Oudvaders over het onvoorwaardelijk aanbod van genade

[vragensteller]

Maar de inplanting in Christus in het uur van de wedergeboorte kan ik toch niet in het geloof aannemen? Dat is juist de wijze waarop het geloof in mij gewerkt wordt. Maar ze is niet het voorwerp van mijn geloof.

Nee, klopt. Dat zei ik ook niet: je geloof dat Christus' verdiensten door God geschonken worden.

Maar waar is dat geloof op gebaseerd? Als dat zo is - dat Christus' verdienste ons toegerekend worden - dat moet dat ons toch kenbaar gemaakt worden? Jij stapt dan meteen over naar het innerlijk getuigenis van de Geest, maar de noodzakelijke stap ertussen sla je over. Je weet niet precies wat je gelooft, zeg je dan. Maar hoe kun je dan ooit de toerekening van Christus' verdiensten aanvaarden?

Als de Heilige Geest je laat weten dat de inhoud van de beloften voor jou persoonlijk geldt, sla ik dan een stap over? Jij slaat een stap over, want jij zegt dat het Evangelie zonder de Geest dat zegt.

[GJdeBruijn]

Rom 8:16 Dezelve Geest getuigt met onzen geest, dat wij kinderen Gods zijn.

Rom. 8:16 gaat over een bewuste kennis! Wat is het dan volgens jou, als je tegelijk stelt dat het aan de toeëigening vooraf gaat? Waaruit blijkt dat getuigenis van de Geest met onze geest?
Kan een mens weten kind van God te zijn zonder vergeving van zonden te kennen? Hoe kun je als mens voor God bestaan zonder vergeving te kennen? Dan zegt ons geweten toch dat we verloren liggen buiten Christus en Zijn gerechtigheid?
Bovendien: Wie spreekt Paulus hier aan? De gelovigen! En wat zijn dat? Degenen die roepen "Abba, Vader!". En waar haalt Calvijn dat aan:

Dit is toch duidelijk, dat wij niet zonder vrees tot
het oordeel Gods kunnen komen dan wanneer wij vast
overtuigd zijn, dat Hij ons een Vader is; en dit is onmogelijk,
als wij voor Hem niet als rechtvaardigen worden gerekend,
Daarom is ons elke toegang tot Hem
afgesneden, wanneer wij niet op Zijn vaderlijke goedgunstigheid
vertrouwend Hem zonder aarzelen als
Vader aanroepen. 'Wanneer er nu geen enkele mogelijkheid
is om gered te worden of zelfs maar om tot God
de toevlucht te nemen, als aan het geweten het rustige
en vaste vertrouwen ontbreekt, en het geweten op zijn
beurt nergens anders rust kan vinden dan in een gerechtigheid,
die boven alle twijfel vaststaat, - wie zal
er dan aan twijfelen, dat de gehele gerechtigheid, waarop
de mens steunen moet, gelegen is in de vergeving
der zonden, die uit genade geschiedt?

Je ziet dat Calvijn het kindschap van Gods kinderen verbindt met het geloof en de rechtvaardiging. Geen mens krijgt eerst een getuigenis Gods kind te zijn, zonder dat het vlak ligt tussen God en de ziel. Daar zit dus de rechtvaardiging tussen. En dat is volgens Calvijn: Christus aannemen.

[vragensteller]

Ik stel voor om even een stop in te stellen. Het gaat nu erg snel, en daar is het onderwerp misschien niet zo geschikt voor. Ik pas even en hoop morgen te reageren.

Prima. Ik had me voorgenomen de discussie te be-eindigen. Maar wanneer, zoals nu, blijkt dat het wezenlijke vragen zijn, blijft het me toch wel boeien.
@ anderen: ik wil best op jullie citaten reageren, maar vanwege de tijd lukt het nu niet.

[vragensteller]

Rom 8:16 Dezelve Geest getuigt met onzen geest, dat wij kinderen Gods zijn.

