Psalm 55 niet één keer gezongen

[Mister]

Psalm 55 niet één keer gezongen

UTRECHT – In bevindelijk gereformeerde kerken op de Veluwe is in het afgelopen jaar 68 procent van de psalmverzen uit de berijming van 1773 gezongen. Psalm 55 werd in de zes gemeenten waarvan de psalmbriefjes werden geanalyseerd niet één keer opgegeven.

Dat blijkt uit een onderzoek dat het familieblad GezinsGids deed en dat vandaag wordt gepubliceerd. Het blad vroeg kosters en organisten van zes kerken op de Veluwe alle psalmbriefjes van het afgelopen jaar te bewaren. Daarmee zijn van 715 kerkdiensten de psalmkeuzes in kaart gebracht.

De peiling over 2008 volgt op een onderzoekje dat de GezinsGids in 2001 deed. Toen vroeg het blad de hervormde gemeenten van Emst, van Epe (Sionskerk) en van Oene, de christelijke gereformeerde kerk van Heerde en de gereformeerde gemeente van Terwolde-De Vecht een jaar lang de psalmbriefjes te bewaren. Aan de vijf gemeenten van 2001 is nu de hersteld hervormde gemeente Wapenveld-Wezep toegevoegd.

Alle zes kerken samengenomen hebben vorig jaar 715 diensten belegd, waarin 149 van de 150 psalmen zijn gezongen. Alleen Psalm 55 werd niet één keer aangeheven. Van de 1432 psalmverzen die de oude berijming telt, zijn in totaal 975 verzen opgegeven. Dat is 68 procent van alle psalmverzen, zo berekent het blad.

In de zes gemeenten werd het vaakst gezongen uit Psalm 119. Daarna behoren de Psalmen 25, 89, 68, 103, 118, 27, 105, 84 en 72 tot de top tien van meest gezongen psalmen. Dit komt redelijk overeen met de situatie in 2001, concludeert het blad. Alleen is Psalm 145 ‘verdrongen’ door Psalm 27.

Het meest gezongen psalmvers in de zes gemeenten is Psalm 89:7. Dat was zeven jaar geleden Psalm 56:5. Andere psalmverzen die in 2008 tot de top tien behoren zijn Psalm 105:5, Psalm 25:2, Psalm 25:6, Psalm 27:7, Psalm 89:8, Psalm 73:13, Psalm 68:10, Psalm 134:3 en Psalm 27:3.

Ook de twaalf Eenige Gezangen werden meegenomen in het onderzoek. Van de 56 verzen die de twaalf gezangen tellen, werden in totaal 41 gezangverzen gezongen. Drie gezangen werden in het geheel niet opgegeven in de zes gemeenten: de tweede berijming van de geloofsbelijdenis, de Bedezang voor het eten en de Dankzang na het eten.

Uitgesplitst naar gemeenten, was het de hervormde gemeente van Epe die in 2008 in de 116 gehouden diensten de meeste verschillende psalmen zong: 139 van de 150 werden er opgegeven. Ook zong deze gemeente het meeste aantal verschillende verzen van de 1432 psalmverzen (namelijk 606) en van de 56 gezangverzen (namelijk 24).

De gereformeerde gemeente van Terwolde-De Vecht zong in 136 belegde diensten uit ‘slechts’ 109 psalmen. Van de 1432 psalmverzen werden in die gemeente 420 verzen gebruikt.

De GezinsGids laat zes predikanten reageren op de resultaten van het onderzoek. Zo houdt de predikant van de christelijke gereformeerde kerk van Heerde, ds. G. van de Groep, bij welke psalmen hij laat zingen. „Een psalm die eenmaal gezongen is, moet je in principe de eerste maanden daarna niet weer laten zingen”, aldus de predikant.
Klik hier!

Ds. J. J. van Eckeveld (gereformeerde gemeente Zeist) reageert op het feit dat er in Terwolde-De Vecht minder gezongen wordt dan in de andere onderzochte gemeenten. Volgens hem heeft dat te maken met het feit „dat meer zingen ten koste gaat van de prediking. Dat moet het middelpunt van de eredienst zijn.”

Volgens de GezinsGids zijn er predikanten die een onbekende psalm op de melodie van een andere psalm laten zingen. Zo wordt bijvoorbeeld Psalm 7 of Psalm 59 wel gezongen op de melodie van Psalm 45. Overigens wordt niet duidelijk op welke schaal dit gebeurt.

In 2002 publiceerde dr. Johan Polder in Kerk en Muziek, het contactorgaan van de Vereniging Organisten Gereformeerde Gemeenten, een breedvoeriger onderzoek naar psalmbriefjes. Polder bekeek van een jaar lang 1500 psalmbriefjes uit dertig gemeenten van vijf verschillende kerkverbanden.

