Het stuk is toch groter dan ik dacht, maar toch hier:
Enkele jaren geleden vertelde een krant dat 'mensen' tegenwoordig thuis Pasen kunnen vieren'via de elektronische snelweg. Vanachter het toetsenbord van de computer is het mogelijk om 'gebeden' te versturen, liederen op te halen en dergelijke.
Zo vermeldt het rapport van de Comissie Moderne Media aan de Generale Synode. De Synode heeft over de aanbevelingen en conclusies van dit rapport gesproken en besluiten genomen. Ten aanzien van één van die besluiten is gevraagd in De Saambinder een toelichting te geven. Dat betreft met name het besluit omtrent de Reformatorische Omroep. Ik wil proberen daarover iets te schrijven. Bij het schrijven heb ik gebruit gemaakt van het genoemde commissie rapport.
Doelstelling
Voor velen binnen de Gereformeerde Gemeenten rustte lange jaren terecht een taboe op radio en televisie. Geruime tijd gold in onze gemeenten dat het meewerken van predikanten en ambtsdragers aan radioprogramma`s drempelverlagen zou weren ten aanzien van het radio- en televisiegebruik. Datzelfde zeiden wij ten aanzien van internet en andere moderne media. Inmiddels diende zich een Reformatorische Omroep (RO) aan. Via internet is deze omroep te beluisteren. De doelstelling van de RO vermeldt:
''Doelstelling van de vereninging is het aanbieden van verantwoorde programma`s, gegrond op Gods Woord en de gereformeerde belijdenisgeschriften. Programma`s voor jong en oud, voor de hele gereformeerde gezindte.
Kernbegrippen daarbij zijn: Opbouw, (opinie)vorming, voorlichting en ontspanning''. Op zondag wordt niet uitgezonden. De SGP'er ir. B.J. van der Vlies beantwoordt op oudejaarsavond vragen over het thema politiek. De voormalige hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad dr. C.S.L. Janse vertelt va de RO over belangrijk nieuws in het acterliggende jaar. mensen luisteren daarnaar. Zich al of niet van hun verantwoordelijkheid bewust.
Andere invulling
Lange tijd viel het woord omroep zonder meer te relateren aan radio en televisie. Die media maakten voorheen vooral gebruik van een draadloze verbinding via trillingen in de lucht. Maar anno 2008 is het mogelijk uitzendingen helemaal te laten verlopen via internet. Zo zendt de RO in de actuele situatie uit. Het woord omroep krijgt op die manier een totaal andere vulling. Reeds in 2002 bleek bijna 60 procent van de gezinnen uit de gereformeerde gezindte een internetaansluiting te hebben. Dat percentage ligt anno 2008 waarschijnlijk rond de 90 procent. Internet is niet meer weg te denken. Het is een vast bestanddeel geworden van onze cultuur en van ons leven. De vraag is ondertussen niet meer of er nog sprake is van drempelverlaging, maar of er nog wel drempels zijn.
Het begrip omroep verandert. Krant lezen bijft niet beperkt tot papier. Digitale letters en beelden blijken beschikbaar via internet. Televisiekijken is niet langer gebonden aan een televisietoestel. Het kan ook via een mobiele telefoon. Een omroep blijft niet afhankelijk van een zendmast. Een radio- en televisietoestel zijn niet nodig. Dat is een heel andere situatie dan een kwart eeuw geleden. De oprechtheid begiet te zeggen dat de computer ingeburger raakten. Ook onder een groot aantal van degenen die zich nog altijd distantiëren van de televisie. Via onderwijs en werk in het algemeen zijn de drempels voor internetgebruik goeddeels verdwenen. Het is daarom van primair belang om in deze situatie gewetens te vormden met het oog op verantwoord gebruik van internet.
Distantie
De Generale Synode heeft uitgesproken dat zowel voor leden als ambtsdragers van de Gereformeerde Gemeenten distantie gewenst is ten aanzien van medewerking aan programma`s van omroepen. Deze uitspraak staat niet op zichzelf, maar moet worden gezien in het licht van het geheel van de uitspraken dat door de Synode is gedaan ten aanzien van de moderne media. Anders zou de gedachte post kunnen vatten dat de Synode alleen gesproken heeft over het verlenen van medewerking aan programma`s van omroepen. Het is met het oog daarop goed om kennis te nemen van het geheel van de uitspraken van de Synode op dit punt. In de verslaglegging van de Synode in De Saambinder is daar al eerder aandacht voor gevraagd. Ik wil dat in dit verband nogmaals doen omdat het besluit ten aanzien van de Reformatorische Omroep alleen in het kader van het totaal van de uitspraken kan worden begrepen en ook in het verband van het geheel moet worden verstaan.
