Schuldbelijdenis van de kerken vanwege Jodenvervolging?

Mara
Berichten: 23141
Lid geworden op: 15 jun 2010, 15:54

Schuldbelijdenis van de kerken vanwege Jodenvervolging?

Bericht door Mara »

N.a.v. dit hartverscheurende stukje in de Veluwse kerkbode, geschreven door de heer M.A. Schouten:

Het gebeurde tijdens de rechtszaak tegen Adolf Eichmann in 1961, waar getuigen hun ervaringen in Auschwitz beschreven. Zo vertelde Ronald S. Lauder, president van het World Jewish Congres, tijdens zijn indrukwekkende toespraak bij de Holocaust Herdenkingsbijeenkomst in Auschwitz op 27 januari 2020. Bij die getuigen was één man die opviel, omdat hij ogenschijnlijk zonder emotie sprak. Hij beschreef hoe hij aankwam op het platform, waar hij nu, tijdens de herdenking, ook stond. Hij stond er, na de deportatie, samen met zijn vrouw en dochtertje. Ze waren uit de veewagons gedreven en stonden in de rij voor de selectie. Een arts besloot wie naar rechts zou gaan – om te werken – en wie naar links – voor vernietiging.

De man werd gescheiden van zijn vrouw en dochter en ze werden weggeduwd. In de getuigenbank zei hij: ‘Er waren zoveel mensen. Ik wist niet hoe ik mijn ogen op hen kon houden’. Maar zijn kleine meisje droeg een rode das en hij was in staat om die kleine, rode das te volgen, tot deze kleiner en kleiner werd en hij tenslotte dat rode niet meer zag. Toen zweeg de man in de getuigenbank.
De jonge Israëlische aanklager, Gabriel Bach, stond bij zijn stoel toen de vader van het meisje niet meer sprak. Hij stond daar zwijgend. De rechter vroeg of hij verder wilde gaan. Maar de man zweeg en weer vroeg de rechter aan de getuige of hij verder wilde spreken. De man bleef echter zwijgend staan. Jaren later legde Bach uit dat – alsof het lot het zo had beschikt – hij en zijn vrouw net voor hun drie jaar oude dochtertje een kleine rode das hadden gekocht. Gabriel Bach zei dat tot op deze dag, als hij een sportstadion of restaurant inloopt of gewoon op straat in Jeruzalem loopt en hij een meisje ziet met een rode das, dat zijn keel dichtgesnoerd wordt en hij niet kan spreken.

‘En eerlijk gezegd’, zo zei Lauder, de president, tijdens de herdenking, ‘als ik een meisje met een rood jasje zie, denk ik aan hetzelfde. Dat is de erfenis van Auschwitz en het zal nooit weggaan’.
Het is 75 jaar na de Shoa, de vernietiging van meer dan de helft van het aantal Joden in Europa. Daaraan zijn ook wij als kerken schuldig. Zowel door de Gereformeerde als Hervormde Kerken werd in 1979 het volgende gesteld: ‘Christenen hebben door een verkeerd gebruik van bepaalde teksten uit de Bijbel, door discriminatie, Jodenhaat en pogroms mede de weg gebaand die uiteindelijk is uitgelopen op de vernietigingskampen in nazi-Duitsland’. (Peter Tammes en Anika Smits: de invloed van christenen op de overlevingskansen van Joden in Nederlandse gemeenten tijdens de Tweede Wereldoorlog: een katholieke paradox?).
Tammes en Smits verwijzen naar H. Jansen (Christelijke Theologie na Auschwitz. Theologische en kerkelijke wortels van het antisemitisme).

Tijdens de nationale Holocaustherdenking op 26 januari in Amsterdam maakte premier Rutte officieel excuses namens de Nederlandse regering. Ter verduidelijking: Het beleid van de hoogste ambtenaren was aarzelend en de Nederlandse regering in Londen was passief. De excuses zijn wel erg laat. De meeste overlevenden van de vernietigingskampen zijn inmiddels overleden.
Mijn hart breekt als ik aan het meisje met de rode das denk.
En ik zie die zwijgende vader in de getuigenbank, verstomd door smart.

