Psalmen en/of gezangen?

[Hendrikus]

Mooie column van ds. A.F. Troost:

Liedboek

Het wordt hoog tijd. Ik bedoel: dat u weet hoe veelzijdig het leven van een gastpredikant is. U meende natuurlijk: zo’n dominee haalt op zaterdag een oude preek uit de kast, belt de bijbehorende liederen aan de koster door en klaar is Kees. Dat had u gedacht! Ik geef toe: in mijn jonge jaren was dat nog ongeveer de praktijk. Maar die tijd is voorbij. Weg zaterdagse routine! Wekelijks nieuw is de enerverende taak die de gastpredikant op zaterdag wacht!
Mag ik hier mijzelf even onderbreken voor een kleine kanttekening? Ik schreef nu wel over de zaterdag als de dag waarop de gastpredikant in actie komt, maar dat smeekt om een rectificatie.

Vroeger – ja, vroeger begon pas op de zaterdag menige eerwaarde heer werk te maken van zijn gastpredikantschap. Dat was ook de tijd waarin organisten meenden dat ze op zaterdagavond nog wel even met een schuin oog konden kijken of Worp er op de lessenaar van het harmonium nog netjes bijstond. Maar dat is voorgoed verleden tijd! Vandaag de dag wil de gemeente méér. Vandaag de dag wil de gemeente van de organist wat men al eeuwen van de dominee wenst: dat ie er op gestudeerd heeft! En dat het niet elke zondag hetzelfde liedje is. Maar daar hebben dan dominee én organist wel tijd voor nodig. Voorbereidingstijd. En de dominee moet de organist die tijd schénken, lang voordat de laatste dag van de week gekomen is.

Terug naar de enerverende taak van de gastpredikant. Wat staat hem te doen? Zodra tekst en preek gekozen zijn, komt daar de spannende vraag: wat zullen we zingen? En daar ontvouwt zich dan een waaier van mogelijkheden. Was vroeger nog de enige vraag “Wel of geen gezangen?”, nu ligt dat alles niet zo eenvoudig meer… Ik zal – vanzelfsprekend zonder plaatsnamen te noemen – u een kleine indruk geven. En denk dan niet dat ik het exclusief heb over zogenaamde “confessionele” gemeenten, want ik zou u een steeds langer wordende lijst van “Bondsgemeenten” in den lande kunnen geven waarin momenteel ook uit het Liedboek gezongen wordt!
In mijn eigen praktijk word ik geconfronteerd met de volgende opties. Gemeente A stelt de voorganger qua liedkeus geheel in de vrijheid, als het maar uitsluitend psalmen zijn in de oude berijming. Hooguit daarnaast een enkel lied uit de kleine bundel Enige gezangen. Gemeente B wenst (het liefst per e-mail) een opgave te ontvangen van vier psalmen en twee gezangen. De altijd evenwichtige gemeente C daarentegen wenst precies evenveel psalmen als gezangen te zingen. Gemeente D kent een ander, minstens zo verfijnd zangpatroon: alstublieft twee psalmen in de oude berijming, twee psalmen in de nieuwe berijming en twee gezangen, maar die dan wel uit de oude bundel! Gemeente E zingt de psalmen weliswaar uit de oude berijming maar de gezangen uit het Liedboek voor de Kerken – voorwaar, een wonderbaarlijk compromis! Gemeente F hanteert datzelfde liedboek, maar verzoekt daarnaast ook enkele liederen op te geven uit de Evangelische Liedbundel. Gemeente G wenst naast enkele psalmen in de oude en/of nieuwe berijming ook enkele liederen op de lippen gelegd te krijgen uit de bundel Op Toonhoogte, een uitgave van de HGJB. Gemeente H is al die bundels blijkbaar beu en heeft zelf een liedbrochuurtje geproduceerd, waarvan de inhoud “u, eerwaarde heer, bij dezen in de bijlage wordt toegemaild, zodat u er een persoonlijke keuze uit kunt maken”.

Nu is dit alles het einde nog niet, want uit de gemeente I ontvang ik een brief waarin exact wordt vermeld uit weke berijmingen en gezangenbundels ik als gastpredikant putten kan, maar ook welk (allerverschrikkelijkst en totaal niet bij de dienst passend) lied uit een grijs en stoffig verleden vóór de dienst aangeheven zal worden, zonder dat dominee dat behoeft op te geven, “aangezien het een en ander automatisch door de gemeente gezongen wordt”. Enfin, over dat laatste behoef ik dus geen seconde na te denken – en dat kun je van al die andere liedwensen bepaald niet zeggen… Vergeet u het maar: dat verhaal over die oude preek uit de kast!

