Marnix schreef:Mocht de HSV afgekeurd worden, dan vind ik dat de synode met een plan moet komen hoe er wel een goede herziening vertaling tot stand kan komen. Stilstand is achteruitgang, dus vervolgens niets doen lijkt me geen optie.

Zonderling schreef:Ik vind het zeker geen slecht artikel. Opmerkelijk is wel dat het HSV-initiatief feitelijk niet genoemd wordt. De positie die de auteurs innemen is daardoor niet helemaal duidelijk. Ik leg het artikel zelf uit als een oproep voor een (beperkte) taalkundige revisie en niet meer dan dat. De voorbeelden die zij geven, wijzen daarop. Dat lijkt geen steun te zijn voor de HSV die immers veel verder gaat. Duidelijk is het echter niet.

Tiberius schreef:

Marnix schreef:Mocht de HSV afgekeurd worden, dan vind ik dat de synode met een plan moet komen hoe er wel een goede herziening vertaling tot stand kan komen. Stilstand is achteruitgang, dus vervolgens niets doen lijkt me geen optie.

Het staat je vrij om dit voorstel in te dienen. Doch uitsluitend via de kerkelijke weg.

Hendrikus schreef:Nou... hoe vaker ik het stuk lees, des te sterker krijg ik het gevoel dat er wel naar een bepaalde conclusie toe wordt gewerkt: de HSV is niet nodig, want onze Statenvertaling wordt al eeuwenlang voortdurend herzien. "Dat heeft ook de GBS begrepen". De GBS heeft voor de door haar gekozen Herziene Statenvertaling een oplossing gevonden". Wat de GBS doet, dat is welgedaan, zo lijkt het. Slechts de zin "Een volgende logische en zinvolle stap is het in de tekst invoegen van deze verklarende en hertaalde woorden. Daarmee wordt de tekst ook bij de eerste kennismaking begrijpelijker" lijkt nog een kleine opening te bieden voor méér dan de GBS nu te bieden heeft.

Marnix schreef: Er is een verschil tussen teksten herzien en ze begrijpelijk houden. Als ik nu de SV lees is een soort vertaalwoordenboekje van moeilijke woorden naar hedendaags Nederlands niet een voldoende oplossing.

Marnix schreef:

Tiberius schreef:

Marnix schreef:Mocht de HSV afgekeurd worden, dan vind ik dat de synode met een plan moet komen hoe er wel een goede herziening vertaling tot stand kan komen. Stilstand is achteruitgang, dus vervolgens niets doen lijkt me geen optie.

Het staat je vrij om dit voorstel in te dienen. Doch uitsluitend via de kerkelijke weg.

Mag je als niet-lid een voorstel indienen?

Marnix schreef:Anywayz, het lijkt me dat herders die weten wat de kudde nodig heeft, dit van mij niet hoeven te horen.

freek schreef: En het is eigenlijk de omgekeerde wereld: bijbellezen aan de hand van een verklarende woordenlijst. Dat willen we toch zeker niet echt?! Hoewel ik zelf niet per se zo'n woordenlijst meer nodig heb, vind ik de HSV toch echt een uitkomst. Gewoon in normaal Nederlands lezen wat er staat.

refdag.nl schreef:Blijf dicht bij grondtekst bij aanpassen SV27-03-2008 12:09
Er moet een open gesprek zijn over de mate waarin aanpassingen worden doorgevoerd in de Statenvertaling, aldus dr. R. Seldenrijk en drs. A. A. van der Schans (RD van dinsdag). Pim Mellegers waardeert hun oproep, maar vindt het jammer dat zij niet duidelijker zijn in het aandragen van oplossingen.

Hoewel ik geen theoloog, hebraïcus, neerlandicus of kenner van het Grieks ben, voel ik mij als dagelijks gebruiker van de Statenvertaling met kanttekeningen toch gelegitimeerd mijn stem te laten horen. Een drietal zaken die de auteurs ter sprake brengen behoeven mijns inziens een meer expliciete omschrijving, omdat hier verwarring kan ontstaan.

