Huwelijk en scheiding en de kerken

Valcke
Berichten: 7939
Lid geworden op: 31 aug 2018, 17:55

Re: Huwelijk en scheiding en de kerken

Bericht door Valcke »

KDD schreef:Vandaag een discussie met mijn leerlingen over de huwelijk. Er kwam een vraag of iemand mag hertrouwen met een vrijgezellen broer of zus van hun overleden echtgenoot. Sommigen waren stellig in hun gedachten dat het niet zou mogen en anderen dachten dat het geen probleem was. In de geloofsbelijdenis van Westminster staat het dat dat niet mag. Weet iemand wat de redenen daarvoor zijn?
Op grond van Leviticus 18 mag dit inderdaad niet. De verboden graden van bloedverwantschap in iemands eigen familie gelden ook voor de familie van iemands (eerdere) man of vrouw. Zo mag je niet trouwen met de dochter van je eerdere vrouw (je stiefdochter) en evenmin met de zus van je eerdere vrouw; ook niet met een nichtje (tante zegger). Wel met een volle nicht, zoals dat ook in je eigen familie geoorloofd is.

Bijbels gezien volgt dit ook uit 1 Korinthe waar de apostel Paulus het huwelijk / de relatie van een man met zijn stiefmoeder als een gruwelijke bloedschande beoordeelt. Daaruit zie je dat de regels mbt bloedschande uit Leviticus 18 behoren tot de zedelijke wet en dus ook gelden voor het NT. Ook Calvijn, Ursinus en vele anderen hebben daar zo over geoordeeld.
Bezorgd
Berichten: 5394
Lid geworden op: 24 mar 2018, 15:53

Re: Huwelijk en scheiding en de kerken

Bericht door Bezorgd »

Valcke schreef:
KDD schreef:Vandaag een discussie met mijn leerlingen over de huwelijk. Er kwam een vraag of iemand mag hertrouwen met een vrijgezellen broer of zus van hun overleden echtgenoot. Sommigen waren stellig in hun gedachten dat het niet zou mogen en anderen dachten dat het geen probleem was. In de geloofsbelijdenis van Westminster staat het dat dat niet mag. Weet iemand wat de redenen daarvoor zijn?
Op grond van Leviticus 18 mag dit inderdaad niet. De verboden graden van bloedverwantschap in iemands eigen familie gelden ook voor de familie van iemands (eerdere) man of vrouw. Zo mag je niet trouwen met de dochter van je eerdere vrouw (je stiefdochter) en evenmin met de zus van je eerdere vrouw; ook niet met een nichtje (tante zegger). Wel met een volle nicht, zoals dat ook in je eigen familie geoorloofd is.

Bijbels gezien volgt dit ook uit 1 Korinthe waar de apostel Paulus het huwelijk / de relatie van een man met zijn stiefmoeder als een gruwelijke bloedschande beoordeelt. Daaruit zie je dat de regels mbt bloedschande uit Leviticus 18 behoren tot de zedelijke wet en dus ook gelden voor het NT. Ook Calvijn, Ursinus en vele anderen hebben daar zo over geoordeeld.
En hoe staat dit dan in verband met het Leviraatshuwelijk?
Zeeuw
Berichten: 12782
Lid geworden op: 19 sep 2018, 08:28

Re: Huwelijk en scheiding en de kerken

Bericht door Zeeuw »

Bezorgd schreef:
Valcke schreef:
KDD schreef:Vandaag een discussie met mijn leerlingen over de huwelijk. Er kwam een vraag of iemand mag hertrouwen met een vrijgezellen broer of zus van hun overleden echtgenoot. Sommigen waren stellig in hun gedachten dat het niet zou mogen en anderen dachten dat het geen probleem was. In de geloofsbelijdenis van Westminster staat het dat dat niet mag. Weet iemand wat de redenen daarvoor zijn?
Op grond van Leviticus 18 mag dit inderdaad niet. De verboden graden van bloedverwantschap in iemands eigen familie gelden ook voor de familie van iemands (eerdere) man of vrouw. Zo mag je niet trouwen met de dochter van je eerdere vrouw (je stiefdochter) en evenmin met de zus van je eerdere vrouw; ook niet met een nichtje (tante zegger). Wel met een volle nicht, zoals dat ook in je eigen familie geoorloofd is.

