Voor de organisten onder ons

[Hendrikus]

Is dat echt zo? Tsjonge. Ik ben juist blij dat ze niet zo aan het navelstaren zijn.

http://www.refdag.nl/artikel/1331332/Op ... ingel.html

Kerkmuziek
Bij de bespreking van het verslag van de Vereniging van Organisten (VOGG) vroeg preses ds. Van Eckeveld naar de doelstelling van de vereniging. „Het blad ”Kerk en Muziek” zegt een onafhankelijke positie te willen innemen om zodoende recht te doen aan de verschillende opvattingen in de orgelwereld. Hoe moeten we dat zien?”

Ds. G. J. van Aalst (Klaaswaal) vroeg of de redactieleden van Kerk en Muziek allen lid van de Gereformeerde Gemeenten zijn. „Uit het rapport blijkt dat de redactie zich interkerkelijk wil bewegen.”

De voorzitter van het deputaatschap waar de VOGG onder valt, ds. C. J. Meeuse, zei dat de vereniging een uitstraling heeft die de Gereformeerde Gemeenten overstijgt.

Ds. C. Hogchem (Barneveld) sprak zijn waardering uit over de deskundigheid van de vereniging, met name die van de orgelbouwadviescommissie.

Moderamenlid J. T. van den Berg (Nunspeet) wilde graag benadrukt zien dat de vereniging is opgericht met als doelstelling de kerkmuziek in de eigen gemeenten te dienen.

[wim]

Is dat echt zo? Tsjonge. Ik ben juist blij dat ze niet zo aan het navelstaren zijn.

http://www.refdag.nl/artikel/1331332/Op ... ingel.html

Kerkmuziek
Bij de bespreking van het verslag van de Vereniging van Organisten (VOGG) vroeg preses ds. Van Eckeveld naar de doelstelling van de vereniging. „Het blad ”Kerk en Muziek” zegt een onafhankelijke positie te willen innemen om zodoende recht te doen aan de verschillende opvattingen in de orgelwereld. Hoe moeten we dat zien?”

Ds. G. J. van Aalst (Klaaswaal) vroeg of de redactieleden van Kerk en Muziek allen lid van de Gereformeerde Gemeenten zijn. „Uit het rapport blijkt dat de redactie zich interkerkelijk wil bewegen.”

De voorzitter van het deputaatschap waar de VOGG onder valt, ds. C. J. Meeuse, zei dat de vereniging een uitstraling heeft die de Gereformeerde Gemeenten overstijgt.

Ds. C. Hogchem (Barneveld) sprak zijn waardering uit over de deskundigheid van de vereniging, met name die van de orgelbouwadviescommissie.

Moderamenlid J. T. van den Berg (Nunspeet) wilde graag benadrukt zien dat de vereniging is opgericht met als doelstelling de kerkmuziek in de eigen gemeenten te dienen.

Je kunt hier alle kanten mee op. Zelfs de uitspraak van Van den Berg kun je positief uitleggen: de kerkmuziek in de eigen gemeenten wordt ook (juist?) gediend met een uitstraling die de Gereformeerde Gemeenten overstijgt.

[Hendrikus]

Je kunt hier alle kanten mee op. Zelfs de uitspraak van Van den Berg kun je positief uitleggen: de kerkmuziek in de eigen gemeenten wordt ook (juist?) gediend met een uitstraling die de Gereformeerde Gemeenten overstijgt.

Dit is nou een typisch staaltje van gecensureerde verslaggeving. Als het RD haar verslagen niet eerst ter goedkeuring zou moeten voorleggen, zou je ongetwijfeld ook lezen wat het antwoord op sommige vragen is geweest. Ik vind dit soort verslagen hoogst onbevredigend. Halve berichten

[Jongere]

Hier heb je nog een beetje orgelles. Al ben ik bang dat je niet op zo'n orgel speelt.

[freek]

Maar niet ten goede.

Benoem eens een aantal concrete zaken?

