Pieter Rouwendal houdt pleidooi voor revisie van de Statenvertaling.

[pierre27]

In Standvastig nummer 3 september 2020 wederom een stukje van ds AC Rijken n.a.v. de blijvende vragen en oproepen om een hertaling van de oude SV.

Een gedeelte uit de bijdrage van de voorzitter van de GBS:

Dat wij als GBS noch doof noch blind zijn voor het gestelde probleem, blijkt wel uit onze nieuwe uitgave van een Bijbel met daaronder aan de bladzijde synoniemen voor de verouderde woorden. Bovendien is het kantoor bezig met de voorbereiding van een Studiebijbel waarin meerdere landkaartjes, tijdslijnen en kadertjes met allerlei onderwerpen opgenomen zullen worden. Ook is het de bedoeling dat - juist met het oog op de jongeren- de kanttekeningen op eenvoudige wijze zullen worden weergegeven, en tegelijk volledig en zonder dat er afbreuk aan wordt gedaan. Ondanks dit alles zal er ongetwijfeld kritiek blijven. Als bestuur zijn we ons dan ook bewust dat niet eenieder ons standpunt in deze kan of zelfs wil volgen. Het is echter niet uit starheid dat het bestuur meent op deze wijze zijn verantwoordelijkheid te moeten nemen inzake de verstaanbaarheid van het Woord des Heeren in onze tijd. Uit eerbied voor Gods heilig en onfeilbaar Woord, alsook uit dankbaarheid voor wat de Heere ons door middel van onze Statenvertalers gegeven heeft, stelt het bestuur zich zeer terughoudend op als het gaat om veranderingen in de bijbeltekst. Hoe belangrijk woordenboeken, grammatica's en (nieuwe) inzichten of archeologische vondsten ook zijn, ten diepste gaat het vertalen om de zin en mening des Heiligen Geestes.

Ik vind het niet alleen bijzonder, maar verder ook vreselijk teleurstellend. Ik kan er wel om huilen.

Wat veroorzaakt het verdriet bij je?

[samanthi]

Daarnaast heeft de SV ook 'klakkeloos' woorden uit de vertaling van Luther genomen, we moeten ons nie vastprikken op een vertaling, het blijft een vertaling.

Zeg ik dat we ons moeten vastprikken op één vertaling?
Trouwens, welke woorden zijn volgens jou klakkeloos van Luther overgenomen? Ik ben benieuwd naar je voorbeelden!

Konijn bijvoorbeeld en het kleed van de man

Ach... konijn (in plaats van klipdas). De kanttekening zegt in Spreuken 30:26: 'Anders: bergmuizen of beermuizen; omdat het konijn hier te lande in de steenrotsen zijn holen niet heeft.' Men wist dus heel goed dat het dier niet 'ons' konijn was. Het woord 'klakkeloos' kun je dus echt wel weglaten. Neem je het de statenvertalers nu echt kwalijk dat zij niet alle dieren de juiste naam gegeven hebben? Overigens kun je soortgelijke dingen ook van andere vertalingen zeggen, zoals de NBG '51 die 'behemoth' met 'nijlpaard' vertaalt. Een ding is zeker: het dier was niet het 'nijlpaard' ondanks alle nieuwe inzichten waar de vertalers van NBG '51 op roemden.

Met 'bergmuis' en 'beermuis' zaten de vertaling trouwens zeker in de goede richting. Dit waren oude woorden voor (berg)marmotachtige dieren.

En wat bedoel je met 'kleed van de man'? Welk woord / welke tekst?

Deuteronomium 22

5 Het kleed eens mans zal niet zijn aan een vrouw, en een man zal geen vrouwenkleed aantrekken; want al wie zulks doet, is den HEERE, uw God, een gruwel.

[Valcke]

Over de Statenvertaling & dierennamen halen we uit de kanttekeningen ook nog dit:

Lev. 11:16, kanttekening 22: 'Deze drie namen worden hier gelaten gelijk zij in den Hebreeuwsen tekst staan, omdat zij niet zo eigenlijk en zekerlijk bekend zijn. In het gemeen betekenen zij zekere soorten van diertjes die de Latijnen insect noemen, beschreven in het voorgaande vers.'