Bijbels gezien volgt dit ook uit 1 Korinthe waar de apostel Paulus het huwelijk / de relatie van een man met zijn stiefmoeder als een gruwelijke bloedschande beoordeelt. Daaruit zie je dat de regels mbt bloedschande uit Leviticus 18 behoren tot de zedelijke wet en dus ook gelden voor het NT. Ook Calvijn, Ursinus en vele anderen hebben daar zo over geoordeeld.
En hoe staat dit dan in verband met het Leviraatshuwelijk?
De kanttekening bij vers 16 zegt onderstaande:

22 Van deze wet werd toenmaals uitgenomen, wanneer de broeder zonder mannelijke erfgenamen na te laten gestorven was; want dan moest de naaste broeder of bloedvriend de weduwe trouwen, om voor zijn gestorven broeder zaad te verwekken, Deut. 25:5. Matth. 22:24. Uit deze wet volgt noodzakelijk, dat een vrouw met den enen broeder getrouwd zijnde, niet na zijn dood met den anderen broeder mag trouwen; en evenzo een man met de ene zuster getrouwd zijnde, na haar dood de andere zuster niet mag trouwen. verwijsteksten
Valcke
Berichten: 7939
Lid geworden op: 31 aug 2018, 17:55

Re: Huwelijk en scheiding en de kerken

Bericht door Valcke »

Bezorgd schreef:
Valcke schreef:
KDD schreef:Vandaag een discussie met mijn leerlingen over de huwelijk. Er kwam een vraag of iemand mag hertrouwen met een vrijgezellen broer of zus van hun overleden echtgenoot. Sommigen waren stellig in hun gedachten dat het niet zou mogen en anderen dachten dat het geen probleem was. In de geloofsbelijdenis van Westminster staat het dat dat niet mag. Weet iemand wat de redenen daarvoor zijn?
Op grond van Leviticus 18 mag dit inderdaad niet. De verboden graden van bloedverwantschap in iemands eigen familie gelden ook voor de familie van iemands (eerdere) man of vrouw. Zo mag je niet trouwen met de dochter van je eerdere vrouw (je stiefdochter) en evenmin met de zus van je eerdere vrouw; ook niet met een nichtje (tante zegger). Wel met een volle nicht, zoals dat ook in je eigen familie geoorloofd is.

Bijbels gezien volgt dit ook uit 1 Korinthe waar de apostel Paulus het huwelijk / de relatie van een man met zijn stiefmoeder als een gruwelijke bloedschande beoordeelt. Daaruit zie je dat de regels mbt bloedschande uit Leviticus 18 behoren tot de zedelijke wet en dus ook gelden voor het NT. Ook Calvijn, Ursinus en vele anderen hebben daar zo over geoordeeld.
En hoe staat dit dan in verband met het Leviraatshuwelijk?
Zie het antwoord van Zeeuw hierop. Het was dus een uitzondering. Juist omdat het doel van het Leviraatshuwelijk was om aan de broeder zaad te verwekken, was dit geen bloedschande, terwijl ditzelfde huwelijk in andere gevallen wel bloedschande zou zijn. Onder het NT geldt deze uitzondering niet, omdat het Leviraatshuwelijk behoort tot de oude bedeling, terwijl de wetten van bloedschande aanhangsels zijn bij het vijfde gebod en dus ook onder de nieuwe bedeling gelden (conform 1 Korinthe 5).

De kanttekening die Zeeuw citeerde stemt dus ook overeen met het gestelde in de Westminster Confessie.
Philip
Berichten: 553
Lid geworden op: 27 apr 2021, 09:51

Re: Huwelijk en scheiding en de kerken

Bericht door Philip »

Valcke schreef:
Bezorgd schreef:
Valcke schreef:
KDD schreef:Vandaag een discussie met mijn leerlingen over de huwelijk. Er kwam een vraag of iemand mag hertrouwen met een vrijgezellen broer of zus van hun overleden echtgenoot. Sommigen waren stellig in hun gedachten dat het niet zou mogen en anderen dachten dat het geen probleem was. In de geloofsbelijdenis van Westminster staat het dat dat niet mag. Weet iemand wat de redenen daarvoor zijn?
Op grond van Leviticus 18 mag dit inderdaad niet. De verboden graden van bloedverwantschap in iemands eigen familie gelden ook voor de familie van iemands (eerdere) man of vrouw. Zo mag je niet trouwen met de dochter van je eerdere vrouw (je stiefdochter) en evenmin met de zus van je eerdere vrouw; ook niet met een nichtje (tante zegger). Wel met een volle nicht, zoals dat ook in je eigen familie geoorloofd is.

