Met gevaar dat het niet in het goede topic staat, maar ik las van de week het boekje van prof. Van Genderen over de rechtvaardiging (Gerechtigheid als geschenk), die hier ook op ingaat:

Eerst geeft hij de beschrijving van H.H. Middel weer, uit diens bekeringsgeschiedenis, waar ook een bevindelijke ervaring van de rechtvaardiging in de vierschaar beschreven staat.

Vervolgens waardeert hij het positieve daarvan: de doorleving van de rechtvaardiging is een wonder van genade. Daarbij zijn het aanvaarden van ons oordeel, en de vrijspraak op grond van Christus' offer voluit geestelijke werkelijkheid. Dat zijn voluit reformatorische (en bevindelijke) noties.

Tegelijkertijd wijst hij ook op de schaduwzijde ervan: er word soms gesteld dat sommigen van Gods kinderen nog 'voor de zaak staan', en dus niet gerechtvaardigd zouden zijn omdat ze een vergelijkbare ervaring missen. Opmerkelijk vond ik het volgende citaat:

'Daar komt bij, dat de rechtvaardiging te strak en te schematisch wordt samengetrokken in een geweldige aangrijpende ervaring van zonde en genade. Er is iets in van een verlangen naar een absoluut moment. Maar de gelovige toe-eigening van de gerechtigheid van Christus verloopt in de regel meer geleidelijk. G. Wisse zegt ervan: 'Als men nu maar niet de fout begaat, van te menen, dat zij die dit nu zo niet in een tijdstip doormaken, niet gerechtvaardigd zouden zijn. Alle omhelzen van Christus in den gelove is vrijmakend'. Er moet gewaakt worden tegen een verschuiving van het zwaartepunt van de rechtvaardiging door het geloof naar een rechtvaardiging in de bevinding, waarvoor men zich dan aansluit bij wat wel eens de volkstheologie genoemd wordt'.

Ik denk dat dit aspect van groot belang is. Vooral met het oog op de verschillende discussie die hier over de rechtvaardiging plaats vinden. Het is opmerkelijk dat iemand als Wisse blijkbaar duidelijke uitspraken hierover gedaan heeft.

Ik ben benieuwd wat jullie vinden van dit citaat.

(Opmerkelijk is eveneens dat Middel in zijn boekje ervoor waarschuwt om zich te toetsen aan wat hij heeft meegemaakt. "de Heere blijft vrij in Zijn leidingen, laat zondag 23 van de HC u tot hoofdzaak zijn'. )

@Geka, je wilt er met mij niet over praten, maar je begint er wel steeds over.
Ik ken het boekje van dr. Van Genderen ook, ja. Er staan mooie dingen in. Ook minder mooie dingen dus.

Geka schreef:Met gevaar dat het niet in het goede topic staat, maar ik las van de week het boekje van prof. Van Genderen over de rechtvaardiging (Gerechtigheid als geschenk), die hier ook op ingaat:

Eerst geeft hij de beschrijving van H.H. Middel weer, uit diens bekeringsgeschiedenis, waar ook een bevindelijke ervaring van de rechtvaardiging in de vierschaar beschreven staat.

Vervolgens waardeert hij het positieve daarvan: de doorleving van de rechtvaardiging is een wonder van genade. Daarbij zijn het aanvaarden van ons oordeel, en de vrijspraak op grond van Christus' offer voluit geestelijke werkelijkheid. Dat zijn voluit reformatorische (en bevindelijke) noties.

Tegelijkertijd wijst hij ook op de schaduwzijde ervan: er word soms gesteld dat sommigen van Gods kinderen nog 'voor de zaak staan', en dus niet gerechtvaardigd zouden zijn omdat ze een vergelijkbare ervaring missen. Opmerkelijk vond ik het volgende citaat:

'Daar komt bij, dat de rechtvaardiging te strak en te schematisch wordt samengetrokken in een geweldige aangrijpende ervaring van zonde en genade. Er is iets in van een verlangen naar een absoluut moment. Maar de gelovige toe-eigening van de gerechtigheid van Christus verloopt in de regel meer geleidelijk. G. Wisse zegt ervan: 'Als men nu maar niet de fout begaat, van te menen, dat zij die dit nu zo niet in een tijdstip doormaken, niet gerechtvaardigd zouden zijn. Alle omhelzen van Christus in den gelove is vrijmakend'. Er moet gewaakt worden tegen een verschuiving van het zwaartepunt van de rechtvaardiging door het geloof naar een rechtvaardiging in de bevinding, waarvoor men zich dan aansluit bij wat wel eens de volkstheologie genoemd wordt'.