Tot slot twee dingen. Punt 1: Wat ben ik blij als ik vrij- en blijmoedig mag uitzoeken wat optimaal bij de preek past, psalmen of gezangen, zonder beperking in getal: de ene keer alleen maar psalmen, de andere keer voornamelijk gezangen. Punt 2: Het wordt hoog tijd! Waarvoor? Voor één liedboek, een nieuw liedboek, vol van Schrift én belijdenis. De 150 psalmen, de Schrift gezongen. Maar ook graag de belijdenis! De belijdenis? Ja, een verantwoorde, maar royale keus uit de liedbundels die momenteel voorhanden zijn: muzikale belijdenissen, die het Woord vertolken in de taal van deze tijd. Zal het er ooit van komen? Ik hoop: niet alleen in gemeente X.

[Josephus]

Mooie column van ds. A.F. Troost:

Inderdaad! Zoiets kun je aan hem wel toevertrouwen...

[Unionist]

Tsjonge, is Troost even blij dat hij niet vrijgemaakt is!

-Geref. Kerkboek
-E en R-bundel
-Liedboekpsalmen en gezangen
-90 gezangen
-Opwekking
-Elly en Rikkert
.... enz enz enz

[Hendrikus]

Tsjonge, is Troost even blij dat hij niet vrijgemaakt is!

-Geref. Kerkboek
-E en R-bundel
-Liedboekpsalmen en gezangen
-90 gezangen
-Opwekking
-Elly en Rikkert
.... enz enz enz

Je loopt achter, Uni: de 90 gezangen maken tegenwoordig deel uit van het Gereformeerd Kerkboek. En de liedboekpsalmen (berijming 1968) worden in de GKv niet gezongen.

[Marnix]

Precies. En een hoop vrijgemaakte kerken zijn al zo verstandig geworden om een beamer in de kerk te zetten en de teksten te projecteren.... En in mijn kerk hebben we 2 plasmaschermen voor de projectie, omdat een beamer niet gaat in onze kerk. Ideaal, je neemt gewoon je Bijbel mee en verder niks... en je kan recht vooruit zingen in plaats van telkens naar beneden te moeten kijken en hoeft niet vanalles op te zoeken. Ideaal. 10x practischer dan al die bundels. En ik hoef dus minder mee naar de kerk te nemen dan jullie

[Adorote]

Precies. En een hoop vrijgemaakte kerken zijn al zo verstandig geworden om een beamer in de kerk te zetten en de teksten te projecteren.... En in mijn kerk hebben we 2 plasmaschermen voor de projectie, omdat een beamer niet gaat in onze kerk. Ideaal, je neemt gewoon je Bijbel mee en verder niks... en je kan recht vooruit zingen in plaats van telkens naar beneden te moeten kijken en hoeft niet vanalles op te zoeken. Ideaal. 10x practischer dan al die bundels. En ik hoef dus minder mee naar de kerk te nemen dan jullie

De Kerk is geen theater,ontheiliging van Gods Huis al die schermen,alhoewel kan je de zogenaamde kerken van de GKV wel kerkgebouwen noemen.Zou men echt kerk zijn en kerkgemeenschap zou men die gekkeheid niet uit halen men zou er niet aan moeten denken totaal niet.

[Marnix]

Precies. En een hoop vrijgemaakte kerken zijn al zo verstandig geworden om een beamer in de kerk te zetten en de teksten te projecteren.... En in mijn kerk hebben we 2 plasmaschermen voor de projectie, omdat een beamer niet gaat in onze kerk. Ideaal, je neemt gewoon je Bijbel mee en verder niks... en je kan recht vooruit zingen in plaats van telkens naar beneden te moeten kijken en hoeft niet vanalles op te zoeken. Ideaal. 10x practischer dan al die bundels. En ik hoef dus minder mee naar de kerk te nemen dan jullie

De Kerk is geen theater,ontheiliging van Gods Huis al die schermen,alhoewel kan je de zogenaamde kerken van de GKV wel kerkgebouwen noemen.Zou men echt kerk zijn en kerkgemeenschap zou men die gekkeheid niet uit halen men zou er niet aan moeten denken totaal niet.

Blablabla.

Nee, dan zetten we wel wat mooie beelden van Maria en andere heiligen er neer... in de plaatselijke Madame Tussauds waar jij wel eens heen schijnt te gaan. Lekker generaliseren, hoera.

