Wedergeboorte en openbaring van de Middelaar

[Afgewezen]

Comrie had het nog niet zo gek bekeken.
Want om een mens 'geestelijke' werkzaamheden toe te schrijven (wanneer hij 'onder overtuiging loopt'), zonder dat er een sprankeltje geestelijk leven is, dat gaat toch ook moeilijk.

[caprice]

Een mooi stukje van Alexander Comrie.

Dat is merkwaardig! Een kind in de wieg gaat werken? Wel de vergelijking vasthouden he!

Afgezien van dat een beeld wel eens mank kan lopen, is dit een zaak die niet meteen bij aanvang gestalte krijgt in de dadelijkheid, maar die kort er na plaats vindt.

Juist, dus geestelijk leven zonder de kennis van Christus. Dat kind is al lang uit de wieg en volop aan het werk, en nog altijd kent het zijn oudste broer niet. ...

Ik weet niet of je hier de vergelijking van Christus als oudste broer kunt noemen, al wordt wel van Christus gezegd 'dat Hij Zijn broederen in alles gelijk geworden is, uitgenomen de zonde'. De zondaar gaat werken, en hoe harder hoe liever, want hoe eerder dat hij doodgewerkt is.

En waar blijft nu de duidelijke taal van de Heilige Schrift: zovelen Hem aangenomen hebben, die heeft Hij macht gegeven om kinderen Gods te worden, te worden?! Ja, kinderen ...

vervolg: Welke niet uit den bloede, noch uit den wil des vleses, noch uit den wil des mans, maar uit God geboren zijn.
De schenking gaat aan de aanneming vooraf.
Dat is juist dat liefelijke, die kinderen Gods, dat is iets teers. In de wedergeboorte wordt dat geloofsvermogen geschonken, maar in de beoefening is er de geloofsdaad. Lees ook de kanttekeningen eens bij deze tekst.

Het klinkt allemaal erg rechtzinnig, maar het komt er dan toch maar op neer, dat het getuigenis van de Heilige Schrift toch racidicaal wordt verdraaid. Want er is geen verdoemenis voor degenen die in Christus Jezus zijn, ook niet in de vierschaar der consciëntie. En in de vergelijking van de parels zie ik toch echt geen enkel spoor van het verloren gaan onder Gods recht. De koopman ruilt toch immers alles voor Jezus? Ik begrijp dit soort analogieën werkelijk niet. Maar het zal wel een waarheid achter de waarheid zijn. Merkwaardige exegese.

Dit is geen exegese, maar het trekken van een geestelijke lering uit deze gelijkenis. En er ís geen verdoemenis voor degenen die in Christus Jezus zijn. Dat beweerde ik ook niet. Want in de wedergeboorte wordt een mens afgesneden van Adam, en ingeplant ín Christus. Dat dat in het leven nog nader uitgewerkt wordt in de oefeningen des geloofs is nog een andere zaak.

[memento]

De wedergeboorte is de voornaamste zaak. Alles wat daarna komt is slechts om dat verder uit te werken en te bevestigen.

Niet wedergeboorte, maar geloof is de voornaamste zaak. Aan het geloof kunnen wij immers zien dat er een ware wedergeboorte heeft plaats gevonden. Zonder geloof was hetgeen wat misschien voor wedergeboorte gehouden is slechts een Kaïn-overtuiging.

[Polemicus]

Een mooi stukje van Alexander Comrie.

Zeker, maar heel anders dan wat je beweerde he. En daar ging het mij om.

Dat is merkwaardig! Een kind in de wieg gaat werken? Wel de vergelijking vasthouden he!

Afgezien van dat een beeld wel eens mank kan lopen, is dit een zaak die niet meteen bij aanvang gestalte krijgt in de dadelijkheid, maar die kort er na plaats vindt.

Dus we zijn het erover eens dat zo'n beeld geen enkele kracht van argumentatie heeft. Dat bertekent dan, dat je eerst zult moeten aantonen uit de Heilige Schrift dat dit soort ideeën bestaansrecht hebben. Van de Groe zou zeggen: "Ik vertrouw dat dit zeker wel nooit zal gebeuren." Maar niet te snel, laat eens horen. Kan je één tekst noemen die dit rechtstreeks (dus niet door middel van 'schone analogieën') onderbouwt?

