Inlijven en aannemen

[refo]

Iemand die vraagt: kent de Heere Jezus jou ook?, gaat eigenlijk op de stoel van God zitten. Wie zou dat moeten meten?
Het komt voort uit een bepaalde ant-Remonstrantse angst. Die opa bedoelt: als je zomaar een paar teksten uit de Bijbel pakt zou je op dezelfde denkbeelden kunnen komen als Arminius, dat zit nu eenmaal in de mens en de duivel port hem daartoe ook nog aan. Dus zelfs wedergeboorte kan zo gemakkelijk worden aangemerkt als duivelswerk.

[refo]

2 Petrus 1,3-15
De christelijke roeping en verkiezing

3 Immers, Zijn Goddelijke kracht heeft ons alles geschonken wat tot het leven en de godsvrucht behoort, door de kennis van Hem Die ons geroepen heeft door Zijn heerlijkheid en Zijn deugd.
4 Daardoor heeft Hij ons de grootste en kostbare beloften geschonken, opdat u daardoor deel zou krijgen aan de Goddelijke natuur, nadat u het verderf, dat er door de begeerte in de wereld is, ontvlucht bent.
5 En daarom moet u zich er met alle inzet op toeleggen om aan uw geloof deugd toe te voegen, aan de deugd kennis,
6 aan de kennis zelfbeheersing, aan de zelfbeheersing volharding, aan de volharding godsvrucht,
7 aan de godsvrucht broederliefde en aan de broederliefde liefde voor iedereen.
8 Want als deze dingen bij u aanwezig zijn en toenemen, zullen ze u niet doelloos en onvruchtbaar laten wat de kennis van onze Heere Jezus Christus betreft.
9 Immers, bij wie deze dingen niet aanwezig zijn, die is blind en kortzichtig, omdat hij de reiniging van zijn vroegere zonden vergeten is.
10 Daarom, broeders, beijver u des te meer om uw roeping en verkiezing vast te maken; want als u dat doet, zult u nooit meer struikelen.
11 Want zo zal u in rijke mate de toegang worden verleend tot het eeuwig Koninkrijk van onze Heere en Zaligmaker, Jezus Christus.
12 Daarom zal ik niet nalaten u altijd aan deze dingen te herinneren, hoewel u ze weet en in de waarheid, die bij u is, versterkt bent.
13 En ik acht het juist, zolang ik in deze tent ben, u op te wekken door de herinnering hieraan,
14 omdat ik weet dat het afbreken van mijn tent nu snel zal plaatsvinden, zoals onze Heere Jezus Christus mij ook duidelijk heeft gemaakt.
15 Maar ik zal mij ook voortdurend beijveren dat u na mijn heengaan deze dingen in gedachten blijft houden.

Dus niet de vraag: kent Jezus jou ook. Daar gaat Petrus van uit.
Maar aangezien dat allemaal niet zo duidelijk ligt als die opa wil doen geloven raadt Petrus aan roeping en verkiezing vast te maken. Hoe? Dat staat is 5 t/m 7. En deze alledaagse dingen leiden dan tot het conclusiegeloof van vers 8.
Met de veroordeling van vers 9. Met de bemoediging van vers 10 t/m 15.

Als die vraag van opa zo bedoeld is is het goed. Maar het klinkt een beetje als een lakmoesproef: wie op die vraag zwijgt of stottert of boos wordt moet het nog maar eens nazien. En dat is niet hoe Gods Woord daarmee omgaat.

[Luther]

Misschien ter verheldering van de discussie is het ook goed om de historische inleiding door ds. Golverdingen te lezen.

[huisman]

Je hoort ook wel eens iemand zeggen: ik heb de Heere Jezus leren kennen. Mijn opa zei dan altijd: maar kent de Heere Jezus u ook? Want daar komt het op aan! En dat is precies wat Comrie en ds. Moerkerken hier benadrukken, tegen de remonstranten. En dat is zeker niet in tegenspraak met wat ds. A.B. van der Heiden hier zegt. Er wordt alleen een andere kant van de zaak benadrukt.

Vinden wij dan de geloofsdaad remonstrants?

Het gaat er maar om waar de nadruk op gelegd wordt. Op het genadewonder of op ons zien? Geloven "wij" niet meer dat als er ook maar een nagelschrapje van onze zijde bij moest, het alles verloren zou zijn?