Je hebt het over zogenaamde kerken, maar over ten onrechte veroordelende christenen lees ik wel wat in de bijbel.

haha, ongelofelijk hoe conservatief mensen kunnen zijn En eenzijdig. Alles mag, als het maar minstens 100 jaar al zo is

Verder ben je best lief hoor.

[Rens]

Precies. En een hoop vrijgemaakte kerken zijn al zo verstandig geworden om een beamer in de kerk te zetten en de teksten te projecteren.... En in mijn kerk hebben we 2 plasmaschermen voor de projectie, omdat een beamer niet gaat in onze kerk. Ideaal, je neemt gewoon je Bijbel mee en verder niks... en je kan recht vooruit zingen in plaats van telkens naar beneden te moeten kijken en hoeft niet vanalles op te zoeken. Ideaal. 10x practischer dan al die bundels. En ik hoef dus minder mee naar de kerk te nemen dan jullie

De Kerk is geen theater,ontheiliging van Gods Huis al die schermen,alhoewel kan je de zogenaamde kerken van de GKV wel kerkgebouwen noemen.Zou men echt kerk zijn en kerkgemeenschap zou men die gekkeheid niet uit halen men zou er niet aan moeten denken totaal niet.

niet zo zuur Adorote...........zoveel kerken als er zijn, zoveel verschillende dingen die wel of juist niet kunnen........maak je daar nou maar niet al te druk over.

als je het maar van hárte eens bent met hoe het bij jou in de kerk aan toe gaat, dan is er verder niks mis mee toch?

[Marnix]

Precies. En een hoop vrijgemaakte kerken zijn al zo verstandig geworden om een beamer in de kerk te zetten en de teksten te projecteren.... En in mijn kerk hebben we 2 plasmaschermen voor de projectie, omdat een beamer niet gaat in onze kerk. Ideaal, je neemt gewoon je Bijbel mee en verder niks... en je kan recht vooruit zingen in plaats van telkens naar beneden te moeten kijken en hoeft niet vanalles op te zoeken. Ideaal. 10x practischer dan al die bundels. En ik hoef dus minder mee naar de kerk te nemen dan jullie

De Kerk is geen theater,ontheiliging van Gods Huis al die schermen,alhoewel kan je de zogenaamde kerken van de GKV wel kerkgebouwen noemen.Zou men echt kerk zijn en kerkgemeenschap zou men die gekkeheid niet uit halen men zou er niet aan moeten denken totaal niet.

niet zo zuur Adorote...........zoveel kerken als er zijn, zoveel verschillende dingen die wel of juist niet kunnen........maak je daar nou maar niet al te druk over.

als je het maar van hárte eens bent met hoe het bij jou in de kerk aan toe gaat, dan is er verder niks mis mee toch?

Het is gewoon een beetje schijnheilig... (net als die mariabeelden enzo ) Van papier zingen mag wel. Van glas met wat plastic er onder, een scherm dus, mag niet. Hm hm. Juist. Hoeveel jaren vagevuur staat er op het zingen van ee plasmascherm? Want ik neem aan dat het niet ongestraft zal blijven als het zoooo erg is

[Hendrikus]

Banaal 1,2,3,4

bijdrage: Aldwin Geluk

De huidige explosie van nieuwe 'worship music' - in goed Nederlands: opwekkingsliederen - kenmerkt zich door oppervlakkigheid, mensgerichtheid en banaliteit. Zo. Stevige woorden, die je misschien zou verwachten uit de mond van traditionele predikanten of klassieke kerkmusici. Maar toch niet van Brian Doerksen. Deze Canadese liedjesschrijver leverde zelf namelijk een substantiële bijdrage aan de liederenschat die tegenwoordig voor veel christenen gemeengoed is geworden. Wie heeft immers nummers als 'Kom, nu is de tijd', 'Maak mij rein voor U' en 'Ik hef mijn ogen op naar de bergen' nooit gezongen, of in elk geval gehoord? Ze zijn alle van Doerksens hand.

Juist hij is het die nu, in een interview met het blad Christianity Today , zucht bij de moeiten die hij heeft met de 'aanbiddingscultuur' waarin hij opereert. ,,Ik hoor mensen zeggen: 'Mijn doel is een lied te schrijven dat wereldwijd zal worden gezongen'. Ik kijk ze dan aan en vraag: 'Waarom probeer je niet een lied de schrijven waarin je je eigen gebeden naar God verwoordt? Of een lied dat jouw plaatselijke gemeente graag zingt, de gemeente waar jij dient, waar jij gekend en geliefd bent? Laat God zich maar druk maken om de rest van de wereld'.''