Wel,

-Ik hoor regelmatig verhalen over kerkenraden die de examencommissie van de VOGG niet meer laten komen als er organisten benoemd moeten worden, "want die wijzen precies het soort organisten aan dat we niet willen hebben". Kerkenraden beoordelen zelf wel wie er het meest bevindelijk speelt, en dié wordt benoemd.

:shock:

Bevindelijk spelen: wat moet ik me dáár nou bij voorstellen?

Verder zag ik ergens de term 'metronoom' vallen. Ik het ooit ook orgelles gehad. Toen moest ik van m'n docent ook zo'n geval gebruiken. Maar wát een onding zeg. Ik heb in m'n puberale eigenwijzigheid tegen de docent gezegd: of die metronoom weg, of ik weg. Aangezien hij me kennelijk graag hield, mocht de metronoom voortaan in het kastje blijven

[Hendrikus]

Aangezien hij me kennelijk graag hield, mocht de metronoom voortaan in het kastje blijven

Tsja, je maakte kennelijk onderdeel uit van z'n broodwinning.
Liever een leerling die betaalt en uit de maat speelt, dan géén leerling, zal hij wel gedacht hebben.

Geld dat stom is, maakt recht wat krom is.

[Marco]

http://www.fizyka.umk.pl/~duch/ref/Grafika/wabot-2.jpg

Deze blijft beter in de maat :mrgreen:

.. en is geen lid van de VOGG..

[jvdg]

Bevindelijk spelen: wat moet ik me dáár nou bij voorstellen?

Elke organist die niet alleen techniek ten beste geeft, maar daarenboven met zijn hart speelt, weet wat bevindelijk spelen is.

Ja dan hoor ik liever een "stuntelaar" die met z'n hart/gevoel de klavieren beroert, dan de techneut die geen gevoel in zijn spel kan brengen.

[Josephus]

[...]volgens mij is dat nu eenmaal de taak van kunst in de kerk: dat het ontroert. Het zal kunstzinnig allemaal heel onverantwoord zijn maar ik hoor toch echt liever tien mensen zeggen dat ik mooi, stichtelijk en ontroerend heb gespeeld ( ) dan dat ik er één hoor zeggen dat hij het muzikaal in orde vond.

Daar ben ik het fundamenteel mee oneens. De taak van de kerkmusicus is om het muzikale gedeelte van de eredienst in goede banen te leiden, niets meer en niets minder. Sentimenteel gedoe is er al genoeg op deze wereld, laat de eredienst daar alsjeblieft van verstoken blijven. Dat wil niet zeggen dat kerkmuziek niet kan of mag ontroeren, integendeel! Maar als je het motto 'het moet ontroeren' tot doel op zichzelf gaat verheffen, krijg je dus van die organisten die zichzelf als 'profeet op de orgelbank' beschouwen, met alle gevolgen van dien...

Bevindelijk spelen: wat moet ik me dáár nou bij voorstellen?

Ik wil wel een voorzetje geven, hoor.

Bij 'bevindelijk orgelspel' doet het er meestal niet toe of de regels der muziek gerespecteerd worden, vaak wordt er maar wat aangerommeld. Een paar kenmerken: overmatig tremulantgebruik, langzame tempi, veel dominant-septiemakkoorden (excuus voor het jargon). Vaak wordt dat nogal eufemistisch 'met het hart spelen' genoemd. Techniek en muzikaliteit schijnt dan ineens op het tweede plan (of nog lager) te mogen komen. :|

Elke organist die niet alleen techniek ten beste geeft, maar daarenboven met zijn hart speelt, weet wat bevindelijk spelen is.

Ja dan hoor ik liever een "stuntelaar" die met z'n hart/gevoel de klavieren beroert, dan de techneut die geen gevoel in zijn spel kan brengen.

Ik niet. Want naast dat ik instrumentalist ben, zing ik ook graag. En je zingt nu eenmaal prettiger bij iemand die weet hoe hij een groep zangers moet (bege)leiden (zelfs al zou diegene wat bevinding missen), dan bij iemand wiens linkerhand niet weet wat zijn rechter doet.