Ds. Moerkerken gebruikt dit "eigene" trouwens om zijn kerken af te bakenen tegenover de andere kerken van gereformeerd belijden niet tegen de remonstranten.

Met dit soort losse kreten kan ik dus helemaal niets.

Maar wat is er verkeerd aan als iemand mag zeggen dat hij/ zij de Heere Jezus heeft mogen leren kennen?

Niets, dat is het mooiste wat er is.

Als dan wordt gevraagd Maar kent de Heere Jezus u ook? Dan kun je daar wantrouwen in horen, jammer is dat. Wanneer je het positief opvat, kun je ook zeggen, ja, omdat ik van Hem gekend ben, daarom mocht ik Hem leren kennen. Wat zou dan de vervolgvraag zijn?
Waarom word er niet gevraagd zoiets als, ' kun je daar eens wat meer van vertellen'. dat zou een open vraag zijn waarin je de ander in zijn/ haar waarde laat.
Helaas kom ik het vaker tegen dat wanneer (jonge) mensen mogen belijden de Heere te dienen/ gevonden hebben, ze op een vervelende manier worden 'ondervraagd' wat vervolgens weer voor veel verwarring zorgt, en nee, ik hou ook niet van het 'zelfzoekende Jezus geloof' waarin de mens zelf ten diepste centraal staat.

Ik kom dat gelukkig nooit tegen dat mensen op een vervelende manier over hun geestelijk leven ondervraagd zijn. Het bovenstaande voorbeeld werd altijd in de beschouwing uitgesproken. En we kunnen lang en kort redeneren, maar daar gaat het nu ten diepste om, dat we van God gekend zijn. Die u uit de duisternis geroepen heeft tot Zijn wonderbaar licht. Daarom snijdt de kritiek van huisman geen hout.

Welke kritiek? Ik kan het eens zijn met het onderscheid inlijving en aanneming als je ze maar onlosmakelijk met elkaar blijft verbinden. Suggereren dat er een inlijving/onbewuste wedergeboorte tijdenlang kan zijn voordat zo'n ziel enigermate zicht heeft op Christus en Zijn weldaden is niet naar de Schrift. Dat suggeren doet ds Moerkerken erg sterk in zijn preek over zondag 7 en dat gaat mij veel te ver. Ik lees dat ook nergens in de Schrift/confessie. En het ergste is dat het idee kan gaan postvatten dat wij wedergeboren kunnen zijn zonder kennis van Christus.

Er is verschil tussen de planting van het geloof en de oefeningen. Begrijpen jullie dat, jongens en meisjes? Ik zal het voor jullie nog duidelijker zeggen. In november kun je een bloembol in de tuin planten. Jullie hebben allemaal wel eens een bloembol gezien. Daar zit geen kleur aan, geen stengel, geen bladeren, geen reuk. Er is niets aan te zien. En toch zit heel die bloem er al in. De kleuren, de stengel, de bladeren, het stuifmeel, de kelk, de geur zelfs. Alles zit in die bol begrepen maar je ziet het niet. Die bol gaat de aarde in en verdwijnt een hele tijd. Het is net of er niets in de grond zit. Je vergeet het. Maar dan, in het voorjaar, zie je ineens een groen sprietje opkomen. Dat is er niet bijgevoegd, dat komt uit die bol. Er komt een stengeltje en langzaam aan ga je kleur zien die die bloem zal krijgen. En als het wat later is, het heeft geregend en de zon heeft geschenen, dan staat er een tulp of welke bloem dan ook. Zo is het nu ook met het geloof
........
Dat geloof is als het ware die bol, met eerbied gesproken, die God de Heilige Geest in de wedergeboorte komt te planten in het hart van de zondaar. Dan kunnen er tijden overheen gaan dat we in het leven van zo’n mens donkere aarde zien. Maar de planting van het geloof is er. Wat is nu nodig? Dat door de inwerkende kracht van de Heilige Geest die plant van het geloof een bloem gaat worden met geur, schoonheid en kleur. Met andere woorden: het geloof moet geloven worden. De hebbelijkheid van het geloof moet tot dadelijkheid van het geloven komen, tot de oefeningen van het geloof. In Zondag 7 wordt, met eerbied gesproken, gezegd wat er in die bloembol zit. Er wordt in Zondag 7 ook

[Luther]

Het gaat vooral om deze zin:

In Zondag 7 wordt, met eerbied gesproken, gezegd wat er in die bloembol zit.

