De kleine lettertjes van het Evangelie

[Marco]

Genoemd worden en prediking zijn verschillende dingen. Dat Jezus levend maakt is duidelijk, daar hoef je geen bijbelteksten voor op te zoeken. Deze teksten zijn daar duidelijk over. Maar levend maken en wedergeboorte in de zin waarover wij het nu hebben, en waarover Jezus het heeft in het gesprek met Nicodemus zijn niet dezelfde zaken.

Wat je wél in de Bijbel tegenkomt is de oproep tot bekering. Aan gelovigen, maar ook aan ongelovigen, binnen verbond en ook daarbuiten. En soms zelfs lees je niet eens over de oproep tot bekering, maar is alleen het verkondigen van de God die alles gemaakt heeft voldoende. Zie bijvoorbeeld Handelingen 17. Of het hoofdstuk daarvoor, de stokbewaarder. Niets over wedergeboorte. Wel: stel je vertrouwen op Jezus Christus en je zal behouden worden. Geen voorwaarde, geen beschouwing over wedergeboorte. Want: wie zijn vertrouwen op Jezus stelt, ís wedergeboren. Anders kan je je vertrouwen helemaal niet op Hem stellen.

Er zijn geen kleine lettertjes in het Evangelie. Wat moet je weten?
1. je zonden en ellende (enorm, daar kom je niet mee klaar)
2. hoe je daarvan verlost wordt (door Jezus, onvoorwaardelijk)
3. hoe je daarvoor dankbaar moet zijn (Liefde; begin daar maar mee, kom je niet mee klaar)

Meer niet. En dat is al heel wat.
Al het overige is alleen nuttig en dient alleen maar iets als het ten dienste staat van deze punten.

Een onvoorwaardelijke oproep tot geloof en bekering, daar ben ik het van harte mee eens!
Dat iedereen die gelooft, ook wedergeboren is: eveneens van harte mee eens!

Maar ga niet zeggen dat het niet van belang is dat in de prediking ook de wedergeboorte geleerd wordt.
Ga ook niet een tweedeling maken tussen wat de Heere Jezus noemt en wat Hij gepredikt heeft.
Ga ook niet een tweedeling maken tussen de woorden van de Heere Jezus enerzijds en de rest van de Bijbel.
Benoem ook de wedergeboorte niet als 'kleine lettertjes'. Het is N.B. Gods Woord!
Wees ook niet wijzer dan de Heere Jezus, Die het wél nodig vond om in Zijn gesprek met Nicodemus nadrukkelijk over de wedergeboorte te spreken. Idem dat hij dit ook benoemde in het gesprek met de Samaritaanse vrouw. Geloof is namelijk geen zaak van een verstandelijk iets toestemmen, maar een omwending van de hele mens (door de Geest van God). En dat maakt de Heere Jezus duidelijk door ook over de wedergeboorte te spreken.

Het spijt mij, dit is zó verkeerd en aanmatigend! Alsof jij of ik of wij wel zullen bepalen wat echt nodig is uit de Schrift en wat niet/minder nodig is. "Al de Schrift is van God ingegeven, en is nuttig tot lering, tot wederlegging, tot verbetering, tot onderwijzing die in de rechtvaardigheid is.."

`
Misschien moet ik even wat nuanceren: het ging over evenwichtige prediking. De term 'kleine lettertjes' is niet van mij; daarmee wordt bedoeld dat geloof en bekering niet voldoende zouden zijn, of dat de oproep pas geldt als aan bepaalde voorwaarden voldaan is.

In dat kader wordt ook de wedergeboorte duidelijk: zonder het over de wedergeboorte te hebben gaat het Evangelie grotendeels over de wedergeboorte. Maar hij wordt helemaal niet vaak expliciet benoemd. Als wij dat wel gaan doen, en dan ook nog op een manier die voorwaarden schept tot geloof en bekering, dán zijn we fout bezig.

Ik zeg ook absoluut niet dat de wedergeboorte geen plek in de prediking moet hebben. Maar niet élke preek moet over de wedergeboorte gaan (dat wil zeggen: indirect gaat de preek dat dus wel, maar zonder het te benoemen).

[Marco]

Je ziet in de preken in het NT dat de apostelen als het ware 'de hele Bijbel' (toen nog alleen OT) doorgaan en geen speciale 'preekonderwerpen' daaruit isoleren.
Het lijkt me dat elk gedeelte uit OT of NT als 'preekstof' kan fungeren.
Daarbij is het natuurlijk wel van belang welk publiek je voor je hebt: mensen die nog nooit het Evangelie gehoord hebben, benader je anders dan een zoveelstegeneratie-gemeente. Dat zal iedereen toch wel met mij eens zijn?