[jvdg]

]Elke organist die niet alleen techniek ten beste geeft, maar daarenboven met zijn hart speelt, weet wat bevindelijk spelen is.

Ja dan hoor ik liever een "stuntelaar" die met z'n hart/gevoel de klavieren beroert, dan de techneut die geen gevoel in zijn spel kan brengen.

Ik niet. Want naast dat ik instrumentalist ben, zing ik ook graag. En je zingt nu eenmaal prettiger bij iemand die weet hoe hij een groep zangers moet (bege)leiden (zelfs al zou diegene wat bevinding missen), dan bij iemand wiens linkerhand niet weet wat zijn rechter doet.

Dan hebben wij een verschil van opvatting over "gevoelig" spelen.

Je vergeet toch zeker niet dat je met je ondergeschikte spel (waardevol hulpmiddel) dienstbaar aan de eredienst bent?

[Gian]

Sentimenteel gedoe is er al genoeg op deze wereld, laat de eredienst daar alsjeblieft van verstoken blijven.

Kan sentiment niet stichten?

[Josephus]

]Elke organist die niet alleen techniek ten beste geeft, maar daarenboven met zijn hart speelt, weet wat bevindelijk spelen is.

Ja dan hoor ik liever een "stuntelaar" die met z'n hart/gevoel de klavieren beroert, dan de techneut die geen gevoel in zijn spel kan brengen.

Ik niet. Want naast dat ik instrumentalist ben, zing ik ook graag. En je zingt nu eenmaal prettiger bij iemand die weet hoe hij een groep zangers moet (bege)leiden (zelfs al zou diegene wat bevinding missen), dan bij iemand wiens linkerhand niet weet wat zijn rechter doet.

Dan hebben wij een verschil van opvatting over "gevoelig" spelen.

Je vergeet toch zeker niet dat je met je ondergeschikte spel (waardevol hulpmiddel) dienstbaar aan de eredienst bent?

Dat vergeet ik zeker niet. Maar dienstbaarheid betekent in dit geval dat je de taak die je is opgedragen, namelijk het in goede banen leiden van de gemeentezang, zo goed mogelijk uitvoert. Niets meer en niets minder. Preken vanaf de orgelbank hoort daar dus niet bij. Dat je na afloop van iemand te horen krijgt dat hij of zij ontroerd was door het orgelspel, is een aardige bijkomstigheid, maar dat kan natuurlijk nooit een doel op zichzelf zijn (want hoe zou je dat dan überhaupt moeten doen?).

"Gevoelig spelen" is voor mij dus niet: hoe krijg ik zoveel mogelijk mensen aan het snotteren, maar wel: het zoveel mogelijk recht doen aan het wezen van de gespeelde muziek. Je zou ook kunnen zeggen: je vertelt als het ware een muzikaal verhaal, je vertolkt c.q. interpreteert.

Een goede (kerk)musicus is daarom voor mij iemand die én technische en theoretische bagage heeft én het vermogen heeft om zich in te leven in de muziek. Dat laatste zou je 'gevoel' kunnen noemen.
Maar je kunt die zaken in wezen niet scheiden. Een organist die wel het 'gevoel' heeft, maar niet de techniek en de muzikaliteit, zal uiteindelijk toch niet in staat zijn om zijn gevoel via de muziek te uiten. Muziek is nu eenmaal ook aan regels gebonden, of we dat nu leuk vinden of niet. En een organist die het 'gevoel' mist, loopt het risico een muzikaal zeer correct maar helaas ook nogal saai verhaal te vertellen.

[Josephus]

Sentimenteel gedoe is er al genoeg op deze wereld, laat de eredienst daar alsjeblieft van verstoken blijven.

Kan sentiment niet stichten?

Zeker wel. Sentiment is alleen wel iets anders dan sentimentaliteit.