Wanneer zullen in onze kerken duidelijke stemmen van verootmoediging en schuldbelijdenis klinken?
Tot zover.

Ik denk dat het heel zinvol is om dit jaar in alle kerken een bede- en boetedag te beleggen, of in ieder geval een speciale kerkdienst te houden.
Er wordt nog zoveel pijn geleden, maar ook verzwegen.
En misschien dat dit een brug kan slaan, tussen christenen en Joden.
Als er schaduw is, dan moet er ook licht zijn ~ Spurgeon
Gebruikersavatar
J.C. Philpot
Berichten: 8917
Lid geworden op: 22 dec 2006, 15:08

Re: Schuldbelijdenis van de kerken vanwege Jodenvervolging?

Bericht door J.C. Philpot »

Er zijn in de meeste kerkverbanden predikanten geweest die in meer of mindere mate stelling namen tegen de bezetter (Ds. Kok GG, Ds. D.A. van den Bosch NHK, Ds. J. Overduin GKN), en die dat in meer of mindere mate bewust niet deden of zelf hun medewerking aan de bezetter verleenden (Ds. Kersten GG, Ds. A. F. P. Pop NHK, Ds H. W. van der Vaart Smit GKN).

Mijn beeld is dat het merendeel zich niet in het openbaar uitliet over de bezetter en de behandeling van de Joden, en zich afzijdig hield. En daar ligt ook een grote schuld.

Moeten de kerken schuldbelijdenis hierover doen? Een schuldbelijdenis heeft alleen waarde als die concreet is, en niet vaag en algemeen. Als eerste stap is het dan goed om de waarheid over deze periode duidelijk hebben, en hier eerlijk over zijn.

Wat het verkeerde bijbelgebruik betreft, wat aanleiding heeft gegeven tot de holaucaust: dit is er zeker geweest. Ik denk dan aan het kerkelijke antisemitisme oa in de middeleeuwen en de uitspraken van Luther. In hoeverre dit ook de Reformatorische kerken raakt weet ik niet. We hebben natuurlijk wel de vervangingtheologie gehad, maar om een lijn van de Reformatorische vervangingstheologie naar de holocaust te trekken kan ik niet onderbouwen. Maar wellicht zijn ook daar uitspraken gedaan waar ik niet van weet.
Laatst gewijzigd door J.C. Philpot op 22 feb 2020, 13:10, 2 keer totaal gewijzigd.
Man is nothing: he hath a free will to go to hell, but none to go to heaven, till God worketh in him to will and to do of His good pleasure.

George Whitefield
Gebruikersavatar
Dodo
Berichten: 5643
Lid geworden op: 15 jun 2013, 15:40
Locatie: dodo.refoforum@gmail.com

Re: Schuldbelijdenis van de kerken vanwege Jodenvervolging?

Bericht door Dodo »

In hoeverre staan de kerken schuldig aan de jodenvervolging?
Gebruikersavatar
Bonny
Berichten: 2472
Lid geworden op: 03 aug 2007, 16:29
Locatie: In partibus infidelium
Contacteer:

Re: Schuldbelijdenis van de kerken vanwege Jodenvervolging?

Bericht door Bonny »

Als ik het goed lees gaat het meer, of ook, over de vraag of de kerken in de jaren, eeuwen, voorafgaand aan WO II, uitspraken hebben gedaan die als antisemitisch kunnen worden beschouwd. Daar ligt volgens mij de kern.
The Groom's still waiting at the altar
Gebruikersavatar
Dodo
Berichten: 5643
Lid geworden op: 15 jun 2013, 15:40
Locatie: dodo.refoforum@gmail.com

Re: Schuldbelijdenis van de kerken vanwege Jodenvervolging?