Juist, dus geestelijk leven zonder de kennis van Christus. Dat kind is al lang uit de wieg en volop aan het werk, en nog altijd kent het zijn oudste broer niet. ...

Ik weet niet of je hier de vergelijking van Christus als oudste broer kunt noemen, al wordt wel van Christus gezegd 'dat Hij Zijn broederen in alles gelijk geworden is, uitgenomen de zonde'. De zondaar gaat werken, en hoe harder hoe liever, want hoe eerder dat hij doodgewerkt is.

Ach ja, zo zie je wat ervan komt om maar een beetje losjes op de klank af en wat gemoedelijk te beschrijven. Kan je het mij ook aanwijzen in de bekeringen van Lydia, Timotheus, de stokbewaarder, Paulus, de moordenaar aan het kruis en de kamerling van Candacé? (Ik noem maar even een paar voorbeelden). Zo niet, dat kan het net zo goed ook anders. Of is het misschien niet eens normaal als het gaat zoals je stelt?

En waar blijft nu de duidelijke taal van de Heilige Schrift: zovelen Hem aangenomen hebben, die heeft Hij macht gegeven om kinderen Gods te worden, te worden?! Ja, kinderen ...

vervolg: Welke niet uit den bloede, noch uit den wil des vleses, noch uit den wil des mans, maar uit God geboren zijn.
De schenking gaat aan de aanneming vooraf.
Dat is juist dat liefelijke, die kinderen Gods, dat is iets teers. In de wedergeboorte wordt dat geloofsvermogen geschonken, maar in de beoefening is er de geloofsdaad. Lees ook de kanttekeningen eens bij deze tekst.

Wel goed lezen graag: geen kindschap Gods zonder aannemen (actus). Dus er is verstrijkt geen tijd tussen de inplanting van het geloofsvermogen (de habitus) en de daad van het geloof (actus). Dus kort en goed: je kunt niet van een waar geloof spreken, als er niet is: het aannemen van Christus. Comrie zou er nog bijvoegen: op het aanbod, maar dat is misschien een beetje teveel van het goede.

Het klinkt allemaal erg rechtzinnig, maar het komt er dan toch maar op neer, dat het getuigenis van de Heilige Schrift toch racidicaal wordt verdraaid. Want er is geen verdoemenis voor degenen die in Christus Jezus zijn, ook niet in de vierschaar der consciëntie. En in de vergelijking van de parels zie ik toch echt geen enkel spoor van het verloren gaan onder Gods recht. De koopman ruilt toch immers alles voor Jezus? Ik begrijp dit soort analogieën werkelijk niet. Maar het zal wel een waarheid achter de waarheid zijn. Merkwaardige exegese.

Dit is geen exegese, maar het trekken van een geestelijke lering uit deze gelijkenis. En er ís geen verdoemenis voor degenen die in Christus Jezus zijn. Dat beweerde ik ook niet. Want in de wedergeboorte wordt een mens afgesneden van Adam, en ingeplant ín Christus. Dat dat in het leven nog nader uitgewerkt wordt in de oefeningen des geloofs is nog een andere zaak.

Juist, dan gaan we het nog wat breder trekken. De vergelijking van de parelkoopman staat in de context van vele vergelijkingen:

a. Het Koninkrijk der hemelen is gelijk aan een mens, die goed zaad zaaide in zijn akker.
b. Het Koninkrijk der hemelen is gelijk aan het mosterdzaad, hetwelk een mens heeft genomen en in zijn akker gezaaid;
c. Het Koninkrijk der hemelen is gelijk aan een zuurdesem, welken een vrouw nam en verborg in drie maten meels, totdat het geheel gezuurd was.
d. Wederom is het Koninkrijk der hemelen gelijk aan een schat, in den akker verborgen, welken een mens gevonden hebbende, verborg dien, en van blijdschap over denzelven, gaat hij heen, en verkoopt al wat hij heeft, en koopt dienzelven akker.
e. Wederom is het Koninkrijk der hemelen gelijk aan een koopman, die schone paarlen zoekt;
f. Wederom is het Koninkrijk der hemelen gelijk aan een net, geworpen in de zee, en dat allerlei soorten van vissen samenbrengt;

Kan je uit één van die gelijkenissen de lering trekken dat God de zondaar, die in Christus is ingelijfd (habitus) en reeds gemeenschap heeft geoefend met Christus door het geloof (actus) en de toevlucht tot Hem heeft genomen, alsnog door God wordt gedagvaard en verloren moet gaan onder Gods recht? Het mag ook met een rechtstreeks schriftbewijs.

