Commentaren op de Heidelbergse Catechismus

[refo]

De HC is zelf bedoeld als leerboekje. Waarom dan al die 'verklaringen'?

Dat zijn uitgeschreven preken van de "leerdiensten" over de HC.
Is dat zo ingewikkeld?

Nee, de HC is niet ingewikkeld. Daarom is het verschijnen van al die werken zo wonderlijk.

[eilander]

De HC is zelf bedoeld als leerboekje. Waarom dan al die 'verklaringen'?

Dat zijn uitgeschreven preken van de "leerdiensten" over de HC.
Is dat zo ingewikkeld?

Nee, de HC is niet ingewikkeld. Daarom is het verschijnen van al die werken zo wonderlijk.

Er is er trouwens ook één van Ursinus zelf (Schatboek). Is dat net zo wonderlijk volgens jou?

[refo]

De HC is zelf bedoeld als leerboekje. Waarom dan al die 'verklaringen'?

Dat zijn uitgeschreven preken van de "leerdiensten" over de HC.
Is dat zo ingewikkeld?

Nee, de HC is niet ingewikkeld. Daarom is het verschijnen van al die werken zo wonderlijk.

Er is er trouwens ook één van Ursinus zelf (Schatboek). Is dat net zo wonderlijk volgens jou?

Op zich wel.
Maar als je dat ter hand neemt, merk je dat het een verantwoording is van de keuzes die de opstellers maakten.
Dan zijn alle vragen opgelost.

[Tiberius]

Dat is mooi: alle vragen opgelost.

Die verklaringen zijn om de geloofsleer te verklaren en uit te leggen. Evenals de HC dat doet. Zie ook artikel 68 van de DKO.

[eilander]

Nee, de HC is niet ingewikkeld. Daarom is het verschijnen van al die werken zo wonderlijk.

Er is er trouwens ook één van Ursinus zelf (Schatboek). Is dat net zo wonderlijk volgens jou?

Op zich wel.
Maar als je dat ter hand neemt, merk je dat het een verantwoording is van de keuzes die de opstellers maakten.
Dan zijn alle vragen opgelost.

Ik ben blij met de preken over de Catechismus die nagelaten zijn door diverse oudvaders. Misschien is de term 'verklaring' wat ongelukkig, meestal zijn het gewoon preken aan de hand van de HC.

[caprice]

De HC is zelf bedoeld als leerboekje. Waarom dan al die 'verklaringen'?

Dat zijn uitgeschreven preken van de "leerdiensten" over de HC.
Is dat zo ingewikkeld?

Nee, de HC is niet ingewikkeld. Daarom is het verschijnen van al die werken zo wonderlijk.

Niet iedereen heeft zoveel wijsheid als refo.
Deze verklaringen zijn voor dwazen en onwetenden, die onderwijs begeren te ontvangen.
Ik begrijp hieruit dat je waarschijnlijk de leerdiensten van de eigen gemeente ook overslaat?

[SecorDabar]

Ik heb er inmiddels een vrij groot aantal gelezen/gehoord, maar die van ds. Van Haaren blijft voor mij erg waardevol.

Beste Dennis,

De catechismusverklaring van ds. J. van Haaren vind je erg waardevol.
Kun je dat ook verklaren waarom je dat zo vindt?
Vanwege de geestelijke leringen, bevindelijke element van de HC ?
Of heeft dat te maken met de actuele onderwerpen ?
Ik neem aan dat Ds. van Haaren (1933-1984) bij de behandeling van de 10 geboden, niets heeft geweten over het gebruik van internet en mobieltjes, e.d.,

(Overigens niet dat ik dat voor mijzelf zo belangrijk vindt, maar door het hedendaagse leefpatroon, zijn dit wel zaken die bij uitstek in een HC verklaring kunnen benoemd worden).

Heel goed punt. De waarde die ik erin zie - sterker: de liefde die ik voor deze verklaring heb - ligt in de eerste plaats inderdaad in de bevindelijke verklaringen van wat in de ziel leeft, maar ik waardeer ook de duidelijk en eerlijke manier waarop deze predikant preekte. Heel concreet. Ik kan veel voorbeelden geven..
Twee: in een van de preken heeft hij het over mensen die thuiskomen uit de kerk en dan tegen elkaar zeggen: dat was weer een mooie preek.