Allereerst de opmerking dat de Statenvertalers de taal van hun eigen tijd gebruikten en verouderde woorden vermeden. Ik kan de juistheid van deze stelling niet geheel bewijzen of ontkrachten, daarvoor is een gedegen onderzoek nodig door kenners van het vroegzeventiende-eeuwse taaleigen. Een aanzet hiervoor is in 1937 gegeven door J. Heinsius in de herdenkingsbundel ”De Statenvertaling 1637-1937” (heruitgegeven in 1977).

Uit deze verkennende studie blijkt dat de statenvertalers inderdaad eigentijdse woorden gebruikten. Maar wat de zinsbouw en grammatica betreft zeggen de vertalers zelf: „Wy zijn gebleven by de woorden, ende ordre der woorden de Hebreeuwsen Texts, so na ende naeuwe alst ons eenichsins is mogelick geweest.” Het Griekse en Hebreeuwse taaleigen was (en is) goed te herkennen.

Overigens is dit een logisch gevolg van de opdracht die de Dordtse synode in 1619 aan de vertalers gaf: „Dat zij altijd bij den oorspronkelijke tekst zorgvuldiglijk blijven, en de manier van spreken der oorspronkelijke talen zoo veel de duidelijkheid en de eigenschap der Nederlandse sprake kan toelaten, behouden. Maar, indien ergens een Hebreeuwse of Griekse wijze van spreken voorviel, die harder ware, dan dat ze wel in den tekst gehouden zal kunnen worden, dat zij deze aan den kant naarstiglijk aantekenen.”

Het valt mij op dat Seldenrijk en Van der Schans hierover niet reppen. Wellicht omdat voor hen dit uitgangspunt volkomen vanzelfsprekend is. Het is mijns inziens echter nuttig om dit expliciet vast te stellen. Het lijkt mij correct en zowel wetenschappelijk als theologisch en historisch verantwoord dat, mede door het handhaven van het Hebreeuwse en Griekse taaleigen, de vertaling van Gods Woord zeer dicht bij de grondtekst blijft.

Een tweede aspect dat mij opvalt, is de opmerking over de ontvangst van de Statenvertaling. Velen zouden willen vasthouden aan de Deux-aesbijbel. Ook deze uitspraak behoeft mijns inziens nuancering. In de reeds aangehaalde gedenkbundel schrijft dr. C. C. de Bruin dat rond 1650, dus al na dertien jaar, de Statenvertaling bijna overal ingevoerd was. Grote theologische of maatschappelijke debatten hierover bleven achterwege. Het invoeren moest volgens de Gelderse synode van 1638 „met de meeste sachtichheit en discretie” plaatsvinden. Kennelijk is men daarin geslaagd.

Aangewezen weg
Het laatste aspect dat ik wil noemen is de onduidelijkheid in het gebruik van de aanduiding ”Herziene Statenvertaling”, door de auteurs consequent met hoofdletters geschreven. De inleiding van het betoog suggereert dat het gaat over de HSV, immers die wordt op de synode van de Gereformeerde Gemeenten besproken. Ook het gebruik van de term ”Herziene Statenvertaling” suggereert dit.

In de tekst zelf lijkt het echter alleen te gaan over het herzien van een aantal woorden. Het is mij niet duidelijk of de auteurs dit ook echt bedoelen. Immers, het lijkt erop dat zij bedoelen dat er een open gesprek over de HSV moet komen of dat er naast de HSV een andere ”herziene SV” zou moeten komen, of dat het eigenlijk een oproep is aan de Gereformeerde Bijbelstichting (GBS) om, in open gesprekken (met wie?) tot een herziening van een aantal woorden te komen. Kortom, hier is veel ruimte voor verschillende interpretaties en dus voor verdere verwarring.