Lev. 11:29, kanttekening 28: 'In het vertalen van deze namen hebben wij gevolgd wat der waarheid het meest gelijkvormig scheen, en van het merendeel der geleerden aangenomen wordt.'

Job 40:10, kanttekening 17 ('behémoth): 'Dit woord wordt van velen overgezet met olifant. Anderen menen dat het een gemene naam is, begrijpende alle aardse beesten, zowel tamme als wilde, die zeer groot van lichaam zijn, onder welke de olifant een van de voornaamste is. Het woord staat in het meervoud, om de grootheid van dit beest uit te drukken.'

Job 40:20, kanttekening 35 ('leviathan'): 'Versta een zeer groot en schrikkelijk zeegedierte, hetwelk leviathan genoemd wordt, naar sommiger gevoelen, van het Hebreeuwse woord lavah, hetwelk betekent bijdoen, bijvoegen, omdat zijn lijf met vele schubben bedekt is, die zeer vast samengevoegd zijn. Sommigen verstaan een zeedraak.'

Numeri 23:22, kanttekening 27 ('eenhoorn'): 'Dit beest is te dien tijde bekend geweest, maar wat het eigenlijk is, weet men nu niet.'

Mooi toch, deze kanttekeningen! En dan die bescheidenheid van de vertalers! Van een 'klakkeloos' overnemen van andere vertalingen was al überhaupt geen sprake. Men volgde de kennis en geleerden van hun tijd, inclusief joodse rabbi's. Ja, prima, we weten nu in sommige gevallen beter de betekenis van bepaalde dieren- en plantennamen, maar voor mij is dat toch echt van ondergeschikte betekenis in vergelijking met wat er verder allemaal aan de orde is in het Bijbelvertaalwerk en de wezenlijke verschillen die we zien in vertaalmethode en vertaling.

[Valcke]

Daarnaast heeft de SV ook 'klakkeloos' woorden uit de vertaling van Luther genomen

Konijn bijvoorbeeld en het kleed van de man

Deuteronomium 22

5 Het kleed eens mans zal niet zijn aan een vrouw, en een man zal geen vrouwenkleed aantrekken; want al wie zulks doet, is den HEERE, uw God, een gruwel.

Kanttekening 12: 'Hebr. tuig, gereedschap; in het Hebreeuws is een woordje waarvan te zien is Lev. 15:4.'
Lev. 15:4: 'Of: vat. Het Hebreeuwse woord betekent hier allerlei huisraad, gereedschap, vaten, klederen, werktuig, roerend goed.

Ook hier toch echt geen 'klakkeloos' overnemen van een vertaling. O.k. men had inderdaad ook een andere vertaling kunnen kiezen, maar de kleding hoort zeker bij de uitrusting van een man waarop hier gedoeld wordt.

Ik vind dit soort kritiek ongenuanceerd en vooral goedkoop.

[samanthi]

Daarnaast heeft de SV ook 'klakkeloos' woorden uit de vertaling van Luther genomen

Konijn bijvoorbeeld en het kleed van de man

Deuteronomium 22

5 Het kleed eens mans zal niet zijn aan een vrouw, en een man zal geen vrouwenkleed aantrekken; want al wie zulks doet, is den HEERE, uw God, een gruwel.

Kanttekening 12: 'Hebr. tuig, gereedschap; in het Hebreeuws is een woordje waarvan te zien is Lev. 15:4.'
Lev. 15:4: 'Of: vat. Het Hebreeuwse woord betekent hier allerlei huisraad, gereedschap, vaten, klederen, werktuig, roerend goed.

Ook hier toch echt geen 'klakkeloos' overnemen van een vertaling. O.k. men had inderdaad ook een andere vertaling kunnen kiezen, maar de kleding hoort zeker bij de uitrusting van een man waarop hier gedoeld wordt.

Ik vind dit soort kritiek ongenuanceerd en vooral goedkoop.

Waarom staat er bij het kleed van de vrouw een ander woord?

[Valcke]

Waarom staat er bij het kleed van de vrouw een ander woord?

Niet omdat de betekenis volstrekt anders is. Zoals dat zo vaak is in het Hebreeuws dat twee woorden bij elkaar gebruikt worden waarvan de betekenis slechts licht varieert. Er is zeker geen groot inhoudelijk verschil. Het eerste woord (tuig, uitrusting, zaken) heeft wel een breder scala aan betekenissen dan het tweede woord.