Die redenering maakt wel dat nieuwelingen in een zoveelstegeneratiegemeente het bijzonder moeilijk zullen hebben. Daar zit echt een gigantisch probleem.

Ik ben bang dat de zoveelstegeneratiegemeente schromelijk overschat wordt.

[Valcke]

@Valcke:
B. Ik heb niet zoiets gesteld. Een dominee mag van mij over alles preken, mits de preek uit de Bijbel opkomt en de predikant daarbij alle contextuele aspecten in acht neemt.

Dan zou je ook moeten stoppen met zoveel accent te leggen op de vraag waarover de Heere Jezus precies wel en precies niet preekte, wat het verschil is tussen een gesprek en een preek, wat theologisch is en niet theologisch, enz. Door al deze dingen te blijven benoemen, suggereer je wel degelijk (en meer dan dat) dat dit belangrijk is voor de vraagstelling waarover gepreekt moet worden.

Ik vind het juist heel belangrijk om dat accent wel te leggen. Ik heb ook nog niets gelezen dat mij ertoe brengt om daarop terug te komen. Natúúrlijk is dat heel belangrijk om te bepalen waarover gepreekt moet worden. Veel preken gaan al voor een deel niet over de schriftlezing, dat ten eerste. En bovendien hebben veel dominees een heel beperkte tekstkeuze.

Om te bezien hoe preken behoren te zijn, moeten wij in eerste instantie kijken naar preken in de Bijbel. En vervolgens mag de predikant op die manier over iedere bijbeltekst preken, maar niet steeds over dezelfde. En een twistgesprek is mijns inzien géén goed referentiekader om de inhoud van een preek te beoordelen, behalve dan als die preek over een ruzie, discussie of gewoon over dat schriftgedeelte gaat.

O.k. dan worden we het niet eens. De brieven van de apostelen mag en moet je eveneens zien als voorbeelden voor preken. En wat de apostelen schreven, maar niet als woorden van de Heere Jezus, zijn niet minder belangrijk. Neem de introductie van het Evangelie van Johannes: uitermate belangrijk lijkt mij. Neem het lijden van de Heere Jezus: idem (maar toch geen preek van de Heere Jezus Zelf).

Ik las heel goed de verzen 37 en 38 van hoofdstuk 7. Maar daar staat niet zoiets. Het woord wedergeboorte komt er niet eens in voor. En in hoofdstuk 6 is het geen preek, maar een twistgesprek met de Farizeeën. Dat geldt ook voor Johannes 5 na vers 19.

- In Johannes 6 spreekt Jezus tot een grote menigte die hem gevolgd was. Zie vs. 22-25. In vs. 41 wordt het misschien iets nader gespecificeerd tot 'Joden', maar ook daar lezen we niet dat het farizeeën waren.
- In Johannes 7 spreekt de Heere Jezus eveneens tot de menigte in de tempel. Het volk was daar.
- In Johannes 7 verwees ik naar vs. 38-39:

Die in Mij gelooft, gelijkerwijs de Schrift zegt, stromen des levenden waters zullen uit zijn buik vloeien. (En dit zeide Hij van den Geest, Denwelken ontvangen zouden die in Hem geloven; want de Heilige Geest was nog niet, overmits Jezus nog niet verheerlijkt was.)

Ja, wanneer jij meent dat het daar niet OOK over de wedergeboorte gaat, dan hebben we daar best verschil van mening over. Dat het woord 'wedergeboorte' niet genoemd wordt, doet in dit verband niet ter zake. Al eerder is hier gesteld dat het gaat om de zaak, niet om het woord.
- Ik heb niet gezegd dat Jezus in hoofdstuk 5 tot een grote menigte spreekt. Ik heb wel gezegd Hij in één relatief korte passage over zowel het geloof als de wedergeboorte spreekt. Vs. 24 het geloof, vs. 25 de wedergeboorte.
- Daarmee heb ik duidelijk aangetoond dat de Heere Jezus in één gedeelte zowel over het geloof als de wedergeboorte spreekt, en Hij doet dat ook in Zijn prediking aan het volk, zoals in Johannes 6 en Johannes 7.

Ons verschil van mening is hoofdzakelijk of je een twistgesprek als voorbeeld moet gebruiken voor een preek.