De HSV heeft al heel wat pennen in beweging gebracht. Mijns inziens is de meest aangewezen weg voor een verantwoorde herziening: pas zo veel mogelijk verouderde woorden aan, maar behoud vooral het Hebreeuwse en Griekse taaleigen. Anders gezegd: blijf dicht bij de grondtekst. Dit lijkt mij primair een taak voor de GBS, in samenspraak met bekwame hebraïci, neerlandici, theologen, predikanten en kenners van het Grieks.

Concluderend, het is zeer te waarderen dat de heren Seldenrijk en Van der Schans dit onderwerp onder de aandacht brengen. Het is tegelijkertijd ook jammer dat zij niet duidelijker zijn in de door hen voorgestane oplossingsrichting.

De auteur is fysiotherapeut en docent.

Zonderling schreef:Een open gesprek over de mate waarin (taalkundige) wijzigingen zouden moeten worden doorgevoerd, lijkt mij wel een goede zaak. Maar dan wel helemaal opnieuw beginnen (zonder HSV), alleen dan is het mogelijk om nog een zuivere discussie te voeren. Daarbij moet het uitgangspunt helder zijn dat alléén taalkundige revisie plaatsvindt en geen inhoudelijke revisie. Het toepassen van inhoudelijke revisie is immers (a) een hellend vlak, (b) het past ook niet bij het gesignaleerde probleem en (c) het vormt zeer zeker een splijtzwam in de verdeelde Gereformeerde gezindte (zoals ook geldt voor de HSV).

1 In den beginne schiep God den hemel en de aarde.
1 In het begin schiep God de hemel en de aarde.
1 In het begin schiep God de hemel en de aarde.

2 De aarde nu was woest en ledig, en duisternis was op den afgrond; en de Geest Gods zweefde op de wateren.
2 De aarde nu was woest en leeg, en duisternis was op de afgrond; en de Geest van God zweefde op de wateren.
2 De aarde nu was woest en leeg, en duisternis lag over de watervloed; en de Geest van God zweefde boven het wateroppervlak.

3 En God zeide: Daar zij licht! en daar werd licht.
3 En God zei: Laat er licht zijn! en er werd licht.
3 En God zei: Laat er licht zijn! En er was licht.

4 En God zag het licht, dat het goed was; en God maakte scheiding tussen het licht en tussen de duisternis.
4 En God zag dat het licht goed was; en God maakte scheiding tussen het licht en de duisternis.
4 En God zag dat het licht goed was; en God maakte scheiding tussen het licht en de duisternis.

5 En God noemde het licht dag, en de duisternis noemde Hij nacht. Toen was het avond geweest, en het was morgen geweest, de eerste dag.
5 En God noemde het licht dag, en de duisternis noemde Hij nacht. Toen was het avond geweest en het was morgen geweest, de eerste dag.
5 En God noemde het licht dag en de duisternis nacht. Toen was het avond geweest en het was morgen geweest: de eerste dag.

6 En God zeide: Daar zij een uitspansel in het midden der wateren; en dat make scheiding tussen wateren en wateren!
6 En God zei: Laat er een uitspansel zijn in het midden van de wateren; en laat dat scheiding maken tussen wateren en wateren!
6 En God zei: Laat er een uitspansel zijn in het midden van het water; dat moet scheiding maken tussen water en water!

7 En God maakte dat uitspansel, en maakte scheiding tussen de wateren, die onder het uitspansel zijn, en tussen de wateren, die boven het uitspansel zijn. En het was alzo.
7 En God maakte dat uitspansel, en Hij maakte scheiding tussen de wateren die onder het uitspansel zijn, en de wateren die boven het uitspansel zijn. En het was zo.
7 En God maakte dat uitspansel en maakte scheiding tussen het water dat onder het uitspansel is en het water dat boven het uitspansel is. En zo gebeurde het.

