Column – De kredietcrisis
Geplaatst: 08 aug 2008, 11:08
Waar komt ons geld vandaag?
Tot een week geleden dacht ik dat ons geld komt van de Nederlandse Bank. De Nederlandse bank heeft een voorraad goud en aan de hand van die voorraad goud kan de Nederlandse bank geld uitgeven. Er is dus net zoveel geld in omloop dan dat de Nederlandse bank aan goud heeft. Althans dat dacht ik. Maar hoe zit het dan met de Euro? De Euro wordt in heel Europa gebruikt, dus alle nationale banken van de deelnemende landen hebben hun goud verenigd? Nee, dat is niet het geval. In 1997 heeft de Zwitserse centrale bank als laatste bank de term gedekt geld vaarwel gezegd. Sindsdien is al het geld op de wereld ongedekt geld. Er is geen goud als tegenwaarde meer. Maar wat dan wel?
Een stukje geschiedenis
In de vroege middeleeuwen en in elke grote wereldgodsdienst was het verboden om geld met rente uit te lenen. Toen Europa de wereld begon te koloniseren was er veel geld nodig om de schepen te bouwen en de wereld te verkennen. Op dat moment begonnen de banken geld uit te lenen tegen een rentepercentage en de overheid liet het om economische redenen toe. In eerste instantie leende de bank zijn eigen vermogen uit, maar al snel was er meer geld nodig dan wat de bank aan eigen vermogen had. De bank begon stiekem het geld van de spaarders uit te lenen. De spaarders kregen in die tijd nog geen rente, maar moesten betalen voor de veiligheid die de kluis van de bank hun gaf. Toen de spaarders er achter kwamen dat de bank hun geld uitleende eiste ze een deel van de rente die de bank inde. Sindsdien was er een bankstelsel zoals wij die denken te kennen. De bank leent geld van zijn spaarders uit aan particulieren en bedrijven, die daar rente over betalen en die inkomsten worden verdeelt over de bank en de spaarders. De spaarders krijgen wat geld voor hun spaargeld en de bank kan bestaan van zijn rente-inkomsten. Als er een schuld niet afbetaald wordt, dan springt de centrale bank bij en staat garant voor de goede werking van dit stelsel. Iedereen blij. Een mooi systeem.
Maar dit is niet de gehele geschiedenis
Op een gegeven moment konden de banken geen leningen meer verstrekken, omdat al het spaargeld en eigen vermogen al uitgeleend was. Een bank in Venetië kwam op het idee om gewoon leningen te blijven verstrekken. Zolang niemand wist dat het geld niet bestond en de spaarders hun geld op de bank lieten staan en de leners hun geld netjes bleven af betalen… Niemand zou het merken. Dit ging een tijd lang goed, totdat mensen uit de stad vragen begonnen te stellen waar al dat geld toch vandaan kwam. In die tijd gaven banken hun eigen bankbiljetten uit. Zo’n bankbiljet kon dan bij de bank ingeruild worden voor het echte goud wat de spaarders hadden gestort bij de bank. Men wist zeker dat er meer bankbiljetten in omloop waren dan dat er goud gestort was. Dit zorgde er voor dat mensen door hun wantrouwen hun bankbiljetten bij de bank om gingen ruilen voor goud en de bank moest inderdaad op een gegeven moment bekennen dat het goud op was. De bank ging failliet. Gek genoeg werd deze praktijk niet wettelijk verboden, maar juist wettelijk mogelijk gemaakt. De banken mochten geld uitlenen tot een bepaald maximum. In Nederland moet een bank 4% van wat hij uitleent daadwerkelijk bezitten. Een bank mag dus 25 maal zijn eigen kapitaal uitlenen.