Zelf had Doerksen, toen hij twintig jaar geleden begon met liederen schrijven, aanvankelijk ook als ambitie vooral op grote podia op te treden. Maar God 'zei' al snel tegen hem dat het alleen om de aanbidding moest gaan, niet om zijn ego, vertelt hij.

Banaal 2
Het is een opvallend geluid van Doerksen. En hij is niet de eerste invloedrijke liederenschrijver die zijn wereldje op deze manier onder de loep neemt. Twee jaar geleden al noemde de Engelsman Graham Kendrick (bekend van onder meer 'Heer, Uw licht en uw liefde schijnen') de huidige happy worship ,,veel te eenzijdig''. ,,Het is een beetje onecht en oneerlijk wanneer alleen wordt gesproken over de gevoelens van de mensen die aanbidden. Velen willen 'uit het werkelijke leven vluchten' en niet nadenken over problemen zoals zonde en schuld'', aldus Kendrick toen.

Waarom doen deze liedschrijvers zulke uitspraken? Daar maak je toch geen vrienden mee? Toeval of niet, maar Kendrick én Doerksen uiten hun kritiek precies op het moment dat een nieuwe cd van hun hand uitkomt, waarop zij het naar eigen zeggen wél goed doen. Kendrick had twee jaar geleden net een nummer opgenomen over christenvervolging en noemde dat in hetzelfde interview als voorbeeld hoe het ook kan. Nu heeft Doerksen een nieuwe cd, die helemaal over de heiligheid van God gaat. ,,Een lied als 'Holy God' is een lied over God, niet een lied over ónze gevoelens voor God'', aldus de zanger, die daarmee wil aangeven dat hij vindt dat veel liedjes uiteindelijk gaan over mensen, en niet over God.

Banaal 3
Bij de stichting Opwekking, die zich in Nederland bezig houdt met het vertalen en publiceren van 'worship music' is het vermeende egocentrisme van Opwekkingsliederen ook onderwerp van discussie. Onlangs verscheen in Opwekking Magazine een uitgebreid verhaal onder de kop 'Narcisme of engelenzang'. De Franse psychologe Sarika Pilet deed onderzoek naar de Franse evenknie van de Opwekkingsbundel, J'aime l'Eternel . In beide bundels staan veel dezelfde - uit het Engels vertaalde - liederen. Haar conclusie: ,,De lofzang wordt steeds minder op God en steeds meer op het individu gericht, op zijn menselijke verlangens en verwachtingen.''

Pilet bewijst dit met harde cijfers, blijkt uit het artikel. ,,Ze constateert dat het percentage liederen gebaseerd op Bijbelteksten is teruggelopen van 33 procent in de jaren tachtig naar 13 procent in de jaren negentig.'' En terwijl in de aanbiddingsliederen van de jaren tachtig de komst van het Koninkrijk centraal stond, gaan die de laatste jaren steeds vaker over individuele verlangens, constateert ze. ,,Vaak zelfs in de gebiedende wijs: 'zegen ons', 'vervul mij', 'raak mij nu aan'.''

De psychologe, zelf overigens meelevend lid van een evangelische gemeente, vindt de worshipliederen steeds egocentrischer worden. Egocentrisme is normaal, schrijft zij, maar dan wel bij kinderen tussen de acht en de tien. ,,Onze individualistische samenleving houdt deze ontwikkelingsfase echter in stand door haar voortdurend te voeden. Dat levert christenen op die geestelijk kind blijven.''

Banaal 4
In een reactie in hetzelfde blad laat het bestuur van stichting Opwekking bij monde van Kees Goedhart weten de zorgen van de Française te delen.

Goedhart is voorzitter van de selectiecommissie die elk jaar weer zo'n dertien nieuwe nummers aan de inmiddels 666 liederen tellende bundel toevoegt.

,,In veel evangelische gemeentes worden inderdaad meer liederen gezongen waarin de mens centraal staat, dan liederen waarin God wordt groot gemaakt'', aldus Goedhart. Hij probeert in zijn selectiebeleid zoveel mogelijk liederen te kiezen die gericht zijn op God, maar loopt daarin wel tegen praktische problemen op. ,,Helaas zijn veel van de liederen die ter beoordeling worden aangeboden, gericht op de belevingswereld van de gelovige en minder op God.''

Daar komt volgens hem nog bij dat het aantal liederen van Nederlandse bodem ver achterblijft bij het enorme aanbod uit de Engelstalige wereld. Goedhart roept Nederlandse liedschrijvers daarom op vooral liederen in te sturen.