[Duuk]

In het kort; wat gebeurt er als een kind geboren wordt? Kan hij al praten, lopen of ligt hij met een baard in de wieg? Nee, dat is slechts een hulpeloos kind, wat niet kan doen dan wenen. En zo moeten we dat beeld eenvoudig ook maar zien als er nieuw leven uit God geboren wordt door Zijn wederbarende genade, dat in de wedergeboorte de zondaar begint te wenen, in een Godsgemis. Die kent God niet, maar is God kwijt. En hij roept tot Hem bij dagen en bij nachten. Hij is wel ín Christus, maar kent Hem nog niet. Zo'n ziel roemt niet in genade alleen door Christus, bij aanvang, maar probeert het verbroken werkverbond weer op te richten, en maakt van het genadeverbond een werkverbond, hoe goed bedoelt ook. Het leven wordt gereformeerd, de zonden worden nagelaten, alle rommel van de wereld de deur uit. Maar die moet er ook achter gebracht worden dat hij in die weg nooit meer met God verzoend kan worden. En toch is er iets wat hem zo uitdrijft naar God, want er is toch zo'n liefde in het hart uitgestort tot die onbekende God. Dat gaat de schoonheid der wereld verre te boven. Maar de Heere gaat doortrekken, en de zondaar moet in vleeskruisigende wegen leren dat het met alles van zijn kant de dood in moet. Er is niets wat er overblijft waar de dood niet onder geschreven hoeft te worden, en de Heere doet een afgesneden zaak op aarde. Maar dit alles geschiedt opdat er plaats gemaakt wordt voor Die Gezegende des Vaders, want Hij is beminnelijk, noodzakelijk, gepast en dierbaar voor een uitgeschudde en geledigde zondaar. En dan is het zo groot als de Heere die Middelaar Gods en der mensen komt te openbaren in het leven van een derzulke. Dat is niet uit te spreken hoe groot en onbevattelijk dat is. Dan ligt alle zonde en schuld een ogenblik bedekt. Maar de Heere gaat doortrekken in het leven en zo'n ziel komt er ook achter dat Hij van God geschonken moet worden in een rechte weg, want Sion wordt door recht verlost.

Dit alles ligt zo helder verklaard in de gelijkenis die de Heere Jezus uitsprak in Mattheüs 13 vers 45 en 46 over de parel van grote waarde:
Wederom is het Koninkrijk der hemelen gelijk aan een koopman, die schone paarlen zoekt;
Dewelke, hebbende een parel van grote waarde gevonden, ging heen en verkocht al wat hij had, en kocht dezelve.

Hoevele pareltjes kan zo'n ontdekte ziel wel niet bezitten, in zijn tranen, gebeden, kerkgang, godsdienst, bevinding, en wat al niet meer, maar die kunnen de grond niet zijn. Maar hij vindt die ene Parel van grote waarde, en hoe wordt Die zijn eigendom? Daarvoor moet hij alle andere pareltjes in gaan leveren en in gaan wisselen, opdat hij die ene Parel zou kunnen kopen.
Die grond moet uit de bevinding geslagen worden. We kunnen daar wel zo op rusten, maar nogmaals, de Heere doet een afgesneden zaak op deze aarde. Het gaat door de dood (in zichzelf) heen tot het leven. Want de poort is eng, en de weg is nauw, die tot het leven leidt, en weinigen zijn er, die denzelven vinden.
Zo iemand zal ook bij tijden wel eens mogen getuigen met Asaf: 'Gij hebt mijn rechterhand gevat'. Niet het 'Ik heb Uw rechterhand gevat', zoals het christendom van deze dagen wil, maar een eenzijdig Godswerk, vrijmachtig uit het soeverein en verkiezend eeuwig welbehagen, waar de Kerk een eeuwigheid voor nodig zal hebben om dat uit te wonderen, om Hem de roem, de lof, de eer en de aanbidding volmaakt toe te mogen brengen tot in de eeuwigheid.