Rom. 8:16 gaat over een bewuste kennis! Wat is het dan volgens jou, als je tegelijk stelt dat het aan de toeëigening vooraf gaat? Waaruit blijkt dat getuigenis van de Geest met onze geest?

Nee, dat volgt erop. Dat heb ik gezegd.

[vragensteller]

@vragensteller: Leg je de grond van het geloof niet in gestalten en ingestorte hebbelijkheden?
Hoe zie je dit

Opdat er echter een eind kome aan alle onduidelijke
en dubbelzinnige voorstellingen is het nodig, dat de
gerechtigheid, die wij door het geloof verkrijgen en die
ons om niet wordt aangeboden, op deze wijze op de
hoogste plaats gesteld worde, dat zij alleen op de voorgrond
trede zo dikwijls de gewetens voor de rechteretoel
van God worden gedaagd. Het gevolg daarvan
zal zijn, dat de gerechtigheid der werken, - van welke
aard die in ons ook moge zijn -, zich haar eigen plaats
ziet aangewezen, zodat het totaal onmogelijk is, dat zij
ooit met deze in conflict zou komen. En omdat de gerechtigheid
der werken steunt op de gerechtigheid des
geloofs, is het ook billijk, dat de eerste onder de tweede
gesubordineerd worde, opdat de gerechtigheid des geloofs
de onbetwiste alleenheerschappij HEBBE wanneer
het gaat over de zaligheid van de mens. Ongetwijfeld
schenkt Paulus, wanneer hij over de rechtvaardiging
van de mens handelt, alleen maar aandacht aan dit
ene punt: op welke grond hij aannemen mag dat God
hem genadig gezind is. Hij verwijst ons dan niet naar
een hoedanigheid, die ons is ingestort, maar zonder van
de werken melding te maken leert hij ons, dat wij onze
gerechtigheid buiten ons zelf moeten zoeken. Anders
zou er nimmer sprake kunnen zijn van de zekerheid des
geloofs, welke hij overal met zo grote nadruk naar
voren brengt.

Wat bedoelt Calvijn met 'buiten'?

in Christus

[GJdeBruijn]

Rom 8:16 Dezelve Geest getuigt met onzen geest, dat wij kinderen Gods zijn.

Rom. 8:16 gaat over een bewuste kennis! Wat is het dan volgens jou, als je tegelijk stelt dat het aan de toeëigening vooraf gaat? Waaruit blijkt dat getuigenis van de Geest met onze geest?

Nee, dat volgt erop. Dat heb ik gezegd.

Mijn fout, excuus. Andere keer verder.

[Fjodor]

Maar als het Evangelie niet de grond is voor het geloof, wat is dán de grond voor ons geloof? Iets wat God toerekent, zonder dat we er weet van hebben? Of we hebben er wel weet van, maar niet door het Evangelie. Hoe moet ik me dat voorstellen?

De grond de verdiensten van Christus. In ons geweten slechts rust na de tweede toe-eigening. Ook Calvijn noemt het Evangelie middeloorzaak, als ik het me goed herinner (hij noemt vier oorzaken in de Institutie).

Als ik het me goed herinner, de oorzaken van de rechtvaardigmaking (staat volgens mij in Boek III, over de rechtvaardigmaking):

werkende(?, over deze term ben ik niet zeker) oorzaak: verkiezing
formele oorzaak: geloof
materiële oorzaak: het werk van Christus
doeloorzaak: verheerlijking

Verder lijkt het me toch lastig om Calvijn in deze discussie tegenover vragensteller te zetten. Ik kan me volgens mij wel herinneren (maar dat zou ik na moeten zoeken) dat Calvijn op een gegeven moment de zekerheid van het geloof toch inderdaad grondt in het getuigenis van de Geest. Nu zeg ik het meteen al fout, want Calvijn maakt heel duidelijk dat de zekerheid in het Woord van de belofte ligt. Maar ergens in de Institutie zet hij hier het probleem van de verkiezing tegenover. Als het evangelie algemeen is, maar de verkiezing particulier, hoe kan ik dan grond hebben voor het geloof? Dan komt hij met het getuigenis van de Geest.