Ik denk dat dit aspect van groot belang is. Vooral met het oog op de verschillende discussie die hier over de rechtvaardiging plaats vinden. Het is opmerkelijk dat iemand als Wisse blijkbaar duidelijke uitspraken hierover gedaan heeft.

Ik ben benieuwd wat jullie vinden van dit citaat.

(Opmerkelijk is eveneens dat Middel in zijn boekje ervoor waarschuwt om zich te toetsen aan wat hij heeft meegemaakt. "de Heere blijft vrij in Zijn leidingen, laat zondag 23 van de HC u tot hoofdzaak zijn'. )

Ik kan er van harte achterstaan. Alhoewel het wel een moeilijke les is en blijft om te leren, dat het geloof in Christus rechtvaardigt, en niet mijn bevindingen daaromtrent. Een les die veelal door een weg van (bevindelijke) strijd geleerd wordt.

Afgewezen schreef:@Geka, je wilt er met mij niet over praten, maar je begint er wel steeds over.
Ik ken het boekje van dr. Van Genderen ook, ja. Er staan mooie dingen in. Ook minder mooie dingen dus.

Ja hoor, ik wil er best over praten. En ook met jou . Misschien is het goed om dan eerst even helder te hebben waar het vanmorgen mis ging. Mogelijk dat ik je verkeerd begrepen heb, maar de verwijzing naar het artikel van ds. Den Hengst vanmorgen kwam bij mij over als een impliciete beschuldiging van de auteur van de betreffende brief.
Als ik je daarin verkeerd begrepen heb, hoor ik dat graag.

En als we op een zakelijke manier over dit zo belangrijke onderwerp van gedachten kunnen wisselen, wil ik ook met jou graag de discussie aan. Maar laten we het dan wel zakelijk houden, en geen persoonlijke toespelingen etc gaan maken. Dat laatste is geen beschuldiging, maar wel een belangrijke voorwaarde voor een goede discussie.

En ja, dan ben ik ook erg benieuwd naar jouw mening over dat citaat van Wisse, al heb ik ook wel een vermoeden. Maar volgens mij is dit nu juist het punt waar we in eerdere discussies een verschil van mening over hadden.

memento schreef:

Geka schreef:Met gevaar dat het niet in het goede topic staat, maar ik las van de week het boekje van prof. Van Genderen over de rechtvaardiging (Gerechtigheid als geschenk), die hier ook op ingaat:

Eerst geeft hij de beschrijving van H.H. Middel weer, uit diens bekeringsgeschiedenis, waar ook een bevindelijke ervaring van de rechtvaardiging in de vierschaar beschreven staat.

Vervolgens waardeert hij het positieve daarvan: de doorleving van de rechtvaardiging is een wonder van genade. Daarbij zijn het aanvaarden van ons oordeel, en de vrijspraak op grond van Christus' offer voluit geestelijke werkelijkheid. Dat zijn voluit reformatorische (en bevindelijke) noties.

Tegelijkertijd wijst hij ook op de schaduwzijde ervan: er word soms gesteld dat sommigen van Gods kinderen nog 'voor de zaak staan', en dus niet gerechtvaardigd zouden zijn omdat ze een vergelijkbare ervaring missen. Opmerkelijk vond ik het volgende citaat:

'Daar komt bij, dat de rechtvaardiging te strak en te schematisch wordt samengetrokken in een geweldige aangrijpende ervaring van zonde en genade. Er is iets in van een verlangen naar een absoluut moment. Maar de gelovige toe-eigening van de gerechtigheid van Christus verloopt in de regel meer geleidelijk. G. Wisse zegt ervan: 'Als men nu maar niet de fout begaat, van te menen, dat zij die dit nu zo niet in een tijdstip doormaken, niet gerechtvaardigd zouden zijn. Alle omhelzen van Christus in den gelove is vrijmakend'. Er moet gewaakt worden tegen een verschuiving van het zwaartepunt van de rechtvaardiging door het geloof naar een rechtvaardiging in de bevinding, waarvoor men zich dan aansluit bij wat wel eens de volkstheologie genoemd wordt'.