Nee, ons verschil van mening gaat niet slechts over de vraag of een twistgesprek ook een voorbeeld mag zijn voor een preek. Het gaat erom of de stof van een preek even goed (en niet "tweederangs" c.q. in mindere mate) ontleend mag worden aan Bijbelgedeelten die niet in een Bijbelse "preek" staan. Bv. gelijkenissen (die jij geen preek noemt), wonderen, het lijden van Christus, de profetieën, de brieven, de Psalmen.

[Valcke]

Misschien moet ik even wat nuanceren: het ging over evenwichtige prediking. De term 'kleine lettertjes' is niet van mij; daarmee wordt bedoeld dat geloof en bekering niet voldoende zouden zijn, of dat de oproep pas geldt als aan bepaalde voorwaarden voldaan is.

In dat kader wordt ook de wedergeboorte duidelijk: zonder het over de wedergeboorte te hebben gaat het Evangelie grotendeels over de wedergeboorte. Maar hij wordt helemaal niet vaak expliciet benoemd. Als wij dat wel gaan doen, en dan ook nog op een manier die voorwaarden schept tot geloof en bekering, dán zijn we fout bezig.

Ik zeg ook absoluut niet dat de wedergeboorte geen plek in de prediking moet hebben. Maar niet élke preek moet over de wedergeboorte gaan (dat wil zeggen: indirect gaat de preek dat dus wel, maar zonder het te benoemen).

Dit klinkt al een stuk genuanceerder dan je eerdere bijdrage. Ik ga er echter niet meer op in. Want de stelling dat prediking evenwichtig moet zijn, onderschrijf ik volledig. Idem dat de nodiging van het Evangelie geen voorwaarden kent. [Tegelijk is er ook de beproeving van het geloof en daarin zijn wél voorwaarden.] Kortom, ik ga nu verder niet op je post in.

[Cyrillus]

Misschien moet ik even wat nuanceren: het ging over evenwichtige prediking. De term 'kleine lettertjes' is niet van mij; daarmee wordt bedoeld dat geloof en bekering niet voldoende zouden zijn, of dat de oproep pas geldt als aan bepaalde voorwaarden voldaan is.

In dat kader wordt ook de wedergeboorte duidelijk: zonder het over de wedergeboorte te hebben gaat het Evangelie grotendeels over de wedergeboorte. Maar hij wordt helemaal niet vaak expliciet benoemd. Als wij dat wel gaan doen, en dan ook nog op een manier die voorwaarden schept tot geloof en bekering, dán zijn we fout bezig.

Ik zeg ook absoluut niet dat de wedergeboorte geen plek in de prediking moet hebben. Maar niet élke preek moet over de wedergeboorte gaan (dat wil zeggen: indirect gaat de preek dat dus wel, maar zonder het te benoemen).

Dit klinkt al een stuk genuanceerder dan je eerdere bijdrage. Ik ga er echter niet meer op in. Want de stelling dat prediking evenwichtig moet zijn, onderschrijf ik volledig. Idem dat de nodiging van het Evangelie geen voorwaarden kent. [Tegelijk is er ook de beproeving van het geloof en daarin zijn wél voorwaarden.] Kortom, ik ga nu verder niet op je post in.

Dank aan de moderatoren. Ik zal daarom weer een poging doen om mee te doen. Van mijn kant zal ik in ieder geval een wacht voor mijn lippen stellen. @Valcke, in feite leidde dit allemaal af van de oorspronkelijke stelling van Marco dat een preek niet evenwichtig hoeft te zijn. Nu komen we eindelijk weer terug op dit onderwerp. Want jij stelt dat een preek wel evenwichtig moet zijn. Ik ben daarom benieuwd naar jouw definitie van evenwichtige prediking.

[DDD]

@Valcke:

Ik vind dat een predikant evengoed uit alle bijbelse stoffen mag preken. Dat heb ik nu twee keer uitdrukkelijk opgeschreven. Ik hoop dat iemand anders kan inzien waarom jij dat dan niet herkent in wat ik schrijf, want daar heb ik eerlijk gezegd geen flauw idee van. Ik weet niet hoe ik mij duidelijker kan uitdrukken.

Ik zie zelf in de voorgaande bijdragen maar enkele verschillen van inzicht met jou.

1)Je interpreteert het begrip Joden niet als Farizeeën. Voor zover je bedoelt dat het in dit geval ook Sadduceeën kunnen zijn, dan wil ik daar vanaf zijn, hoewel ik het vreemd vind. Maar voor zover je erop doelt dat onder Joden alle aanwezigen kunnen worden verstaan: dat is heel ongebruikelijk in de bijbeluitleg en laat ik verder rusten, omdat iedereen daar zelf maar een mening over moet hebben. Het lijkt me verder een bijzaak, hoewel zoiets wel heel vreemde exegetische consequenties heeft, zoals hier.