[samanthi]

Waarom staat er bij het kleed van de vrouw een ander woord?

Niet omdat de betekenis volstrekt anders is. Zoals dat zo vaak is in het Hebreeuws dat twee woorden bij elkaar gebruikt worden waarvan de betekenis slechts licht varieert. Er is zeker geen groot inhoudelijk verschil. Het eerste woord (tuig, uitrusting) heeft wel een bredere scala aan betekenissen dan het tweede woord.

Oke bedankt

[Posthoorn]

Daarnaast heeft de SV ook 'klakkeloos' woorden uit de vertaling van Luther genomen, we moeten ons nie vastprikken op een vertaling, het blijft een vertaling.

Als een vertaling bewust wil aansluiten bij een bestaande vertaling, is er wel sprake van 'overnemen', maar niet van 'klakkeloos'.

[samanthi]

Daarnaast heeft de SV ook 'klakkeloos' woorden uit de vertaling van Luther genomen, we moeten ons nie vastprikken op een vertaling, het blijft een vertaling.

Als een vertaling bewust wil aansluiten bij een bestaande vertaling, is er wel sprake van 'overnemen', maar niet van 'klakkeloos'.

Ik heb het daarom ook tussen aangalingstekens gezet!

[Erskinees]

In Standvastig nummer 3 september 2020 wederom een stukje van ds AC Rijken n.a.v. de blijvende vragen en oproepen om een hertaling van de oude SV.

Een gedeelte uit de bijdrage van de voorzitter van de GBS:

Dat wij als GBS noch doof noch blind zijn voor het gestelde probleem, blijkt wel uit onze nieuwe uitgave van een Bijbel met daaronder aan de bladzijde synoniemen voor de verouderde woorden. Bovendien is het kantoor bezig met de voorbereiding van een Studiebijbel waarin meerdere landkaartjes, tijdslijnen en kadertjes met allerlei onderwerpen opgenomen zullen worden. Ook is het de bedoeling dat - juist met het oog op de jongeren- de kanttekeningen op eenvoudige wijze zullen worden weergegeven, en tegelijk volledig en zonder dat er afbreuk aan wordt gedaan. Ondanks dit alles zal er ongetwijfeld kritiek blijven. Als bestuur zijn we ons dan ook bewust dat niet eenieder ons standpunt in deze kan of zelfs wil volgen. Het is echter niet uit starheid dat het bestuur meent op deze wijze zijn verantwoordelijkheid te moeten nemen inzake de verstaanbaarheid van het Woord des Heeren in onze tijd. Uit eerbied voor Gods heilig en onfeilbaar Woord, alsook uit dankbaarheid voor wat de Heere ons door middel van onze Statenvertalers gegeven heeft, stelt het bestuur zich zeer terughoudend op als het gaat om veranderingen in de bijbeltekst. Hoe belangrijk woordenboeken, grammatica's en (nieuwe) inzichten of archeologische vondsten ook zijn, ten diepste gaat het vertalen om de zin en mening des Heiligen Geestes.

Ik vind het niet alleen bijzonder, maar verder ook vreselijk teleurstellend. Ik kan er wel om huilen.

Misschien kan dit teleurstellende antwoord iets positiefs uitwerken. Nu het duidelijk is dat de GBS in geen geval de teksten gaat aanpassen, kunnen de kerken zelf aan de slag. Voor de kerken is het nu wel duidelijk dat er geen andere optie meer is, tenzij De Banier het oppakt zoals de BMU. Hopen dat, nu er duidelijkheid is vanuit de GBS, HHK en GG de handen ineen kunnen slaan en snel actie kunnen ondernemen.

[Jantje]

Op de laatste gehouden Generale Synode schijnt er wel iets voorzichtig over geopperd te zijn. Maar men zou pas de volgende synode verslag uitbrengen.

En in de HHK wordt er door steeds meer predikanten uit de HSV geciteerd.

Ik help het je hopen, maar zelf ben ik de hoop vandaag definitief verloren. Het zal óf de SV blijven óf de HSV worden.

[Bezorgd]

Dr C.P. de Boer krijgt gelijk. Dat blijkt wel weer.

[Erskinees]

Op de laatste gehouden Generale Synode schijnt er wel iets voorzichtig over geopperd te zijn. Maar men zou pas de volgende synode verslag uitbrengen.