[Adorote]

Werden de Psalmen maar gezongen maar daar is ook rijmelarij van gemaakt,plus dat een genootschap als de GKV hun eigen vertaling van alles hebben die wel heel erg slecht is.

Psalmen en gezangen moeten worden gezongen in het licht van de Traditie,en van hoge kwaliteit zijn zowel theologisch als liturgisch.

[Oude-Waarheid]

Werden de Psalmen maar gezongen maar daar is ook rijmelarij van gemaakt,plus dat een genootschap als de GKV hun eigen vertaling van alles hebben die wel heel erg slecht is.

Psalmen en gezangen moeten worden gezongen in het licht van de Traditie,en van hoge kwaliteit zijn zowel theologisch als liturgisch.

Laten de GKV het maar niet horen ze vinden juist hun berijming
heel erg goed en betrouwbaar en begrijpelijk

[Hendrikus]

plus dat een genootschap als de GKV hun eigen vertaling van alles hebben die wel heel erg slecht is.

De G van GKV staat niet voor Genootschap hoor.

't Is dat Marnix met vakantie is, anders zou je eens wat horen 8)

[Hendrikus]

Deze column van ds. A.F. Troost verscheen vorige maand in het ND:

De Gereformeerde Bond is niet orthodox genoeg
door André F. Troost

Nu er serieuze plannen worden gemaakt voor een nieuw liedboek in 2012, is het te hopen dat héél de Protestantse Kerk in Nederland met liefde mee zal doen in het voorbereidingstraject, óók die gemeenten die in de zondagse diensten tot op heden alleen de kleine bundel Enige Gezangen gebruiken. Wie weet hoe mooi juist dat liedboek worden kan als óók 'het meest orthodoxe deel' van de kerk vriendelijk en gelovig haar geluid laat horen... Vandaar een appel: GB, doe mee!

Ik doe dit appel omdat ik er niet gerust op ben dat de Gereformeerde Bond zich constructief zal opstellen inzake het liedboek. Dat zou wel teleurstellend zijn, want juist een positieve inbreng binnen het geheel van de kerk staat de bond toch voor ogen. In nummer 23 (7 juni 2007) van De Waarheidsvriend , de wekelijkse uitgave van de Gereformeerde Bond, geeft ds. J. Harteman, secretaris van het hoofdbestuur, in zijn artikel 'Liedboek en psalmberijming', een mooi overzicht van de standpunten die de Bond in de afgelopen jaren heeft ingenomen ten aanzien van de nieuwe psalmberijming en het Liedboek voor de kerken. Dit overzicht tekent helder de grondhouding: een voorkeur voor de oude berijming en een afwijzing van het 'vrije lied'.

Oude berijming
Wat betreft de psalmberijming: in 1968 formuleert de Bond als bezwaren tegen de nieuwe psalmberijming 'dat in meer dan één psalm het Messiaans-eschatologisch element tekort komt en dat de nieuwtestamentische vervul-ling van bijbelse noties als bevrijding, verzoening, heil, de Naam van God, niet of niet voldoende open wordt gehouden.' Dus: 'Ondanks de bezwaren, die kunnen worden aangevoerd tegen de oude berijming, blijft het hoofdbestuur de voorkeur geven aan de oude boven de nieuwe berijming.' In de brochure Positie en beleid (1974) wordt overigens gesteld dat 'het uitsluitend zingen van de psalmen in de ere-dienst, het zich houden aan de oude berijming en de schriftlezing uit de Statenvertaling niet onbelangrijk zijn, maar niet behoren tot de zaken waarmee de kerk staat of valt.'

Geen vrije liederen
En de gezangen? In de uitgave De bijbelliederen van het liedboek getoetst (1980) lezen we dat de Bond het zingen van het vrije lied in de eredienst al vanaf de oprichting heeft afgewezen en zich stelt in de traditie van de Dordtse Kerkorde 'door uitsluitend de psal-men te aanvaarden voor gemeentezang in de eredienst'. En waarom? Omdat de Bond zich 'zo dicht mogelijk bij de Schrift zelf wil aan-sluiten'. In de getoetste bijbelliederen signaleert de commissie 'een onevenwichtige belichting van de Bijbelse boodschap, een eenzijdige voorkeur voor tekstgedeelten vol beloften, terwijl de keerzijde van Gods boodschap met haar waarschuwing tegen ongeloof en onbekeerlijkheid en de toorn van God daarover, te weinig aan bod komt. Ook meent de commissie dat een te gering aantal bijbelliederen is gekozen waarvan het evangelie van de verzoening van het kruis de grondtoon vormt, terwijl aan het priesterlijke werk van de Hogepriester van onze belijdenis tekort is gedaan, ten koste van de aandacht voor Zijn koninklijk ambt. Bijbelse noties in hun verbinding van Drohbotschaft en Frohbotschaft (boodschap van dreiging en van vreugde) komen niet voldoende tot hun recht.' In 1986 wordt in Uitgangspunten en knelpunten toegegeven dat voorgangers zelf een verantwoorde keus kunnen doen. Maar toch... 'In de kerk dienen we te zingen uit een kerkelijk geijkte zangbundel.' In 2000 onderstreept de Bond deze visie nog eens in Zingen naar de Schriften.