Bijbels gezien volgt dit ook uit 1 Korinthe waar de apostel Paulus het huwelijk / de relatie van een man met zijn stiefmoeder als een gruwelijke bloedschande beoordeelt. Daaruit zie je dat de regels mbt bloedschande uit Leviticus 18 behoren tot de zedelijke wet en dus ook gelden voor het NT. Ook Calvijn, Ursinus en vele anderen hebben daar zo over geoordeeld.
En hoe staat dit dan in verband met het Leviraatshuwelijk?
Zie het antwoord van Zeeuw hierop. Het was dus een uitzondering. Juist omdat het doel van het Leviraatshuwelijk was om aan de broeder zaad te verwekken, was dit geen bloedschande, terwijl ditzelfde huwelijk in andere gevallen wel bloedschande zou zijn. Onder het NT geldt deze uitzondering niet, omdat het Leviraatshuwelijk behoort tot de oude bedeling, terwijl de wetten van bloedschande aanhangsels zijn bij het vijfde gebod en dus ook onder de nieuwe bedeling gelden (conform 1 Korinthe 5).

De kanttekening die Zeeuw citeerde stemt dus ook overeen met het gestelde in de Westminster Confessie.
Dat gaat mij erg snel. Vooral gezien hoe de heiliging van de rustdag in de eerste christengemeenten functioneerde. Opvallend is dat er voor zover ik weet in de brieven van het NT nergens aandacht aan besteed wordt. Het is duidelijk dat de heidenen gewoon op de rustdag werkten. Plotseling een dag vrij eisen gaat 'm natuurlijk niet worden. De eerste christenen kwamen dan ook voor en na het werk bij elkaar. Als de rustdag een gebod zou zijn - en de eerste christenen dus in overtreding waren - dan was daar krachtig tegen opgetreden.
Eenzelfde iets zou voor dergelijke 'aanhangsels' kunnen gelden.
Gebruikersavatar
Tiberius
Administrator
Berichten: 34787
Lid geworden op: 12 jan 2006, 09:49
Locatie: Breda

Re: Huwelijk en scheiding en de kerken

Bericht door Tiberius »

Er is blijkbaar geen bovengrens aan biblicisme.

Maar wat doen jullie dan met een tekst als Handelingen 15: 28-29:

28 Want het heeft den Heiligen Geest en ons goedgedacht, ulieden geen meerderen last op te leggen dan deze noodzakelijke dingen:
29 Namelijk dat gij u onthoudt van hetgeen den afgoden geofferd is, en van bloed, en van het verstikte, en van hoererij; van welke dingen, indien gij uzelven wacht, zo zult gij wel doen. Vaart wel.
Valcke
Berichten: 7939
Lid geworden op: 31 aug 2018, 17:55

Re: Huwelijk en scheiding en de kerken

Bericht door Valcke »

Tiberius schreef:Er is blijkbaar geen bovengrens aan biblicisme.
Dit vind ik ontzettend grof. Kennelijk zijn de kanttekeningen, de reformatoren en Westminster Confessie biblicistisch.
Je moet maar durven...
Maar wat doen jullie dan met een tekst als Handelingen 15: 28-29:

28 Want het heeft den Heiligen Geest en ons goedgedacht, ulieden geen meerderen last op te leggen dan deze noodzakelijke dingen:
29 Namelijk dat gij u onthoudt van hetgeen den afgoden geofferd is, en van bloed, en van het verstikte, en van hoererij; van welke dingen, indien gij uzelven wacht, zo zult gij wel doen. Vaart wel.
1. Bloedschande wordt gerekend tot hoererij. Dat doet de apostel Paulus ook in 1 Korinthe 5.
2. Ik gaf al aan dat het voorbeeld in 1 Korinthe 5 laat zien dat de apostel Paulus de wetten van bloedschande óók toepast op de aanverwante familieleden, net als dat in Leviticus 18 gebeurt. Wanneer deze wetten niet van toepassing zouden zijn onder het NT, dan zou die man niets verkeerds hebben gedaan om met zijn stiefmoeder in een huwelijk te stappen. Maar Paulus beoordeelde het als bloedschande en hoererij.
3. Deze passage uit Handelingen leert ons dat de heidenen niet gebonden zijn aan ceremoniële wetten. Met de zedelijke wet (de tien geboden in zijn ruime en geestelijke uitleg) staat dit heel anders.
Philip
Berichten: 553
Lid geworden op: 27 apr 2021, 09:51

