand die hier meer over kan zeggen? De ISB maakt verder geen enkele mogelijke verwijzing naar iets van prinsen of staatsdienaren.
Zie hier ook Psalm 110, waar de Joden 'Kohen' tegen beter weten in met prinsen vertalen. Anders kunnen zij Psalm 110 niet uitleggen en moeten erkennen dat Jezus de Messias was... Voor verder uitleg zie preek van ds. van Dieren over Psalm 110. Hij heeft deze psalm vers voor vers verklaard het hele kerkelijk jaar rond, van Advent tot Hemelvaart. Ik zou de preek kunnen citeren door het van de cd over te typen, maar dat is nogal een werk. In ieder geval wordt duidelijk verklaard waarom de Joden hier met prinsen vertalen en de SV onder meer met priester.

Re: Echte en niet-echte vertaalfouten in de Statenvertaling

Geplaatst: 11 mar 2016, 12:20
door Johann Gottfried Walther
Zonderling schreef:
Posthoorn schreef:
Jongere schreef:
Johann Gottfried Walther schreef:HSV: Jesaja 54v8 In een stortvloed van grote toorn heb Ik voor u
Mijn aangezicht een ogenblik verborgen,
maar met eeuwige goedertierenheid zal Ik Mij over u ontfermen,
zegt de HEERE, uw Verlosser

SV: Jesja 54v8 In een kleinen toorn heb Ik Mijn aangezicht van u een ogenblik verborgen; maar met eeuwige goedertierenheid zal Ik Mij uwer ontfermen, zegt de HEERE, uw Verlosser.

Het grondwoord zegt toch: vloed/overvloed
Waarom zou de SV en ook de KJV kiezen voor "kleine"
Ik lees dit in een 'kanttekening' bij de HSV:
In de SV lezen we hier iets anders, nl. in een “kleine toorn”. Wat is hier aan de hand? Allereerst moet worden gezegd dat het Hebreeuws hier een woordspeling gebruikt. Er staat namelijk “shetsef qetsef”. Het Hebreeuwse woord “qetsef” wordt in de HSV consistent weergegeven met “grote toorn”. Maar wat betekent nu eigenlijk het woordje “shetsef”? Het komt maar één keer in de hele Bijbel voor en dat maakt het moeilijk om uit te vinden wat het betekent. Ook de meeste woordenboeken kunnen er alleen maar naar raden. De statenvertalers wisten het kennelijk niet en hebben hier de Septuaginta gevolgd, de Griekse vertaling van het Oude Testament. De meeste geleerden zijn het er inmiddels echter over eens dat “shetsef” een alternatieve schrijfwijze is voor “shetef”, wat “vloed, overstroming” betekent. De schrijver van Jesaja 54:8 heeft mogelijk voor deze schrijfwijze gekozen om het woord te laten rijmen op het volgende. - See more at: http://herzienestatenvertaling.nl/tekst ... /17/#54:17
Hier is al eens een discussie over geweest: http://www.refoforum.nl/forum/viewtopic.php?f=20&t=9985
Zie ook getrouwevertaling.nl via de tekstindex:
Ook het voorbeeld uit Jesaja 54:8 is onjuist. Volgens de brochure is de vertaling ‘een kleine toorn’ op grond van het Hebreeuws ‘niet goed te verklaren’. De betekenis van het Hebreeuwse woord dat met ‘kleine’ is vertaald, betekent immers ‘vloed, overstroming’ en wijst dus op het tegenovergestelde: ‘een stortvloed van toorn’. De brochure vermeldt echter niet dat dit Hebreeuwse woord slechts één keer in het Oude Testament voorkomt en dat de herzieners de opvatting volgen dat sprake is van een verwisseling van twee letters in dit korte woord van slechts drie letters. De Statenvertaling volgt echter een andere opvatting die ook steun vindt bij joodse rabbijnen. De brochure slaat geheel de plank mis door te beweren dat de Statenvertaling hier van de Hebreeuwse tekst is afgeweken ten gunste van de Septuaginta.
Verder is het dubieus om een opzettelijke verwisseling van twee letters te veronderstellen in een woord van slechts drie letters. Zoiets komt verder nergens in Jesaja voor (en misschien wel nergens in het OT). Het is ook voor de lezers onherkenbaar, want zelfs de geleerde rabbijnen kwamen er niet op om een letterverwisseling te veronderstellen.

Trouwens: ook de recente joodse vertalingen komen hier overeen met de SV. Zie bv. de joods-engelse Tanakh vertaling.
joodse Tanakh vertaling schreef:In slight anger, for a moment, I hid my face from you
Ik weet dat het woord maar 1x voorkomt. Bedankt nu weet ik waar het verschil door komt.