Naar mijn bescheiden mening gaat het in Zondag 7 daarover NIET ALLEEN. Het gaat ook om het daadwerkelijk beoefenen van het geloof.

[huisman]

Het gaat vooral om deze zin:

In Zondag 7 wordt, met eerbied gesproken, gezegd wat er in die bloembol zit.

Naar mijn bescheiden mening gaat het in Zondag 7 daarover NIET ALLEEN. Het gaat ook om het daadwerkelijk beoefenen van het geloof.

De zin waar ik mij het meest aan stoot is deze. Hier wordt de inlijving in tijd ver gescheiden van de aanneming.

Dat geloof is als het ware die bol, met eerbied gesproken, die God de Heilige Geest in de wedergeboorte komt te planten in het hart van de zondaar. Dan kunnen er tijden overheen gaan dat we in het leven van zo’n mens donkere aarde zien. Maar de planting van het geloof is er.

[Luther]

Het gaat vooral om deze zin:

In Zondag 7 wordt, met eerbied gesproken, gezegd wat er in die bloembol zit.

Naar mijn bescheiden mening gaat het in Zondag 7 daarover NIET ALLEEN. Het gaat ook om het daadwerkelijk beoefenen van het geloof.

De zin waar ik mij het meest aan stoot is deze. Hier wordt de inlijving in tijd ver gescheiden van de aanneming.

Dat geloof is als het ware die bol, met eerbied gesproken, die God de Heilige Geest in de wedergeboorte komt te planten in het hart van de zondaar. Dan kunnen er tijden overheen gaan dat we in het leven van zo’n mens donkere aarde zien. Maar de planting van het geloof is er.

Precies!
En als je de Eigenschappen van Comrie leest, zie je dat ook helemaal niet terug. Dat vind ik eigenlijk het verbazingwekkende.

[Zonderling]

ad 1.: Comrie heeft het op een heldere en mooie wijze opgeschreven en op die wijze hoort men het ook graag in de Gereformeerde Gemeenten.
ad 2.: nee zeker niet, integendeel, zou ik zeggen. Er worden vele catechismusverklaringen van oudvaders gelezen in de Gereformeerde Gemeenten, en in het verleden zijn die ook veel gelezen. Ik noem bijv. Van der Kemp (waar ds. Kersten ook veel naar verwijst in zijn dogmatiek) Justus Vermeer, Smytegelt, enz.
ad 3.: Comrie legt een bepaald accent waar de Gereformeerde Gemeenten zich bij thuisvoelen. Hoe Comrie het zieleleven verklaart, dat is hoe men het ervaarde en ervaart. Dat is geen teken van rechtzinnigheid ofzo, maar wel duidelijk. Comrie heeft daarmee een stevig fundament gelegd tegen het remonstrantisme.
ad 4.: Wat mij betreft niet, maar dat is mijn persoonlijke mening. Laat duidelijk zijn dat zowel Comrie als Van der Groe breed gelezen werden en worden in de Gereformeerde Gemeenten. Onlangs zag ik hier op het forum dat in Rijssen in de leesdienst zeven zondagen achter elkaar preken van Van der Groe zijn gelezen, om maar een voorbeeld te noemen.
ad 5.: ik denk het wel, hoewel Comrie wel bepaalde accenten legt.

Erasmiaan, dank je wel voor je toelichting. Jouw reactie doet mij nog een beetje goed, want als ik zie hoe ds. Moerkerken Comrie als het summum van rechtzinnigheid neerzet (van wie je noodzakelijk kennis moet nemen om de prediking van de Ger.Gem. te begrijpen), dan roept dat bij mij wel heel veel weerstand op. Ik denk ook niet dat het te verdedigen is wanneer men het werk van één predikant als het ware boven alle anderen plaatst.

Zeker wanneer je weet dat Comrie ook in zijn eigen tijd - vooral door zijn werk over de catechismus en zijn vriendschap met N. Holtius - omstreden was bij de rechtzinnigen en godvrezenden.