Bericht door Dodo »

Bonny schreef:Als ik het goed lees gaat het meer, of ook, over de vraag of de kerken in de jaren, eeuwen, voorafgaand aan WO II, uitspraken hebben gedaan die als antisemitisch kunnen worden beschouwd. Daar ligt volgens mij de kern.
Waar lees je dat dan?
Gebruikersavatar
Bonny
Berichten: 2472
Lid geworden op: 03 aug 2007, 16:29
Locatie: In partibus infidelium
Contacteer:

Re: Schuldbelijdenis van de kerken vanwege Jodenvervolging?

Bericht door Bonny »

Dodo schreef:
Bonny schreef:Als ik het goed lees gaat het meer, of ook, over de vraag of de kerken in de jaren, eeuwen, voorafgaand aan WO II, uitspraken hebben gedaan die als antisemitisch kunnen worden beschouwd. Daar ligt volgens mij de kern.
Waar lees je dat dan?
Hier, inde openingspost
Zowel door de Gereformeerde als Hervormde Kerken werd in 1979 het volgende gesteld: ‘Christenen hebben door een verkeerd gebruik van bepaalde teksten uit de Bijbel, door discriminatie, Jodenhaat en pogroms mede de weg gebaand die uiteindelijk is uitgelopen op de vernietigingskampen in nazi-Duitsland’. (Peter Tammes en Anika Smits: de invloed van christenen op de overlevingskansen van Joden in Nederlandse gemeenten tijdens de Tweede Wereldoorlog: een katholieke paradox?).
In mijn optiek gaat het hier over een langere periode, en niet de 6 oorlogsjaren
The Groom's still waiting at the altar
Gebruikersavatar
Dodo
Berichten: 5643
Lid geworden op: 15 jun 2013, 15:40
Locatie: dodo.refoforum@gmail.com

Re: Schuldbelijdenis van de kerken vanwege Jodenvervolging?

Bericht door Dodo »

Bonny schreef:
Dodo schreef:
Bonny schreef:Als ik het goed lees gaat het meer, of ook, over de vraag of de kerken in de jaren, eeuwen, voorafgaand aan WO II, uitspraken hebben gedaan die als antisemitisch kunnen worden beschouwd. Daar ligt volgens mij de kern.
Waar lees je dat dan?
Hier, inde openingspost
Zowel door de Gereformeerde als Hervormde Kerken werd in 1979 het volgende gesteld: ‘Christenen hebben door een verkeerd gebruik van bepaalde teksten uit de Bijbel, door discriminatie, Jodenhaat en pogroms mede de weg gebaand die uiteindelijk is uitgelopen op de vernietigingskampen in nazi-Duitsland’. (Peter Tammes en Anika Smits: de invloed van christenen op de overlevingskansen van Joden in Nederlandse gemeenten tijdens de Tweede Wereldoorlog: een katholieke paradox?).
In mijn optiek gaat het hier over een langere periode, en niet de 6 oorlogsjaren
Daar had ik overheen gelezen.
Zijn er meer gegevens bekend die de onderstreepte zin ondersteunen? Er zijn bijvoorbeeld zover ik weet in NL geen pogroms geweest.
eilander
Moderator
Berichten: 16786
Lid geworden op: 15 okt 2007, 21:42

Re: Schuldbelijdenis van de kerken vanwege Jodenvervolging?

Bericht door eilander »

Of schuldbelijdenis op z'n plaats is, weet ik niet.

Echter wie een boek leest als dat van dr. J. Presser, over de Joden in Amsterdam - maar er zijn er natuurlijk nog vele - voelt wel plaatsvervangende schaamte dat zoveel mensen in een christelijk land op z'n best weg keken. Hun best deden om maar niet geassocieerd te worden met de Joden. Stel je voor... straks wordt je ook nog weggevoerd.