2) Je vindt dat ik slecht lees, terwijl ik dat andersom vind.

3) Je wekt de indruk dat je ieder bijbelgedeelte, het maakt niet uit waarover, in gelijke mate kunt gebruiken om te bepalen hoe een preek naar uitwijzen van de heilige Schrift ('evenwichtig') moet zijn. Ik vind ook dat een preek in overeenstemming moet zijn met de gehele Schrift, maar dat je voor hoe een preek -in zijn algemeenheid- moet zijn, primair moet kijken naar preken die onder leiding van de heilige Geest zijn opgeschreven. Veel brieven zijn natuurlijk ook bedoeld als leespreken, dus aan dat argument ga ik verder voorbij. Je kunt de brief aan de Romeinen niet vergelijken met een twistgesprek met de Farizeeën. En uit het gesprek tussen Lot en zijn stadsgenoten kun je niet afleiden welke onderwerpen in een bijbelse preek thuishoren, net zo min als uit Spreuken en Hooglied.

4) Ik heb nergens gezegd dat gelijkenissen geen preek zijn.

Verder gaat het in Johannes 7 natuurlijk over de wedergeboorte, maar ik heb al uitvoerig geschreven dat iedere discussie daarover een misverstand is, precies zoals Marco al schreef. Dat was totaal het punt niet dat Marco maakte, en is ook het punt niet dat dr. Van den Brink maakt. Op die manier geredeneerd, gaat het bij iedere oproept tot bekering ook over de wedergeboorte. Dat is waar, maar dat is niet het probleem waarover de discussie gaat.

[huisman]

—-knip—- Geen persoonlijke schimpscheuten toegestaan.

[pierre27]

@Pierre27:
Nee natuurlijk niet. Wat een rare vraag.

@Valcke:
Ik vind het juist heel belangrijk om dat accent wel te leggen. Ik heb ook nog niets gelezen dat mij ertoe brengt om daarop terug te komen. Natúúrlijk is dat heel belangrijk om te bepalen waarover gepreekt moet worden. Veel preken gaan al voor een deel niet over de schriftlezing, dat ten eerste. En bovendien hebben veel dominees een heel beperkte tekstkeuze.

Om te bezien hoe preken behoren te zijn, moeten wij in eerste instantie kijken naar preken in de Bijbel. En vervolgens mag de predikant op die manier over iedere bijbeltekst preken, maar niet steeds over dezelfde. En een twistgesprek is mijns inzien géén goed referentiekader om de inhoud van een preek te beoordelen, behalve dan als die preek over een ruzie, discussie of gewoon over dat schriftgedeelte gaat.

Ik las heel goed de verzen 37 en 38 van hoofdstuk 7. Maar daar staat niet zoiets. Het woord wedergeboorte komt er niet eens in voor. En in hoofdstuk 6 is het geen preek, maar een twistgesprek met de Farizeeën. Dat geldt ook voor Johannes 5 na vers 19.

Dat ligt er niet aan dat ik niet goed lees, want ik heb dit allebei al eerder geschreven. Ons verschil van mening is hoofdzakelijk of je een twistgesprek als voorbeeld moet gebruiken voor een preek.

@DDD, het kan een rare vraag zijn, voor mij is het wel een belangrijke vraag. Bedankt voor jouw antwoord.

[Valcke]

Dank aan de moderatoren. Ik zal daarom weer een poging doen om mee te doen. Van mijn kant zal ik in ieder geval een wacht voor mijn lippen stellen. @Valcke, in feite leidde dit allemaal af van de oorspronkelijke stelling van Marco dat een preek niet evenwichtig hoeft te zijn. Nu komen we eindelijk weer terug op dit onderwerp. Want jij stelt dat een preek wel evenwichtig moet zijn. Ik ben daarom benieuwd naar jouw definitie van evenwichtige prediking.

Ik weet niet of ik hier nog een langdurig gesprek over aanga, gezien het verloop van het eerdere gesprek.
Desondanks wil ik op deze ene post nog een antwoord geven - ik verbind mij echter niet om daarna verder te gaan.

Eerder heb ik al gesteld dat wet en Evangelie in de prediking de hoofdonderwerpen moeten zijn. De wet om de verlorenheid van een mens te leren. Het Evangelie om Christus en Zijn weldaden te verkondigen. Daarnaast ook de vruchten van geloof en bekering, waaronder ook het leven des geloofs en het gebed. Tevens de beproeving.