Rechte eer
Juist mijn diepe respect brengt mij tot de vraag: is de Gereformeerde Bond eigenlijk wel 'het meest orthodoxe' deel van de kerk te noemen? Eerlijk gezegd: de GB is mij niet orthodox genoeg . Wat is immers de betekenis van dat woord orthodox ? De volksmond meent: recht in de leer. Maar letterlijk betekent deze prachtige uitdrukking: recht in de éér! Wie orthodox wil zijn, zet alles op alles om de Eeuwige zo goed mogelijk alle eer te geven die Hem toekomt. Mij dunkt: wij bewijzen de Eeuwige van Israël geen groter eer dan Hem te prijzen voor de zending van zijn unieke Zoon, Jezus Christus. In Hem heeft Gods Naam letterlijk en lijfelijk handen en voeten gekregen. Daarom zij Hem alle lof en eer, in hemel en op aarde. Maar wat doen sommige gemeenten? Zij noemen in hun liederen (die toch bij uitstek vormen van lofprijzing zijn) de Naam van Christus in het geheel niet! Zij verzwijgen die Naam. Niet uit ongeloof of oppervlakkigheid. Juist in die gemeenten is daar geen sprake van. Het is uit angst! Angst voor het 'vrije lied'.

Geen andere naam
Hoewel ik die angst begrijp, doet me die (ont-) houding denken aan de omheining die Israël plaatste rond de Thora. Ik moet denken aan Joden die liever dan de Naam te misbruiken, die maar geheel verzwijgen. Het gaat hier om een visie die enerzijds getuigt van groot res-pect, maar anderzijds ook van een angst die afbreuk doet aan het eerbetoon dat wij zullen brengen aan de Geliefde, de Zoon van Gods welbehagen. Hoe kun je nu in de lieve vrede orthodox zijn, maar in elk lied dat je zingt de naam van de Verrezene ongenoemd laten? Dat deden - zo zei men mij in mijn jeugd - de vrijzinnigen! Toch belijden we: 'Er is onder de hemel geen andere naam aan de mensen gegeven, waardoor wij behouden moeten worden...'. Vele gemeenten noemen echter die naam in hun liederen totaal niet. Kan dat orthodox heten? Geen wonder dat steeds meer gemeenten binnen de Bond ertoe overgaan óók gezangen te zingen. Ik hoorde onlangs van een van de predikanten van hervormd Huizen dat in de meeste wijkgemeenten in die (vanouds zeer 'Bondse'!) plaats momenteel ook uit het Liedboek voor de kerken wordt gezongen... En zo weet ik nog wel een paar gemeenten meer te noemen: Bonds mét liedboek.

Buiten het hek
Is er dan in die gezangarme gemeenten sprake van een absoluut verbod? Beslist niet! Allereerst: de Enige Gezangen (hoe pover is hun getal!) mogen wél.

En verder: buiten de zondagse diensten om wordt in die gemeenten de Naam van Christus in het geestelijk lied juist zeer eerbiedig hooggehouden! In allerlei bijeenkomsten, soms zelfs direct na de kerkdienst, worden royaal geestelijke liederen gezongen waarin de Naam van de Opgestane helder klinkt. In uitzendingen van de EO hoor ik menigmaal geen enkele psalm, maar wel volop gezangen, zonder dat daartegen vanuit de kring van de Gereformeerde Bond wordt geprotesteerd.

Zolang ze maar buiten het hek van votum en zegen blijven, mogen de hymnische ruiters vrij draven. Maar bínnen het domein van die afrastering heeft in het lied de Dominus geen naam...