Ik denk dat dit aspect van groot belang is. Vooral met het oog op de verschillende discussie die hier over de rechtvaardiging plaats vinden. Het is opmerkelijk dat iemand als Wisse blijkbaar duidelijke uitspraken hierover gedaan heeft.

Ik ben benieuwd wat jullie vinden van dit citaat.

(Opmerkelijk is eveneens dat Middel in zijn boekje ervoor waarschuwt om zich te toetsen aan wat hij heeft meegemaakt. "de Heere blijft vrij in Zijn leidingen, laat zondag 23 van de HC u tot hoofdzaak zijn'. )

Ik kan er van harte achterstaan. Alhoewel het wel een moeilijke les is en blijft om te leren, dat het geloof in Christus rechtvaardigt, en niet mijn bevindingen daaromtrent. Een les die veelal door een weg van (bevindelijke) strijd geleerd wordt.

Inderdaad. De 'relativering' van de vierschaarervaring betekent geen pleidooi voor een niet-bevindelijk geloof. Alle ware geloof is per definitie bevindelijk van aard! Het gaat om de persoonlijke doorleving van zonde, en Gods genade in Christus. Ook voor die notie vraagt Van Genderen hier positieve aandacht. Alleen, als het gaat om de vraag wat de rechtvaardiging is, dan gaat het in het Bijbelse antwoord niet in de eerste plaats over een bepaalde bevinding.
Maar de rechtvaardiging is de uitspraak van God, over een zondaar die (bevindelijk!) in Christus gelooft, en daarmee ook (bevindelijk!) iets leert kennen van de vrede met God en de vergeving van zonden in Christus bloed.

Ik heb er geen tijd voor om het over te typen, maar het voorwoord van ds. L. Huisman in de brief van Appelius is wat dit betreft ook heel helder.

Geka schreef:

Afgewezen schreef:@Geka, je wilt er met mij niet over praten, maar je begint er wel steeds over.
Ik ken het boekje van dr. Van Genderen ook, ja. Er staan mooie dingen in. Ook minder mooie dingen dus.

Ja hoor, ik wil er best over praten. En ook met jou . Misschien is het goed om dan eerst even helder te hebben waar het vanmorgen mis ging. Mogelijk dat ik je verkeerd begrepen heb, maar de verwijzing naar het artikel van ds. Den Hengst vanmorgen kwam bij mij over als een impliciete beschuldiging van de auteur van de betreffende brief.
Als ik je daarin verkeerd begrepen heb, hoor ik dat graag.

Wat ik bedoelde te zeggen is dat de betreffende predikant correct woordgebruik hanteert, maar daarmee toch een slechte zaak verdedigt (wat ook wel blijkt: rechtvaardiging in de vierschaar is niet nodig). En dat kan dus: je kunt zulke woorden gebruiken dat een niet-ingewijde helemaal niet doorheeft wat er aan de hand is.

Geka schreef:En als we op een zakelijke manier over dit zo belangrijke onderwerp van gedachten kunnen wisselen, wil ik ook met jou graag de discussie aan. Maar laten we het dan wel zakelijk houden, en geen persoonlijke toespelingen etc gaan maken. Dat laatste is geen beschuldiging, maar wel een belangrijke voorwaarde voor een goede discussie.

Degene die ik beschuldigd heb, was die predikant. Maar dat is omdat ik het niet met hem eens ben. Dat mag toch wel?

Geka schreef:En ja, dan ben ik ook erg benieuwd naar jouw mening over dat citaat van Wisse, al heb ik ook wel een vermoeden. Maar volgens mij is dit nu juist het punt waar we in eerdere discussies een verschil van mening over hadden.