[jvdg]

Een goede (kerk)musicus is daarom voor mij iemand die én technische en theoretische bagage heeft én het vermogen heeft om zich in te leven in de muziek. Dat laatste zou je 'gevoel' kunnen noemen.
Maar je kunt die zaken in wezen niet scheiden. Een organist die wel het 'gevoel' heeft, maar niet de techniek en de muzikaliteit, zal uiteindelijk toch niet in staat zijn om zijn gevoel via de muziek te uiten. Muziek is nu eenmaal ook aan regels gebonden, of we dat nu leuk vinden of niet. En een organist die het 'gevoel' mist, loopt het risico een muzikaal zeer correct maar helaas ook nogal saai verhaal te vertellen.

Ik denk dat ik heel goed begrijp wat je bedoelt.

Voor mij blijft echter staan dat de organist de technische en theoretische gaven zou kunnen missen als zo'n organist het gevoelen, sfeer (gevaarlijke omschrijving) wat in de gemeente is en leeft kan ondervangen met spel "wat uit het hart" komt.

De gemiddelde kerkganger is geen technisch/theoretisch herkenner van wat ten gehore wordt gebracht (en daar komt ie ook niet voor (en niet aan toe)).
Wat die kerkganger wel ervaart is dat de musicus datgene brengt wat in z'n hart leeft.
Als dat technisch gezien een dissonant is schiet de musicus zijn doel voorbij.

Tenslotte wil ik nog een lans breken voor de muzikale kwaliteiten van de organisten van een groot aantal gemeentes in onze lage landen, die niet alleen niet de beschikking hebben over een orgel (wat wij daaronder denken te verstaan), en daarnaast niet begenadigd zijn met talenten.

De Algoede Zegenaar zal in erediensten waar twee of drie in Zijn Naam vergaderd zijn ervoor zorgen dat er musici zijn die het niveau van 5 sterren organisten verre overtreffen.

[Hendrikus]

Muziek is –onder meer- emotie. We hoeven dus niet bang te zijn voor emotie, óók niet in de kerkmuziek. Maar we moeten er wel voor oppassen dat we emotie niet verwarren met geloof. De dichter van Psalm 47 zegt “Psalmzingt met een onderwijzing”; twaalf andere psalmen dragen ook als opschrift “Een onderwijzing”. De apostel Paulus schrijft in de eerste Korinthebrief: “Ik zal met de geest zingen, maar ik zal ook met het verstand zingen”. We houden ons verstand erbij, ook in de kerkmuziek.

Van grote kerkmusici als Schütz en Bach kun je moeilijk beweren dat het droogstoppels of zuurpruimen waren, al schreven zij kerkmuziek die de gewone man waarschijnlijk ver boven de pet ging. De kerkmusicus hoefde de eer niet te krijgen; Bach ondertekende zijn stukken vaak met de woorden “Soli Deo gloria”, God alleen de eer.

Bij kerkmuziek gaat het niet om de waardering van mensen, maar om de eer van God. Wie speelt wat de massa graag hoort, oogst gemakkelijk de waardering van het grote publiek. “Hetzij dan dat gijlieden eet, hetzij dat gij drinkt, hetzij dat gij iets anders doet, doet het al ter ere Gods”, zegt Paulus. Bach schreef als motto op zijn Orgelbüchlein “Dem höchsten Gott allein zu ehren; dem Nechsten, draus sich zu belehren“. En niet „Ik wil de mensen amuseren; misschien kan ik er God mee eren”.

Heel treffend zijn de woorden van Spurgeon, de “prins der predikers”, in zijn commentaar bij Psalm 47: “Wordt niet dikwijls een aandoening der zinnen voor geestelijke bezieling aangezien? Worden niet dikwijls Gode klanken aangeboden, die veel meer geschikt zijn om de zinnen der mensen te strelen, dan om God te behagen?”

Dit ter overweging bij de vraag, wat “bevindelijk orgelspel” is.