Tota Scriptura
Eén van de bezwaren van de Gereformeerde Bond tegen de nieuwe berijming is het geringe gehalte aan Messiaanse eschatologie. In catechisantentaal: je zou in de berijming meer moeten bespeuren dat die psalmen de komst en het rijk van Christus al op het oog hadden. Blijkbaar weegt dat de Bond erg zwaar. Maar waarom dan niet met beide handen de mogelijkheid aangegrepen om in gezángen voluit en royaal over die Messiaanse eschatologie te zingen? Dan schreeuw je toch om liederen die dit aspect van de Schrift volop verwoorden? Maar tal van gemeenten zijn er nu eenmaal aan gewend geraakt niet héél de Schrift te zingen...

Men roept wel Tota Scriptura , heel de Schrift, maar in de praktijk van het kerklied houdt de Schrift op bij het boek der psalmen. Kan ik dat naar eer en geweten orthodox noemen?

Selectief
Maar die eenzijdigheid van het liedboek dan: veel hemel, weinig hel; veel voordeel, weinig oordeel - dat is toch geen Bijbels evenwicht? Met alle respect voor dit argument, ik vind het niet eerlijk. Waarom niet? Omdat het kerklied geen boodschap-op-rijm is. Liederen zijn geen berijmde preken. Liederen zijn lofzangen. Wis en waarachtig dient er in de verkondiging plaats te zijn voor zegen én vloek. Maar voor die Bijbelse balans leent zich het kerklied niet. Zeker, in de psalmen is de vervloeking van de goddeloze, die de Naam van de Eeuwige door het slijk haalt, niet van de lucht. Maar ik geloof er niets van dat de dichters van de psalmen hun liederen schreven met de bedoeling dat wij, zoveel eeuwen later, die teksten op rijm zouden zingen in onze kerkdiensten. Let wel, daar is niets tegen en alles voor, maar je mag om al deze redenen niet zomaar stellen dat alle vervloekingen in de psalmen keurig in strofevorm nu ook gezongen dienen te worden. Elke voorganger binnen (en buiten) de Gereformeerde Bond stelt dan ook onwillekeurig een bundel persoonlijk geselecteerde psalmen samen en tot op zekere hoogte lijkt mij dat volstrekt terecht.

GB, doe mee!
Maar dat indrukwekkende, theologische argument ten aanzien van de verzoening dan? Komt in de gezangen wel voldoende 'het evangelie van de verzoening van het kruis' aan de orde? Wordt aan het 'priesterlijke werk van de Hogepriester van onze belijdenis' niet tekortgedaan?

Dat zijn vragen die van wezenlijk belang zijn met het oog op een nieuw liedboek en ons dwingen als gehéle kerk uiterst attent te zijn. Zullen we niet een volgende generatie opzadelen met een liedboek vol vaag-religieuze liedjes die op geen enkele manier recht doen aan de betekenis van Christus' overgave aan het kruis?

Maar ook: zullen we niet een volgende generatie opzadelen met een liedboek vol zoetige, zwijmelende versjes over een lieve Jezus die altijd en overal bij je is, zodat je je haast moet schamen voor een zweempje twijfel of moedeloosheid?

Bij dezen doe ik vrijmoedig een dringend appel, juist ook op gemeenten die zich rekenen tot de Gereformeerde Bond, mee te helpen dat te verhoeden! Maar laat dan de orthodoxie waarlijk orthodox zijn en Christus met naam en toenaam blijmoedig loven.

Kortom: GB, doe mee!

[Hendrikus]

Lam: geen vrouw in ambt
van onze redactie kerk

Liefst alleen de Psalmen, absoluut geen vrouwelijke ambtsdragers en terughoudendheid wat betreft de evangelischen. De nieuwe voorzitter van de Gereformeerde Bond, ds. H.J. Lam gaf gisteren in Doorn zijn visitekaartje af. ,,Wij moeten ons profiel goed bewaren, anders schuiven we op naar het midden’’.

DOORN - Misschien is ds. H.J. Lam wel de laatste voorzitter van de Gereformeerde Bond. Hij kan zich drie redenen indenken waarom dat kan gebeuren: ,,Ten eerste: als wij als Gereformeerde Bond niet voldoende ons profiel bewaren en bewaken, zullen wij opschuiven naar het midden van de kerk en wellicht op den duur fuseren met de Confessionele Vereniging.’’ Het lijkt hem geen goede zaak, en hij zal dan ook proberen dat te voorkomen. De tweede reden kan zijn dat ,,heel de kerk weer gereformeerd is en de lutheranen waarlijk Luthers zijn’’. Dan is de Gereformeerde Bond niet meer nodig, aldus Lam. De derde reden tenslotte is dat de Heiland terugkomt. ,,Dan is het ook helemaal met de Gereformeerde Bond gedaan’’, volgens de voorzitter.