8 En God noemde het uitspansel hemel. Toen was het avond geweest, en het was morgen geweest, de tweede dag.
8 En God noemde het uitspansel hemel. Toen was het avond geweest en het was morgen geweest, de tweede dag.
8 En God noemde het uitspansel hemel. Toen was het avond geweest en het was morgen geweest: de tweede dag.

9 En God zeide: Dat de wateren van onder den hemel in een plaats vergaderd worden, en dat het droge gezien worde! En het was alzo.
9 En God zei: Laat de wateren van onder de hemel in een plaats vergaderd worden, en laat het droge gezien worden! En het was zo.
9 En God zei: Laat het water dat onder de hemel is, in één plaats samenvloeien en laat het droge tevoorschijn komen! En zo gebeurde het.

10 En God noemde het droge aarde, en de vergadering der wateren noemde Hij zeeën; en God zag, dat het goed was.
10 En God noemde het droge aarde, en de vergadering van de wateren noemde Hij zeeën; en God zag dat het goed was.
10 En God noemde het droge aarde en de samenvloeiing van water noemde Hij zeeën; en God zag dat het goed was.

11 En God zeide: Dat de aarde uitschiete grasscheutjes, kruid zaadzaaiende, vruchtbaar geboomte, dragende vrucht naar zijn aard, welks zaad daarin zij op de aarde! En het was alzo.
11 En God zei: Laat de aarde grasscheutjes uitschieten, kruid dat zaad zaait, vruchtbaar geboomte dat vrucht draagt naar zijn aard, waarvan het zaad daarin zal zijn op de aarde! En het was zo.
11 En God zei: Laat de aarde grasscheutjes voortbrengen, zaadgevend gewas, verschillende soorten vruchtbomen, die op de aarde vrucht dragen, waarin hun zaad is! En zo gebeurde het.

12 En de aarde bracht voort grasscheutjes, kruid zaadzaaiende naar zijn aard, en vruchtdragend geboomte, welks zaad daarin was, naar zijn aard. En God zag, dat het goed was.
12 En de aarde bracht grasscheutjes voort, kruid dat zaad zaait naar zijn aard en vruchtdragend geboomte, waarvan het zaad daarin was, naar zijn aard. En God zag dat het goed was.
12 En de aarde bracht grasscheutjes voort, gewas dat naar zijn aard zaad geeft en bomen die vrucht dragen waarin hun zaad is, naar hun soort. En God zag dat het goed was.

13 Toen was het avond geweest, en het was morgen geweest, de derde dag.
13 Toen was het avond geweest en het was morgen geweest, de derde dag.
13 Toen was het avond geweest en het was morgen geweest: de derde dag.

MarthaMartha schreef:he volgeling (van wie?)

ga je zelf een herziening schrijven?

Marnix schreef:Volgeling, je vergelijkt hier vertalingen met elkaar. Als het gaat over een herziening van de Statenvertaling is dat op zich begrijpelijk... maar het zoeken naar alternatieven wordt misschien makkelijk als de grondtekst erbij wordt betrokken. Bij het schrijven van de Statenvertaling zijn er immers ook weer vertaalkeuzes geweest om iets voor in die tijd in goed Nederlands weer te geven.

Maar goed, ik snap de hele kritiek van "dit is geen herziening" niet zo. Als je een vertaling gaat vertalen is de kans op fouten minstens zo groot als wanneer je vanuit de grondtekst gaat hertalen. Zelfs al zou de SV onfeilbaar zijn (wat hij zeker niet is), dan nog kan je door een vertaling door te vertalen, fouten maken omdat de brontekst niet bekeken wordt.

Als de vertalers van de SV bijvoorbeeld hebben gekozen voor "daar zij licht", kan je kijken naar de door jou gekozen vertaalopties, maar staat er precies in de grondtekst? Is er een aanduiding van een ongedefinieerde plaats, aangeduid met "daar", wat was de betekening, waarbij werd dit gebruikt in het Nederlands van die taal etc.