[Bazuin]

Toch is het begrijpelijk dat het plaatsen van "tijd" tussen inlijven en aannemen, vraagtekens oproept. Recent hoorde ik nog van de kansel (GG): "Er zullen mensen zijn die van schrik in de hemel vallen." Daar worden mensen mee bedoeld die ooit vanuit de verte een heel zwak zicht op Jezus hebben gehad, maar bij wie het nooit tot een doorbraak is gekomen. Zoiets wil ik graag geloven, maar kan ik moeilijk aannemen in het licht van 1 Johannes 5:10 waar staat: "Die in den Zoon van God gelooft, heeft de getuigenis in zichzelven; die God niet gelooft, heeft Hem tot een leugenaar gemaakt, dewijl hij niet geloofd heeft de getuigenis, die God getuigd heeft van Zijn Zoon. Hier wordt letterlijk gezegd dat deze mensen de getuigenis hebben. Er staat niet dat ze die nog krijgen of misschien ooit zullen ontvangen, maar dat ze die getuigenis hebben. De kanttekenaren merken op: "Dat is, door den Heiligen Geest, die het geloof in hem gewrocht heeft, in zijn hart hiervan overtuigt en verzekert". Ik ben blij dat Johannes direct duidelijk maakt wat die getuigenis is, namelijk in vers 11: "En dit is de getuigenis, namelijk dat ons God het eeuwige leven gegeven heeft; en ditzelve leven is in Zijn Zoon." Vervolgens brengt Johannes een zeer duidelijke scheiding aan tussen de mensen die de Zoon hebben (en dus ook de getuigenis hebben!) en mensen die de Zoon missen (en daarmee ook de getuigenis missen wat Johannes stelt namelijk dat alleen de gelovigen de getuigenis hebben). Deze scheiding brengt hij aan in vers 12: "Die den Zoon heeft, die heeft het leven; die den Zoon van God niet heeft, die heeft het leven niet."

Als de Bijbel zo duidelijk is, waarom worden dergelijke uitdrukkingen dan van de kansel gedaan? Dat zorgt toch voor verwarring? Ik las ergens van Calvijn dat hij zich over deze kwestie afvraagt hoe mensen wél hun ellende zouden kunnen voelen maar het werk van de Heilige Geest niet. Het wederbarende werk van de Heilige Geest, zou dat echt alleen een "zwak zicht" op Jezus kunnen zijn? In het licht van 1 Johannes 5 en vele andere teksten meen ik van niet. Ds. Kersten zegt in zijn Catechismusverklaring: "Verwerpt toch die leer van de onbewuste wedergeboorte." Die uitdrukking komt bij mij regelmatig in herinnering onder een preek.

[vragensteller]

Beste medeforummers,

Er moet me iets van het hart. Ik kan niet begrijpen hoe iemand zegt een kind van God te zijn, en zo liefdeloos oordeelt over medebroeders (1 Joh. 3:14). Je kunt het met ds. Moerkerken oneens zijn, zoals je wilt, maar dat geeft je niet het recht om hem zó neer te zetten.
We hebben het hier over een gewetensvolle predikant, die gedegen zijn preken voorbereidt en moeilijke vragen niet uit de weg gaat. Op mijn computer heb ik preken staan van hem vanaf 2007, ik heb ze met veel genoegen bijna allemaal beluisterd, en ik beluister nog steeds preken van hem via internet. Je kunt van alles concluderen (en het is echt niet zo dat ik zelf niet nadenk bij het beluisteren van zijn preken), maar níet dat deze predikant rust geeft buiten Christus. En níet dat hij het aannemen onnodig acht, of meer van die onzin die ik hier lees. Hij slaat idd de mensen niet naar Christus, maar hij leidt ze naar Christus. Hij besteedt idd aandacht aan de vermoeiden en belasten, en terecht, maar wél om ze naar Christus te leiden! En hij benoemt wel degelijk de eis van bekering en geloof. Vraag de preek per PB gerust bij mij op, waarin hij letterlijk zegt: "Wat moet u doen om zalig te worden?" "Bekeert u, en geloof het Evangelie". Zelfs de vraag "kent Jezus u ook? " zou hij nooit aan een kleine in de genade stellen. Hij noemt dat "het kapot snijden van de bloembol". Hieronder zal ik inhoudelijk de karikatuur trachten te weerleggen, of in ieder geval te weerspreken. Met als overkoepelende tip: oordeel niet op basis van krantenartikelen of meningen van anderen, maar lees eens zijn hele catechismusverklaring, of althans héél de verklaring van zondag 7.

