TSD schreef:Waarom moeten we, bijv. anno 2012, op een andere manier spreken over God dan, bijv. anno 1600? Of anno 1200?
Omdat de tijd radicaal anders is en de fronten van de kerk daarmee ook. We hebben nooit het laatste woord gezegd en bovendien zullen we sommige woorden anders moeten formuleren in een andere tijd.
De tijd is seculier geworden en dat is nog nooit eerder zo geweest. Niet in 1200 of in 1600. In alle tijden waren er natuurlijk (veel) mensen die niet geloofden, maar in deze tijd is ook de gezamenlijke 'bodem' weg voor veel mensen van de mogelijkheid van het bestaan van een God. Ik denk dat C.S. Lewis erg gelijk had toen hij zei dat het nogal een verschil is of je in een heidense pre-christelijke tijd leeft, of in een heidense post-christelijke tijd. Dat laatste is het Westen pas sinds de tweede helft van de vorige eeuw aan het meemaken en dat vraagt om nieuwe verwoording vanuit de kerk.
Er zijn nu andere fronten dan bijvoorbeeld in de tijd van Nicea. In alle tijden zie je gelukkig dat de kerk zich opnieuw heeft uitgesproken, omdat ze de tijden om zich heen niet vergat. Iemand als Calvijn had ook al heel veel traditie achter zich liggen. Hij wilde de mensen juist overtuigen dat ze naar de goede traditie terug moesten. Maar juist daarom schreef hij zelf ook.
Ik denk dat we onze ogen sluiten voor de noden van deze tijd, maar ook voor de realiteit van de vragen van deze tijd, als we blijven bij 'bewaren' in plaats van 'belijden'. Ik las gisteren een treffend citaat bij W. Aalders (hij citeert een pedagoog):
"Ik heb veel christenen ontmoet, die hun geloof met ernst wisten uit te dragen; maar zelden heb ik een christen ontmoet, bij wie ik kon merken, dat hij door de moderne chaos was heengedrongen, de moderne ontkenning in haar volle kracht had doorgemaakt, het demonische en tragische ervan werkelijk van binnenuit had gegrepen, en nu over de moderne wereld met eenzelfde vrijmoedigheid en superioriteit vanuit het Evangelie wist te spreken als eens Augustinus, die de gehele heidense wereld in lichaam en ziel had doorleden, dat in zijn tijd tegenover de antieke wereld wist te doen."
Ik maak me ook oprecht zorgen als ik veel christenen zie debatteren over scholastische problemen op de theologische millimeter bij Comrie, maar als zo weinig werkelijk lijken te beseffen in wat voor god-loze (letterlijk! - dat gaat dieper dan de algemene verzuchtingen) tijd we leven. Ik kan er alleen niet omheen als ik zie hoe mensen om me heen van het ene op het andere moment het geloof verliezen.
Ik denk dat de gereformeerde gezindte tot nu toe er nog redelijk de ogen voor heeft kunnen sluiten; we hebben nog de luxe om zulke theologische discussies te voeren. Af en toe komt er een Franca Treur, maar dat zijn de uitzonderingen. We plaatsen wat nuances en kanttekeningen, misschien een "spiegel" voor onszelf...
Maar de jongere generatie staat midden in de cultuur en daar adem je echt een cultuur zonder God in. Dat is anders dan bijv. 100 jaar geleden, laat staan anders dan in de tijd van Calvijn. Zoals Charles Taylor zegt (in zijn boek 'Een seculiere tijd') is het tegenwoordig ook zo
gemakkelijk om mee te gaan met het niet-geloven.
Ik denk dat het niet heel lang meer gaat duren voordat ook de gereformeerde gezindte de secularisatie écht gaat ervaren, zoals dat in andere kerken al eerder is gebeurd (die wat meer buiten de conserverende zuil stonden) - lees bijv. 'Marginaal en missionair' van Wim Dekker, hij tekent haarscherp wat er aan de hand is.
En ik ben heel blij dat er in zo'n tijd een christelijke dogmatiek uitkomt die hier oog voor heeft, maar tegelijk voluit vanuit de traditie wil spreken. Dat is echt bewonderenswaardig. De auteurs zitten ook midden in de cultuur aan hun werkplek, overigens. Ik denk dat we hier meer aan hebben dan nadenken hoe we de zuil overeind kunnen houden. Dat zeg ik niet omdat ik tegen de zuil zou zijn (die heeft inderdaad de beschermende waarde bewezen); maar omdat ik bang ben dat die niet te redden is. Want hij wordt echt open gebroken op dit moment, vooral door moderne media. En dan ben ik ook bang dat we de secularisatie in onze gereformeerde gezindte wel eens twee keer zo hard naar binnen kunnen krijgen.
Er is overigens inderdaad nog steeds heel erg veel actueel in de oude werken. Maar ook dát moet vertaald worden naar deze tijd. Gelukkig doet de nieuwe dogmatiek dat ook, die heeft veel oog voor bijv. de gereformeerde traditie.
Ik haal er misschien het een en ander bij wat je niet vroeg, maar dat komt omdat het daar - denk ik - wel mee te maken heeft. En omdat dit echt iets is waar de ogen voor open zouden moeten gaan.
)
