Marnix schreef:cosmo schreef:Hendrikus schreef:
Heilig Avondmaal op Goede Vrijdag: het is volstrekt niet logisch.
De logica van deze uitspraak ontgaat mij.
Mij ook. Ik ben wel benieuwd waarom het volstrekt niet logisch zou zijn.
Nou, daar gaat 'ie nog een keer weer.
Ik citeerde:
Ter lezing aanbevolen:
http://bderoos.web-log.nl/bderoos/2007/04/5_april.html
Op Goede Vrijdag geen Heilig Avondmaal
Morgen gaan heel wat kerkgebouwen open voor een avonddienst. Op Goede Vrijdag herdenken we het lijden en sterven van Christus.
In sommige gemeentes wordt ook het Heilig Avondmaal gevierd.
Bij die Avondmaalsvieringen wil ik in dit artikel enkele vraagtekens zetten.
Het Heilig Avondmaal vieren wij normaliter in een kerkdienst op de eerste dag der week. Dat doen we op de dag die wij speciaal aan kerkdienst en Godsdienst hebben gewijd. Daarvoor zijn allerlei Schriftuurlijke argumenten aan te voeren. Aan de discussies die er momenteel over die argumenten worden gevoerd ga ik nu voorbij.
Want hoe dat alles ook zij: alle andere feestdagen hebben wij, als ik het even wat cru zeggen mag, zelf bedacht. Dat zo zijnde lijkt het mij niet zo passend om de kerkdienst op Goede Vrijdag - door mensen ingesteld - op te waarderen met het Heilig Avondmaal, dat door Jézus werd ingesteld.
Goede Vrijdag is vanouds een vastendag. Bij de Rooms-Katholieken is die dag, voorzover ik weet, nog altijd een gelegenheid waarbij het vasten wordt gepraktiseerd. Dat betekent daar dan dat alle gedoopten tussen de 18 en 60 jaar slechts één volledige maaltijd mogen nuttigen. Goede Vrijdag en de zaterdag voor Pasen zijn bij de Rooms-Katholieken dan ook dagen waarop geen eucharistieviering plaatsvindt.
En ja, ook bij de Gereformeerden is de Goede Vrijdag feitelijk een dag waarbij geen feestelijkheden passen. Soberheid is troef.
Het komt mij voor dat het Heilig Avondmaal teveel van die soberheid af doet.
In de Dordtse "Kerkenordening gesteld in de Nationale Synode der Gereformeerde Kerken, tezamengeroepen en gehouden door orde van de Hoogmogende Heren Staten-Generaal der Verenigde Nederlanden, binnen Dordrecht in de jaren 1618 en 1619" lees ik in artikel LXIII: "Het Avondmaal des Heeren zal ten twee maanden eens, zoveel het mogelijk is, gehouden worden; en zal stichtelijk zijn, daar de gelegenheid der kerken lijden kan, dat op de Paasdag, Pinksterdag en Kerstdag hetzelve geschiede. Doch ter plaatsen, daar nog geen kerkelijke orde is, zal men eerst ouderlingen en diakenen bij provisie stellen".
Daarin komt dus de Paasdag voor. Maar van de Goede Vrijdag geen spoor.
Zeker, u ziet hierboven wel de Kérstdag staan. En dat is dus lang niet altijd een zondag.
Maar nogmaals: de Goede Vrijdag komt niet in de opsomming voor.
Nu gaan we eventjes naar de Hervormde Kerk.
Dat is voor een Gereformeerd mens natuurlijk wat onwennig. Maar deze keer zal het toch wel dienstig zijn.
In de Nederlandse Hervormde Kerk was aan het einde van de achttiende eeuw namelijk nogal wat behoefte aan liturgische vernieuwing. Want, zo dachten ze daar, als wij de zaak nu eens wat moderniseren blijven de mensen naar de kerk komen. In dat kader werd door sommigen bepleit om het Heilig Avondmaal ook op de Goede Vrijdag te vieren. Een pakket met allerlei wensen ten aanzien van vernieuwingen werd in 1817 door de synode aan de plaatselijke kerken gestuurd. En jazeker, de kwestie van het Avondmaal op Goede Vrijdag zat daar ook bij. Want, zo zei de synode, de Goede Vrijdag "is een dag van gewicht voor de christen".
Het waren met name de meer 'vrijzinnige' dominees die dat Avondmaalsidee overnamen.
U kunt, denk ik, haast wel raden wat er gebeurde.
Het ging bij die vrijzinnigen vooral over de méns Jezus. En het Heilig Avondmaal werd op Goede Vrijdag een soort begrafenismaaltijd.
Uiteindelijk kwam het in 1853 tot een echte synodale aanbeveling om op Goede Vrijdag een kerkdienst mét Avondmaalsviering te houden. En u weet hoe dat dan gaat. Langzaamaan wordt dat dan ook de gebruikelijke praktijk in de kerken. Zo ging dat hier ook. Aan het einde van de negentiende eeuw hield men op de Goede Vrijdag bijna overal een dienst van Woord en Sacrament.
Het is nu, naar ik aanneem, wel duidelijk dat de kerken van de Afscheiding in 1854 - een jaar later dus - niet bij tóeval het volgende uitspraken. "De vergadering verlangt, betreffende den Goede Vrijdag, dat die dag volstrekt niet feestelijk gevierd worde".
De kerken van de Doleantie waren in 1887 nog wat helderder. Ik citeer: "Ingevolge de Kerkenorde zal in iedere kerk minstens zesmaal per jaar, en niet op Goede Vrijdag het Avondmaal bediend worden. Of de gemeente op die dag zal saamkomen, worde aan de prudentie van de kerkenraden overgelaten".
Heilig Avondmaal op Goede Vrijdag: het is volstrekt niet logisch. En dat is dan ook nog erg vriendelijk uitgedrukt.
De laatste jaren wordt dat ook wel eens in Gereformeerde kerken (vrijgemaakt) gedaan.
In andere gemeentes maakt het Avondmaal op Goede Vrijdag deel uit van een pakket voorstellen met betrekking tot vernieuwingen in de liturgie. Tja. Er is niets nieuws onder de zon, zullen we maar zeggen.
In november 2002 schreef een Gereformeerd vrijgemaakte musicoloog-hymnoloog in het weekblad De Reformatie het volgende.
"Gezien de functies en betekenis van het sacrament doen de kerken er goed aan om in ieder geval niet op Goede Vrijdag maar wel op Paaszondag het avondmaal te vieren".
Waarvan akte.