[vragensteller]

Beste Huisman en Luther, ter nuancering van jullie beeld, nog wat extra citaten uit de verklaring van zondag 7 uit de verklaring van de HC van zondag 7. (En Huisman: hert verbaast me dat je hier zoveel aanvoert, als je zegt geen tijd voor en zin in deze discussie te hebben).
pp. 103, 104:

"Worden dan alle mensen wederom door Christus zalig?" Als wij het antwoord hadden moeten geven, hadden we misschien gezegd: "Nee, niet alle mensen worden door Christus zalig, maar alleen degenen die in Hem geloven." Alleen degenen die in Hem geloven. Staat dat er niet? Nee! Er staat net iets anders, luister maar: "Neen zij, maar alleen degenen die Hem door een waar geloof worden ingelijfd", en daarna "en al Zijn weldaden aannemen." (...) Ziet u dat de Catechismus hier een onderscheid maakt tussen de inlijving in Christus en het aannemen van Christus? (...) Er staat niet "allen die zichzelf inlijven", maar er staat "degenen die Hem worden ingelijfd."

Op p. 100 (onderstreping van mij):

Zondag 7 echter beschrijft ons geloof in zijn wezen. Met andere woorden: wat in Zondag 7 beleden wordt, dat zal elk kind Gods kennen. Waar dit gemist wordt, wordt het geloof gemist, daar wordt alles gemist.

[refo]

Beste Huisman en Luther, ter nuancering van jullie beeld, nog wat extra citaten uit de verklaring van zondag 7 uit de verklaring van de HC van zondag 7. (En Huisman: hert verbaast me dat je hier zoveel aanvoert, als je zegt geen tijd voor en zin in deze discussie te hebben).
pp. 103, 104:

"Worden dan alle mensen wederom door Christus zalig?" Als wij het antwoord hadden moeten geven, hadden we misschien gezegd: "Nee, niet alle mensen worden door Christus zalig, maar alleen degenen die in Hem geloven." Alleen degenen die in Hem geloven. Staat dat er niet? Nee! Er staat net iets anders, luister maar: "Neen zij, maar alleen degenen die Hem door een waar geloof worden ingelijfd", en daarna "en al Zijn weldaden aannemen." (...) Ziet u dat de Catechismus hier een onderscheid maakt tussen de inlijving in Christus en het aannemen van Christus? (...) Er staat niet "allen die zichzelf inlijven", maar er staat "degenen die Hem worden ingelijfd."

Op p. 100 (onderstreping van mij):

Zondag 7 echter beschrijft ons geloof in zijn wezen. Met andere woorden: wat in Zondag 7 beleden wordt, dat zal elk kind Gods kennen. Waar dit gemist wordt, wordt het geloof gemist, daar wordt alles gemist.

Ik heb ds Moerkerken ook 9 jaar als ds gehad.
Maar je geeft een interessant citaat. Maakt het probleem duidelijk.
Maar zondag 7 HC maakt geen onderscheid tussen 'inlijven' en 'aannemen'. Dat doet ds Moerkerken.

Dat bloembolverhaal is zo belangrijk voor hem en vele andere GG-dominees, dat het altijd maar gaat om de mensen die net-wel, toch-ook-wel en misschien-uiteindelijk-toch-ook-nog het heil zullen ontvangen. Voor de bijbel is dat niet belangrijk. Wie gelooft neemt aan. De één heeft een mooi verhaal, de ander géén verhaal. Niet van belang. De toets is niet een bloembol, die mogelijk ergens in de grond zit, maar de vrucht i.c. een bloem.