Deze prediking is niet slechts beschrijvend van aard, maar gaat gepaard met de oproep om Christus zoals Hij aangeboden wordt in het Evangelie, aan te nemen. Deze nodiging stelt geen voorwaarden in de hoorders, wel gaat het gepaard met een ernstige oproep om de Heere te zoeken en met de zonde te breken, waarbij ook gezegd wordt dat daarin geen enkele verdienste ligt en dat alleen Christus de weg is tot behoud.

De brief aan de Romeinen kan wellicht deels als voorbeeld dienen. Of de brief aan de Hebreeën al is die qua thematiek wat beperkter. Vanzelfsprekend kan afhankelijk van de gekozen stof de ene keer veel meer accent liggen op het ene onderwerp en de andere keer op het andere onderwerp. Deze stoffen dienen echter frequent aan bod te komen.

Verder is de ware prediking ook wel benoemd als de prediking waar de mens op het diepst vernederd wordt en God op het hoogst verheerlijkt. Dit zijn dus wel belangrijke elementen die bij de bespreking van de genoemde onderwerpen altijd voorop moeten staan.

[Valcke]

@Valcke:

Ik vind dat een predikant evengoed uit alle bijbelse stoffen mag preken. Dat heb ik nu twee keer uitdrukkelijk opgeschreven. Ik hoop dat iemand anders kan inzien waarom jij dat dan niet herkent in wat ik schrijf, want daar heb ik eerlijk gezegd geen flauw idee van. Ik weet niet hoe ik mij duidelijker kan uitdrukken.

Ja, dat schrijf je, maar ondertussen blijf je benaderen dat de "preken" van de Heere Jezus (primair) als voorbeeld moeten dienen en dat je dit graag vasthoudt. Ondertussen werk je niet uit hoe deze twee stellingen op elkaar aansluiten. Dat lijkt mij wel noodzakelijk, want zolang je blijft benadrukken dat de "preken" van de Heere Jezus (primair) als voorbeeld dienen - ook qua te behandelen stof - wordt niet duidelijk hoe dan over alle Bijbelse stoffen gepreekt dient te worden.

Ik zie zelf in de voorgaande bijdragen maar enkele verschillen van inzicht met jou.

1)Je interpreteert het begrip Joden niet als Farizeeën. Voor zover je bedoelt dat het in dit geval ook Sadduceeën kunnen zijn, dan wil ik daar vanaf zijn, hoewel ik het vreemd vind. Maar voor zover je erop doelt dat onder Joden alle aanwezigen kunnen worden verstaan: dat is heel ongebruikelijk in de bijbeluitleg en laat ik verder rusten, omdat iedereen daar zelf maar een mening over moet hebben. Het lijkt me verder een bijzaak, hoewel zoiets wel heel vreemde exegetische consequenties heeft, zoals hier.

- Het gaat erom dat de Heere Jezus in Johannes 6 tot een grote schare sprak zoals dat uitdrukkelijk in dat hoofdstuk staat. In hoofdstuk 7 idem. Dan gaat het niet aan om dat te "relativeren" dat een gedeelte gesproken is tot de farizeeën. Voor een groot deel van de prediking geldt dat niet.
- Daarnaast: al is het gezegd tot de farizeeën, het is dan voor ons niet minder relevant. Daarom maak je op dit punt m.i. nietszeggende tegenwerpingen.
- Punt 2) sla ik over.

3) Je wekt de indruk dat je ieder bijbelgedeelte, het maakt niet uit waarover, in gelijke mate kunt gebruiken om te bepalen hoe een preek naar uitwijzen van de heilige Schrift ('evenwichtig') moet zijn.

Dat heb ik niet gezegd. Ik heb gezegd dat ieder Bijbelgedeelte kan dienen als stof voor een preek. Gezien punt 1 lijken we het daarover eens te zijn.

Veel brieven zijn natuurlijk ook bedoeld als leespreken, dus aan dat argument ga ik verder voorbij.

Dat is wel uitermate belangrijk. Want wanneer we de brief aan de Romeinen bv. als een preek lezen, dan zegt dat ook heel veel hoe hedendaagse preken behoren te zijn!!! Hier zou ik wel tien uitroeptekens achter willen plaatsen.

Verder gaat het in Johannes 7 natuurlijk over de wedergeboorte.

Eerder schreef je dat het in vs. 38-39 daarover niet gaat...