Ds. Van Haaren: mooie preek? Er bestaan helemaal geen mooie preken. Het gaat erom (in mijn eigen woorden) wat de preek met je doet. Of die je stilzet!
Zo herkenbaar. Toen en zeker ook nu. We kunnen ons hele leven mooie preken horen en daarna verloren gaan.

Ander voorwerp: Hij maakt een opmerking over dansen, en zegt dan dat Gods volk ook danst. Danst van zielenvreugd. En dan schrijft hij dat niet de bedrukte gezichten maar ten diepste de vreugde in God, de uitstraling van Gods kinderen zou moeten zijn.
Als je eens iets van die vreugde hebt mogen smaken, weet je dat dat waar is.
Scheppen met vreugde, uit de fonteinen des Heils.

Natuurlijk: hij schrijft niet over mobieltjes. En als hij nu geleefd zou hebben zou hij dat vast wel doen. Maar toch vind ik hem ook in uitleg van de geboden soms verrassend actueel.

Dat is waar! (Wat de preek met je doet dus) Ik ken ds. van Haaren wat beter. Hij is enkele jaren onze predikant geweest.
Ik zie hem nog op de kansel staan. Maar ik was toen in feite toen nog te jong om alles te begrijpen.
Maar heb vaak gehoord hoe er later onder het volk met veel achting over ds. van Haaren werd gesproken.
En verder spreekt hij natuurlijk nog door zijn nagelaten preken en meditaties.

Over Catechismusverkaringen gepsroken: Ook die van ds. E. Venema is een goede. Die kan ik
ook iedereen aanbevelen.

Beste Dia,
Bedankt voor uw antwoord.
In alle liefde gemeend, hoor : iets over wat u schreef: wat de preek met je doet.....
kennis, toestemmen én vertrouwen!
Al deze zaken worden op hetzelfde moment geleerd.
Er kan geen kennis zijn, zonder toestemmen en vertrouwen, en er kan ook geen vertrouwen zijn zonder kennis en toestemmen. Evenmin kan men iets toestemmen als men geen kennis en geen vertrouwen mag beoefenen.
Begrijp wel dat het goedbedoeld is: maar we gaan niet verloren onder het horen van preken, nee we zijn al verloren door onze bondsbreuk in Adam.
Doden zullen horen, de stem des levendigen Gods.....
.....nog te jong om alles te begrijpen...... maakt niet uit of je jong of oud bent: laat je door de Heilige Geest gegrepen worden!
De Heilige Geest doet het ons begrijpen naar onze leeftijd in trap en mate.
't is zo eenvoudig.....Och, schonkt Gij mij de hulp van Uwen Geest....wordt dan het voortdurend en aanhoudend gebed.
Een bereidwillige Geest! Die Geest der genade en der gebeden: uitgestort op alle vlees.

[Tiberius]

De HC is zelf bedoeld als leerboekje. Waarom dan al die 'verklaringen'?

Dat zijn uitgeschreven preken van de "leerdiensten" over de HC.
Is dat zo ingewikkeld?

Nee, de HC is niet ingewikkeld. Daarom is het verschijnen van al die werken zo wonderlijk.

Niet iedereen heeft zoveel wijsheid als refo.
Deze verklaringen zijn voor dwazen en onwetenden, die onderwijs begeren te ontvangen.
Ik begrijp hieruit dat je waarschijnlijk de leerdiensten van de eigen gemeente ook overslaat?

Het gaat bij de verklaring van de geloofsleer aan de hand van de HC niet zozeer om dwazen en onwetenden, maar meer om herhaling, verdieping en verbreding.

[henriët]

Nee, de HC is niet ingewikkeld. Daarom is het verschijnen van al die werken zo wonderlijk.

Er is er trouwens ook één van Ursinus zelf (Schatboek). Is dat net zo wonderlijk volgens jou?

Op zich wel.
Maar als je dat ter hand neemt, merk je dat het een verantwoording is van de keuzes die de opstellers maakten.
Dan zijn alle vragen opgelost.

Ik ben blij met de preken over de Catechismus die nagelaten zijn door diverse oudvaders. Misschien is de term 'verklaring' wat ongelukkig, meestal zijn het gewoon preken aan de hand van de HC.

