Faramir schreef:Zonderling schreef:Faramir, dat is toch echt niet waar. Volgens een studie aan de universiteit van Nijmegen blijkt dat rond 1820 in Noord-Nederland tussen 10-20% van de bevolking niet kon lezen en schrijven, en in midden-Nederland tussen 20-30% (en in het RK Zuid-Nederland meer dan 30%). Dit ondanks het feit dat er geen leerplicht was en slechts 1 op de 6 kinderen naar school ging. Dat betekent dat het schoolbezoek niet maatgevend is voor de mate waarin basisvaardigheden ten aanzien van lezen en schrijven werden aangeleerd. Men kon in Midden- en Noord-Nederland, zij het vaak met bibberende hand, de eigen handtekening voor zo'n 80% van de personen wel schrijven (dat is b.v. gemeten aan de hand van trouwakten). Dat betekent dat men ook kon lezen wat immers gemakkelijker is dan schrijven.
Vermoedelijk kon ten tijde van de Statenvertaling meer dan de helft van de (protestantse) Nederlanders lezen. Trouwens: Theologische boeken werden in Nederland in de 17e en 18e eeuw 'en masse' verkocht en dus beslist niet alleen onder de elite. In de meeste huisgezinnen was de Statenvertaling beslist aanwezig en werd ook gelezen.
Ja, sorry, ik verzin het zelf ook niet. Maar blijkbaar zijn er dus meerdere tegenstrijdige onderzoeken. Bijvoorbeeld deze;
http://www.landvannevele.com/artikelen/1972_4.htm
Dus ik zie dat onderzoek van de universiteit van Nijmegen graag in. Als je een digitale versie hebt hou ik mij aanbevolen (met andere woorden, die zie ik dan graag in de mail verschijnen).
Overigens was de reformatie ver voor 1820.
Voor de studie die ik noemde zie deze link:
http://soc.kuleuven.be/ceso/historische ... aper11.pdf
Dit gaat over de periode na 1795. Echter 1820 mag m.i. vermoedelijk behoorlijk worden vergeleken met de tijd van de Statenvertaling. Het protestantisme heeft namelijk een enorme stimulans gegeven aan het leren lezen en schrijven omdat het besef groot was dat iedereen de Bijbel zou moeten kunnen lezen. Zoals uit genoemd onderzoek blijkt, was het analfabetisme in het RK zuiden ook aanzienlijk groter dan in het protestantse noorden. De studie die jij noemt gaat trouwens ook over een RK gebied in België, je kunt dat niet zomaar doortrekken naar de protestantse delen van Nederland.
Verder zei ik al dat uit dit onderzoek blijkt dat ook velen zonder regulier onderwijs hun naam konden schrijven en daarom vermoedelijk ook konden lezen. Verder werd de leerplicht pas in 1901 ingevoerd, ik daarom persoonlijk dat er niet per definitie een groot verschil is tussen de 17e eeuw (toen de Statenvertaling gereed kwam) en de 19e eeuw.
Daarnaast heb ik zelf vroeger genealogisch onderzoek gedaan. Toen viel mij al op dat tussen 1600 en 1700 in notariële aktes (die er toen ook al volop waren) héééél veel mensen gewoon hun eigen naam konden ondertekenen (naast de diverse getallen dat mensen volgens de akte verklaren hun naam niet te kunnen schrijven en daarom met een kruisje of iets anders ondertekenen. Het verhaal dat een groot deel van Nederland in de 17e en 18e eeuw analfabeet was, lijkt mij echt niet juist.