[Zonderling]

Beste Huisman en Luther, ter nuancering van jullie beeld, nog wat extra citaten uit de verklaring van zondag 7 uit de verklaring van de HC van zondag 7. (En Huisman: hert verbaast me dat je hier zoveel aanvoert, als je zegt geen tijd voor en zin in deze discussie te hebben).
pp. 103, 104:

"Worden dan alle mensen wederom door Christus zalig?" Als wij het antwoord hadden moeten geven, hadden we misschien gezegd: "Nee, niet alle mensen worden door Christus zalig, maar alleen degenen die in Hem geloven." Alleen degenen die in Hem geloven. Staat dat er niet? Nee! Er staat net iets anders, luister maar: "Neen zij, maar alleen degenen die Hem door een waar geloof worden ingelijfd", en daarna "en al Zijn weldaden aannemen." (...) Ziet u dat de Catechismus hier een onderscheid maakt tussen de inlijving in Christus en het aannemen van Christus? (...) Er staat niet "allen die zichzelf inlijven", maar er staat "degenen die Hem worden ingelijfd."

Maar dit is nu juist onrechtzinnig. Want de inlijving gebeurt van Gods zijde door de Geest en van 's mensen zijde door het geloof. We mogen en moeten dus wel degelijk zeggen dat alleen degenen zalig worden DIE GELOVEN. Dat is de taal van de Schrift, maar ook het SOLA FIDE van de Reformatie. Wanneer dit geloochend wordt, dan is dit een dwaalleer.

Bovendien leest ds. Moerkerken de HC niet goed, want er staat helemaal niet het 'aannemen van Christus', maar het 'aannemen van Zijn weldaden'. Het aannemen van Christus behoort tot de inlijving en staat daar helemaal niet als een zaak NAAST of APART van. Wel wordt het 'aannemen van Zijn weldaden' afzonderlijk genoemd, niet als iets wat apart staat van Christus, maar wat daar ook wezenlijk bijbehoort.

Met zo'n citaat schudt de leer van de Reformatie op zijn grondvesten, ik ben werkelijk verbaasd hoe dit als rechtzinnig kan worden verdedigd.

[Harmen]

Beste medeforummers,

Er moet me iets van het hart. Ik kan niet begrijpen hoe iemand zegt een kind van God te zijn, en zo liefdeloos oordeelt over medebroeders (1 Joh. 3:14). Je kunt het met ds. Moerkerken oneens zijn, zoals je wilt, maar dat geeft je niet het recht om hem zó neer te zetten.
We hebben het hier over een gewetensvolle predikant, die gedegen zijn preken voorbereidt en moeilijke vragen niet uit de weg gaat. Op mijn computer heb ik preken staan van hem vanaf 2007, ik heb ze met veel genoegen bijna allemaal beluisterd, en ik beluister nog steeds preken van hem via internet. Je kunt van alles concluderen (en het is echt niet zo dat ik zelf niet nadenk bij het beluisteren van zijn preken), maar níet dat deze predikant rust geeft buiten Christus. En níet dat hij het aannemen onnodig acht, of meer van die onzin die ik hier lees. Hij slaat idd de mensen niet naar Christus, maar hij leidt ze naar Christus. Hij besteedt idd aandacht aan de vermoeiden en belasten, en terecht, maar wél om ze naar Christus te leiden! En hij benoemt wel degelijk de eis van bekering en geloof. Vraag de preek per PB gerust bij mij op, waarin hij letterlijk zegt: "Wat moet u doen om zalig te worden?" "Bekeert u, en geloof het Evangelie". Zelfs de vraag "kent Jezus u ook? " zou hij nooit aan een kleine in de genade stellen. Hij noemt dat "het kapot snijden van de bloembol". Hieronder zal ik inhoudelijk de karikatuur trachten te weerleggen, of in ieder geval te weerspreken. Met als overkoepelende tip: oordeel niet op basis van krantenartikelen of meningen van anderen, maar lees eens zijn hele catechismusverklaring, of althans héél de verklaring van zondag 7.

Heeft u het boekje Genadeleven en genadeverbond wel eens gelezen? Daar zijn toch wel vragen bij te stellen?
Net als bij de verklaring van de Heidelberger. Het komt mij heel verwarrend over. Alsof zondag 23 wat anders is dan zondag 7.
Daarom kan ik de onderstaande vragen wel begrijpen.

[vragensteller]

Wat ik in het artikel opvallend (en zorgwekkend) vond, zijn deze zinnen:

Wie Comries uitleg van zondag 7 nooit gelezen heeft, kan de prediking van de Gereformeerde Gemeenten niet goed begrijpen.