Re: Huwelijk en scheiding en de kerken

Bericht door Philip »

Valcke schreef:
Tiberius schreef:Er is blijkbaar geen bovengrens aan biblicisme.
Dit vind ik ontzettend grof. Kennelijk zijn de kanttekeningen, de reformatoren en Westminster Confessie biblicistisch.
Je moet maar durven...
Maar wat doen jullie dan met een tekst als Handelingen 15: 28-29:

28 Want het heeft den Heiligen Geest en ons goedgedacht, ulieden geen meerderen last op te leggen dan deze noodzakelijke dingen:
29 Namelijk dat gij u onthoudt van hetgeen den afgoden geofferd is, en van bloed, en van het verstikte, en van hoererij; van welke dingen, indien gij uzelven wacht, zo zult gij wel doen. Vaart wel.
1. Bloedschande wordt gerekend tot hoererij. Dat doet de apostel Paulus ook in 1 Korinthe 5.
2. Ik gaf al aan dat het voorbeeld in 1 Korinthe 5 laat zien dat de apostel Paulus de wetten van bloedschande óók toepast op de aanverwante familieleden, net als dat in Leviticus 18 gebeurt. Wanneer deze wetten niet van toepassing zouden zijn onder het NT, dan zou die man niets verkeerds hebben gedaan om met zijn stiefmoeder in een huwelijk te stappen. Maar Paulus beoordeelde het als bloedschande en hoererij.
3. Deze passage uit Handelingen leert ons dat de heidenen niet gebonden zijn aan ceremoniële wetten. Met de zedelijke wet (de tien geboden in zijn ruime en geestelijke uitleg) staat dit heel anders.
Volgens mij klopt hier iets niet in je redenering. Het verbod op hoererij hoort duidelijk tot de zedelijke wetten. Hoe kun je dan zeggen dat bovenstaande tekst uit Handelingen alleen betrekking heeft op de ceremoniële wetten?
Valcke
Berichten: 7939
Lid geworden op: 31 aug 2018, 17:55

Re: Huwelijk en scheiding en de kerken

Bericht door Valcke »

Philip schreef:
Valcke schreef:
Tiberius schreef:Er is blijkbaar geen bovengrens aan biblicisme.
Dit vind ik ontzettend grof. Kennelijk zijn de kanttekeningen, de reformatoren en Westminster Confessie biblicistisch.
Je moet maar durven...
Maar wat doen jullie dan met een tekst als Handelingen 15: 28-29:

28 Want het heeft den Heiligen Geest en ons goedgedacht, ulieden geen meerderen last op te leggen dan deze noodzakelijke dingen:
29 Namelijk dat gij u onthoudt van hetgeen den afgoden geofferd is, en van bloed, en van het verstikte, en van hoererij; van welke dingen, indien gij uzelven wacht, zo zult gij wel doen. Vaart wel.
1. Bloedschande wordt gerekend tot hoererij. Dat doet de apostel Paulus ook in 1 Korinthe 5.
2. Ik gaf al aan dat het voorbeeld in 1 Korinthe 5 laat zien dat de apostel Paulus de wetten van bloedschande óók toepast op de aanverwante familieleden, net als dat in Leviticus 18 gebeurt. Wanneer deze wetten niet van toepassing zouden zijn onder het NT, dan zou die man niets verkeerds hebben gedaan om met zijn stiefmoeder in een huwelijk te stappen. Maar Paulus beoordeelde het als bloedschande en hoererij.
3. Deze passage uit Handelingen leert ons dat de heidenen niet gebonden zijn aan ceremoniële wetten. Met de zedelijke wet (de tien geboden in zijn ruime en geestelijke uitleg) staat dit heel anders.
Volgens mij klopt hier iets niet in je redenering. Het verbod op hoererij hoort duidelijk tot de zedelijke wetten. Hoe kun je dan zeggen dat bovenstaande tekst uit Handelingen alleen betrekking heeft op de ceremoniële wetten?
Ik bedoelde dat het "niet opleggen van een meerdere last" geldt voor het niet opleggen van ceremoniële wetten. Dat was namelijk het punt in kwestie in Handelingen 15: in hoeverre zijn de heidenen gebonden aan ceremoniële wetten. Dat neemt natuurlijk niet weg dat 'hoererij' behoort tot de zedelijke wet. De meeste uitleggers verklaren het zo dat de apostelen specifiek de hoererij hier benoemd hebben omdat de zonde van hoererij vrij algemeen was onder de heidenen. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat bv. het 'eer uw vader en uw moeder' of 'gij zult niet stelen' voor de heidenen niet geldig was. Dat was eveneens geldig. Enzovoort.
Bezorgd
Berichten: 5394
Lid geworden op: 24 mar 2018, 15:53