Lam, sinds mei dit jaar voorzitter van de Gereformeerde Bond, sprak gisteren op kerkelijk conferentiecentrum Hydepark in Doorn tijdens de jaarlijkse studieweek van de Gereformeerde Bond, een organisatie die opkomt voor het gereformeerde belijden binnen de Protestantse Kerk, bedoeld voor (aankomende) theologiestudenten. Hij had het over de ‘hoofd- en bijzaken in het beleid van de Gereformeerde Bond’.
Wat betreft Lam is de prediking de belangrijkste ‘hoofdzaak’ waarvoor de Gereformeerde Bond zich moet inzetten. De prediking in heel de Protestantse Kerk zou moeten draaien om de gereformeerde belijdenis, betoogde hij. ,,We moeten bedenken dat alles wat in de belijdenis staat en niet meer of nog niet in de prediking doorklinkt, kerkelijk gezien slapend bezit wordt. En voor we er erg in hebben, wordt het vergeten bezit.’’

Vrouw
Een andere ‘hoofdzaak’ - in het verlengde hiervan - is de vorming en opleiding van theologen en ambtsdragers, vanuit diezelfde gereformeerde belijdenisgeschriften. ,,Wat de ambtsdragers betreft: regelmatig krijgen wij uit bepaalde richtingen te horen: ‘laat uw standpunt ten aanzien van de vrouwelijke ambtsdragers toch schieten’ ’’, vertelde Lam. ,,Tot nu toe is het daar nog niet van gekomen. Dat klinkt wat zwak, en daarom voeg ik er meteen aan toe: het zál er ook niet van komen. Want dat heeft alles te maken met hoe wij de Heilige Schrift lezen. En die gaan wij, al leven wij in een andere tijd, echt niet anders lezen.’’

Een ander actueel kerkelijk onderwerp waarover de bondsvoorzitter zich uitte, was de toenemende invloed van evangelische vormen en denkbeelden op gereformeerde-bondsgemeenten. Hij ziet een taak weggelegd voor de Gereformeerde Bond om gemeenten op dit punt van advies te dienen, zo bleek. ,,Hoe moeten we daarop inspelen? Wat kan men in dezen van ons verwachten? Zelf denk ik: laten we ons meer verdiepen in de brede gereformeerde traditie. Daarin is genoeg voorhanden om de vragen die op dit terrein spelen, het hoofd te bieden en te doordenken. We moeten door de streeptheologie (de opvatting dat de bijzondere gaven van de Geest, zoals genezing spreken in tongen, alleen aan de apostelen gegeven waren, red.) niet al te gauw een streep zetten.’’

Stam
Lam vertelde dat in zijn eigen gemeente in Rijssen afgelopen zondag enkele bijzondere diensten plaatsvonden ter gelegenheid van de afsluiting van de plaatselijke Vakantiebijbelweek voor kinderen. ,,Opnieuw ervoer ik hoe lastig de loot van een wat evangelicaal opgezet en geïntoneerd gebeuren zich laat enten op gereformeerde stam’’, zei hij.

Wat er precies gezongen wordt in de eredienst, noemde Lam een bijzaak, maar wel een belangrijke bijzaak. Het gaat dan om de vraag of er naast de Psalmen, die uit de Bijbel komen, andere geestelijke liederen gezongen moeten of mogen worden. Lam: ,,In dezen is het goed om de honderd jaar oude Gereformeerde-Bondslijn aan te houden: concentratie op de Psalmen als de eigen liederenbundel van de Schrift.’’
Dat lijkt hem een keuze die niet eens verdedigd hoeft te worden. Ook persoonlijk vindt Lam de keuze voor alléén de Psalmen ,,goed gereformeerd’’. ,,Zo zijn als Gereformeerde Bond onze manieren. En wie het anders wil doen? Laat hij zoeken naar wat waarlijk reformatorisch is. Maar laat hij tegelijk beseffen dat in de kerkgeschiedenis van ons land meerdere malen is gebleken dat men de vrijheid om naast de Psalmen een ander lied te zingen, amper aan kon.’’

Al te absolute uitspraken wilde Lam over de Psalmen-/gezangenkwestie naar eigen zeggen niet doen, ,,niet de ene en niet de andere kant op’’, want de kerk staat en valt immers met de ,,rechte prediking’’. ,,Maar het rechte zíngen mogen we daarbij niet uit het oog verliezen’’, benadrukte de nieuwe voorzitter tegenover de studenten.