Dat neemt echter niet weg, en daar gaat deze discussie over, dat er iets moet zijn dat vertrouwd moet worden. Ik moet iets met betrekking tot mijn zaligheid kunnen vertrouwen. Belangrijker nog, ik moet iets kunnen gaan vertrouwen. Dat is het evangelie, die blijde boodschap die allen verkondigd wordt. God geeft ons brood uit de hemel. Wij kunnen het aannemen. Of verwerpen.

Als je zegt dat dat brood er voor de verworpenen eigenlijk enkel voor is om hen hun onschuld te ontnemen, dan kan je het moeilijk nog als grond voor het geloof zien, want dan weet je niet of het God menens is met dat evangelie. En dan moet je dus een inwendige extra grond inbouwen.

[Johann Gottfried Walther]

Als je Christus kent mag je weten dat je zonden vergeven zijn.
Daar hoeft geen extra bevestiging bij.
God hoeft zijn eigen werkt toch niet te verzekeren?
Is God niet betrouwbaar?

Dan heb je die bevestiging kennelijk gehad.

Een gelovige ontvangt de Heilige Geest als hij tot geloof komt.
En dan is:
Rom 8:16 Dezelve Geest getuigt met onzen geest, dat wij kinderen Gods zijn.
aan de orde. Maar dat is niet iets extra's. Dat geloof ik niet.

[Afgewezen]

Dat neemt echter niet weg, en daar gaat deze discussie over, dat er iets moet zijn dat vertrouwd moet worden. Ik moet iets met betrekking tot mijn zaligheid kunnen vertrouwen. Belangrijker nog, ik moet iets kunnen gaan vertrouwen. Dat is het evangelie, die blijde boodschap die allen verkondigd wordt. God geeft ons brood uit de hemel. Wij kunnen het aannemen. Of verwerpen.

Dit is precies mijn hele punt in deze discussie (en daar kun je Calvijn wel degelijk voor aanvoeren!). Bij vragensteller speelt het evangelie in feite geen rol wanneer de zondaar tot geloof komt. Omdat het evangelie in haar optiek een in feite onpersoonlijke boodschap is: je kunt zalig worden door Christus.
Ja, als je dat gelooft, ben je idd. niet behouden. De duivel geloof dat ook wel, maar heeft er niets aan.
Bij vragensteller ontvangt de zondaar het heil dan ook niet via het evangelie, maar rechtstreeks, door de (in)werking van de Heilige Geest. De Heilige Geest plant de zondaar in in Christus en daar wordt de zondaar de gerechtigheid van Christus toegerekend. Zonder dat de zondaar daar zelf weet van heeft. Zoals er een bedrag op mijn bankrekening kan worden bijgeschreven, zonder dat ik het weet.
Waar het bij vragensteller om gaat, is dat de zondaar vervolgens gaat leren dat het 'bedrag' (de verdiensten van Christus) op de 'rekening' is bijgeschreven en dat is dan het 'getuigen van de Geest met onze geest dat we kinderen Gods zijn'.
Welke rol het woord hier bij speelt, is en blijft onduidelijk.
Wanneer iemand als Boston bijv. schrijft:

Gelijk Hagars ogen ter rechter tijd geopend werden, om te zien, dat zij een fontein bij zich had, toen zij haar zoon reeds als dood had overgegeven, zo opent de Geest des geloofs de ogen, door middel van het heerlijk Evangelie, in een werk van zaligmakende verlichting, als de zondaar in zijn doodwonden van de Wet in een werk van overtuiging ligt, zodat hij ziet, dat hij een Zaligmaker, een gerechtigheid en zaligheid heeft (Verbond der Genade, blz. 313),

