Muziekinstrumenten in eredienst, uit: Vraag over GGiN

[Simon]

Je zou daar anders een heel orkest voor nodig hebben, om zoveel zangstemmen te begeleiden, en dat orkest moet dan weer samen repeteren, allemaal niet zo praktisch. Dan is het orgel, een éénmansorkest, veel handiger.

Hier zie je de vooronderstelling dat muziek maken niet teveel mag kosten; niet teveel repeteren, gewoon met één man, zingen en dan gelijk weer naar de preek.

Aan de andere kant: een orgel heb je ook niet zomaar, dat kost ook een berg tijd en geld, aanschaf, stemmen, onderhoud, etc,

Maar wat doe je dan met de bijbelse notie dat in die tijd muziek werd gemaakt met meer dan een paar (riet)fluiten?
Doen we dit af als cultuur, of willen we ook hierin zoeken wat God van ons wilt?

Persoonlijk kan ik me echt niet aan de indruk onttrekken, dat muziek maken tijdens de eredienst, best iets uitbundiger mag, dan wij nu doen (orgel, hele noten) en wat je niet af kunt doen met 'cultuurverschil'.

Natuurlijk. Hele noten hoeven niet, in onze psalmboekjes staan niet voor niks halve én kwartnoten (ervan uitgaande dat we een goed psalmboek hebben natuurlijk).
Maar die Bijbelse notie dat er muziek werd gemaakt met een paar rietfluiten - daar kun je natuurlijk niet zoveel mee als je in de GGiN Barneveld zit met z'n 2550 zitplaatsen of de GGiN Opheusden met z'n 2850 zitplaatsen
Of je moet -en da's misschien wel heel Bijbels- concluderen dat onze gemeenten véél te groot zijn. En dat we terug moeten naar het formaat gemeenten dat met een paar rietfluiten begeleid kan worden.

Afgelopen week sprak ik iemand die als licht-hervormde een trouwerij had meegemaakt van kennissen uit de GG. 't Was een leuke dag geweest, "maar die kerkdienst.... er hing meteen een grafstemming, allemaal sombere gezichten, en dat langzame zingen...." Maar de conclusie van deze buitenstaander was "Blijkbaar vinden ze dat normaal. Want ze zijn amper drie stappen de kerk uit of er wordt alweer gelachen en grappen gemaakt". Dát neemt een buitenstaander dus mee van zo'n dienst....

Ja, dan was die bruiloft in Kana heel wat leuker, denk ik..

[Hendrikus]

Bij de intrede van ds. De Groot in de Eskerk was er voor en na de dienst geen
orgelspel, en de psalmen hadden ook geen voorspel. Blijkbaar kwam dat dus in meer gemeenten voor.

En dat was 1968, dus nog later dan Eilander noemt van OGGiN.

[Marieke]

Bij de intrede van ds. De Groot in de Eskerk was er voor en na de dienst geen
orgelspel, en de psalmen hadden ook geen voorspel. Blijkbaar kwam dat dus in meer gemeenten voor.

Ik hoorde onlangs van een Zeeuwse gemeente waarin nog steeds geen voorspelen gespeeld mogen worden. Elke psalm wordt direct ingezet zonder voor- en naspel.

[Hendrikus]

Bij de intrede van ds. De Groot in de Eskerk was er voor en na de dienst geen
orgelspel, en de psalmen hadden ook geen voorspel. Blijkbaar kwam dat dus in meer gemeenten voor.

Ik hoorde onlangs van een Zeeuwse gemeente waarin nog steeds geen voorspelen gespeeld mogen worden. Elke psalm wordt direct ingezet zonder voor- en naspel.

En ik neem aan dat je dat "direct" dan heel relatief moet zien: het orgel zet in, en dan komt de gemeente ook wel een keer.

[Marieke]

Bij de intrede van ds. De Groot in de Eskerk was er voor en na de dienst geen
orgelspel, en de psalmen hadden ook geen voorspel. Blijkbaar kwam dat dus in meer gemeenten voor.

Ik hoorde onlangs van een Zeeuwse gemeente waarin nog steeds geen voorspelen gespeeld mogen worden. Elke psalm wordt direct ingezet zonder voor- en naspel.

En ik neem aan dat je dat "direct" dan heel relatief moet zien: het orgel zet in, en dan komt de gemeente ook wel een keer.