Idd, het woord verklaring is wellicht niet helemaal op zn plaats.
De HC preken vind ik juist van belang, het hele geloofsleven wordt vanuit de Bijbel duidelijk bepreekt.
Ik zie het probleem daar niet zo van?

[SecorDabar]

Ik heb er inmiddels een vrij groot aantal gelezen/gehoord, maar die van ds. Van Haaren blijft voor mij erg waardevol.

Beste Dennis,

De catechismusverklaring van ds. J. van Haaren vind je erg waardevol.
Kun je dat ook verklaren waarom je dat zo vindt?
Vanwege de geestelijke leringen, bevindelijke element van de HC ?
Of heeft dat te maken met de actuele onderwerpen ?
Ik neem aan dat Ds. van Haaren (1933-1984) bij de behandeling van de 10 geboden, niets heeft geweten over het gebruik van internet en mobieltjes, e.d.,

(Overigens niet dat ik dat voor mijzelf zo belangrijk vindt, maar door het hedendaagse leefpatroon, zijn dit wel zaken die bij uitstek in een HC verklaring kunnen benoemd worden).

Heel goed punt. De waarde die ik erin zie - sterker: de liefde die ik voor deze verklaring heb - ligt in de eerste plaats inderdaad in de bevindelijke verklaringen van wat in de ziel leeft, maar ik waardeer ook de duidelijk en eerlijke manier waarop deze predikant preekte. Heel concreet. Ik kan veel voorbeelden geven..
Twee: in een van de preken heeft hij het over mensen die thuiskomen uit de kerk en dan tegen elkaar zeggen: dat was weer een mooie preek.

Ds. Van Haaren: mooie preek? Er bestaan helemaal geen mooie preken. Het gaat erom (in mijn eigen woorden) wat de preek met je doet. Of die je stilzet!
Zo herkenbaar. Toen en zeker ook nu. We kunnen ons hele leven mooie preken horen en daarna verloren gaan.

Ander voorwerp: Hij maakt een opmerking over dansen, en zegt dan dat Gods volk ook danst. Danst van zielenvreugd. En dan schrijft hij dat niet de bedrukte gezichten maar ten diepste de vreugde in God, de uitstraling van Gods kinderen zou moeten zijn.
Als je eens iets van die vreugde hebt mogen smaken, weet je dat dat waar is.
Scheppen met vreugde, uit de fonteinen des Heils.

Natuurlijk: hij schrijft niet over mobieltjes. En als hij nu geleefd zou hebben zou hij dat vast wel doen. Maar toch vind ik hem ook in uitleg van de geboden soms verrassend actueel.

Beste Dennis,

Hartelijk bedankt voor je persoonlijke resencie van de catechismuspreken van ds. J. van Haaren.
Voor buitenstaanders van een bepaald kerkverband, wordt het dan duidelijk als er meer inhoudelijk, dan op de naam van de predikant wordt afgegaan. Somige dominees zijn een begrip binnen hun kerkverband, terwijl de naam van een predikant voor buitenstaanders niets zegt.

Zelf lees ik iedere zondagavond de catechismusoefeningen van ds. Henricus de Frein, predikant te Middelburg, en tijdgenoot van ds. B. Smytegelt. (18e eeuw).

Kijk ds. Smytegelt is een begrip voor velen, maar ds. de Frein is veel minder bekend.
Nou laat ik er het volgende van zeggen: het heeft veel weg van de preekstijl van ds. Smytegelt.
Alleen zijn het geen preken, maar oefeningen, dat komt denk ik, dat deze oefeningen zeer kort zijn met toepassing. Verder zijn de preken niet geschikt om voor te lezen in een leesdienst, omdat er bij elk citaat een hele reeks bijbeltekstplaatsen genoemd wordt, zonder vermelding van de tekst zelf. Je dient bij deze oefeningen de Bijbel ernaast te hebben om genoemde tekstplaatsen op te zoeken.
Qua inhoud zijn deze oefeningen geheel gericht op de praktijk van de beoefening van de godzaligheid.

[SecorDabar]

Beste Henriëtte,
Helemaal mee eens dat je het belang onderschrijft van het lezen van catechismuspreken, omdat het geloofsleven vanuit de Bijbel duidelijk wordt bepreekt.
Wel heeft mijns inziens Refo een punt, dat deze preken gebaseerd dienen te zijn op de bron waar de catechismus begonnen is.
Door preken te baseren op overleveringen van voorgaande predikanten, kan een catechismuspreek een heel eigen leven gaan leiden.