Nu weet ik best dat Presser met een bepaalde achtergrond schreef, en ook wel verbitterd was. Toch denk ik dat er genoeg feiten voor zichzelf spreken. Zulke simpele voorbeelden als die persoon die een achternaam had die op een Joodse naam leek, en toen erg z'n best deed om die naam te veranderen. Voor het geval dát.
Het is al lang geleden dat ik dat boek heb gelezen, maar het heeft mijn denken hierover wel veranderd.

Er waren wel mensen die het al vroeg doorzagen en ervoor waarschuwden, zoals dr. Koopmans. Maar het was niet op grote schaal.
Mara
Berichten: 23141
Lid geworden op: 15 jun 2010, 15:54

Re: Schuldbelijdenis van de kerken vanwege Jodenvervolging?

Bericht door Mara »

Bonny schreef: In mijn optiek gaat het hier over een langere periode, en niet de 6 oorlogsjaren
Voordat de tweede wereldoorlog uitbrak, stonden joden wel in een bepaald daglicht.
Jodenfooi, jodenstreek, Jullie is jodenvolk, jodenlijm (spuug), brillejood.
En dat werd ook gebezigd door christenen!

En ik zei eens dat ik blij was dat in een oud kerkgebouwtje een synagoge werd gevestigd en geen moskee, en daar kreeg ik behoorlijk wat kritiek op. Van christenen!
Als er schaduw is, dan moet er ook licht zijn ~ Spurgeon
Online
merel
Berichten: 9675
Lid geworden op: 08 jun 2015, 10:58

Re: Schuldbelijdenis van de kerken vanwege Jodenvervolging?

Bericht door merel »

eilander schreef:Of schuldbelijdenis op z'n plaats is, weet ik niet.

Echter wie een boek leest als dat van dr. J. Presser, over de Joden in Amsterdam - maar er zijn er natuurlijk nog vele - voelt wel plaatsvervangende schaamte dat zoveel mensen in een christelijk land op z'n best weg keken. Hun best deden om maar niet geassocieerd te worden met de Joden. Stel je voor... straks wordt je ook nog weggevoerd.

Nu weet ik best dat Presser met een bepaalde achtergrond schreef, en ook wel verbitterd was. Toch denk ik dat er genoeg feiten voor zichzelf spreken. Zulke simpele voorbeelden als die persoon die een achternaam had die op een Joodse naam leek, en toen erg z'n best deed om die naam te veranderen. Voor het geval dát.
Het is al lang geleden dat ik dat boek heb gelezen, maar het heeft mijn denken hierover wel veranderd.

Er waren wel mensen die het al vroeg doorzagen en ervoor waarschuwden, zoals dr. Koopmans. Maar het was niet op grote schaal.
Ik heb net het boek 't Hooge Nest van Roxane van Iperen gelezen. Dat gaat ook over de Joden deportatie uit Amsterdam en het wegkijken van de Nederlanders. Erg indrukwekkend boek
Gebruikersavatar
Arja
Berichten: 2057
Lid geworden op: 30 mei 2019, 15:57
Locatie: Provincie Utrecht
Contacteer:

Re: Schuldbelijdenis van de kerken vanwege Jodenvervolging?

Bericht door Arja »

J.C. Philpot schreef: We hebben natuurlijk wel de vervangingtheologie gehad, maar om een lijn van de Reformatorische vervangingstheologie naar de holocaust te trekken kan ik niet onderbouwen. Maar wellicht zijn ook daar uitspraken gedaan waar ik niet van weet.
Ik denk dat de kerk met haar vervangingstheologie door al die lange eeuwen heen zwaar gezondigd heeft. Ook de reformatorische kerken. Ik verlang ernaar dat we als kerken tot een gezamenlijk schuldbelijdenis komen tegenover God.