Tja, dat vertelde dat gemeentelid er niet bij, maar het is wel de praktijk in bijna alle gemeenten. Op zich ook wel logisch, want het lijkt me onmogelijk precies tegelijk in te zetten als niemand dat aangeeft. Maar je hebt wel gelijk dat dat "komt de gemeente ook wel een keer" soms heeeel lang kan duren. Wel per gemeente verschillend hoor.
Ik stond overigens wel redelijk verbaasd, ik wist niet dat dit nog bestond.

[eilander]

Bij de intrede van ds. De Groot in de Eskerk was er voor en na de dienst geen
orgelspel, en de psalmen hadden ook geen voorspel. Blijkbaar kwam dat dus in meer gemeenten voor.

Ik hoorde onlangs van een Zeeuwse gemeente waarin nog steeds geen voorspelen gespeeld mogen worden. Elke psalm wordt direct ingezet zonder voor- en naspel.

En ik neem aan dat je dat "direct" dan heel relatief moet zien: het orgel zet in, en dan komt de gemeente ook wel een keer.

Bovendien zingen ze waarschijnlijk niet-ritmisch. En dat is niet zoals het bedoeld is. Och, och, wat droevig allemaal.

[Hendrikus]

Bovendien zingen ze waarschijnlijk niet-ritmisch. En dat is niet zoals het bedoeld is. Och, och, wat droevig allemaal.

Hè, wat fijn dat je dat even benadrukt. 't Zou zomaar een onderbelicht aspect in deze gewichtige discussie zijn geworden

[Nipo]

Nog altijd verbaas ik me hoe het kan dat het orgel gesanctioneerd is en alleenrecht heeft binnen de gereformeerde gezindte. Het instrument komt niet in de Bijbel voor, en was in de kerken geplaatst ter vermaak buiten de kerkdiensten (vergelijkbaar met latere theaterorgels, kermisorgels en draaiorgels).... Gebruik binnen de eredienst is weliswaar ingeslopen, en traditie is een schone zaak, maar is daarmee meteen een verbod op alle andere Bijbelse instrumenten verantwoord? "Snarenspel" wordt niet voor niets vaak genoemd, en met een piano zingt een gemeente dikwijls beter dan bij een orgel. Onlangs hoorde ik dat er in onze kerken bij een concert niet mag worden geklapt.... Als rivieren in de handen mogen klappen (Ps. 98) mag Gods volk dat dan niet? Het blijven interessante dilemma's.

[Jongere]

Ik hoorde onlangs van een Zeeuwse gemeente waarin nog steeds geen voorspelen gespeeld mogen worden. Elke psalm wordt direct ingezet zonder voor- en naspel.

En ik neem aan dat je dat "direct" dan heel relatief moet zien: het orgel zet in, en dan komt de gemeente ook wel een keer.

Bovendien zingen ze waarschijnlijk niet-ritmisch. En dat is niet zoals het bedoeld is. Och, och, wat droevig allemaal.

Het probleem is natuurlijk dat als je deze discussie 'koud-technisch' benaderd dat er veel goede argumenten zijn aan te dragen om alles zo te laten als het is.

Maar als je het van de andere kant benaderd en dan positief: Heeft nu in onze eredienst de lofprijzing een volle plaats?

Ik vind het heel jammer als juist de kerk één van de mooiste scheppingsgaven laat liggen. Zeker in de eredienst!
Nu is het idee helaas wel eens andersom, dat er zelfs nog bezwaren komen als er op een zangavond een extra instrument bij komt.
Ik geloof niet dat we al die dingen maar 'aan de wereld moeten laten'.

[Hendrikus]

Ik vind het heel jammer vinden als juist de kerk één van de mooiste scheppingsgaven laat liggen. Zeker in de eredienst!
Nu is het idee helaas wel eens andersom, dat er zelfs nog bezwaren komen als er op een zangavond een extra instrument bij komt.
Ik geloof niet dat we al die dingen maar 'aan de wereld moeten laten'.

Luther zei in 1524 al dat de duivel toch niet alle mooie melodieën voor zichzelf hoefde te houden. En datzelfde geldt natuurlijk ook voor alle mooie instrumenten. Ik heb die krampachtigheid in het verleden ook meegemaakt, het voorbeeld van het hellende vlak waarbij vandaag een blokfluit morgen een drumstel wordt, heb ik al genoemd. Wat ben ik blij dat in onze gemeente op een nuchtere en ontspannen manier ruimte wordt geboden om instrumentalisten in te zetten wanneer dat past en wanneer dat kan. Zoals ik al zei, dat hoeft niet elke zondag, liever niet zelfs: het brengt een heleboel extra werk met zich mee als er instrumenten meespelen. Partijtjes maken voor elk instrument, repeteren met die instrumentalisten, 't is allemaal prachtig -vooral ook omdat je op die manier de jeugd actief kunt betrekken bij de eredienst!- maar het kost wel veel tijd! En waar zelfs in hoogliturgische kerken de functie van een kerkmusicus slechts een beperkt aantal uren omvat (op dit moment staat Zelhem open, 9 uur per week, 0,25 fte, en dat is heel riant!) is het ondoenlijk om wekelijks zoveel tijd te besteden aan die extra instrumenten.