Misschien kan deze topic gesplitst worden?

Zonderling schreef:

Erasmiaan schreef:

refo schreef:

Erasmiaan schreef:@ refo: dank voor het opzoeken. Ik had het in de Dogmatiek van Kersten gelezen en was op zoek naar een verwijzing naar een geschrift van Comrie maar die geeft ds. Kersten niet. Nogmaals dank voor het citeren. Memento kan nu zelf ook wel zien dat drs. Van den Brink niet al te zorgvuldig is geweest. Het is nogal niet een verschil; ds. Kersten schreef dat Comrie juist diegenen bestreed die leerden dat de uitverkorenen van eeuwigheid dadelijk gerechtvaardigd zijn.

Maar zonderling geeft hier aan dat Comrie later is veranderd op dat punt.

Maar zeker niet zo dat hij leert dat men van eeuwigheid wel dadelijk gerechtvaardigd is. En als Zonderling dat wel vindt, of drs. Van den Brink, dan moeten ze dat ook met een citaat kunnen bewijzen.

Ik schreef:

Zonderling schreef:Comrie leert hier inderdaad rechtzinnig: De dadelijke rechtvaardigmaking is niet eerder voordat wij dadelijk geloven.
Dat was echter in zijn werk De Eigenschappen des geloofs.

Onder invloed van Holtius is Comrie in zijn latere werken (Catechismusverklaring, Brief over de rechtvaardigmaking, Missive over de rechtvaardigmaking) hiervan afgeweken en leerde de dadelijke rechtvaardigmaking VÓÓR en ZONDER het geloof.

Ook leerde Comrie later anders over de rechtvaardigmaking van eeuwigheid. Dat was voor hem meer dan alleen een voornemen of besluit.

Volgens mij was dit duidelijk genoeg en ben ik het op dit punt met Erasmiaan eens.

Wanneer iemand bewijzen wil voor de door mij wél genoemde veranderingen bij Comrie, leze hij/zij bijvoorbeeld de Brief over de rechtvaardigmaking. Daarin kan hij genoeg vinden dat afwijkt van de eerdere passage uit de Eigenschappen des geloofs.

Voor degenen die toch graag een citaat hebben van Comrie waaruit dit blijkt:

Comrie schreef:"alleen (!) een bewijs is en middel tot de kennis van ons voorrecht, zodat wij tevoren (!) van God gerechtvaardigd zijnde, Hij dit geloof in onze harten ontsteekt."

En ook zegt hij:

dat het geloof geenszins te pas komt als iets waarop, waardoor, waaruit of waarom God ons in Zijn Eigen vierschaar rechtvaardigt.

(Terwijl de Schrift de woorden 'door het geloof' en 'uit het geloof' wél gebruikt.)
Voor Comrie was het geloof alleen nog een instrument in de rechtvaardigmaking in de vierschaar van de consciëntie, wat voor hem slechts de bekendmaking (!) van de rechtvaardigmaking is, die op een later moment in de tijd kan plaatsvinden.

Althans zo spreekt hij in zijn latere werken, ik citeerde dit uit de Brief over de Rechtvaardigmaking, uitgave 1990, blz. 163. Hierover zouden meer citaten te geven zijn. De wijze waarop Comrie probeert te bewijzen dat hij in de lijn blijft van de Reformatie en Dordtse Synode, enzovoort, is - helaas moet ik het zeggen - niet te handhaven omdat hij zijn voorgangers niet citeert conform hun bedoeling, maar - helaas - citaten zoekt bij zijn eigen opvatting. Daarbij meent hij dat hij de Dordtse Synode aan zijn zijde kan plaatsen omdat Maccovius op de Dordtse Synode niet veroordeeld was (terwijl Maccovius' stellingen over de rechtvaardigmaking nooit op de Synode behandeld zijn). Helaas is door velen van Gods volk niet gezien dat Comrie, die in zijn eerdere geschriften nog geheel rechtzinnig, hier afweek van de oude Gereformeerde leer en zijn zij hem daarin gevolgd.