Ook hij kwam tot de conclusie dat de Psalmen 25, 89 en 119 tot de meest gezongen psalmen behoren. In zijn onderzoek kwam naar voren dat van de 1488 verzen (psalmen en gezangen) die de oude berijming telt, ongeveer 400 verzen slechts incidenteel gezongen worden, terwijl ruim 300 verzen nooit op het psalmbord verschijnen.

Als ik dit zo lees komen er zomaar een aantal vragen in me naar boven. Waarom is psalm 55 blijven liggen? Welke organist haalt het in zijn hoofd om andere melodieën te gebruiken die niet bij een bepaalde psalm horen? Verder vraag ik me af of de opmerking van ds. Eckeveld wel zo'n terechte is.

[JolandaOudshoorn]

Bizar bericht eigenlijk. Bij ons zingen we het psalmboek door. Dit gebeurt bij het zingen voor de dienst, als de kerkenraad met de predikant binnenkomt.

[eilander]

M.i. moet je het omdraaien: ik vind het bijzonder dat 149 psalmen worden gezongen, dus ook veel onbekende psalmen, meer onbekend dan psalm 55. Dat is nog een melodie die ik uit m'n hoofd kan spelen, dat gaat mij bij psalm 10,11,12 niet lukken (zegt ook iets over mij natuurlijk...)

Maar hoe kun je ooit Psalm 7 zingen op de wijs van 45??? Zie voorbeeld. Hetzelfde geldt voor Psalm 59.
Het enige voorbeeld dat ik weleens gehoord heb is psalm 80 op de wijs van psalm 105. Maar ik vind dat je dat helemaal niet moet doen. Psalm 80 is zelf ook mooi.

PSALM 7

1 O HEER', mijn God, volzalig Wezen,
'k Betrouw op U, wien zou ik vrezen?
Red mij hulpvaardig uit den nood,
Eer mij mijn vijand breng' ter dood.
Geef mij ten roof niet in zijn handen,
Die mij, met felle leeuwentanden,
Verscheuren zou door wond op wond,
Wanneer ik geen verlosser vond.

PSALM 45

1 Mijn hart, vervuld met heilbespiegelingen,
Zal 't schoonste lied van enen Koning zingen,
Terwijl de Geest mijn gladde tonge drijft,
Is z' als de pen van een, die vaardig schrijft.
Beminlijk Vorst, uw schoonheid hoog te loven,
Gaat al het schoon der mensen ver te boven;
Gena is op uw lippen uitgestort,
Dies G' eeuwiglijk van God gezegend wordt.

Verder heb ik in onze gemeente al vaak gepleit voor het ook zingen van moeilijkere psalmen, maar ik vind geen gehoor. Niet het allerbelangrijkste, denk ik dan maar.

[Bonny]

Waar ze al geen opinie-onderzoek naar doen!

Als ik dit zo lees komen er zomaar een aantal vragen in me naar boven. Waarom is psalm 55 blijven liggen?

Geen idee. Wel jammer, stelselmatig weigeren...

Welke organist haalt het in zijn hoofd om andere melodieën te gebruiken die niet bij een bepaalde psalm horen?

Foei! Nagel ze aan de schanpaal! Maakt het wat uit? Misschien klinkt het wel heel verrassend.

Verder vraag ik me af of de opmerking van ds. Eckeveld wel zo'n terechte is

. Nee, volgens mij hoort zingen ook tot de eredienst. Het is ter ere van God!

[Ander]

Altijd weer interessant, zo'n analyse. Ik pleit ook voor de methode die Jolanda noemt, ga voor de dienst gewoon het rijtje af. Dan kom je ze allemaal tegen. Die dankzang na het eten is grappig, onlangs moesten we die zingen. Hij begint zoals psalm 105 maar de tweede zin wijkt daarvan af. Geheid dat de hele goegemeente de melodie van 105 doorgalmt. Leuk effect. Want dan komen ze erachter dat ze fout zitten en dan hoor je ineens bijna alleen het orgel nog.

Waarom wordt 55 niet gezongen? Als ik hem doorlees komt hij mij niet helemaal onbekend voor en wordt hij wel eens gezongen. Al moeten we er weer niet al te moeilijk over doen. Als er bekendere psalmen zijn waarvan de inhoud overeenkomt zing je makkelijk een bekendere.

Ik vind het argument van ds. van Eckeveld niet goed. Onze dominee van vroeger zei altijd: zing maar veel, vooral kinderen die de preek nog moeilijk vinden kunnen dan wel meezingen. Ook de gezongen woorden kunnen tot zegen zijn. En de dominees in onze gezindte krijgen toch wel tijd genoeg om hun zegje te doen. Al is het wel zo: het is geen zangdienst maar een kerkdienst, de prediking staat centraal. Maar de liturgie die gebruikelijk is in de (O)GG(iN) kun je gerust zo laten maar laat in plaats van één drie of vier verzen zingen. Dat geeft niks. Ik vind het wel lekker. Ik kan namelijk moeilijk anderhalf uur mijn mond houden.