Synodebesluit
De Synode besloot:
1. In verbondenheid met kerkelijke vergaderingen van voorheen de grondhouding van distantie, terughoudendheid ter zake van participatie en vreemdelingschap ter zake van moderne media te bekrachtigen;
2. Uitspraken van voorheen over gebruik of bezit van moderne media te integreren in nieuwe regels die niet voor tweeërlei uitleg vatbaar zijn:
a. wie vanuit sociaal of maatschappelijk perspectief geen noodzaak heeft oto bezit of gebruik van moderne media, onthoude zich daarvan; wie internet dnodig heeft, gebuike geen open, maar gefilterd internet;
b. wie van moderne media gebruik moet maken, dient zich vanuit eigen verantwoordelijkheid om heilig te leven als vreemdeling op aarde altijd bereid te tonen zijn gehele leven en ook zijn gebruik maken van die media te (laten) toetsen aan Gods Woord;
c.zowel voor leden als ambtsdragers van de Gereformeerde Gemeenten is distantie ten aanzien van mederwerking aan programma`s van omroepen gewenst;
d. de Synode spreekt uit besluiten ten aanzein van het gebruik van TV te handhaven en ziet in dezelfde lijn het gebruik voor werelds vermaak van moderne media waaronder open internet en speelfilm;
3. Een appel te doen op alle ambtsdragers om:
a. gestadig bezig te zijn in het toerusten van de gemeente met het oog op een leven overeenkomstig Gods heilzame liefdewet en Zijn Evangelie;
b. binnen de gemeenten de bezinning op een bijbels verantwoorde ouding en de gewetensvorming ten aanzien van bezit en geburik van moderne media te bevorderen. In dat verband dient aandacht te worden geschonken aan verantwoorde tijdsbesteding waarin ook de bevordering van een goede leescultuur plaatsheeft;
c. waar dat onverhoopt nodig blijkt, de kerkelijke tucht toe te passen met liefde en tot behoud.
Gereformeerd
Ten aanzien van de Reformatorische Omroep overwoog de Commissie Moderne Media nog dat het van groot gewicht is of de RO een echt gereformeerd karakter zal weten te verwerven en te houden. En of zij de jeugd uit de gereformeerde gezindte zal weten te boeien en te binden. Omdat er ook onder onze jongeren helaas zijn die niet alleen in een andere cultuur opgroeien, maarvoor wie klassieke en geestelijke muziek niet aantrekkelijk is.
De vraag of de RO een echt gereformeerd karakter zal weten te verwerven en te behouden, lijkt mij een zeer indringende vraag. De RO richt ziech immers op de 'hele gereformeerde gezindte'. Wat moet daaronder worden verstaan? We hebben de ontwikkelingen bij de EO kunnen zien. Zal de RO kunnen voorkomen dat op den duur dezelfde ontwikkeling zich daar zal voor doen? De RO maakt geen deel uit van de publieke omroep en heeft daarom meer mogelijkheden om invloeden van buitenaf te weren, maar het is al eens opgemerkt ten aanzien van het Reformatorische Dagblad: het is niet zo moeilijk om een reformatorische krant te beginnen, maar het zal en opgave zijn en blijven om dat reformatorische karakter te behouden. Wat voor de krant geldt, lijkt me in sterkere mate te gelden voor een omroep.
Electronic church
Bij de door de RO gehanteerde kernbegrippen kunnen ook de nodige vragen worden geplaatst. Wat verstaat men onder opbouw? Het is op zichzelf niet verkeerd en in zekere zin ook getuigend van zorg voor zedenbedervende invloeden door de moderne media dat mede als visie wordt verwoord: ''Veel urgenter is echter dat we tegewicht dienen te bieden aan de vele goddeloze en godslasterlijke programma`s en dat we de moderne techniek positief gebruiken om de Bijbelse boodschap van verzoening uit te dragen.''
Bij dit laatste mag echter de waarschuwing niet ontbreken dat de media niet mogen gaan fungeren als een 'electronic church'(een elektronische kerk). Men kan dan thuis blijven en toch 'naar de kerk gaan'. Zulk gedrag is in strijd met de bijbelse boodschap. Het commissierapport zegt daarover: ''Gods Woord vraagt de ''onderlinge bijeenkomst niet na te laten'' (Hebreeën 10:25). media kunnen nooit de gemeenschap imiteren die als het goed is binnen de christelijke gemeente te vinden is. Bovendien dreigt degene die minder betrokkenheid toont en de kerk minder vaak van binnen ziet, zich ook te vervreemden van de pastorale zorg.
Ten aanzien van de Evangelieverkondiging via de massamedia geldt dat in de Bijbel zorg voor de enkeling zeer essentieel is. Jezus sprak wel grote menigten toe. Maar Zijn bijzondere zorg richtte zich op de enkeling. Het werk van de Heilige Geest in de wedergeboorte is geen confectiewerk, maar strikt persoonlijk. Het computernetwerk mag niet dienen als surrogaat voor de verkondiging van Gods boodschap van wet en Evangelie. Zo kan de techniek het toch al door de zonde aangevreten en verworden gemeeschapsgevoel van de mens steeds meer verwoesten. Zo maken de media het laatste stille getuigenis van de kerkgebouwen in de grote stadswijken ongedaan. ''Wij hebben ze immers niet meer nodig?" Zo beperkt het netwerk het christen-zijn tot het privévertrek.
Dit alles brengt tot grote terughoudendheid ten aanzien van de Evangelieverkondiging via media en digitale techniek.''
Signaleren
Het doel van dit artikel is om te signaleren. Ook om te waarschuwen voor kritiekloos gebruik van wat de moderne media ons voor mogelijkheden aanreiken. We kunnen niet doen alsof de moderne media niet bestaan. Dat is struisvogelpolitiek. Maar hoe gaan we er mee om? Zijn we wel in de wereld, maar niet van de wereld? Zijn we nog bereid om distantie te tonen als het gaat om de moderne media en andre dingen die tot wereldgelijkvormigheid aanleding geven? De Commissie Moderne Media is door de Generale Synode herbenoemd. Ongetwijfeld zullen we hierover nog meer horen.
Capelle aan den IJssel, Ds. W. Silfhout
Bron: De Saambinder, kerkelijk weekblad van de Gereformeerde Gemeenten Donderdag 5 juni 2008 86e jaargang nr. 36
Met excuses voor de spelfouten als die er inzitten, en die zullen er zeker zijn. Ik heb het snel overgetypt.