[verworpen]

Ik krijg een beetje het gevoel dat ik naar binnen kijk bij een vergadering van een kerkenraad. Er zitten een aantal personen bij elkaar die ijverig bezig zijn om vast te stellen waaraan de preek van de dienaar des Woords moet voldoen. Ze zijn niet zozeer met de kudde bezig, maar met het vaststellen van beoordelingsraster voor een soort functioneringsgesprek met de predikant.
Dat brengt mij tot de volgende vraag:

Wat is de prediking en hoe heeft de hoorder zich daartoe te verhouden?

Het zou mij verbazen als alle deelnemers aan de discussie deze vraag inhoudelijk hetzelfde zouden beantwoorden en dus een gedeelde grond/basis hebben in hun gesprek.

[Cyrillus]

Dank aan de moderatoren. Ik zal daarom weer een poging doen om mee te doen. Van mijn kant zal ik in ieder geval een wacht voor mijn lippen stellen. @Valcke, in feite leidde dit allemaal af van de oorspronkelijke stelling van Marco dat een preek niet evenwichtig hoeft te zijn. Nu komen we eindelijk weer terug op dit onderwerp. Want jij stelt dat een preek wel evenwichtig moet zijn. Ik ben daarom benieuwd naar jouw definitie van evenwichtige prediking.

Ik weet niet of ik hier nog een langdurig gesprek over aanga, gezien het verloop van het eerdere gesprek.
Desondanks wil ik op deze ene post nog een antwoord geven - ik verbind mij echter niet om daarna verder te gaan.

Eerder heb ik al gesteld dat wet en Evangelie in de prediking de hoofdonderwerpen moeten zijn. De wet om de verlorenheid van een mens te leren. Het Evangelie om Christus en Zijn weldaden te verkondigen. Daarnaast ook de vruchten van geloof en bekering, waaronder ook het leven des geloofs en het gebed. Tevens de beproeving.

Deze prediking is niet slechts beschrijvend van aard, maar gaat gepaard met de oproep om Christus zoals Hij aangeboden wordt in het Evangelie, aan te nemen. Deze nodiging stelt geen voorwaarden in de hoorders, wel gaat het gepaard met een ernstige oproep om de Heere te zoeken en met de zonde te breken, waarbij ook gezegd wordt dat daarin geen enkele verdienste ligt en dat alleen Christus de weg is tot behoud.

De brief aan de Romeinen kan wellicht deels als voorbeeld dienen. Of de brief aan de Hebreeën al is die qua thematiek wat beperkter. Vanzelfsprekend kan afhankelijk van de gekozen stof de ene keer veel meer accent liggen op het ene onderwerp en de andere keer op het andere onderwerp. Deze stoffen dienen echter frequent aan bod te komen.

Verder is de ware prediking ook wel benoemd als de prediking waar de mens op het diepst vernederd wordt en God op het hoogst verheerlijkt. Dit zijn dus wel belangrijke elementen die bij de bespreking van de genoemde onderwerpen altijd voorop moeten staan.

OK, ik denk ook niet dat we daar zo verschillen. Alleen: hoe vertaal je dit dan naar één enkele preek toe? Immers, de onderwerpen die jij noemt alle in één preek behandelen is een redelijke uitdaging. Daarnaast, en dat zul je met me eens zijn, is de ene tekst de andere niet. Gen. 1. is toch wat anders dan Johannes 3. En dat gedeelte is weer heel anders dan psalm 150. Dus misschien moet ik de vraag iets exacter formuleren: moet elke specifieke preek evenwichtig zijn? Zo ja, hoe ziet dat er dan uit? Rekening houdend met de verschillen tussen de verschillende Bijbelgedeelten.

[DDD]

@Valcke:

Ik vind dat een predikant evengoed uit alle bijbelse stoffen mag preken. Dat heb ik nu twee keer uitdrukkelijk opgeschreven. Ik hoop dat iemand anders kan inzien waarom jij dat dan niet herkent in wat ik schrijf, want daar heb ik eerlijk gezegd geen flauw idee van. Ik weet niet hoe ik mij duidelijker kan uitdrukken.

Ja, dat schrijf je, maar ondertussen blijf je benaderen dat de "preken" van de Heere Jezus (primair) als voorbeeld moeten dienen en dat je dit graag vasthoudt. Ondertussen werk je niet uit hoe deze twee stellingen op elkaar aansluiten. Dat lijkt mij wel noodzakelijk, want zolang je blijft benadrukken dat de "preken" van de Heere Jezus (primair) als voorbeeld dienen - ook qua te behandelen stof - wordt niet duidelijk hoe dan over alle Bijbelse stoffen gepreekt dient te worden.