Wat mij altijd verbaasde (toen ik nog onder dergelijke prediking zat) dat dit schema nergens, maar dan ook nergens zo in de bijbel beschreven staat. Zou de Heilige Geest Zich dan hebben vergist door dit, o zo "belangrijke", schema niet in de bijbel op te laten nemen?

Hier is de kerk mank in gegaan, door in 1 alinea vast te willen leggen hoe 'God een mens' bekeert. Dat kan helemaal niet. Er zijn zoveel verschillende mensen en Gods Woord beschrijft zoveel verschillende wegen, dat dit niet is samen te vatten. Alle bekeringen in de bijbel zijn uiterst summier beschreven en ook nog eens heel verschillend. Waarom zou dat zijn? Zou dat niet zo zijn omdat het niet hierom gaat, maar om de kern van de zaak, het geloof in Jezus Christus? Wat is het nut van het samenvatten van een vermeende weg? Mensen die wel geloven, maar zich niet kunnen vinden hierin, omdat God met hen een andere weg is gegaan, worden hierdoor wel erg tekort gedaan. En anderen worden moedeloos omdat ze maar niet kunnen voldoen aan de eis tot het beleven van e.e.a.

Laten we ons maar gewoon aan de eenvoudige schriftuitleg houden en heel voorzichtig zijn met vergeestelijken van geschiedenissen. Ons hart is al arglistig genoeg.

[refo]

Deze tekst:
De wind blaast, waarheen hij wil, en gij hoort zijn geluid; maar gij weet niet, van waar hij komt, en waar hij heen gaat; alzo is een iegelijk, die uit den Geest geboren is.

Klinkt in dergelijke beschrijvingen zo:
De wind blaast, volgens vastgestelde wegen, en gij hoort zijn geluid; en gij weet nauwkeurig, van waar hij komt, en waar hij langs gaat, alzo is eenvoudig vast te stellen wie uit den Geest geboren is.

[Zonderling]

Deze tekst:
De wind blaast, waarheen hij wil, en gij hoort zijn geluid; maar gij weet niet, van waar hij komt, en waar hij heen gaat; alzo is een iegelijk, die uit den Geest geboren is.

Klinkt in dergelijke beschrijvingen zo:
De wind blaast, volgens vastgestelde wegen, en gij hoort zijn geluid; en gij weet nauwkeurig, van waar hij komt, en waar hij langs gaat, alzo is eenvoudig vast te stellen wie uit den Geest geboren is.

Voor zover ik zien kan, geeft de tekst (Johannes 3:8) aan dat de Heilige Geest 'vrij' werkt en ook onverwachts of verrassend en dat we het 'hoe' van deze werking niet verstaan kunnen.

De tekst geeft níet aan dat een wedergeborene de werking van de Heilige Geest in de wedergeboorte niet zou kunnen onderscheiden. Dat is wat de mensen ervan maken. Juist het 'gij hoort zijn geluid' weerspreekt dat.

De kanttekening zegt het ook: "Des Geestes werkingen wordt gij wel gewaar, maar hóe het toegaat begrijpt gij niet."
Dat staat haaks op de uitlegging die velen aan deze tekst geven.

M.vr.gr.,
Zonderling

[Zonderling]

En waar blijft nu de duidelijke taal van de Heilige Schrift: zovelen Hem aangenomen hebben, die heeft Hij macht gegeven om kinderen Gods te worden, te worden?! Ja, kinderen ...

vervolg: Welke niet uit den bloede, noch uit den wil des vleses, noch uit den wil des mans, maar uit God geboren zijn.
De schenking gaat aan de aanneming vooraf.
Dat is juist dat liefelijke, die kinderen Gods, dat is iets teers. In de wedergeboorte wordt dat geloofsvermogen geschonken, maar in de beoefening is er de geloofsdaad. Lees ook de kanttekeningen eens bij deze tekst.