zal vragensteller zeggen: 'Zie je wel, de zondaar 'heeft' al een Zaligmaker (Die is hem geschonken in het uur van de wedergeboorte, zonder dat hij het wist), en nu wordt hij daarvan verzekerd."
En ik zal zeggen: "De zondaar 'heeft' de Zaligmaker... in het Evangelie." (En naar mijn bescheiden mening bedoelt Boston ook dit laatste.)
En zo blijven we voortdurend langs elkaar heen praten. Vragensteller kan niet zien wat het betekent iets te 'hebben' in het Evangelie. Bij haar is het zo: je hebt de zaligheid en dan ben je zalig, of je hebt de zaligheid niet. En ik kan haar blijkbaar maar niet duidelijk maken wat ik daarmee bedoel: dat de zaligheid je geschonken wordt in het - uitwendig gepredikte! - Evangelie, maar dat deze pas de mijne is, wanneer ik deze boodschap aangenomen heb.

[vragensteller]

Dat neemt echter niet weg, en daar gaat deze discussie over, dat er iets moet zijn dat vertrouwd moet worden. Ik moet iets met betrekking tot mijn zaligheid kunnen vertrouwen. Belangrijker nog, ik moet iets kunnen gaan vertrouwen. Dat is het evangelie, die blijde boodschap die allen verkondigd wordt. God geeft ons brood uit de hemel. Wij kunnen het aannemen. Of verwerpen.

Dit is precies mijn hele punt in deze discussie (en daar kun je Calvijn wel degelijk voor aanvoeren!). Bij vragensteller speelt het evangelie in feite geen rol wanneer de zondaar tot geloof komt. Omdat het evangelie in haar optiek een in feite onpersoonlijke boodschap is: je kunt zalig worden door Christus.
Ja, als je dat gelooft, ben je idd. niet behouden. De duivel geloof dat ook wel, maar heeft er niets aan.
Bij vragensteller ontvangt de zondaar het heil dan ook niet via het evangelie, maar rechtstreeks, door de (in)werking van de Heilige Geest. De Heilige Geest plant de zondaar in in Christus en daar wordt de zondaar de gerechtigheid van Christus toegerekend. Zonder dat de zondaar daar zelf weet van heeft. Zoals er een bedrag op mijn bankrekening kan worden bijgeschreven, zonder dat ik het weet.
Waar het bij vragensteller om gaat, is dat de zondaar vervolgens gaat leren dat het 'bedrag' (de verdiensten van Christus) op de 'rekening' is bijgeschreven en dat is dan het 'getuigen van de Geest met onze geest dat we kinderen Gods zijn'.
Welke rol het woord hier bij speelt, is en blijft onduidelijk.
Wanneer iemand als Boston bijv. schrijft:

Gelijk Hagars ogen ter rechter tijd geopend werden, om te zien, dat zij een fontein bij zich had, toen zij haar zoon reeds als dood had overgegeven, zo opent de Geest des geloofs de ogen, door middel van het heerlijk Evangelie, in een werk van zaligmakende verlichting, als de zondaar in zijn doodwonden van de Wet in een werk van overtuiging ligt, zodat hij ziet, dat hij een Zaligmaker, een gerechtigheid en zaligheid heeft (Verbond der Genade, blz. 313),

zal vragensteller zeggen: 'Zie je wel, de zondaar 'heeft' al een Zaligmaker (Die is hem geschonken in het uur van de wedergeboorte, zonder dat hij het wist), en nu wordt hij daarvan verzekerd."
En ik zal zeggen: "De zondaar 'heeft' de Zaligmaker... in het Evangelie." (En naar mijn bescheiden mening bedoelt Boston ook dit laatste.)
En zo blijven we voortdurend langs elkaar heen praten. Vragensteller kan niet zien wat het betekent iets te 'hebben' in het Evangelie. Bij haar is het zo: je hebt de zaligheid en dan ben je zalig, of je hebt de zaligheid niet. En ik haar haar blijkbaar maar niet duidelijk maken wat ik daarmee bedoel: dat de zaligheid je geschonken wordt in het - uitwendig gepredikte! - Evangelie, maar dat deze pas de mijne is, wanneer ik deze boodschap aangenomen heb.