Re: Huwelijk en scheiding en de kerken

Bericht door Bezorgd »

Valcke schreef:
Bezorgd schreef:
Valcke schreef:
KDD schreef:Vandaag een discussie met mijn leerlingen over de huwelijk. Er kwam een vraag of iemand mag hertrouwen met een vrijgezellen broer of zus van hun overleden echtgenoot. Sommigen waren stellig in hun gedachten dat het niet zou mogen en anderen dachten dat het geen probleem was. In de geloofsbelijdenis van Westminster staat het dat dat niet mag. Weet iemand wat de redenen daarvoor zijn?
Op grond van Leviticus 18 mag dit inderdaad niet. De verboden graden van bloedverwantschap in iemands eigen familie gelden ook voor de familie van iemands (eerdere) man of vrouw. Zo mag je niet trouwen met de dochter van je eerdere vrouw (je stiefdochter) en evenmin met de zus van je eerdere vrouw; ook niet met een nichtje (tante zegger). Wel met een volle nicht, zoals dat ook in je eigen familie geoorloofd is.

Bijbels gezien volgt dit ook uit 1 Korinthe waar de apostel Paulus het huwelijk / de relatie van een man met zijn stiefmoeder als een gruwelijke bloedschande beoordeelt. Daaruit zie je dat de regels mbt bloedschande uit Leviticus 18 behoren tot de zedelijke wet en dus ook gelden voor het NT. Ook Calvijn, Ursinus en vele anderen hebben daar zo over geoordeeld.
En hoe staat dit dan in verband met het Leviraatshuwelijk?
Zie het antwoord van Zeeuw hierop. Het was dus een uitzondering. Juist omdat het doel van het Leviraatshuwelijk was om aan de broeder zaad te verwekken, was dit geen bloedschande, terwijl ditzelfde huwelijk in andere gevallen wel bloedschande zou zijn. Onder het NT geldt deze uitzondering niet, omdat het Leviraatshuwelijk behoort tot de oude bedeling, terwijl de wetten van bloedschande aanhangsels zijn bij het vijfde gebod en dus ook onder de nieuwe bedeling gelden (conform 1 Korinthe 5).

De kanttekening die Zeeuw citeerde stemt dus ook overeen met het gestelde in de Westminster Confessie.
Interessant. Nooit geweten.
Ik vermoed dat het sowieso niet bekend is. In onze kringen lees je regelmatig dat een weduwnaar hertrouwt met een zus van zijn eerdere vrouw.
Valcke
Berichten: 7939
Lid geworden op: 31 aug 2018, 17:55

Re: Huwelijk en scheiding en de kerken

Bericht door Valcke »

Bezorgd schreef:
Valcke schreef:
Bezorgd schreef:
Valcke schreef:Op grond van Leviticus 18 mag dit inderdaad niet. De verboden graden van bloedverwantschap in iemands eigen familie gelden ook voor de familie van iemands (eerdere) man of vrouw. Zo mag je niet trouwen met de dochter van je eerdere vrouw (je stiefdochter) en evenmin met de zus van je eerdere vrouw; ook niet met een nichtje (tante zegger). Wel met een volle nicht, zoals dat ook in je eigen familie geoorloofd is.