Vragen die daarbij oprijzen:
1. Heeft Comrie's uitleg zodanige meerwaarde ten opzichte van de Reformatie en onze belijdenisgeschriften dat überhaupt de prediking van een heel kerkverband niet begrepen kan worden zonder die uitleg van Comrie 7 te lezen?
2. Schieten dan alle andere uitleggingen van zondag 7 uit de 16e en 17e eeuw tekort in vergelijking met die van Comrie?
3. Is het zo dat Comrie's uitleg van de belijdenis als het ware een 'kenmerk' is geworden van rechtzinnigheid of zijn ook andere opvattingen - zoals die van Van der Groe en de grote massa aan oudvaders van de 16e en 17e eeuw - evenzeer legitiem?
4. Is dan volgens de leer van de Gereformeerde Gemeenten een leer die niet geheel overeenkomt Comrie, maar wel met de andere oudvaders, onrechtzinnig?
5. Is de uitleg van Comrie wel geheel in overeenstemming met de uitleg die de opstellers van de Heidelbergse Catechismus gegeven hebben (beide opstellers hebben immers verklaringen van de catechismus geschreven). En zo ja, waarom zou dan specifiek Comrie gelezen moeten worden om de leer van de Gereformeerde Gemeenten goed te begrijpen?

De rector van de Theologische School zei dat het bij Comrie „glashelder” is dat het begin van het geestelijk leven ligt bij de inlijving in Christus. „Dat blijkt uit de eerste twee preken van de ”Eigenschappen”, die handelen over ”Het geloof is een genade, die de ziel zo nauw mogelijk met Christus verenigt” en ”Het geloof is een genade, waardoor de ziel gerechtvaardigd wordt”.” Dat is niet hetzelfde als het aannemen van en de persoonskennis van de Middelaar. Wat wij wel de toeleidende weg noemen, geeft Comrie een plaats ín het geestelijk leven, niet vóór het geestelijk leven.”

Hier wordt geestelijk leven gesteld ZONDER het aannemen van de Middelaar.
Bovendien wordt hier het komen in het gemis en de 'toeleidende weg' genoemd als 'geestelijk leven' en een vrucht van 'de inlijving in Christus'.

Mag ik vragen:
1. Vinden we dit echt zo bij Comrie?? Ik meen dat juist in de Eigenschappen dit NIET te vinden is, maar het tegendeel.
2. Vinden we dit ook in onze belijdenis? Zo ja, waar dan?
3. Vinden we dit ook in andere oudvaders? Zo ja, wie dan?

In grote lijnen sluit ik me bij de antwoorden van Erasmiaan aan.
Mijn eigen visie erop is deze:
1. Zo is dat citaat niet bedoeld. Ds. Moerkerken bedoelt m.i. dat als je kritiek hebt op bepaalde gedachten binnen de GG, het lezen van de preek over zondag 7, het meest bondige overzicht geeft van wat men in de GG leert. (Dan hoeft men niet van alles te gaan concluderen op basis van krantenartikelen bijvoorbeeld).
2. Nee, een groot aantal gedachten zul je aan hen ook kunnen ontlenen, niet te vergeten aan Ursinus zelf.
3. Nee, dat bedoelt ds. Moerkerken m.i. niet. Zoiets zeg je toch ook niet, als iemand veel waardering heeft voor de puriteinen?
4. Nee, die belicht dan andere facetten of verwoordt het minder tot in detail dan Comrie.
5. Ik ben bereid met je de discussie aan te gaan, waarbij ik graag zou willen zien, waar Comrie ingaat tegen Ursinus (en Olevianus), volgens jou. Nu roep je het e.e.a. en je maakt weinig concreet.

Voor je overige opmerkingen, verwijs ik je naar de citaten uit Het Schatboek (over zondag 20) in de discussie, die ik met Afgewezen heb gevoerd. Zie o.a. http://www.refoforum.nl/forum/viewtopic ... 11#p577111

W.b.t. je laatste 3 punten: ik zal je straks in reactie op hervormde aantonen dat dit zeker uit zondag 23 te halen is!
Wil je trouwens niet te snel zeggen: “dat leert niemand zo” of iets in die trant? Dat valt immers nog maar te bezien. Geef dan citaten, waaruit blijkt dat men het expliciet afwijst.