[refo]

Volgens mij regaeert ds Van Eckeveldt op iets wat niet gezegd is.
Terwolde zingt de minste verschillende verzen.

En dat is mogelijk meteen tekenend voor de hele GG: er worden altijd dezelfde psalmen opgegeven. Ds Van Aalst zei eens dat hij als jong predikant onbekende psalmen opgaf. Het klonk vaak niet stichtelijk en hij is ermee gestopt.

[Bonny]

Ds Van Aalst zei eens dat hij als jong predikant onbekende psalmen opgaf. Het klonk vaak niet stichtelijk en hij is ermee gestopt.

Misschien gewoon doorgaan, een kwestie van oefenen. Oefening baart kunst

[Mister]

(...)Maar hoe kun je ooit Psalm 7 zingen op de wijs van 45??? Zie voorbeeld. Hetzelfde geldt voor Psalm 59.
Het enige voorbeeld dat ik weleens gehoord heb is psalm 80 op de wijs van psalm 105. Maar ik vind dat je dat helemaal niet moet doen. Psalm 80 is zelf ook mooi.
(...)
Verder heb ik in onze gemeente al vaak gepleit voor het ook zingen van moeilijkere psalmen, maar ik vind geen gehoor. Niet het allerbelangrijkste, denk ik dan maar.

Psalm 80 is een verschrikkelijk mooie wijs. De gemeente kan deze wijs zich trouwens vrij snel eigen maken. Inderdaad is het een prima idee om het psalmboek door te zingen. Gebeurt hier ook, alles komt aan de beurt. Als het een moeilijke wijs is doen we juist een versje extra

[JALP]

Bij ons in de gemeente (GG) geeft de dominee de psalmen op die de kinderen moeten leren op school.
En aangezien daar redelijk wat onbekende psalmen tussen zitten, dan zing je inderdaad wel eens een onbekende...

Het valt me alleen op dat een heleboel mensen dan prompt hun mond dicht houden of heel zacht gaan zingen, omdat ze bang zijn om een fout maken.... Ik zing altijd gewoon zoals ik altijd zing, en als ik een foutje maak... jammer dan!

[Lassie]

Het scheelt ook heel erg of je een musicale gemeenten ben.

In de gg te Kampen heb je vrij veel koren. Heb weleens dominees horen zeggen die kwamen preken dat ze zich verwonderde dat er goed gezongen werd, ook bij wat onbekendere psalmen.

[Ander]

Het scheelt ook heel erg of je een musicale gemeenten ben.

In de gg te Kampen heb je vrij veel koren. Heb weleens dominees horen zeggen die kwamen preken dat ze zich verwonderde dat er goed gezongen werd, ook bij wat onbekendere psalmen.

Die dankzang na het eten is grappig, onlangs moesten we die zingen. Hij begint zoals psalm 105 maar de tweede zin wijkt daarvan af. Geheid dat de hele goegemeente de melodie van 105 doorgalmt. Leuk effect. Want dan komen ze erachter dat ze fout zitten en dan hoor je ineens bijna alleen het orgel nog.

Dit verhaal komt uit de GG in Kampen (maar ze gingen snel weer op de goede manier verder, hoor)

[Lassie]

ze zingen wel door en gaan niet zachtjes zingen of houden ineens hun mond.

Men is nergens bang voor.

[albion]

Als ik dit zo lees komen er zomaar een aantal vragen in me naar boven. Waarom is psalm 55 blijven liggen? Welke organist haalt het in zijn hoofd om andere melodieën te gebruiken die niet bij een bepaalde psalm horen? Verder vraag ik me af of de opmerking van ds. Eckeveld wel zo'n terechte is.

Psalm 55 is niet echt een onbekende psalm en die heb ik toch ook regelmatig in de kerk gezongen.
Misschien heeft hij moeite met het spelen van bepaalde melodïeën.
Ik moet regelmatig inzetten voor de klas en dan heb ik vaak dat ik psalm 42 of omgekeerd ik weet het niet precies zingt op de wijs van psalm 25, maar dan kom ik bij de laatste regel en dan klopt het niet (niet bevorderlijk voor de eerbied, de klas die zit te gniffelen). En het zijn allebei zulke eenvoudige melodieën, dat ik zelf niet snap hoe ik zo stom kan doen.

Wat ik vroeger regelmatig meemaakte is: we zingen de eerste helft van psalm 68:4 en de tweede helft van psalm 68:7

[Letstalk]

Er is niet een psalm wat echt moeilijk is. Het is alleen dat bepaalde psalmen niet vaak gezongen worden. Als je noten kan lezen kom je er al snel uit.

[Letstalk]

Wat ik vroeger regelmatig meemaakte is: we zingen de eerste helft van psalm 68:4 en de tweede helft van psalm 68:7 [/quote]

Dit vind ik wel enigzins wel vreemd, maar ook onlogisch. Nee, dat heb ik nog nooit meegemaakt!