Wel goed lezen graag: geen kindschap Gods zonder aannemen (actus). Dus er is verstrijkt geen tijd tussen de inplanting van het geloofsvermogen (de habitus) en de daad van het geloof (actus). Dus kort en goed: je kunt niet van een waar geloof spreken, als er niet is: het aannemen van Christus. Comrie zou er nog bijvoegen: op het aanbod, maar dat is misschien een beetje teveel van het goede.

De Dordtse Leerregels zeggen het eveneens duidelijk in III/IV.12:

... alzo dat al diegenen, in wier harten God op deze wonderbaarlijke wijze werkt, zekerlijk, onfeilbaarlijk en krachtiglijk wedergeboren worden en dadelijk geloven.

Dadelick stond hier in de oorspronkelijke versie, actu in het Latijn.
De Dordtse Leerregels leren dus dat inwendige roeping, wedergeboorte en dadelijk geloven altijd samen gaan.

Zie ook III/IV.14 waar het nog eens een keer gezegd wordt.

Dat de Dordtse Synode hier geen enkel tijdsverschil bedoeld heeft, mag verder voldoende blijken uit de gedetailleerde beschrijvingen van de diverse afgevaardigden op de Synode.

M.vr.gr.,
Zonderling

[Zonderling]

De wedergeboorte is de voornaamste zaak. Alles wat daarna komt is slechts om dat verder uit te werken en te bevestigen.

Niet wedergeboorte, maar geloof is de voornaamste zaak. Aan het geloof kunnen wij immers zien dat er een ware wedergeboorte heeft plaats gevonden. Zonder geloof was hetgeen wat misschien voor wedergeboorte gehouden is slechts een Kaïn-overtuiging.

In dat verband is het opmerkelijk dat het theologisch leerboek (de Synopsis) dat de 4 Leidse professoren in 1625 (kort na de Dordtse Synode) het licht lieten zien, géén afzonderlijk hoofdstuk besteedt aan de wedergeboorte, maar de wedergeboorte bespreekt onder het hoofdstuk over de Bekering.

Deze professoren waren speciaal aangesteld om na de Remonstrantse twisten weer de zuivere Gereformeerde leer op de universiteit te laten horen. Naast de bestaande hoogleraar Polyander werden drie professoren van elders benoemd (Walaeus uit Middelburg, Thysius uit Harderwijk en Rivet uit Frankrijk).

Trouwens, Memento, dit boek is van harte aan te beleven, ik denk persoonlijk meer dan enig ander dogmatisch werk. Misschien kun je het ook aan de VU opnemen met je hoogleraren (ik neem aan dat je de opleiding volgt van de HHK), het zou een goede zaak zijn wanneer dit boek behoorde tot de verplichte stof.

M.vr.gr.,
Zonderling

[rekcor]

De Dordtse Leerregels zeggen het eveneens duidelijk in III/IV.12:

... alzo dat al diegenen, in wier harten God op deze wonderbaarlijke wijze werkt, zekerlijk, onfeilbaarlijk en krachtiglijk wedergeboren worden en dadelijk geloven.

Dadelick stond hier in de oorspronkelijke versie, actu in het Latijn.
De Dordtse Leerregels leren dus dat inwendige roeping, wedergeboorte en dadelijk geloven altijd samen gaan.

Grappig, bij 'dadelijk geloven' denk ik aan 'het geloof wat met daden van dat geloof gepaard gaat' (Matth 25:31 e.v.v.) i.p.v. de nu gangbare betekenis van dadelijk, d.w.z. 'meteen'.

[Bert Mulder]

Deze professoren waren speciaal aangesteld om na de Remonstrantse twisten weer de zuivere Gereformeerde leer op de universiteit te laten horen. Naast de bestaande hoogleraar Polyander werden drie professoren van elders benoemd (Walaeus uit Middelburg, Thysius uit Harderwijk en Rivet uit Frankrijk).

Trouwens, Memento, dit boek is van harte aan te beleven, ik denk persoonlijk meer dan enig ander dogmatisch werk. Misschien kun je het ook aan de VU opnemen met je hoogleraren (ik neem aan dat je de opleiding volgt van de HHK), het zou een goede zaak zijn wanneer dit boek behoorde tot de verplichte stof.