En in de HHK wordt er door steeds meer predikanten uit de HSV geciteerd.

Ik help het je hopen, maar zelf ben ik de hoop vandaag definitief verloren. Het zal óf de SV blijven óf de HSV worden.

Dat gaat inderdaad te traag en dat heeft zo geen zin. Overigens valt het mij erg op dat de laatste jaren soms (onverwachts!) GG predikanten aangeven dat revisie echt nodig is. Ook al een aantal keer gehoord, ook uit onverwachte hoek "een andere vertaling zegt het zo" (en dan blijkt dit de HSV te zijn).
Enfin, laten we er geen GG-topic van maken.

Mijn mening en verwachting: evisie van de SV is nodig, wordt er nu geen actie ondernomen dan wordt inderdaad de HSV de gangbare vertaling in onze kerken.

[Luther]

Laat helder zijn dat ik het standpunt van de GBS om niets aan de tekst van de herziening uit 1881 te willen veranderen, een legitiem standpunt vind. Ik lees persoonlijk deze SV ook dagelijks.

Waar ik echt grote moeite mee heb, is de claim dat men als bestuur niet doof en blind zou zijn voor de vragen om revisie, en dat dat zou blijken uit de synoniemenbijbel.
Deze week heb ik weer verschillende hoofdstukken bekeken qua synoniemen. Het is treurig dat men dit als een serieus project presenteert. Er is een zo minimaal mogelijk woorden van een synoniem voorzien. Bovendien: de synoniemen zelf zijn veelal net zo ingewikkeld als het woord dat verklaard wordt. Of een woord dat in het gewone spraakgebruik niet voorkomt.
De synoniemen zijn in ieder geval niet bedoeld voor jongeren, jongvolwassenen of niet-taligen.

Kortom: aan alles is te merken dat de GBS niet wil. En nogmaals, dat mag. Maar dan zullen kerken zelf de revisiehandschoen op moeten pakken.

(Ondertussen blijf ik het kwalijk vinden dat de GBS geen grondig antwoord heeft gegeven aan dr. P.L. Rouwendal. Kan men de indringende vragen die Rouwendal op grond van bronnenonderzoek heeft gesteld, niet beantwoorden? Moet men bekennen dat Rouwendal gelijk heeft, maar wil men dat niet zeggen? Hoe dat ook is, het is niet netjes. Daarmee laadt de GBS de verdenking op zich dat het vasthouden aan de SV1881 slechts behoudzucht is, zonder dat men in staat is om daarover inhoudelijk van gedachten te wisselen.)

[DDD]

Waarom zou de GBS daar een antwoord op moeten geven? Wat Rouwendal schrijft is voor iedereen die de geschiedenis van de GBS kent, gesneden koek. Hooguit zal de GBS er wat meer op wijzen dat de 1880-versie zorgvuldig is nagezien aan de hand van de editie 1657. En dat is waar, voor zover ik weet.

Ik ben er van overtuigd dat er nauwelijks predikanten zijn in de Ger Gem die om inhoudelijke en zelfstandig overwogen redenen tegen de HSV zijn. Een enkeling zal oprecht conservatief zijn en bang zijn voor verkeerde invloeden vanuit de gematigdere reformatorische kerken, een enkeling zal de rust in de kerken en/of de eigen goede boterham zwaar laten wegen. Een groot deel zou er echt geen bezwaar tegen hebben of is zelfs een uitgesproken voorstander.

Het is niet voor niets dat er nauwelijks een serieus gesprek hierover gevoerd wordt. Het gaat naar mijn indruk niet om argumenten, maar om emoties en belangen. Ook op dit forum is vrijwel alleen Valcke een inhoudelijk verdediger van de SV, omdat hij heel zwaar de inhoud van de tekst weegt. En ook hij is een voorstander van een reformatorische toegankelijke bijbelvertaling.

Ik hoor nooit predikanten met verstand van zaken voor het behoud van de SV voor kerkelijk gebruik pleiten. Het spijt me dat ik het moet zeggen.

@Valcke:
De A en B in psalm 119 is een tekstkenmerk. Het is maar net hoe zwaar je dat weegt. Het is vrij gebruikelijk om bij de vertaling van poëzie in poëzie te vertalen. Met dat criterium is de SV een slechte vertaling.