Ik schreef er ooit een persoonlijk blogbericht over: http://ariellapersoonlijk.blogspot.com/ ... idden.html
Hendrien
Berichten: 1328
Lid geworden op: 01 mar 2012, 17:44

Re: Schuldbelijdenis van de kerken vanwege Jodenvervolging?

Bericht door Hendrien »

Arja schreef:
J.C. Philpot schreef: We hebben natuurlijk wel de vervangingtheologie gehad, maar om een lijn van de Reformatorische vervangingstheologie naar de holocaust te trekken kan ik niet onderbouwen. Maar wellicht zijn ook daar uitspraken gedaan waar ik niet van weet.
Ik denk dat de kerk met haar vervangingstheologie door al die lange eeuwen heen zwaar gezondigd heeft. Ook de reformatorische kerken. Ik verlang ernaar dat we als kerken tot een gezamenlijk schuldbelijdenis komen tegenover God.

Ik schreef er ooit een persoonlijk blogbericht over: http://ariellapersoonlijk.blogspot.com/ ... idden.html
Helemaal mee eens!
Gebruikersavatar
J.C. Philpot
Berichten: 8917
Lid geworden op: 22 dec 2006, 15:08

Re: Schuldbelijdenis van de kerken vanwege Jodenvervolging?

Bericht door J.C. Philpot »

Arja schreef:
J.C. Philpot schreef: We hebben natuurlijk wel de vervangingtheologie gehad, maar om een lijn van de Reformatorische vervangingstheologie naar de holocaust te trekken kan ik niet onderbouwen. Maar wellicht zijn ook daar uitspraken gedaan waar ik niet van weet.
Ik denk dat de kerk met haar vervangingstheologie door al die lange eeuwen heen zwaar gezondigd heeft. Ook de reformatorische kerken. Ik verlang ernaar dat we als kerken tot een gezamenlijk schuldbelijdenis komen tegenover God.

Ik schreef er ooit een persoonlijk blogbericht over: http://ariellapersoonlijk.blogspot.com/ ... idden.html
In hoeverre is een foutieve theologie met betrekking tot de positie van het Joodse volk een grotere zonde als bijvoorbeeld een foutieve theologie met betrekking tot de escatalogie?

Mijn vraag heeft louter betrekking op de theologische visie, en niet op een gebrek aan liefde, of nog erger, ten opzichte van de beminden om der vaderen wil.
Man is nothing: he hath a free will to go to hell, but none to go to heaven, till God worketh in him to will and to do of His good pleasure.

George Whitefield
Gebruikersavatar
Arja
Berichten: 2057
Lid geworden op: 30 mei 2019, 15:57
Locatie: Provincie Utrecht
Contacteer:

Re: Schuldbelijdenis van de kerken vanwege Jodenvervolging?

Bericht door Arja »

J.C. Philpot schreef:
Arja schreef:
J.C. Philpot schreef: We hebben natuurlijk wel de vervangingtheologie gehad, maar om een lijn van de Reformatorische vervangingstheologie naar de holocaust te trekken kan ik niet onderbouwen. Maar wellicht zijn ook daar uitspraken gedaan waar ik niet van weet.
Ik denk dat de kerk met haar vervangingstheologie door al die lange eeuwen heen zwaar gezondigd heeft. Ook de reformatorische kerken. Ik verlang ernaar dat we als kerken tot een gezamenlijk schuldbelijdenis komen tegenover God.

Ik schreef er ooit een persoonlijk blogbericht over: http://ariellapersoonlijk.blogspot.com/ ... idden.html
In hoeverre is een foutieve theologie met betrekking tot de positie van het Joodse volk een grotere zonde als bijvoorbeeld een foutieve theologie met betrekking tot de escatalogie?