Ik zie zelf in de voorgaande bijdragen maar enkele verschillen van inzicht met jou.

1)Je interpreteert het begrip Joden niet als Farizeeën. Voor zover je bedoelt dat het in dit geval ook Sadduceeën kunnen zijn, dan wil ik daar vanaf zijn, hoewel ik het vreemd vind. Maar voor zover je erop doelt dat onder Joden alle aanwezigen kunnen worden verstaan: dat is heel ongebruikelijk in de bijbeluitleg en laat ik verder rusten, omdat iedereen daar zelf maar een mening over moet hebben. Het lijkt me verder een bijzaak, hoewel zoiets wel heel vreemde exegetische consequenties heeft, zoals hier.

- Het gaat erom dat de Heere Jezus in Johannes 6 tot een grote schare sprak zoals dat uitdrukkelijk in dat hoofdstuk staat. In hoofdstuk 7 idem. Dan gaat het niet aan om dat te "relativeren" dat een gedeelte gesproken is tot de farizeeën. Voor een groot deel van de prediking geldt dat niet.
- Daarnaast: al is het gezegd tot de farizeeën, het is dan voor ons niet minder relevant. Daarom maak je op dit punt m.i. nietszeggende tegenwerpingen.
- Punt 2) sla ik over.

3) Je wekt de indruk dat je ieder bijbelgedeelte, het maakt niet uit waarover, in gelijke mate kunt gebruiken om te bepalen hoe een preek naar uitwijzen van de heilige Schrift ('evenwichtig') moet zijn.

Dat heb ik niet gezegd. Ik heb gezegd dat ieder Bijbelgedeelte kan dienen als stof voor een preek. Gezien punt 1 lijken we het daarover eens te zijn.

Veel brieven zijn natuurlijk ook bedoeld als leespreken, dus aan dat argument ga ik verder voorbij.

Dat is wel uitermate belangrijk. Want wanneer we de brief aan de Romeinen bv. als een preek lezen, dan zegt dat ook heel veel hoe hedendaagse preken behoren te zijn!!! Hier zou ik wel tien uitroeptekens achter willen plaatsen.

Verder gaat het in Johannes 7 natuurlijk over de wedergeboorte.

Eerder schreef je dat het in vs. 38-39 daarover niet gaat...

Juist. Ik heb niet gezegd dat de preken van Jezus als voorbeeld moeten dienen ook qua te behandelen stof. En als ik dat wel gezegd heb, dan bedoelde ik iets anders. Maar als het gaat om het prediken van zowel wet als evangelie, dan moet dat plaatsvinden op de manier waarop dat in de heilige Schrift plaatsvindt. Niet op de manier waarop Jezus reageerde in twistgesprekken vanuit de Farizeeën, tenzij daar in een heel specifieke context reden voor is.

Een preek vereist juist een contextualisatie in onze eigen tijd, dus dat kan sowieso niet alleen zoals de Heere Jezus destijds deed. Maar Hij blijft wel de volmaakte prediker. Zoals het onzevader model staat voor een gebed, staan de preken van Jezus model voor een preek.

Ik vind het heel belangrijk om de adressering in de Evangelieen scherp in het oog te houden. Als er staat dat Jezus zijn discipelen apart nam, dan staat dat er niet voor niets. Als er staat dat Jezus reageert op stekeligheden vanuit de Joden, dan staat dat er ook niet voor niets. Het biedt een deel van het interpretatiekader. Dat is geen relativeren, maar de tekst in het juiste verband zien. En inderdaad heeft dat wat mij betreft consequenties voor de hoofdlijnen van de inhoud van de prediking in onze tijd en jij ziet dat anders. Dat is verder prima, want er staat nergens in de Bijbel dat je rekening moet houden met de geadresseerden van een brief of toespraak. Ik vind het zelf wel belangrijk bij een goede exegese, maar het is een punt waar je verschillend over kunt denken.

3) Dat heb je inderdaad niet gezegd, maar ik kon niet begrijpen waarom je anders schreef dat je het niet met mij eens bent. Vandaar dat het die indruk wekte.

4) Ik zie dat je dit eens bent en het zelfs wilt onderstrepen. Dan begrijp ik de hele discussie nog minder. Want dit is juist een van mijn kernargumenten. Preken moet je vergelijken met bijbelse preken. Dat is geen inperking van de stof. Het is ook geen inperking van de toepassingsruimte van de prediker. Het geeft inzicht in hoe preken zijn die God zelf als zijn Woord heeft geopenbaard.