Bijbels gezien volgt dit ook uit 1 Korinthe waar de apostel Paulus het huwelijk / de relatie van een man met zijn stiefmoeder als een gruwelijke bloedschande beoordeelt. Daaruit zie je dat de regels mbt bloedschande uit Leviticus 18 behoren tot de zedelijke wet en dus ook gelden voor het NT. Ook Calvijn, Ursinus en vele anderen hebben daar zo over geoordeeld.
En hoe staat dit dan in verband met het Leviraatshuwelijk?
Zie het antwoord van Zeeuw hierop. Het was dus een uitzondering. Juist omdat het doel van het Leviraatshuwelijk was om aan de broeder zaad te verwekken, was dit geen bloedschande, terwijl ditzelfde huwelijk in andere gevallen wel bloedschande zou zijn. Onder het NT geldt deze uitzondering niet, omdat het Leviraatshuwelijk behoort tot de oude bedeling, terwijl de wetten van bloedschande aanhangsels zijn bij het vijfde gebod en dus ook onder de nieuwe bedeling gelden (conform 1 Korinthe 5).

De kanttekening die Zeeuw citeerde stemt dus ook overeen met het gestelde in de Westminster Confessie.
Interessant. Nooit geweten.
Ik vermoed dat het sowieso niet bekend is. In onze kringen lees je regelmatig dat een weduwnaar hertrouwt met een zus van zijn eerdere vrouw.
Ja, idem wordt gezegd dat iemand niet met zijn/haar neef en nicht mag trouwen. Terwijl dat Bijbels gezien volstrekt geoorloofd is.
Het probleem is dat de mensen op hun gevoel afgaan en niet (onvoldoende) onderzoeken wat de Schrift ons leert.
DDD
Berichten: 32654
Lid geworden op: 11 jul 2012, 17:48

Re: Huwelijk en scheiding en de kerken

Bericht door DDD »

Het probleem is óók, dat wij in een andere tijd leven, waarin je zulke bepalingen niet één op één kunt toepassen, omdat de betekenis van familie en afkomst tegenwoordig van een geheel andere orde is.

Maar het is interessant dat dit in de Westminster Confessie is terecht gekomen en in de Nadere Reformatorische traditie zo niet in die mate verdedigd werd.
Gebruikersavatar
Tiberius
Administrator
Berichten: 34787
Lid geworden op: 12 jan 2006, 09:49
Locatie: Breda

Re: Huwelijk en scheiding en de kerken

Bericht door Tiberius »

Valcke schreef:
Tiberius schreef:Er is blijkbaar geen bovengrens aan biblicisme.
Dit vind ik ontzettend grof. Kennelijk zijn de kanttekeningen, de reformatoren en Westminster Confessie biblicistisch.
Je moet maar durven...
Wat is er mis met biblicisme? Betekent gewoon het letterlijk nemen van de Bijbel. Niet meer en niet minder.
Valcke
Berichten: 7939
Lid geworden op: 31 aug 2018, 17:55

Re: Huwelijk en scheiding en de kerken

Bericht door Valcke »

Tiberius schreef:
Valcke schreef:
Tiberius schreef:Er is blijkbaar geen bovengrens aan biblicisme.
Dit vind ik ontzettend grof. Kennelijk zijn de kanttekeningen, de reformatoren en Westminster Confessie biblicistisch.
Je moet maar durven...
Wat is er mis met biblicisme? Betekent gewoon het letterlijk nemen van de Bijbel. Niet meer en niet minder.
‘Geen bovengrens aan’ klinkt toch wel heel negatief. Ik denk dat iedereen het in de context waarin je het woord gebruikte, als negatieve kwalificatie heeft opgevat.
Valcke
Berichten: 7939
Lid geworden op: 31 aug 2018, 17:55

Re: Huwelijk en scheiding en de kerken

Bericht door Valcke »

DDD schreef:Het probleem is óók, dat wij in een andere tijd leven, waarin je zulke bepalingen niet één op één kunt toepassen, omdat de betekenis van familie en afkomst tegenwoordig van een geheel andere orde is.

Maar het is interessant dat dit in de Westminster Confessie is terecht gekomen en in de Nadere Reformatorische traditie zo niet in die mate verdedigd werd.
De apostel Paulus achtte het wel van toepassing voor de Griekse wereld, terwijl het daar ook niet als probleem ervaren werd. Niet onze cultuur en wat wij vinden is bepalend…
Gesloten