Een tweede regel is dat spaargeld tot een bepaald maximum uitgeleend mag worden door de bank. In Nederland mag 98% van het totale spaargeld uitgeleend worden. Met deze regel is er wat bijzonders aan de hand. Ik zal het laten zien door een fictief voorbeeld:
Ik open morgen een bank. Ik stort 10204 euro aan eigen spaargeld in de bank. Iemand komt en leent 10000. Dat mag want ik leen niet meer dan 98% van mijn spaarvermogen. Hij koopt daar een auto voor. Het geld gaat naar een nieuwe eigenaar. Deze eigenaar zet dit geld weer op de bank als spaargeld. (Het bankwezen is een gesloten systeem dus ik mag in mijn voorbeeld er van uitgaan dat hij het geld bij mijn bank komt storten.) Van deze 10000 euro mag ik weer 98% uitlenen en dat doe ik ook. Dat geld komt weer terug en ik leen ook dat weer tot 98% uit. Dit systeem kan doorgaan totdat ik op de 4%-regel zit, maar ik heb voor 4000 euro aandelen uitgegeven dus ik kan datzelfde geld uit blijven lenen tot 1 miljoen euro. Ik heb van 10204 euro 1 miljoen euro gemaakt en dit proces kan oneindig blijven doorgaan, zolang ik maar mensen heb die leningen aan willen gaan. Ik verhoog gewoon mijn eigen vermogen door meer aandelen uit te geven of uit opbrengsten van de rente en ik kan nog veel meer uitlenen. Ongelooflijk toch? Maar zo werkt het huidige bankstelsel wel.
Een verontrustende waarheid
Heb jij je dan nooit afgevraagd waar al dat geld toch vandaan komt? Waarom heeft gemiddeld iedereen meer schuld dan eigen vermogen? Nu weet je het. Al ons geld is in feite niets anders dan onze collectieve schuld en ons geld is niets meer waard dan onze belofte om onze schuld terug te betalen. Er is één probleem met dit stelsel: de rente. Waar komt het geld vandaan om de rente van onze schuld te betalen? Omdat al ons geld eigenlijk schuld is, komt het geld om onze rente te betalen uit nieuwe schuld. We raken dus steeds dieper in de schulden. Enkel door economische groei kunnen wij de groei van onze schulden bijbenen en dat gebeurt ook.
Totdat
Er komt een moment dat onze economische groei de groei van onze schulden niet meer bij kan benen. Dit is al eens gebeurd tijdens de grote depressie. Een flink aantal economen zijn bang dat dit nu in de VS gebeurd. Het gaat daar economisch nu wat slechter en er zijn ineens vrij veel mensen die hun hypotheek niet kunnen afbetalen. Dit zijn mensen die eigenlijk geen hypotheek hadden mogen krijgen, omdat ze geen vast inkomen hebben of omdat hun inkomen te laag is voor de hypotheek die ze hebben genomen. Normaal is dat geen probleem, want het achterliggende huis vertegenwoordigd een waarde die de hypotheek voldoende dekt, maar vanwege de dalende huizenprijzen is die dekking onvolledig. De banken blijven dus met een gat zitten. Dit zijn de miljardenafschrijvingen die je zo nu en dan op het nieuws hoort.
Helaas blijft het daar niet bij. De banken hebben in het verleden veel hypotheken verkocht waarbij de rente eerst bijzonder laag is en waar de rente na bijvoorbeeld 2 jaar flink oploopt, waardoor de maandlasten ook omhoog vliegen. Deze hypotheken zijn ook verkocht aan mensen met een modaal inkomen en in het afgelopen kwartaal konden 12% van deze mensen niet voldoen aan hun maandelijke aflossing en rente.
Vervolgens blijkt nu dat de banken dit probleem zagen aankomen en hun probleemhypotheken in bundeltjes hebben doorverkocht op allerlei manieren. Één van deze manieren is nu in opspraak gekomen en Citigroup heeft zeer recent aangekondigd dat het 7 miljard dollar zal terug betalen aan de mensen die voor de gek zijn gehouden door deze bank. Citigroup is niet de enige bank die dit gedaan heeft. Men verwacht dat nog een flink aantal banken ook geld zullen moeten terug betalen aan mensen die eigenlijk opgelicht zijn door deze banken. Door het doorverkopen van deze waardeloze hypotheken wisten de banken in de VS hun problemen te verminderen, maar dragen wereldwijd allerlei financiële instellingen nu de gevolgen, waardoor de kredietcrisis een globaal probleem is geworden. Vanwege het probleem dat deze hypotheekpakketjes versnippert weer terecht zijn gekomen in andere financiële producten is de grootte van de schade na een jaar kredietcrisis nog steeds niet duidelijk.
En dat is nog niet alles
Een bank moet 4% eigen vermogen hebben over het geld wat men uitgeleend heeft. Dit geld is inclusief de beurswaarde van een bank. De beurswaarde van veel banken zijn gehalveerd of nog erger gedaald, omdat beleggers hun vertrouwen zijn kwijt geraakt in deze banken. Banken dreigen dus onder die 4% te komen (of zijn het al gekomen) en hebben geld nodig om dit gat op te vullen. Een praktijkvoorbeeldje is Fortis die van de Chinese bank Ping An 2 miljard probeert te krijgen door een bedrijfsonderdeel te verkopen en wat van de week bleek dat dit niet echt lukken wil.