Even kort: ik hoop er vanavond op terug te komen: ik doe geen (harde) uitspraken over een citaat dat ik niet in context heb gelezen. Ik zal het nalezen. Voor nu wijs ik op het vetgedrukte, met de vraag of dit werk is van Gods Geest (Geest van Christus) in een wedergeborene of een voorbereidende werking in een 'stok' of 'blok'.

Voor de 4 oorzaken van Calvijn (ik bleek ze zelf niet helemaal paraat meer te hebben en moet ze ook nog zelf herlezen, voordat ik er meer over zeg) zie Inst. Boek III, 14.17. Op het eerste gezicht lijkt deze paragraaf mijn standpunt te ondersteunen.

@ Fjodor: we moeten niet iets vertrouwen, maar Iemand. De Schrift zegt mij, dat die Iemand (God dus) betrouwbaar is. De passage over het getuigenis van de Geest in de Inst. zal ik voor je opzoeken.

[Afgewezen]

Voor nu wijs ik op [het] vetgedrukte, met de vraag of dit werk is van Gods Geest (Geest van Christus) in een stok of blok.

Blijkbaar vat jij de uitdrukking ‘stok of blok’ op als omschrijving van de wedergeboren zondaar. In de DL wordt de uitdrukking ‘stokken en blokken’ in de volgende context gebruikt:

Doch gelijk de mens door den val niet heeft opgehouden een mens te zijn, begiftigd met verstand en wil, en gelijk de zonde, die het ganse menselijk geslacht heeft doordrongen, de natuur des mensen niet heeft weggenomen, maar verdorven en geestelijker wijze gedood; alzo werkt ook deze Goddelijke genade der wedergeboorte in de mensen niet als in stokken en blokken, en vernietigt den wil en zijn eigenschappen niet, en dwingt dien niet met geweld zijns ondanks, maar maakt hem geestelijk levend, enz. .

De DL willen hier beklemtonen dat de Heilige Geest in een mens werkt op ‘menselijke’ wijze, passend bij zijn menszijn. Maar dit terzijde.
Jij bedoelt te zeggen: Het werk van overtuiging kan alleen maar in een levend mens gewerkt worden. Die mens is dus al levendgemaakt en dus hoeft hij de zaligheid niet meer te ontvangen door het geloof, want hij hééft die zaligheid al. Ja, dan is alles wat daarna volgt alleen nog maar een ‘bevestiging’ van wat de zondaar al heeft. Alles wat deze ontvangen heeft, is niet via het woord gegaan, maar rechtstreeks door de Heilige Geest in hem gewerkt, en moet het hem alleen nog maar getoond worden. Blijft de vraag: welke rol speelt het woord hier nog? En hoe heeft dat ontvangen dan plaatsgevonden? Welke rol speelde het geloof daarbij?

@ Fjodor: we moeten niet iets vertrouwen, maar Iemand. De Schrift zegt mij, dat die Iemand (God dus) betrouwbaar is. De passage over het getuigenis van de Geest in de Inst. zal ik voor je opzoeken.

Dat is waar, maar in welk opzicht is God betrouwbaar? Als iemand betrouwbaar is, doet hij wat hij zegt. Wat heeft God dan gezegd? En hoe weet ik dat ík daarop mag vertrouwen? Dat zijn de vragen die in het geding zijn. Als God Zijn woord niet gegeven had, zou ik niets weten over Zijn betrouwbaarheid, en al helemaal niet of deze betrouwbaarheid mij ten goede of ten kwade is. Ik ben immers een zondaar!
Dat het vertrouwen in God en het geloof in Zijn woord onverbrekelijk bij elkaar horen, vinden we bijv. mooi in Psalm 56:

4 Ten dage, als ik zal vrezen, zal ik op U vertrouwen.
5 In God zal ik Zijn woord prijzen; ik vertrouw op God, ik zal niet vrezen; wat zoude mij vlees doen?
11 In God zal ik het woord prijzen; in den HEERE zal ik het woord prijzen.
12 Ik vertrouw op God, ik zal niet vrezen; wat zou mij de mens doen?

en in Hand. 16 (over de stokbewaarder):

31 En zij zeiden: Geloof in den Heere Jezus Christus, en gij zult zalig worden, gij en uw huis.
32 En zij spraken tot hem het woord des Heeren, en tot allen, die in zijn huis waren.
34 En hij bracht hen in zijn huis, en zette hun de tafel voor, en verheugde zich, dat hij met al zijn huis aan God gelovig geworden was.

Geloven in de Heere Jezus Christus, geloven in God, is dus vertrouwen hechten aan het "woord des Heeren"! Denk maar weer aan Hand. 2 ("die dan zijn woord gaarne aannamen...").

Zie ook Calvijn in Inst. III, II, 7:

Daarom is de belofte der genade nodig, waardoor Hij ons betuigt, dat Hij een goedgunstig Vader is; aangezien wij ook niet op andere wijze tot Hem naderen kunnen, en het hart des mensen op de genade alleen steunen kan. Daarom worden op vele plaatsen in de psalmen deze twee: barmhartigheid en waarheid, samengevoegd, gelijk ze ook met elkander samenhangen: want het zou ons niets helpen te weten, dat God waarachtig is, wanneer Hij ons niet goedertieren tot zich trok; en aan de andere kant zouden wij zijn barmhartigheid niet kunnen omhelzen, indien Hij haar niet door zijn Woord aanbood.

[vragensteller]

Dubbele post, zelf verwijderd.

[vragensteller]

Voor nu wijs ik op [het] vetgedrukte, met de vraag of dit werk is van Gods Geest (Geest van Christus) in een stok of blok.

Blijkbaar vat jij de uitdrukking ‘stok of blok’ op als omschrijving van de wedergeboren zondaar. In de DL wordt de uitdrukking ‘stokken en blokken’ in de volgende context gebruikt:

Doch gelijk de mens door den val niet heeft opgehouden een mens te zijn, begiftigd met verstand en wil, en gelijk de zonde, die het ganse menselijk geslacht heeft doordrongen, de natuur des mensen niet heeft weggenomen, maar verdorven en geestelijker wijze gedood; alzo werkt ook deze Goddelijke genade der wedergeboorte in de mensen niet als in stokken en blokken, en vernietigt den wil en zijn eigenschappen niet, en dwingt dien niet met geweld zijns ondanks, maar maakt hem geestelijk levend, enz. .

De DL willen hier beklemtonen dat de Heilige Geest in een mens werkt op ‘menselijke’ wijze, passend bij zijn menszijn. Maar dit terzijde.
Jij bedoelt te zeggen: Het werk van overtuiging kan alleen maar in een levend mens gewerkt worden. Die mens is dus al levendgemaakt en dus hoeft hij de zaligheid niet meer te ontvangen door het geloof, want hij hééft die zaligheid al. Ja, dan is alles wat daarna volgt alleen nog maar een ‘bevestiging’ van wat de zondaar al heeft. Alles wat deze ontvangen heeft, is niet via het woord gegaan, maar rechtstreeks door de Heilige Geest in hem gewerkt, en moet het hem alleen nog maar getoond worden. Blijft de vraag: welke rol speelt het woord hier nog? En hoe heeft dat ontvangen dan plaatsgevonden? Welke rol speelde het geloof daarbij?