Voorbeeld: stel je hebt een klas van 30 leerlingen, en je zou elke leerling vragen,
om de volgende zin aan de andere door te geven:
"de juf van groep 3 is vandaag jarig, en haar echtgenoot heet Cornelis, die een jaar ouder is..."
Geheit dat de laatste leerling heel wat anders zegt dan wat de eerste als opdracht meekreeg om door te vertellen.

[-DIA-]

Beste Dennis,

De catechismusverklaring van ds. J. van Haaren vind je erg waardevol.
Kun je dat ook verklaren waarom je dat zo vindt?
Vanwege de geestelijke leringen, bevindelijke element van de HC ?
Of heeft dat te maken met de actuele onderwerpen ?
Ik neem aan dat Ds. van Haaren (1933-1984) bij de behandeling van de 10 geboden, niets heeft geweten over het gebruik van internet en mobieltjes, e.d.,

(Overigens niet dat ik dat voor mijzelf zo belangrijk vindt, maar door het hedendaagse leefpatroon, zijn dit wel zaken die bij uitstek in een HC verklaring kunnen benoemd worden).

Heel goed punt. De waarde die ik erin zie - sterker: de liefde die ik voor deze verklaring heb - ligt in de eerste plaats inderdaad in de bevindelijke verklaringen van wat in de ziel leeft, maar ik waardeer ook de duidelijk en eerlijke manier waarop deze predikant preekte. Heel concreet. Ik kan veel voorbeelden geven..
Twee: in een van de preken heeft hij het over mensen die thuiskomen uit de kerk en dan tegen elkaar zeggen: dat was weer een mooie preek.

Ds. Van Haaren: mooie preek? Er bestaan helemaal geen mooie preken. Het gaat erom (in mijn eigen woorden) wat de preek met je doet. Of die je stilzet!
Zo herkenbaar. Toen en zeker ook nu. We kunnen ons hele leven mooie preken horen en daarna verloren gaan.

Ander voorwerp: Hij maakt een opmerking over dansen, en zegt dan dat Gods volk ook danst. Danst van zielenvreugd. En dan schrijft hij dat niet de bedrukte gezichten maar ten diepste de vreugde in God, de uitstraling van Gods kinderen zou moeten zijn.
Als je eens iets van die vreugde hebt mogen smaken, weet je dat dat waar is.
Scheppen met vreugde, uit de fonteinen des Heils.

Natuurlijk: hij schrijft niet over mobieltjes. En als hij nu geleefd zou hebben zou hij dat vast wel doen. Maar toch vind ik hem ook in uitleg van de geboden soms verrassend actueel.

Dat is waar! (Wat de preek met je doet dus) Ik ken ds. van Haaren wat beter. Hij is enkele jaren onze predikant geweest.
Ik zie hem nog op de kansel staan. Maar ik was toen in feite toen nog te jong om alles te begrijpen.
Maar heb vaak gehoord hoe er later onder het volk met veel achting over ds. van Haaren werd gesproken.
En verder spreekt hij natuurlijk nog door zijn nagelaten preken en meditaties.

Over Catechismusverkaringen gepsroken: Ook die van ds. E. Venema is een goede. Die kan ik
ook iedereen aanbevelen.

Beste Dia,
Bedankt voor uw antwoord.
In alle liefde gemeend, hoor : iets over wat u schreef: wat de preek met je doet.....
kennis, toestemmen én vertrouwen!
Al deze zaken worden op hetzelfde moment geleerd.
Er kan geen kennis zijn, zonder toestemmen en vertrouwen, en er kan ook geen vertrouwen zijn zonder kennis en toestemmen. Evenmin kan men iets toestemmen als men geen kennis en geen vertrouwen mag beoefenen.
Begrijp wel dat het goedbedoeld is: maar we gaan niet verloren onder het horen van preken, nee we zijn al verloren door onze bondsbreuk in Adam.
Doden zullen horen, de stem des levendigen Gods.....
.....nog te jong om alles te begrijpen...... maakt niet uit of je jong of oud bent: laat je door de Heilige Geest gegrepen worden!
De Heilige Geest doet het ons begrijpen naar onze leeftijd in trap en mate.
't is zo eenvoudig.....Och, schonkt Gij mij de hulp van Uwen Geest....wordt dan het voortdurend en aanhoudend gebed.
Een bereidwillige Geest! Die Geest der genade en der gebeden: uitgestort op alle vlees.