Er is in de UK een bankrun geweest op Nothern Rock. Een bankrun is dat de spaarders massaal hun geld gaan opeisen omdat ze bang zijn dat de bank in zo’n slechte staat verkeerd dat ze misschien hun geld nooit meer terug zullen zien. Dit is meestal fataal voor een bank, omdat een bank slechts een fractie van het spaargeld daadwerkelijk op voorraad heeft. De rest is immers uitgeleend. Dit geval werd opgelost door een lening van de centrale bank van Engeland aan Nothern Rock voor 2 miljard pond.
De bankruns in de VS op Bear Stearns en Indimac waren wel fataal. Bear Stearns is door een de concurrent JPMorgan Chase met behulp van de overheid voor een schijntje overgenomen. Indimac bestaat nog dankzij overheidssteun, maar heeft in feite al zijn werkzaamheden opgeschort en een hoop personeel ontslagen.
Dan hebben we nog Fannie Mae en Freddie Mac
Technisch zijn deze banken failliet. Deze banken zijn zeer groot geworden met de verkoop van hypotheken aan mensen die eigenlijk geen hypotheek mochten krijgen. Ze zitten in gigantische financiële problemen. De enige reden waarom deze banken niet failliet zijn is dat ze niet failliet mogen gaan. Ze hebben namelijk grofweg 5 biljoen (5000 miljard) dollar aan openstaande leningen en dat is ongeveer de helft van de hypotheken van heel de VS. Niemand van de economen kan inschatten wat de gigantische gevolgen zouden zijn indien deze twee banken vallen. Vergeet niet dat ze garant staan voor 5000 miljard dollar! Indien dat wegvalt is de dollar mijns inziens volstrekt ongeloofwaardig geworden. Het is niet voor niets dat de dollar vergeleken bij de euro sinds de kredietcrisis een stuk minder waard is geworden. De waarde van het geld wordt immers grotendeels bepaald door de garantie dat de schuld die de VS heeft genomen ook daadwerkelijk terug betaald kan worden.
Dit brengt me tot mijn laatste punt. De overheid in de VS probeert garant te staan voor de vallende of bijna vallende banken. Hierdoor zijn er al honderden miljarden dollars door de overheid in de economie gepompt om de economie overeind te houden. Dit lijkt te lukken, want het banksysteem is nog niet ingestort en Freddie en Fannie staan nog op eigen benen. Een recessie in de VS lijkt nu zelfs uit te blijven. Maar waar komt dat geld vandaan? Juist…
Mijn mening
Ons financiële stelsel begint rap te lijken op Baron von Munchhausen. De situatie nu is enkel uitstel van executie. De overheid van de VS kan niet geld blijven pompen in de financiële wereld en in de reële economie. Het is als een mens die zo hopeloos in de schuld zit dat hij nieuwe leningen aangaat om de oude te betalen. Dat stopt een keertje. Indien we deze luchtbel blijven opblazen zal de knal enkel harder worden. Volgens mij is het beter wanneer de luchtbel nu wordt doorgeprikt, want volgens economen is het een feit dat de crash er toch gaat komen. Die dag kan beter nu komen dan volgend jaar, omdate de problemen alleen maar groter worden en de gevolgen dus ook.
Daarnaast vraag ik me af waarom ik geen internationale protesten tegen overmatige overheidssteun hoor. Een overheid mag niet zomaar bedrijven steunen. Daar zit een maximum aan en kan niet zomaar. En worden de beste kinderen van de klas nu eigenlijk niet gestraft voor hun goede gedrag? Zij krijgen geen overheidssteun, omdat ze andermans fouten door goed management financieel net kunnen dragen. Ik vind dit een bizarre situatie.
__________________________________________________________
Wat nieuwsupdates:
Zakenbank Merrill Lynch gaat voor 10 miljard dollar risicovolle obligaties terugkopen van zijn klanten. De Zwitserse bank UBS kan mogelijk een nog hogere schadepost tegemoet zien. De bank staat volgens ingewijden op het punt om een schikking te treffen met het Openbaar Ministerie in de VS.
Volgens sommigen zijn de totale kosten van de kredietcrisis wereldwijd al opgelopen tot 500 miljard dollar. De bijkomende kosten van de dalende beurskoersen worden geschat op duizenden miljarden euro's.