Ik ga eerst maar even hierop in. Je 'blijkbaar'-zin geeft mijn opvatting niet juist weer. (Ik kan me voorstellen dat je dit zo interpreteerde op basis van deze post. Ik heb de formulering in die post inmiddels verbeterd, zodat duidelijker is, dat ik dit eerder ook al een paar keer heb gesteld). De uitdrukking dat de Heilige Geest niet in een stok of blok werkt, vormt een tegenstelling met de zin die jij in jouw citaat uit de DL afkapt. DL. III,IV, 16:

alzo werkt ook deze Goddelijke genade der wedergeboorte in de mensen niet als in stokken en blokken, en vernietigt den wil en zijn eigenschappen niet, en dwingt dien niet met geweld zijns ondanks, maar maakt hem geestelijk levend, heelt hem, verbetert hem, en buigt hem tegelijk lieflijk en krachtiglijk;

Een mens als 'stok' of 'blok' is dus het tegenovergestelde van een (geestelijk) levend gemaakt mens. Daarom is de levendmaking in engere zin niet hetzelfde als de Christusomhelzing, zoals je betoogde. Wat jij verder over deze passage hier zegt, klopt ook, maar dat sluit mijn interpretatie in het geheel niet uit. Er wordt hier zeer zeker wel de tegenstelling gemaakt tussen dood en leven! Dat is wat ik ermee wilde zeggen. Als je suggereert dat de Heilige Geest een mens kan bewerken (bijv. droefheid over de zonde), zonder dat de mens levend is, is het goede dat de mens onder invloed van de Geest doet, dus 'robotachtig'. Uit zichzelf doet hij immers niets goeds, sterker nog: hij is tot alle kwaad geneigd.

Wat betreft de rol die het Woord speelt: Calvijn noemt het Woord geeneens als oorzaak in Inst. III.14.17:
werkende oorzaak: barmhartigheid en liefde des Vaders;
materiële oorzaak: de gerechtigheid van Christus;
instrumentele oorzaak: geloof;
doeloorzaak: betoning Gods gerechtigheid/ rechtvaardigheid en lof Zijner goedheid.

De Schrift is een middel -bij Calvijn i.e.g. geen oorzaak, excuus voor mijn eerdere woord 'middeloorzaak'- om dit aan de mensen bekend te maken. Het Woord dat tot je komt, staat duidelijk omschreven in DL I,2-3:

Maar hierin is de liefde Gods geopenbaard, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon in de wereld gezonden heeft, opdat een iegelijk die in Hem gelooft, niet verderve, maar het eeuwige leven hebbe (1 Joh. 4:9; Joh. 3:16).

Daarin is Hij betrouwbaar. Dit wordt ook expliciet verwoord in boek III.14.17.

Uit een van de citaten van Ursinus is gebleken dat de Heilige Geest inderdaad ook zonder de Schrift kán werken, maar dat Zijn gewone werking door middel van de Schrift gebeurt. Dat onderstreept dat je de Schrift op zich niet als oorzaak van de zaligheid moet zien. Ik denk dat je dát doet.

Van Hand. 2 heeft ook Ursinus gezegd dat de eerste toe-eigening in vers 37 al heeft plaats gevonden. Dit argument heb je nu een aantal keer gegeven. Ik heb het al een aantal keer weerlegd, waar je niet op in gaat. Wat wil je nu van mij horen op dit argument?

W.b.t. je citaat uit Inst. III.2.7:
Ik vind dat dit citaat wel héél erg uit de context is gehaald. Als je goed leest, zie je dat aan het begin van die paragraaf Calvijn zegt, dat het [ware, toev. van mij] geloof aan het wankelen wordt gebracht door Gods bedreigingen, maar het onze plicht is in te stemmen met Gods bedreigingen. Als dat het alleen is, wat we geloven, vluchten we echter weg van God. Dat is niet de bedoeling. Dan komt ongeveer de door jou geciteerde passage. Let erop dat er staat: "een goedgunstig Vader". Dan een aantal voorbeelden, en dan waar het mij om gaat:

Want wij zullen
lichtvaardig menen, dat God ons goedgunstig is, indien Hij het niet
van zichzelf getuigt en ons met zijn nodiging voorkomt, opdat zijn
wil niet twijfelachtig of duister zij. En wij hebben reeds gezien, dat
het enige pand zijner liefde Christus is, zonder wie naar boven en
naar beneden de tekenen van haat en toorn gezien worden. Daar
verder de kennis van Gods goedheid
niet veel betekenis zal hebben, indien Hij ons in haar niet doet rusten,
moet uitgesloten worden de kennis, die met twijfel vermengd is, die
niet vast aan zich zelf gelijk blijft, maar met zichzelf in strijd is. Maar
het is er zeer ver vandaan, dat 's mensen verstand, blind en
verduisterd als het is, zou doordringen en opklimmen tot het
begrijpen van Gods wil, en dat ook zijn hart, zoals het door
voortdurende onzekerheid geslingerd wordt, onbekommerd in die
overtuiging zou rusten. Daarom moet van elders het verstand verlicht
en het hart versterkt worden, opdat Gods Woord bij ons het volle
geloof zou verkrijgen. Nu zal de juiste bepaling van het geloof voor
ons vaststaan, indien wij zeggen, dat het is een vaste en zekere kennis
van Gods welwillendheid jegens ons, welke gegrond op de waarheid
van zijn genadige belofte in Christus, door de Heilige Geest aan ons
verstand wordt geopenbaard en in ons hart wordt verzegeld.

Op dat laatste doelde ook @Fjodor, denk ik.
Dus: de Schrift openbaart ons Gods goedheid, Zijn barmhartigheid.
De Heilige Geest openbaart ons dat die barmhartigheid ook op ons van toepassing is.

[Fjodor]

Voor deze Calvijndiscussie was ik al bang. Dat komt omdat Calvijn altijd heel erg in de wij-vorm spreekt, en zijn geloofsleer dus heel erg vanuit het blikveld van de gelovige neerzet.

Want geldt de belofte nu ook voor de gelovige, of enkel voor de gelovige? Ik weet niet precies wat Calvijn daarvan zegt. En het punt van Afgewezen in deze discussie is nu juist dat de ongelovige kan gaan geloven in de belovende God, omdat die belofte in zekere zin de ongelovige geldt.

De vraag is volgens mij of dat het geval is.

@Vragensteller: over je oorzaken-punt: ik heb mijn institutie hier niet bij de hand, maar daar heeft Calvijn het over de oorzaken van de rechtvaardiging, niet over de oorzaken van het geloof. Maar in zekere zin heb je toch gelijk door het Woord als middeloorzaak te beschouwen, omdat het geloof (wat Calvijn de middeloorzaak noemt) namelijk gegrond is op het Woord. (ik bedoelde overigens een heel andere passage).

[vragensteller]

Voor deze Calvijndiscussie was ik al bang. Dat komt omdat Calvijn altijd heel erg in de wij-vorm spreekt, en zijn geloofsleer dus heel erg vanuit het blikveld van de gelovige neerzet.

Want geldt de belofte nu ook voor de gelovige, of enkel voor de gelovige? Ik weet niet precies wat Calvijn daarvan zegt. En het punt van Afgewezen in deze discussie is nu juist dat de ongelovige kan gaan geloven in de belovende God, omdat die belofte in zekere zin de ongelovige geldt.

De vraag is volgens mij of dat het geval is.

@Vragensteller: over je oorzaken-punt: ik heb mijn institutie hier niet bij de hand, maar daar heeft Calvijn het over de oorzaken van de rechtvaardiging, niet over de oorzaken van het geloof.

Dat klopt, maar ik dacht dat het Afgewezen daar ook om ging.

Een ongelovige moet niet in God gaan geloven, omdat de belofte hem geldt. De ongelovige moet dat doen, omdat God barmhartig is en omdat er geen andere mogelijkheid is tot behoud. Hij heeft niks te verliezen en kan alleen maar zijn toevlucht nemen tot Gods barmhartigheid. Onbevangen, zonder eerst zekerheid te hebben m.b.t zijn eigen positie. Die moet hij juist van God verkrijgen.