Hoewel ook sommige eerdere Gereformeerde theologen de dadelijke en de lijdelijke rechtvaardigmaking (of bekendmaking van de rechtvaardigmaking) hebben onderscheiden, verschilt Comrie (N.B. alleen in zijn latere werken!) van AL ZIJN GEREFORMEERDE VOORGANGERS door het geloof IEDERE PLAATS te ontzeggen (dus ook niet als aannemend middel of instrument) in de dadelijke rechtvaardigmaking in de vierschaar Gods.

Dat Comrie de zaken iets anders voorstelde in zijn Brief over de rechtvaardigmaking had natuurlijk een reden. Dat is een reactie. Hij was er zeer beducht voor dat het geloof beschouwd werd als een daad of werkzaamheid van de mens. Volgens hem is het dan geen geloof meer maar een gerechtvaardigd worden uit de werken.

Als je zijn verklaring van zondag 7 van de Heidelbergse Catechismus leest durf je deze zin: Voor Comrie was het geloof alleen nog een instrument in de rechtvaardigmaking in de vierschaar van de consciëntie, wat voor hem slechts de bekendmaking (!) van de rechtvaardigmaking is, die op een later moment in de tijd kan plaatsvinden echt niet meer op te schrijven.

dat het geloof geenszins te pas komt als iets waarop, waardoor, waaruit of waarom God ons in Zijn Eigen vierschaar rechtvaardigt

Wilde je met dit citaat aantonen dat Comrie de rechtvaardigmaking door het geloof ontkent?

Erasmiaan schreef:Dat Comrie de zaken iets anders voorstelde in zijn Brief over de rechtvaardigmaking had natuurlijk een reden. Dat is een reactie. Hij was er zeer beducht voor dat het geloof beschouwd werd als een daad of werkzaamheid van de mens. Volgens hem is het dan geen geloof meer maar een gerechtvaardigd worden uit de werken.

Als je zijn verklaring van zondag 7 van de Heidelbergse Catechismus leest durf je deze zin: Voor Comrie was het geloof alleen nog een instrument in de rechtvaardigmaking in de vierschaar van de consciëntie, wat voor hem slechts de bekendmaking (!) van de rechtvaardigmaking is, die op een later moment in de tijd kan plaatsvinden echt niet meer op te schrijven.

dat het geloof geenszins te pas komt als iets waarop, waardoor, waaruit of waarom God ons in Zijn Eigen vierschaar rechtvaardigt

Wilde je met dit citaat aantonen dat Comrie de rechtvaardigmaking door het geloof ontkent?

Erasmiaan,

Het probleem is dat Comrie in zijn latere werken de dadelijke rechtvaardigmaking (de vrijspraak in het oordeel Gods) heeft 'losgemaakt' van het geloof. De rechtvaardigmaking door of uit het geloof is voor Comrie dan ook niet de dadelijke rechtvaardigmaking, maar alleen de lijdelijke rechtvaardigmaking, dat wil zeggen de rechtvaardigmaking in de vierschaar der consciëntie. Daarbij onderscheidt hij deze zaken niet alleen, maar scheidt ze ook in de tijd.

Comrie geeft aan de rechtvaardigmaking door het geloof dus een andere invulling: namelijk de bekendmaking van de dadelijke rechtvaardigmaking zoals die al eerder aan Gods zijde (zónder het geloof) heeft plaatsgevonden. Ik heb enkele citaten ter bewijs van deze stelling aangevoerd en het zou niet moeilijk zijn om uit de Brief over de rechtvaardigmaking meer citaten te geven waaruit dit eveneens blijkt.

Om het met ronde woorden te zeggen: Comrie week hier af van de Reformatoren en de oude Gereformeerde theologie.