Tot een week geleden dacht ik dat ons geld komt van de Nederlandse Bank. De Nederlandse bank heeft een voorraad goud en aan de hand van die voorraad goud kan de Nederlandse bank geld uitgeven. Er is dus net zoveel geld in omloop dan dat de Nederlandse bank aan goud heeft. Althans dat dacht ik. Maar hoe zit het dan met de Euro? De Euro wordt in heel Europa gebruikt, dus alle nationale banken van de deelnemende landen hebben hun goud verenigd? Nee, dat is niet het geval. In 1997 heeft de Zwitserse centrale bank als laatste bank de term gedekt geld vaarwel gezegd. Sindsdien is al het geld op de wereld ongedekt geld. Er is geen goud als tegenwaarde meer. Maar wat dan wel?
Een stukje geschiedenis
In de vroege middeleeuwen en in elke grote wereldgodsdienst was het verboden om geld met rente uit te lenen. Toen Europa de wereld begon te koloniseren was er veel geld nodig om de schepen te bouwen en de wereld te verkennen. Op dat moment begonnen de banken geld uit te lenen tegen een rentepercentage en de overheid liet het om economische redenen toe. In eerste instantie leende de bank zijn eigen vermogen uit, maar al snel was er meer geld nodig dan wat de bank aan eigen vermogen had. De bank begon stiekem het geld van de spaarders uit te lenen. De spaarders kregen in die tijd nog geen rente, maar moesten betalen voor de veiligheid die de kluis van de bank hun gaf. Toen de spaarders er achter kwamen dat de bank hun geld uitleende eiste ze een deel van de rente die de bank inde. Sindsdien was er een bankstelsel zoals wij die denken te kennen. De bank leent geld van zijn spaarders uit aan particulieren en bedrijven, die daar rente over betalen en die inkomsten worden verdeelt over de bank en de spaarders. De spaarders krijgen wat geld voor hun spaargeld en de bank kan bestaan van zijn rente-inkomsten. Als er een schuld niet afbetaald wordt, dan springt de centrale bank bij en staat garant voor de goede werking van dit stelsel. Iedereen blij. Een mooi systeem.
Maar dit is niet de gehele geschiedenis
Op een gegeven moment konden de banken geen leningen meer verstrekken, omdat al het spaargeld en eigen vermogen al uitgeleend was. Een bank in Venetië kwam op het idee om gewoon leningen te blijven verstrekken. Zolang niemand wist dat het geld niet bestond en de spaarders hun geld op de bank lieten staan en de leners hun geld netjes bleven af betalen… Niemand zou het merken. Dit ging een tijd lang goed, totdat mensen uit de stad vragen begonnen te stellen waar al dat geld toch vandaan kwam. In die tijd gaven banken hun eigen bankbiljetten uit. Zo’n bankbiljet kon dan bij de bank ingeruild worden voor het echte goud wat de spaarders hadden gestort bij de bank. Men wist zeker dat er meer bankbiljetten in omloop waren dan dat er goud gestort was. Dit zorgde er voor dat mensen door hun wantrouwen hun bankbiljetten bij de bank om gingen ruilen voor goud en de bank moest inderdaad op een gegeven moment bekennen dat het goud op was. De bank ging failliet. Gek genoeg werd deze praktijk niet wettelijk verboden, maar juist wettelijk mogelijk gemaakt. De banken mochten geld uitlenen tot een bepaald maximum. In Nederland moet een bank 4% van wat hij uitleent daadwerkelijk bezitten. Een bank mag dus 25 maal zijn eigen kapitaal uitlenen.
Een tweede regel is dat spaargeld tot een bepaald maximum uitgeleend mag worden door de bank. In Nederland mag 98% van het totale spaargeld uitgeleend worden. Met deze regel is er wat bijzonders aan de hand. Ik zal het laten zien door een fictief voorbeeld:
Ik open morgen een bank. Ik stort 10204 euro aan eigen spaargeld in de bank. Iemand komt en leent 10000. Dat mag want ik leen niet meer dan 98% van mijn spaarvermogen. Hij koopt daar een auto voor. Het geld gaat naar een nieuwe eigenaar. Deze eigenaar zet dit geld weer op de bank als spaargeld. (Het bankwezen is een gesloten systeem dus ik mag in mijn voorbeeld er van uitgaan dat hij het geld bij mijn bank komt storten.) Van deze 10000 euro mag ik weer 98% uitlenen en dat doe ik ook. Dat geld komt weer terug en ik leen ook dat weer tot 98% uit. Dit systeem kan doorgaan totdat ik op de 4%-regel zit, maar ik heb voor 4000 euro aandelen uitgegeven dus ik kan datzelfde geld uit blijven lenen tot 1 miljoen euro. Ik heb van 10204 euro 1 miljoen euro gemaakt en dit proces kan oneindig blijven doorgaan, zolang ik maar mensen heb die leningen aan willen gaan. Ik verhoog gewoon mijn eigen vermogen door meer aandelen uit te geven of uit opbrengsten van de rente en ik kan nog veel meer uitlenen. Ongelooflijk toch? Maar zo werkt het huidige bankstelsel wel.