M.vr.gr.,
Zonderling

Geachte Zonderling, waar kan men dit boek aanschaffen?

[memento]

De wedergeboorte is de voornaamste zaak. Alles wat daarna komt is slechts om dat verder uit te werken en te bevestigen.

Niet wedergeboorte, maar geloof is de voornaamste zaak. Aan het geloof kunnen wij immers zien dat er een ware wedergeboorte heeft plaats gevonden. Zonder geloof was hetgeen wat misschien voor wedergeboorte gehouden is slechts een Kaïn-overtuiging.

In dat verband is het opmerkelijk dat het theologisch leerboek (de Synopsis) dat de 4 Leidse professoren in 1625 (kort na de Dordtse Synode) het licht lieten zien, géén afzonderlijk hoofdstuk besteedt aan de wedergeboorte, maar de wedergeboorte bespreekt onder het hoofdstuk over de Bekering.

Deze professoren waren speciaal aangesteld om na de Remonstrantse twisten weer de zuivere Gereformeerde leer op de universiteit te laten horen. Naast de bestaande hoogleraar Polyander werden drie professoren van elders benoemd (Walaeus uit Middelburg, Thysius uit Harderwijk en Rivet uit Frankrijk).

Trouwens, Memento, dit boek is van harte aan te beleven, ik denk persoonlijk meer dan enig ander dogmatisch werk. Misschien kun je het ook aan de VU opnemen met je hoogleraren (ik neem aan dat je de opleiding volgt van de HHK), het zou een goede zaak zijn wanneer dit boek behoorde tot de verplichte stof.

M.vr.gr.,
Zonderling

Het staat al zeer lang op mn verlanglijstje, maar ik heb het nog nergens kunnen vinden. Naar ik begreep is het nieuw niet verkrijgbaar, en 2e hands ben ik het helaas nog nooit tegengekomen.

[Zonderling]

Het is jammer dat de Synopsis zo onbekend en onbemind is.
Ik ben ervan overtuigd dat het de beste dogmatiek is die in Nederland ooit is geschreven. (Althans wat betreft de fundamentele leerstukken, mijn opmerking geldt niet voor alle hoofdstukken.)

@Memento: Tip om eraan te komen, zie PB.

[Zonderling]

Geachte Zonderling, waar kan men dit boek aanschaffen?

Bert, ik heb net Memento een tip gegeven. Wanneer ik die ook aan jou geef vist Memento misschien achter het net. Het spijt me, ik zag zijn posting als eerste (en hij gaat theologie studeren). Het is inderdaad moeilijk verkrijgbaar. Mocht ik bij leven en welzijn nog eens meer tijd krijgen, dan zou ik mij graag beijveren voor een nieuwe uitgave.

[Zonderling]

De Dordtse Leerregels zeggen het eveneens duidelijk in III/IV.12:

... alzo dat al diegenen, in wier harten God op deze wonderbaarlijke wijze werkt, zekerlijk, onfeilbaarlijk en krachtiglijk wedergeboren worden en dadelijk geloven.

Dadelick stond hier in de oorspronkelijke versie, actu in het Latijn.
De Dordtse Leerregels leren dus dat inwendige roeping, wedergeboorte en dadelijk geloven altijd samen gaan.

Grappig, bij 'dadelijk geloven' denk ik aan 'het geloof wat met daden van dat geloof gepaard gaat' (Matth 25:31 e.v.v.) i.p.v. de nu gangbare betekenis van dadelijk, d.w.z. 'meteen'.

Nee, ik bedoelde niet de werken die op het geloof volgen zoals in Mattheüs 25:31 e.v.v., maar de geloofsdaad (en niet alleen de habitus).

Ik sloot dan ook aan op wat Polemicus schreef over de habitus en de actus.

Niet uit het woord 'dadelijk', maar wel uit de hele formulering in de Dordtse Leerregels, blijkt dat er geen tijdsverschil is. Zoals dat ook blijkt uit de Oordelen van de diverse afvaardigingen.