[-DIA-]

Bij de intrede van ds. De Groot in de Eskerk was er voor en na de dienst geen
orgelspel, en de psalmen hadden ook geen voorspel. Blijkbaar kwam dat dus in meer gemeenten voor.

Maar weet je ook dat in de Noorderkerk (in tegenstelling tot Zuid) tot even na de komst van ds. Kleppe (meen ik) geen voorspel bij de tussenzang werd gespeeld?
En hoe vaak zei ds. Bregman niet: Zonder voor- of naspel! Je kunt het weten, dacht ik zo...

[Hendrikus]

Bij de intrede van ds. De Groot in de Eskerk was er voor en na de dienst geen
orgelspel, en de psalmen hadden ook geen voorspel. Blijkbaar kwam dat dus in meer gemeenten voor.

Maar weet je ook dat in de Noorderkerk (in tegenstelling tot Zuid) tot even na de komst van ds. Kleppe (meen ik) geen voorspel bij de tussenzang werd gespeeld?
En hoe vaak zei ds. Bregman niet: Zonder voor- of naspel!

Het is verbazingwekkend hoe lang sommige stupide gewoonten zich hebben kunnen handhaven in bepaalde milieus, ja.

Predikanten, hoe beminnelijk ook, die de tijd uit het oog verloren, veel te lang preekten en dan de organist die twintig seconden voorspel ontnamen, alsof daarmee hun eigen tijdoverschrijding te compenseren was

[-DIA-]

Bij de intrede van ds. De Groot in de Eskerk was er voor en na de dienst geen
orgelspel, en de psalmen hadden ook geen voorspel. Blijkbaar kwam dat dus in meer gemeenten voor.

Maar weet je ook dat in de Noorderkerk (in tegenstelling tot Zuid) tot even na de komst van ds. Kleppe (meen ik) geen voorspel bij de tussenzang werd gespeeld?
En hoe vaak zei ds. Bregman niet: Zonder voor- of naspel!

Het is verbazingwekkend hoe lang sommige stupide gewoonten zich hebben kunnen handhaven in bepaalde milieus, ja.

Predikanten, hoe beminnelijk ook, die de tijd uit het oog verloren, veel te lang preekten en dan de organist die twintig seconden voorspel ontnamen, alsof daarmee hun eigen tijdoverschrijding te compenseren was

Maar waar gaat het tenslotte om? Wat moet in de belangstelling staan: Het gepredikte Woord of het orgelspel van een mens? Je doet het voorkomen dat die arme organisten niet genoeg aan bod kwamen? Ik dacht dat het Woord nog altijd belangrijker was orgelspel. Het orgel heeft slechts een dienende taak: De gemeentezang begeleiden. En als een predikant een ruim bediend wordt van Boven zou dat voor het orgelspel moeten wijken?

[Hendrikus]

Maar waar gaat het tenslotte om? Wat moet in de belangstelling staan: Het gepredikte Woord of het orgelspel van een mens? Je doet het voorkomen dat die arme organisten niet genoeg aan bod kwamen? Ik dacht dat het Woord nog altijd belangrijker was orgelspel. Het orgel heeft slechts een dienende taak: De gemeentezang begeleiden. En als een predikant een ruim bediend wordt van Boven zou dat voor het orgelspel moeten wijken?

Opdat het alles (weet je wel, A L L E S) met orde en ere moge geschieden.

[-DIA-]

Maar waar gaat het tenslotte om? Wat moet in de belangstelling staan: Het gepredikte Woord of het orgelspel van een mens? Je doet het voorkomen dat die arme organisten niet genoeg aan bod kwamen? Ik dacht dat het Woord nog altijd belangrijker was orgelspel. Het orgel heeft slechts een dienende taak: De gemeentezang begeleiden. En als een predikant een ruim bediend wordt van Boven zou dat voor het orgelspel moeten wijken?

Opdat het alles (weet je wel, A L L E S) met orde en ere moge geschieden.

Dat is wel doorgaans de weg, maar er zijn uitzonderingen. Als de Geest in de raderen is mogen we die toch niet hinderen?