Een verontrustende waarheid
Heb jij je dan nooit afgevraagd waar al dat geld toch vandaan komt? Waarom heeft gemiddeld iedereen meer schuld dan eigen vermogen? Nu weet je het. Al ons geld is in feite niets anders dan onze collectieve schuld en ons geld is niets meer waard dan onze belofte om onze schuld terug te betalen. Er is één probleem met dit stelsel: de rente. Waar komt het geld vandaan om de rente van onze schuld te betalen? Omdat al ons geld eigenlijk schuld is, komt het geld om onze rente te betalen uit nieuwe schuld. We raken dus steeds dieper in de schulden. Enkel door economische groei kunnen wij de groei van onze schulden bijbenen en dat gebeurt ook.
Totdat
Er komt een moment dat onze economische groei de groei van onze schulden niet meer bij kan benen. Dit is al eens gebeurd tijdens de grote depressie. Een flink aantal economen zijn bang dat dit nu in de VS gebeurd. Het gaat daar economisch nu wat slechter en er zijn ineens vrij veel mensen die hun hypotheek niet kunnen afbetalen. Dit zijn mensen die eigenlijk geen hypotheek hadden mogen krijgen, omdat ze geen vast inkomen hebben of omdat hun inkomen te laag is voor de hypotheek die ze hebben genomen. Normaal is dat geen probleem, want het achterliggende huis vertegenwoordigd een waarde die de hypotheek voldoende dekt, maar vanwege de dalende huizenprijzen is die dekking onvolledig. De banken blijven dus met een gat zitten. Dit zijn de miljardenafschrijvingen die je zo nu en dan op het nieuws hoort.
Helaas blijft het daar niet bij. De banken hebben in het verleden veel hypotheken verkocht waarbij de rente eerst bijzonder laag is en waar de rente na bijvoorbeeld 2 jaar flink oploopt, waardoor de maandlasten ook omhoog vliegen. Deze hypotheken zijn ook verkocht aan mensen met een modaal inkomen en in het afgelopen kwartaal konden 12% van deze mensen niet voldoen aan hun maandelijke aflossing en rente.
Vervolgens blijkt nu dat de banken dit probleem zagen aankomen en hun probleemhypotheken in bundeltjes hebben doorverkocht op allerlei manieren. Één van deze manieren is nu in opspraak gekomen en Citigroup heeft zeer recent aangekondigd dat het 7 miljard dollar zal terug betalen aan de mensen die voor de gek zijn gehouden door deze bank. Citigroup is niet de enige bank die dit gedaan heeft. Men verwacht dat nog een flink aantal banken ook geld zullen moeten terug betalen aan mensen die eigenlijk opgelicht zijn door deze banken. Door het doorverkopen van deze waardeloze hypotheken wisten de banken in de VS hun problemen te verminderen, maar dragen wereldwijd allerlei financiële instellingen nu de gevolgen, waardoor de kredietcrisis een globaal probleem is geworden. Vanwege het probleem dat deze hypotheekpakketjes versnippert weer terecht zijn gekomen in andere financiële producten is de grootte van de schade na een jaar kredietcrisis nog steeds niet duidelijk.
En dat is nog niet alles
Een bank moet 4% eigen vermogen hebben over het geld wat men uitgeleend heeft. Dit geld is inclusief de beurswaarde van een bank. De beurswaarde van veel banken zijn gehalveerd of nog erger gedaald, omdat beleggers hun vertrouwen zijn kwijt geraakt in deze banken. Banken dreigen dus onder die 4% te komen (of zijn het al gekomen) en hebben geld nodig om dit gat op te vullen. Een praktijkvoorbeeldje is Fortis die van de Chinese bank Ping An 2 miljard probeert te krijgen door een bedrijfsonderdeel te verkopen en wat van de week bleek dat dit niet echt lukken wil.