Ik heb niet gezien dat iemand hier betwist dat bijvoorbeeld de Romeinenbrief of de Hebreeenbrief of de brieven van Johannes voorbeelden zijn van bijbelse preken. Het lijkt me ook nogal vreemd als iemand van een bijbelboek zou zeggen dat het niet bijbels is. Toch zijn er dominees, Luther had er ook al last van, die bepaalde bijbelboeken niet evenwichtig vinden. Ik kan mij daar dus helemaal niet in vinden.

Maar het hoofdpunt van de discussie lijk je niet te begrijpen. In Johannes 7 gáát het wel over de wedergeboorte, ten diepste, maar die komt niet aan de orde in de preek. Alleen met achtergrondkennis kun je dat zo duiden. Dat is precies wat dr. Van den Brink en Marco ook schrijven: de kleine lettertjes horen niet in de preek. Mensen die bij een preek hierover uitvoerig ingaan op de noodzaak van wedergeboorte, doen deze bijbeltekst geen recht, maar ze verdraaien het tot verderf van hun luisteraars.

En daarnaast: een preek moet opkomen uit het Woord. En het is geenszins nodig dat de predikant daarbij de bijbeltekst bijschaaft naar eigen opvattingen over wat evenwichtig is.

En daarom blijf ik voorlopig bij mijn conclusie dat een preek niet evenwichtig moet zijn, in de zin zoals veel mensen dat bedoelen. Uiteraard vind ik mijn eigen opvatting ook heel evenwichtig, dat is het lastige aan dit soort woorden.

@Vervolgde:
Hoe kom je erbij dat het spreken over de prediking niet het oog heeft op de kudde? Bezorgdheid over de kudde is juist de aanleiding voor deze hele discussie.

De volgende vraag die je noemt komt al aan de orde in een ander draadje, dus daar ga ik hier verder niet op in.

Wel is het goed om op te merken dat een basis voor gesprek niet is dat je het samen eens bent, maar dat je begrijpt wat de ander zegt. Mensen die alleen gesprekken voeren met mensen die het met hen eens zijn, zijn niet alleen onuitstaanbaar eigenwijs, achten de ander niet uitnemender dan zichzelf, maar lopen bovendien een groot gevaar om de leiding van de heilige Geest in de kerk van alle eeuwen mis te lopen en op hun eigen dwaalzieke hart af te gaan.

[Cyrillus]

Ik krijg een beetje het gevoel dat ik naar binnen kijk bij een vergadering van een kerkenraad. Er zitten een aantal personen bij elkaar die ijverig bezig zijn om vast te stellen waaraan de preek van de dienaar des Woords moet voldoen. Ze zijn niet zozeer met de kudde bezig, maar met het vaststellen van beoordelingsraster voor een soort functioneringsgesprek met de predikant.
Dat brengt mij tot de volgende vraag:

Wat is de prediking en hoe heeft de hoorder zich daartoe te verhouden?

Het zou mij verbazen als alle deelnemers aan de discussie deze vraag inhoudelijk hetzelfde zouden beantwoorden en dus een gedeelde grond/basis hebben in hun gesprek.

De prediking is de verwoording van het Evangelie met als doel mensen tot bekering te brengen en zo te behouden.
De hoorder dient de prediking vanuit de Bijbel te controleren of deze dingen wel zo zijn. Als de prediking in overeenstemming is met de Bijbel dan kan de hoorder deze toepassen op zijn leven. Zou de vraag ook niet moeten zijn: wat is de prediker? Hoe ziet hij zichzelf?

Aanvulling: het onderwerp hier is uiteindelijk wel de kleine lettertjes, dus preken en hun makers staan dan wel in de belangstelling natuurlijk

[Refojongere]

Jezus preekte het Evangelie van het Koninkrijk. Dat is de bekering en vergeving van zonden (Lukas 24 vs 47). Over welk gedeelte het ook gaat, ik meen dat daarom die boodschap verkondigd moet worden in elke preek. Niets anders dan Jezus Christus en Die gekruisigd. En door alle preken heen de volle raad Gods. Daarmee wordt bedoeld niet de hele dogmatiek, maar zoals de kanttekeningen zeggen:de middelen die God bepaald heeft in het nieuwe verbond om de mensen tot de zaligheid te brengen ( Luk.7 vs 30).

Zo getuigen alle Schriften van Christus.