Om uit dit leerstellig doolhof te komen, moeten we goed begrijpen dat:
- God een mens alleen als rechtvaardig ziet wanneer de mens verenigd is met Christus.
- De dadelijke rechtvaardigmaking kan dan ook alleen bestaan wanneer de mens dadelijk in Christus is ingelijfd.
- De inlijving in Christus kent twee banden van vereniging, namelijk: door de Geest en door het geloof.
- Dit betekent dat de Goddelijke toerekening niet 'los' mag worden gezien van deze banden van vereniging, we mogen niet zeggen dat God van Zijn zijde dadelijk rechtvaardigt zónder het geloof. Want dan zou een mens gerechtvaardigd worden die buiten Christus is, hetgeen onmogelijk bestaan kan.

Daarom verklaarde Calvijn de rechtvaardigmaking (in navolging van Ambrosius) met het beeld van de zegen van Jakob door Isaak. Jakob was bekleed met de klederen van zijn oudste broeder en de liefelijke geur van die klederen bracht Isaäk tot de zegen. Zo is het ook in de rechtvaardigmaking. De verdiensten van Christus, gelegd op hen die door het geloof Christus worden ingelijfd, zijn de enige grond voor de vrijspraak en rechtvaardigverklaring in het oordeel Gods.

Z

Zonderling, ik weet dat dát je probleem is met Comrie. Ik ben het daar niet mee eens maar daar zijn genoeg bomen over opgezet.

Echter, Comrie heeft nooit geleerd dat na de planting van het geloof geen daden openbaar komen. Een zekere mate van kennis, toestemmen en vertrouwen leert Comrie in zondag 7.

Erasmiaan schreef:Zonderling, ik weet dat dát je probleem is met Comrie. Ik ben het daar niet mee eens maar daar zijn genoeg bomen over opgezet.

Echter, Comrie heeft nooit geleerd dat na de planting van het geloof geen daden openbaar komen. Een zekere mate van kennis, toestemmen en vertrouwen leert Comrie in zondag 7.

Jazeker !!

Afgewezen schreef:

Geka schreef:

Afgewezen schreef:@Geka, je wilt er met mij niet over praten, maar je begint er wel steeds over.
Ik ken het boekje van dr. Van Genderen ook, ja. Er staan mooie dingen in. Ook minder mooie dingen dus.

Ja hoor, ik wil er best over praten. En ook met jou . Misschien is het goed om dan eerst even helder te hebben waar het vanmorgen mis ging. Mogelijk dat ik je verkeerd begrepen heb, maar de verwijzing naar het artikel van ds. Den Hengst vanmorgen kwam bij mij over als een impliciete beschuldiging van de auteur van de betreffende brief.
Als ik je daarin verkeerd begrepen heb, hoor ik dat graag.

Wat ik bedoelde te zeggen is dat de betreffende predikant correct woordgebruik hanteert, maar daarmee toch een slechte zaak verdedigt (wat ook wel blijkt: rechtvaardiging in de vierschaar is niet nodig). En dat kan dus: je kunt zulke woorden gebruiken dat een niet-ingewijde helemaal niet doorheeft wat er aan de hand is.

Geka schreef:En als we op een zakelijke manier over dit zo belangrijke onderwerp van gedachten kunnen wisselen, wil ik ook met jou graag de discussie aan. Maar laten we het dan wel zakelijk houden, en geen persoonlijke toespelingen etc gaan maken. Dat laatste is geen beschuldiging, maar wel een belangrijke voorwaarde voor een goede discussie.

Degene die ik beschuldigd heb, was die predikant. Maar dat is omdat ik het niet met hem eens ben. Dat mag toch wel?

Geka schreef:En ja, dan ben ik ook erg benieuwd naar jouw mening over dat citaat van Wisse, al heb ik ook wel een vermoeden. Maar volgens mij is dit nu juist het punt waar we in eerdere discussies een verschil van mening over hadden.

Misschien kan deze topic gesplitst worden?

Op jouw reactie had ik nog niet gereageerd, daarom aslnog een reactie. Misschien is het goed om deze zo heel belangrijke vragen rondom geloof en rechtvaardiging wat breder te trekken.