Er is in de UK een bankrun geweest op Nothern Rock. Een bankrun is dat de spaarders massaal hun geld gaan opeisen omdat ze bang zijn dat de bank in zo’n slechte staat verkeerd dat ze misschien hun geld nooit meer terug zullen zien. Dit is meestal fataal voor een bank, omdat een bank slechts een fractie van het spaargeld daadwerkelijk op voorraad heeft. De rest is immers uitgeleend. Dit geval werd opgelost door een lening van de centrale bank van Engeland aan Nothern Rock voor 2 miljard pond.
De bankruns in de VS op Bear Stearns en Indimac waren wel fataal. Bear Stearns is door een de concurrent JPMorgan Chase met behulp van de overheid voor een schijntje overgenomen. Indimac bestaat nog dankzij overheidssteun, maar heeft in feite al zijn werkzaamheden opgeschort en een hoop personeel ontslagen.
Dan hebben we nog Fannie Mae en Freddie Mac
Technisch zijn deze banken failliet. Deze banken zijn zeer groot geworden met de verkoop van hypotheken aan mensen die eigenlijk geen hypotheek mochten krijgen. Ze zitten in gigantische financiële problemen. De enige reden waarom deze banken niet failliet zijn is dat ze niet failliet mogen gaan. Ze hebben namelijk grofweg 5 biljoen (5000 miljard) dollar aan openstaande leningen en dat is ongeveer de helft van de hypotheken van heel de VS. Niemand van de economen kan inschatten wat de gigantische gevolgen zouden zijn indien deze twee banken vallen. Vergeet niet dat ze garant staan voor 5000 miljard dollar! Indien dat wegvalt is de dollar mijns inziens volstrekt ongeloofwaardig geworden. Het is niet voor niets dat de dollar vergeleken bij de euro sinds de kredietcrisis een stuk minder waard is geworden. De waarde van het geld wordt immers grotendeels bepaald door de garantie dat de schuld die de VS heeft genomen ook daadwerkelijk terug betaald kan worden.
Dit brengt me tot mijn laatste punt. De overheid in de VS probeert garant te staan voor de vallende of bijna vallende banken. Hierdoor zijn er al honderden miljarden dollars door de overheid in de economie gepompt om de economie overeind te houden. Dit lijkt te lukken, want het banksysteem is nog niet ingestort en Freddie en Fannie staan nog op eigen benen. Een recessie in de VS lijkt nu zelfs uit te blijven. Maar waar komt dat geld vandaan? Juist…
Mijn mening
Ons financiële stelsel begint rap te lijken op Baron von Munchhausen. De situatie nu is enkel uitstel van executie. De overheid van de VS kan niet geld blijven pompen in de financiële wereld en in de reële economie. Het is als een mens die zo hopeloos in de schuld zit dat hij nieuwe leningen aangaat om de oude te betalen. Dat stopt een keertje. Indien we deze luchtbel blijven opblazen zal de knal enkel harder worden. Volgens mij is het beter wanneer de luchtbel nu wordt doorgeprikt, want volgens economen is het een feit dat de crash er toch gaat komen. Die dag kan beter nu komen dan volgend jaar, omdate de problemen alleen maar groter worden en de gevolgen dus ook.
Daarnaast vraag ik me af waarom ik geen internationale protesten tegen overmatige overheidssteun hoor. Een overheid mag niet zomaar bedrijven steunen. Daar zit een maximum aan en kan niet zomaar. En worden de beste kinderen van de klas nu eigenlijk niet gestraft voor hun goede gedrag? Zij krijgen geen overheidssteun, omdat ze andermans fouten door goed management financieel net kunnen dragen. Ik vind dit een bizarre situatie.
__________________________________________________________
Wat nieuwsupdates:
Zakenbank Merrill Lynch gaat voor 10 miljard dollar risicovolle obligaties terugkopen van zijn klanten. De Zwitserse bank UBS kan mogelijk een nog hogere schadepost tegemoet zien. De bank staat volgens ingewijden op het punt om een schikking te treffen met het Openbaar Ministerie in de VS.
Volgens sommigen zijn de totale kosten van de kredietcrisis wereldwijd al opgelopen tot 500 miljard dollar. De bijkomende kosten van de dalende beurskoersen worden geschat op duizenden miljarden euro's.
)