Orgelmuziek in de eredienst

Orgelius
Berichten: 37
Lid geworden op: 25 mei 2021, 19:26

Re: Orgelmuziek in de eredienst

Bericht door Orgelius »

Mooie vraag over wat kerkmuziek is en wat niet. In Bachs tijd waren de preludiums (=voorspel) en fuga's de kerkmuziek van toen. Voor de dienst speelde je dan wat je die week had gecomponeerd of wat je graag wilde laten horen aan de kerkgangers. Organisten waren betaalde krachten, in dienst van de stad en de kerk. Daarnaast waren het opgeleide professionals die echt goed konden spelen, al gaat dit voornamelijk over de grote steden. Momenteel zie je nog steeds dat de professionals in de grote stad actief zijn in plaats van de dorpen. Daar moet je het nog steeds doen met de plaatselijke onderwijzer, al zit daar momenteel vooruitgang in.

In onze kerken, en ik neem aan dat je in de Gereformeerde Gezindte kerkt, heerst er een andere visie op kerkmuziek. Allereerst is het orgel het enige instrument wat doorgaans geaccepteerd wordt. Ik heb daar geen moeite mee, want vanuit de traditie begrijp ik dat standpunt goed. Men had geen geluidsversterkers of dergelijke producten in de 17e eeuw (de opkomst van de orgels in Nederland als instrument tijdens de eredienst) en alleen het orgel was in staat om een grote gemeente duidelijk te leiden. Toch mag je ook wel kijken naar de muziek in de eredienst tijdens de Reformatie. Je ziet dan dat men daar ruimer mee omsprong dan wat we nu doen.

Nu even over onze praktijk. Er wordt verwacht van jou als organist dat je een psalm speelt of een geestelijk lied (dit lied verschilt per kerk). Je mag een bewerking spelen over die psalmen en geestelijke liederen, maar daar zitten weer een heleboel mitsen en maren aan. Herkenbaar, eenvoudig, 'naar het hart van Jeruzalem' etc. allemaal kreten die doorgaans de lading niet dekken omdat ze multi-interpretabel zijn.

Ik heb wel wat tips voor kerkmuziek voor en tijdens de dienst:
1. Begin met een koraal
2. Zorg dat de melodie duidelijk te horen is (mensen luisteren uiteindelijk naar een melodie)
3. Zorg dat je tonaal blijft óf speel niet te lang atonaal (atonaal is voor de gemiddelde kerkganger niet te volgen)
4. Zorg dat het stijlvol is (de meeste ger. gezindte organisten zijn vuilnisbakkenrasjes)
5. Wissel met vormen, maar houd je volume beperkt.
6. Als je de punten 3 t/m 5 lastig vindt, ga op les bij een deskundige!
7. Tijdens de dienst moet je vooral functioneel zijn, dus geen lange voor- en naspelen
8. Probeer een tekst uit te beelden (met mate) door harmonisaties en registraties.
9. Een tremulant is geen register en zeker geen basisvoorwaarde. Als je in een droge ruimte speelt, accepteer dat dan.
10. In je naspel kun je naar de preek verwijzen, maar dat is niet altijd mogelijk. Probeer altijd een psalm te nemen die de lading dekt.

Een uitspraak van Klaas Bolt houdt mij altijd bezig als ik in de kerk speel: "Moeilijke composities zijn allemaal vioolmuziek. Een koraal mooi spelen, dát is de kunst!" Ik moet hier altijd om grinniken, want het doet mij denken aan Cruijffs uitspraak over voetbal: "Voetbal is simpel. Maar simpel voetballen blijkt vaak het moeilijkste wat er is!"
ejvl
Berichten: 5726
Lid geworden op: 06 jun 2011, 11:15

Re: Orgelmuziek in de eredienst

Bericht door ejvl »

Orgelius schreef: Ik heb wel wat tips voor kerkmuziek voor en tijdens de dienst:
Mooie lijst!
Ik zou er ook nog aan toe willen voegen: Speel veel van bladmuziek.
Natuurlijk kan er best af en toe wat geimproviseerd worden maar er zijn tientallen kundige mensen die muziek op papier hebben gezet wat vaak van betere kwaliteit is dan een organist zelf kan improviseren.
Ik heb het dan niet eens over stijl want ook bijvoorbeeld Mans, Wildeman, hebben best leuke muziek gecomponeerd wat in de kerk gespeeld kan worden.

Zelf hoor ik liever iemand goed muziek spelen van Leen Schippers bijvoorbeeld dan alleen maar improvizeuren.
Gebruikersavatar
Herman
Moderator
Berichten: 11945
Lid geworden op: 29 dec 2001, 12:21
Locatie: Geldermalsen

Re: Orgelmuziek in de eredienst

Bericht door Herman »

Waf waf :D :D :D
Orgelius
Berichten: 37
Lid geworden op: 25 mei 2021, 19:26

Re: Orgelmuziek in de eredienst

Bericht door Orgelius »

Leen Schippers is vooral eenvoudig en praktisch, maar doorgaans degelijke muziek inderdaad. Alleen kan dan voor een goede amateur de uitdaging snel weg zijn. Ik zou als toevoeging de bundels van de VOGG aanbevelen. Daarin staan doorgaans eenvoudige bewerkingen die stijlvol zijn. Ook bevat het soms pittige delen die ervoor zorgen dat mensen aan de studie gaan, wat uiteindelijk leidt tot betere organisten. Dan ben je ook van het geïmprovizeur af ;-)
Gebruikersavatar
Maanenschijn
Berichten: 4030
Lid geworden op: 01 jan 2016, 14:33

Orgelmuziek in de eredienst

Bericht door Maanenschijn »

Ik ga de kerkvoogden maar eens vragen om weer een berichtje te zetten in de kerkbode voor een nieuwe organist. Ik ben nogal zo’n zeurder. Ik heb er zelfs les in (gehad).

Edit: ik zou graag de tijd nemen om wat meer literatuur te studeren, maar dat valt niet altijd mee.
Wie lege handen heeft, kan ze altijd vouwen.
ejvl
Berichten: 5726
Lid geworden op: 06 jun 2011, 11:15

Re: RE: Orgelmuziek in de eredienst

Bericht door ejvl »

Maanenschijn schreef:Ik ga de kerkvoogden maar eens vragen om weer een berichtje te zetten in de kerkbode voor een nieuwe organist. Ik ben nogal zo’n zeurder. Ik heb er zelfs les in (gehad).

Edit: ik zou graag de tijd nemen om wat meer literatuur te studeren, maar dat valt niet altijd mee.
Als je les hebt gehad daarin weet je ook hoe je moet improviseren in verschillende stijlen toch? Uiteraard bedoel ik dat niet, integendeel, als iemand echt kan improviseren is dat prachtig.
Dat is wel wat anders dan een omlijsting van akkoorden met af en toe een regel van een psalm in CF.
En zelfs dat vind ik af en toe best mooi maar als je kan improviseren is dat wat anders dan improvizeuren toch.



Verstuurd vanaf mijn SM-G970F met Tapatalk
Plaats reactie