Mijn vraag heeft louter betrekking op de theologische visie, en niet op een gebrek aan liefde, of nog erger, ten opzichte van de beminden om der vaderen wil.
Als ik het heel eenvoudig zeg is het precies de zonde waar Paulus voor waarschuwde: het roemen tegen de takken (Romeinen 11:18). Foutieve theologie met betrekking tot eschatologie is daar een gevolg van. De vervangings­theologie heeft Israël geen plaats toegekend binnen de eschatologie (als het gaat over de terugkeer van het Joodse volk naar hun oude vaderland en de nationale bekering van het volk Israël). Nagenoeg alle aanhan­gers van de vervanginstheologie hebben/hadden in dit opzicht met Israël afgerekend. Zij zien de rol van Israël als beëindigd. Het één is dus het gevolg van het ander.

Bij de eschatologische visie van de 17e eeuwse puriteinen speelt het herstel van Israël wèl een belangrijke rol. Zij plaatsten Israël helemaal in het kader van een wereldwijde vernieuwing van de kerk (the latter day glory).
Gebruikersavatar
Johannes S
Berichten: 581
Lid geworden op: 22 dec 2017, 16:55
Locatie: Dordrecht

Re: Schuldbelijdenis van de kerken vanwege Jodenvervolging?

Bericht door Johannes S »

Arja schreef:
J.C. Philpot schreef:
Arja schreef:
J.C. Philpot schreef: We hebben natuurlijk wel de vervangingtheologie gehad, maar om een lijn van de Reformatorische vervangingstheologie naar de holocaust te trekken kan ik niet onderbouwen. Maar wellicht zijn ook daar uitspraken gedaan waar ik niet van weet.
Ik denk dat de kerk met haar vervangingstheologie door al die lange eeuwen heen zwaar gezondigd heeft. Ook de reformatorische kerken. Ik verlang ernaar dat we als kerken tot een gezamenlijk schuldbelijdenis komen tegenover God.

Ik schreef er ooit een persoonlijk blogbericht over: http://ariellapersoonlijk.blogspot.com/ ... idden.html
In hoeverre is een foutieve theologie met betrekking tot de positie van het Joodse volk een grotere zonde als bijvoorbeeld een foutieve theologie met betrekking tot de escatalogie?

Mijn vraag heeft louter betrekking op de theologische visie, en niet op een gebrek aan liefde, of nog erger, ten opzichte van de beminden om der vaderen wil.
Als ik het heel eenvoudig zeg is het precies de zonde waar Paulus voor waarschuwde: het roemen tegen de takken (Romeinen 11:18).
Dat zegt Paulus tegen mensen die in Christus ingeënt zijn, toch?
Daar kun je niet heel de uiterlijke zichtbare kerk m.i. onder scharen.
Die twee dingen moet je m.i. wel uit elkaar houden.

Even voor m'n persoonlijke beeldvorming een vraag. Waarom zou ik schuld moeten belijden als ik de vv-leer zelf niet heb aangehangen?
Uit Ezechiel 18:20 maak ik op dat ik niet de ongerechtigheid van een ander draag, maar verantwoordelijk ben voor die van mezelf.
En daar heb ik een Verlosser voor nodig.

Iedereen moet allereerst persoonlijk verlost worden, anders komt zo'n schuldbelijdenis toch niet uit een eerlijk gemaakt hart?
Nam bijvoorbeeld Paulus de schuld op zich van het ongeloof van zijn volksgenoten? Uit Rom. 9:1-3 maak ik wel op dat het zwaar op hem drukte, maar werd het hem aangerekend en deed hij belijdenis?

Zo'n algemene gezamenlijke schuldbelijdenis, is dat niet meer een schuldcomplex aanpraten?
En ook tegelijkertijd een bepaalde gerechtigheid oprichten voor God, en dan wijs ik weer op de inhoud van Romeinen 10:3.

Het zijn gewoon een aantal vragen die bij me binnenkomen hoor. Ik ben benieuwd hoe je dat ziet.
Filippenzen 3:20 Maar onze wandel is in de hemelen, waaruit wij ook den Zaligmaker verwachten, namelijk den Heere Jezus Christus;
Plaats reactie