Tja... weer met je eens.
ds. van Haaren kon ook wel eens onderwijzend zijn.

"Ook van de kerkenraad (van Rijssen -DIA-) heeft de dominee veel kostelijk ondwewijs ontvangen.
Het kwam regelmatig voor, dat ouderlingen na de dienst 'doorpreekten".
Maar het kwam bij Gods kinderen ook wel eens voor, dat ze doorzakten in de bevindingen, en daar
moest de dominee niets van hebben. Met een gepast weerwoord probeerde hij dan het volk weer
met beide benen op de grond te krijgen.
Zo was er de als "Lange Diene" bekend staande mej. D. Ligtenberg, die een keer zei: "Ik ben verloofd,
maar ik heb geen verkering." Ds. van Haaren stak daar echter de gek mee en antwoordde: "Misschien
trouw je dan ook nog wel eens. "
Een ander voorval haalt ds. van Haaren aan in één van zijn catechismuspreken. Hij heeft het dan over
mensen, die stellen, dat men pas een kind des Heeren wordt, als men de bewustheid daarvan mag
ontvangen.
"Zo hoorde ik eens iemand zeggen 'Ik ben wel geboren, maar ik ben nog geen kind.' Zeker, die persoon
bedoelde het wel goed, maar deze uitdrukking keuren wij af. Immers , als men geboren is, zonder kind
te zijn, dan is men en misdracht. Daarom, laten wij ons wachten voor al die dubbelzinnige uitdrukkingen,
die veelal alleen maar gebruikt worden om iets bijzonders te zijn"
Tot zover het citaat uit "Tot profeet gesteld, leven en werk van ds. J. van Haaren"

[SecorDabar]

Beste Dia,
Ik kan mij in uw antwoordt wel vinden, vooral in dit citaat:
laten wij ons wachten voor al die dubbelzinnige uitdrukkingen, die veelal alleen maar gebruikt worden om iets bijzonders te zijn.

Hier slaat Ds. J. van Haaren precies de spijker op zijn kop
(Zie ook mijn antwoord aan Henriëtte, dat sommige zaken een heel eigen leven kunnen gaan leiden.)

[-DIA-]

Beste Dia,
Ik kan mij in uw antwoordt wel vinden, vooral in dit citaat:
laten wij ons wachten voor al die dubbelzinnige uitdrukkingen, die veelal alleen maar gebruikt worden om iets bijzonders te zijn.

Hier slaat Ds. J. van Haaren precies de spijker op zijn kop
(Zie ook mijn antwoord aan Henriëtte, dat sommige zaken een heel eigen leven kunnen gaan leiden.)

Wat me opvalt: Gij zijt de enige op dit forum die niet tutoyeert...
Maar dat is voor mij geen bezwaar hoor. Het mag, met uw welnemen!

[henriët]

Beste Henriëtte,
Helemaal mee eens dat je het belang onderschrijft van het lezen van catechismuspreken, omdat het geloofsleven vanuit de Bijbel duidelijk wordt bepreekt.
Wel heeft mijns inziens Refo een punt, dat deze preken gebaseerd dienen te zijn op de bron waar de catechismus begonnen is.
Door preken te baseren op overleveringen van voorgaande predikanten, kan een catechismuspreek een heel eigen leven gaan leiden.

Voorbeeld: stel je hebt een klas van 30 leerlingen, en je zou elke leerling vragen,
om de volgende zin aan de andere door te geven:
"de juf van groep 3 is vandaag jarig, en haar echtgenoot heet Cornelis, die een jaar ouder is..."
Geheit dat de laatste leerling heel wat anders zegt dan wat de eerste als opdracht meekreeg om door te vertellen.

Op de een of andere manier begrijp ik niet wat je zegt?
En het voorbeeld erbij ook niet.

Een ds die de HC behandelt, zal dat doen vanuit Gods Woord.
Dus nogmaals, ik zie dan het probleem niet.
Neem vraag 1, wat is uw enige troost...
nu, dan is de Bijbel vol om te bepreken.. ?
Wat heeft een andere ds daar dan mee te maken?
( of ik moet jullie verkeerd begrijpen?)