1. Je wijst erop dat de predikant in de door mij geciteerde brief correct woordgebruik hanteert, maar toch een slechte zaak verdedigt. Namelijk: dat rechtvaardiging in de vierschaar niet nodig is.
Wat mij betreft laten we die predikant en brief verder rusten, en beperken we ons tot de zaak zelf. Dan lijkt me allereerst van belang wat we inhoudelijk verstaan onder de rechtvaardiging in de vierschaar.
Bedoelen we dat spreken als een beeld van de bevindelijke doorleving van de aanklacht van Gods wet in ons geweten die ons als verloren zondaar voor God leert buigen, en de bevrijding wanneer we vanuit het Evangelie mogen horen dat er een gewillige Zaligmaker is, en wanneer we door het geloof Hem mogen zien en op Hem mogen leren rusten? (1)
Of, bedoelen we hiermee een concrete vierschaarervaring die in bijna visionaire trekken beschreven wordt, waarbij we als de aangeklaagde voor de troon van God in de geest staan, met de duivel en de wet als beschuldigers. Waarbij we verloren gaan onder Gods recht, maar waarbij ook Christus als de hemelse Advocaat voor ons intreedt, zodat we het uit de mond van de Vader mogen horen: Verlos hem, dat hij in het verderf niet nederdale, Ik heb verzoening gevonden? (2)

De oudvaders spreken regelmatig over het beeld van de vierschaar. Voorzover ik kan zien bedoelen ze daar visie 1 mee. Het beeld van de vierschaar wordt gebruikt om de voluit geestelijk doorleefde werkelijkheid van de wet die ons aanklaagt, en het evangelie dat ons vrijspreekt te verwoorden. Maar daarbij gaat het niet om 1 bepaalde crisiservaring.

In de rechterflank van de gereformeerde gezindte gaat het echter m.i. vooral om visie 2. Dan wordt het een 'nadere weldaad' die slechts enkelen van Gods kinderen kennen. En wat m.i. erger is: er wordt dan ook gesteld dat je niet gerechtvaardigd bent als je dit niet kent.

Nu weet ik inmiddels wel waar jouw angst ligt: te spreken over rechtvaardiging waarbij er geen sprake is van een doorleefde verlossing. De stelling dat het ware geloof rechtvaardigend van aard is, wordt dan misbruikt om de rechtvaardiging vooral te beredeneren, terwijl het niet meer functioneert als voluit geestelijk doorleefde werkelijkheid.
Waarschijnlijk heb je in je omgeving hiermee te maken. Persoonlijk herken ik dit niet zozeer als een gevaar in mijn kerkelijke omgeving. Overigens ben ik het inhoudelijk wel helemaal met je eens dat het bij de rechtvaardiging altijd gaat om een doorleefde verlossing van schuld en zonde. Het kleinste geloof is rechtvaardigend van aard, maar dat betekent ook dat het kleinste geloof ook iets kent van die verlossende kracht van het bloed van Jezus.

De predikant die ik citeerde in mijn brief, en eveneens ds. Harinck in de door mij aangehaalde lezing, reageren echter m.i. vooral op de weergave van visie 2. Juist met het oog daarop maakt m.i. ook prof. van Genderen zijn opmerkingen. En ook prof. Wisse richt zich m.i. juist op deze bevindelijke vierschaarervaring. En ik ben het in dat opzicht met hen eens:
De rechtvaardiging door het geloof is een voluit bevindelijk doorleefde werkelijkheid waarbij we als een verloren schuldige zondaar de werkelijkheid van verlossing in het bloed van Christus mogen smaken, wanneer we door het geloof op Hem mogen zien. Laat ik dat nadrukkelijk vaststellen.
Maar, ik geloof niet dat we deze voluit geestelijke werkelijkheid moeten beperken tot 1 ervaring, waarbij al deze aspecten tegelijkertijd plaatsvinden en chronologisch samenvallen. En naar mijn indruk zit hier de kern van onze discussie. Het gaat dan niet zozeer om de vraag hoe de dogmatische lijnen vallen, maar om de vraag hoe de rechtvaardiging door het geloof bevindelijk doorleefd wordt.

Ik zie je reactie graag tegemoet.

PS: zou een moderator deze reacties mogelijk kunnen plaatsen in het topic van de rechtvaardiging door het geloof? Het lijkt me daar meer op z'n plaats dan in dit topic.